Ülkelerin etkin bir dış ticarete sahip olabilmeleri her şeyden önce istikrarlı bir ekonomik yapıya sahip olmalarını gerektirir. Bunun yanı sıra ihracatçı işletmeler bir taraftan mal ve hizmetlerinin satışını gerçekleştirmek için finansal destek ararken, diğer yandan gerçekleştirdikleri ihracat bedellerinin yurda getirilmesinde global ölçekli finansal kuruluşlara ihtiyaç duyarlar. Aynı şekilde yurtdışından mal ve hizmet satın almak isteyen işletmeler için de benzer şekilde global pazarda kabul gören finansal kuruluşlara ihtiyaç vardır.

İlk merkez bankası 1668 yılında İsveç'te kurulmuş bunu 1694 yılında İngiltere'de kurulmuş olan Bank of England izlemiştir. Tüm dünyada ticaretin ve ekonomik faaliyetlerin artması, üniter devlet uygulamalarının yaygınlaşması ile devletin ekonomik alanlardaki etkinliğinin artması ile önemi ve gerekliliği ciddi bir şekilde hissedilen merkez bankaları diğer ülkelerde de hızlı bir şekilde kurulmuştur. Almanya'da 1846'da Prussian Bank, Japonya'da 1882'de Nippon  Ginko, 1934 yılında Bank of Canada Kanada'da kurulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise Federal Reserve System'in oluşturulduğu tarih 1913'dür.

Osmanlı İmparatorluğu'nda sürekli açık veren hazinenin kaynak ihtiyacının karşılanması amacıyla çıkarılan kaimelerin miktarında önemli oranda artış yaşanmıştır. Sürekli dış ticaret açıkları verilmesinin de etkisiyle bir kaç yıl içerisinde kaimelerin yabancı paralar karşısındaki değeri önemli düşüşler göstermiştir. Bu nedenle ithalatın finansmanı için dış piyasalardan kaynak bulunması zorlaşmıştır. Bu durum imparatorluğun kaimelerin dış değerinin korunması için çareler aramasına neden olmuştur. 1845 yılında Galata bankerlerinin ileri gelenlerinden iki tanesi ile bir anlaşma yapılarak Osmanlı ithalatının finansmanının sabit bir döviz kuru üzerinden bu bankerler tarafından dış mali piyasalara yazılacak poliçelerle finanse edilmesi uygulaması başlatılmıştır. Bu sözleşme 1847 yılında yenileneceği sırada bankerler Osmanlı devletinden aynı işlevi yerine getirmek üzere bir banka kurmalarının kabulünü istemişler ve bu istek kabul edilmiştir. Bu şekilde kurulmuş olan İstanbul Bankası faaliyetinin sona erdiği 1852 yılına kadar kaimelerin dış değerinin sabit kalması yönünde önemli katkılarda bulunmuştur.

İstanbul Bankası'nın kısa faaliyet dönemi ve çok sınırlı kalan faaliyet alanı göz önüne alındığında, Osmanlı İmparatorluğu'nda bankacılığın 1856 yılında kurulan Osmanlı Bankası (Ottoman Bank) ile başladığı yaygın olarak kabul edilen bir görüştür. Osmanlı İmparatorluğu'nda özellikle 1839 Tanzimat Fermanı'ndan sonra Devletin harcamalarının gelirlerini aştığı bir döneme girilmesi ve devletin kaynak ihtiyacının önce kaimelerin ihracı, sonra da toplanacak vergiler karşılık gösterilerek İstanbul'da faaliyet gösteren sarraf ve bankerlerden borç alınması ile karşılanmaya çalışılmasının ardından, Kırım Savaşı'nın bitiminde yapılan 1856 Paris Barış Anlaşması'nın, Osmanlı İmparatorluğu'nun dış borç alma olanaklarını artırmış olması, Osmanlı Bankası'nın kurulmasındaki en önemli etkendir.

Cumhuriyet döneminde 1926 yılından itibaren Merkez Bankası kurulması için çalışmalar yapılmaya başlanmış, 11 Haziran 1930'da 1715 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu kabul edilerek 3 Ekim 1931'de TC Merkez Bankası (TCMB) kuruldu ve
1 Ocak 1932'de resmen çalışmaya başlamıştır. Başlangıcında 30 yıl süreli banknot ihraç imtiyazına sahip olan bankanın bu imtiyazı, 1955 yılında yapılan değişik ile 1999 yılına kadar uzatılmış, 25 Nisan 1994 yılında yapılan değişiklik ile de banknot ihraç imtiyazı süresiz hale getirilmiştir. 26 Ocak 1970'te çıkarılan 1211 sayılı kanun kabul edilinceye kadar 1930'da çıkartılan 1715 sayılı kanun yürürlükte kalmıştır.

• Türk parasının değerinin korunmasına yönelik tüm önlemleri almak,
• Reeskont oranını belirlemek ve para piyasasını düzenlemek,
• Hazine işlemleri yapmak.

• Genel Kurul
• Banka Meclisi
• Para Politikası Kurulu
• Denetleme Kurulu
• Başkanlık (Guvernörlük)
• Yönetim Komitesi

• Banka Meclisi tarafından verilen yıllık rapor ve denetleme kurulu raporlarının incelenmesi,
• Banka'nın bilanço, kâr ve zarar hesaplarının incelenmesi ve karara bağlanması,
• Banka Meclisi üyelerinin ve denetleme kurulunun ibrası,
• Sermaye artırılmasına yönelik karar alınması,
• Esas mukavele'de (ana sözleşmede) değişiklik yapılması,
• Banka'nın tasfiyesi hakkında karar verilmesi,
• Banka meclisi üyelerinin seçimi.

• Banka'nın para politikası stratejisi ve enşasyon hedefi doğrultusunda uygulanabilecek para politikasına ve kullanılabilecek para politikası araçlarına ilişkin kararların alınması,
• Açık piyasa işlemlerine, döviz ve efektif işlemlerine, reeskont ve avans işlemleri ile reeskont ve avans faiz oranlarına, zorunlu karşılıklara ve umumi disponibiliteye, diğer para politikası işlemleri ve araçlarına, ülke altın ve döviz rezervlerinin yönetimine ilişkin usul ve esasların tespiti ile gerekli düzenlemelerin yapılması,
• Tedavüldeki banknotların değiştirilmesine, tedavülden kaldırılmasına ve yok edilmesine ilişkin konularda düzenleme yapılması ve karar alınması,
• Ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemlerinin güvenilirlik ve etkinliklerini artıracak şartlarda kurulması konusunda karar alınması, ödeme yöntemleri ile araçlarının usul ve esaslarının belirlenmesi, takas odalarının gözetim ve denetimine ilişkin düzenlemelerin yapılması,
• Bankanın idare, teşkilat ve hizmetleri ile personeline ilişkin olarak hazırlanan düzenlemelerin onaylanması,
• Bankanın personel kadrolarının onaylanması,
• Bankanın diğer organlarına vereceği yetkiler kapsamı dışındaki meblağlara ve kıymetlere ilişkin bağış, sulh, ibra, feragat ve terkin konularında karar verilmesi,
• Bankanın idare, teşkilat ve hizmetleri ile personeline ilişkin olarak hazırlanan düzenlemelerin onaylanması,
• Bankanın bütçesinin, yıllık faaliyet raporunun, bilanço, kar ve zarar hesaplarının hazırlanması,
• Bilgi istemeye, risk ve istatistiki bilgileri toplamaya ilişkin usul ve esasların belirlenmesi,
• Provizyon ve ihtiyatlara ilişkin konularda karar alınması ile kârın dağıtılmasından sonraki bakiyenin Hazineye verilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi,
• Şube açılması, muhabir temin edilmesi, temsilcilik ve büro kurulması ile banknot matbaasına ilişkin konularda düzenleme yapılması ve karar alınması,
• Para Politikası Kurulu kararına bağlı konular dışında kalan, Başkanlıkça inceleme ve onaya sunulacak sair konular hakkında karar alınması ve düzenleme yapılmasıdır.

• Para politikası stratejisi çerçevesinde hükümetle birlikte enflasyon hedeflerinin belirlenmesi,
• Para politikası hedefleri ve uygulamaları konusunda belirli dönemler itibariyle raporlar hazırlayarak hükümetin ve kamuoyunun bilgilendirilmesi,
• Fiyat istikrarını sağlamak amacıyla para politikası ilke ve stratejilerinin belirlenmesi,
• Hükümet ile birlikte Türk Lirasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirlerin alınması ve yabancı paralar ile altın karşısındaki muadeletini tespit etmeye yönelik kur rejiminin belirlenmesidir.

Bir üyesi (A) sınıfı, bir üyesi (B) ve (C) sınıfı hissedarlarca, bir üyesi de (D) sınıfı hissedarlarca seçilip, genel kurul tarafından atanan denetleme kurulu üyeleri, yüksek öğrenim yapmış, bankacılık ve muhasebe alanında bilgi ve tecrübe sahibi kişilerden oluşur.

Denetleme Kurulu, bankanın bütün işlem ve hesaplarınıdenetler.Başkanlık(Guvernörlük), Denetleme Kurulu'nun talep edeceği bütün bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür. Denetleme Kurulu'nun komuta (yönetme) yetkisi olmayıp, görüşlerini yazılı olarak Banka Meclisine bildirir ve bir kopyasını da Merkez Bankası Başkanlığına verir. Kurul, yıl sonunda işlem ve hesaplar hakkında hazırlayacağı raporu Genel Kurula arz eder.

• Merkez Bankası Kanunu'na ait hükümlerin ve banka meclisi tarafından alınacak kararların yürütülmesini sağlamak,
• Merkez Bankası Kanunu ile Bankaya verilen görevlerin ifası için uygun bulacağı önlemler almak ve gerekli göreceği hallerde, bunlar  hakkında  banka Meclisine tekliflerde bulunmaktır.

Bankanın sermayesi diğer anonim şirketlerden farklı olarak sadece sembolik nitelik ve önem taşımaktadır. Bankanın sermaye büyüklüğü, hisse miktarları ve kâr payı ödemeleri sadece simgesel değerler gösterir.

• A Sınıfı; Hazineye ait hisse senetleri olup, bu hisse senetlerinin sermayedeki oranı %51'den az olamaz.
• B Sınıfı; Türkiye'de faaliyet gösteren milli bankalara aittir.
• C Sınıfı; Türkiye'de faaliyet gösteren milli bankalar dışında kalan diğer bankalar ile imtiyazlı şirketlere aittir.
• D Sınıfı; Hisse senetleri Türk işletme ve Türk vatandaşlığına ait tüzel ve gerçek kişilere aittir.

Amaç bağımsızlığı; merkez bankasının, hükümetin etkisi olmadan para politikasının birincil amacını tek başına belirleyebilmesi anlamına gelir. Diğer yandan, birincil amaç ile ilgili rakamsal hedefi ya da diğer detayları belirleme yetkisini ifade eden ve amaç bağımsızlığının bir alt sınıfı olarak düşünülebilecek hedef bağımsızlığı da söz konusudur.

Araç bağımsızlığında; merkez bankasının para politikasının nihai amacına ulaşabilmek için uygulayacağı politikayı ve kullanacağı araçları, hükümetin ya da başka herhangi bir kurumun müdahale ya da onayı olmaksızın, özgürce seçebilmesidir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Merkez Bankası Kanunu'nun 4. maddesinde "Bankanın temel görevi fiyat istikrarını sağlamak" şeklinde bir maddenin yer alması nedeniyle "amaç bağımsızlığı"na sahip değildir. Bununla birlikte Merkez Bankası'nın bir çok gelişmiş ülke merkez bankalarındaki uygulamalara benzer şekilde fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikası ve para politikası araçlarını serbestçe seçebilmesi, Merkez Bankası'nın "araç bağımsızlığı"na sahip olduğunu gösterir.

• Açık piyasa işlemleri yapmak,
• Hükümetle birlikte Türk Lirasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirleri almak ve yabancı paralar ile altın karşısındaki muadeletini tespit etmeye yönelik kur  rejimini  belirlemek,  Türk  Lirasını yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesi için döviz ve efektiflerin vadesiz ve vadeli alım ve satımı ile dövizlerin Türk Lirası ile değişimi ve diğer türev işlemlerini yapmak,
• Bankaların ve Bankaca uygun görülecek diğer mali kurumların yükümlülüklerini esas alarak zorunlu karşılıklar ve umumi disponibilite ile ilgili usul ve esasları belirlemek,
• Reeskont ve avans işlemleri yapmak,
• Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek,
• Türk Lirasının hacim ve tedavülünü düzenlemek, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak, ödemeler için elektronik ortam da dahil olmak üzere kullanılacak yöntemleri ve araçları belirlemek,
• Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak,
• Mali piyasaları izlemek,
• Bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemektir.

• Hükümetin mali ve ekonomik müşaviri, mali ajanı ve haznedarıdır. Bankanın Hükümetle ilişkisi Başbakan aracılığı ile sağlanır.
• Finansal sistemle ilgili olarak istenilecek hususlarda Hükümete görüş verir.
• Bankalar ve uygun göreceği diğer mali kurumlar hakkındaki görüş ve tespitlerini Başbakanlık ile bu kurum ve kuruluşları düzenleme ve denetleme yetkisine sahip kuruluşlara bildirebilir.

• Türkiye’de banknot ihracı imtiyazı tek elden Bankaya aittir.
• Banka, Hükümetle birlikte enflasyon hedefini tespit eder, buna uyumlu olarak para politikasını belirler. Banka, para politikasının uygulanmasında tek yetkili ve sorumludur.
• Banka, fiyat istikrarını sağlamak amacıyla bu Kanunda belirtilen para politikası araçlarını kullanmaya, uygun bulacağı diğer para politikası araçlarını da doğrudan belirlemeye ve uygulamaya yetkilidir.
• Banka, olağanüstü hallerde ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kaynaklarının ihtiyacı karşılamaması durumunda, belirleyeceği usul ve esaslara göre bu Fona avans vermeye yetkilidir.
• Banka, nihai kredi mercii olarak bankalara kredi verme işlerini yürütür.
• Banka, bankaların ödünç para verme işlemlerinde ve mevduat kabulünde uygulayacaklarıfaizoranlarını, belirleyeceği usul ve esaslara göre bankalardan istemeye yetkilidir.
• Banka, mali piyasaları izlemek amacıyla bankalar ve diğer mali kurumlardan ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlardan gerekli bilgileri istemeye ve istatistiki bilgi toplamaya yetkilidir.

Merkez Bankası'nın para politikası araçları genel olarak; açık piyasa işlemleri, reeskont politikası, zorunlu karşılıklar ve disponibilite politikası ile döviz politikası olarak dört grup altında incelenebilir.

Reeskont, bankalarca iskonto edilmiş bir senedin Merkez Bankasınca iskonto edilmesidir. Reeskont işlemi, bankalar için bir finansman kaynağıdır. Merkez Bankası, bankacılık kesiminingeçici likidite ihtiyaçlarının karşılanması için, muteber saydığı en az üç imzayı taşımak ve vadelerine en çok 120 gün kalmış olmak şartıyla ve kendi belirleyeceği esaslar dahilinde bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Bu işlemler için TCMB tarafından uygulanan faize reeskont oranı denilmektedir.

Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş./Türk Eximbank, 31 Mart 1987 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 3332 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye istinaden 21 Ağustos 1987 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 87/11914 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur. Türk Eximbank’ın temel amacı; ihracatın geliştirilmesi, ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi, ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırılması, ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması ve girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması, ihracatçılar ile yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcılara uluslararası piyasalarda rekabet gücü ve güvence kazandırılması, yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihracat maksadına yönelik yatırım malları üretim ve satışının desteklenerek teşvik edilmesidir.

Türk Eximbank’ın, gelişmiş birçok ülkenin resmi destekli ihracat kredi kuruluşlarından farklı olarak kredi, garanti ve sigorta işlemlerini aynı çatı altında toplamış olması, ihracatçı firmalara verilen hizmetlerde bir bütünlük oluşturulmasına imkan tanımaktadır.

• Mal ve hizmet ihracatını, sevk öncesi ve sonrası aşamalarında kısa, orta ve uzun vadeli alıcı ve / veya satıcı kredileri ve diğer krediler ile finanse eder.
• İhracatın finansmanı amacıyla, ihracatçıların yurt içi ve yurt dışı banka ve finans kurumlarından sağlayacakları krediler için garantiler.
• Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ile dış yatırımların geliştirilmesi için kredi açar, finansmanına katılır, sigorta ve garanti sağlar.
• Mal ve hizmet ihracatında, ihracatçıların ticari ve siyasi riskler nedeniyle ortaya çıkabilecek zararlarını teminat altına almak ve ihracatçılara bu konuda güvenceler sağlamak suretiyle ihracatı teşvik etmek üzere ihracat kredi sigortası yapar, garanti verir.
• Yurt içi ve yurt dışı bankalara ve finans kurumlarına ihracata yönelik krediler açar, garantiler.

(devamını kitabınızın ilgili ünitesinden okuyunuz.)

Bankalar, ekonominin para ve kredi ihtiyacını karşılayan kurumlardır. Toplum içinde parası olup, ödünç vermeye hazır ekonomik birimler ve kredi arayanlar her zaman mevcuttur. Ancak bunların arasında bir kredi alış- verişinin meydana gelmesi için ödünç verenin ödünç alana güvenmesi şarttır. Bankaların güvenilir kurumlar olarak gelişmesinden sonra, insanlar bir süre kullanmadıkları paralarını bankalara tevdi ederek, bankaya karşı bir alacak hakkına sahip olmaya, bankalar da bu paraları kredi arayanlara ödünç vermeye başlamışlardır. Çünkü bankalar, kredi alanın kredisini ölçmek, verdiği krediyi güven altına almak için gerekli teknik araçlara sahiptir.

Ülkemizde 2000 yılından sonra enflasyonu düşürerek ekonomide yeniden büyümenin sağlanabilmesi amacıyla yeni bir ekonomik program uygulanmaya başlanmıştır. Bu programı esas alan bankaların faizlerin düşeceği beklentisi ile kamu borçlanma senetlerine yatırım yapması ve açık pozisyonların artırmaları ekonomi programının bekleneni verememesi ile bankacılık sektöründe yeni bir kriz yaratmıştır. Bu dönemde bankacılık sektörünün uluslararası standartlara kavuşturulması ve daha iyi denetlenebilmesi amacıyla Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (2000) kurulmuştur.

Mevduat bankaları, Kalkınma bankaları, Yatırım bankaları, Katılım bankaları, Kıyı bankaları.

• Dış ülkelerde temsilcilikler veya irtibat büroları açarak ihracat pazarları, bu ülkelerdeki finansman kurumlarının durumları, ülkelerin döviz pozisyonları, ithalat ve ihracat rejimleri ve mevzuatları hakkında hızlı ve detaylı bilgi sağlamak,
• İhraç edilecek malın, yurtiçi ve yurtdışı üreticileri veya toptancıları ve bu malların fiyatları hakkında ihracatçıya bilgi aktararak zaman kaybını önlemek,
• Kredi türleri, maliyetleri, yurtiçi ve yurtdışı finansman olanakları hakkında her türlü detaylı bilgiyi sağlamak,
• Herhangi bir anlaşmazlık durumunda, yetkili hukuk danışmanlarının adlarını, adreslerini, ihracat komisyoncularının adreslerini sağlamak, satıcılar hakkında referans mektupları düzenlemek.

1928 yılında Türkiye’ye davet edilen Hollanda Merkez Bankası İdare Meclisi Üyesi Dr. Gerard Vissering, hazırladığı raporda hükûmete bağlı olmayan ve bağımsız bir merkez bankasının gerekliliğine dikkat çekerken 1929 yılında İtalyan Uzman Kont Volpi, Türk parasının istikrarının sağlanması için bir merkez bankası kurulmasının şart olduğunu belirtmiştir. Bu gelişmelerin ardından Hükümet, merkez bankası kurulmasına ilişkin gerekli yasal çerçevenin hazırlanması için harekete geçmiş, Lozan Üniversitesinden Prof. Leon Morf ’un katkılarıyla Merkez Bankası yasa tasarısı hazırlanmıştır. Tasarı, TBMM'de 11 Haziran 1930 tarihinde kabul edilerek T.C. Merkez Bankası kurulmuştur.

TCMB’nın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. TCMB, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirlemektedir.

T.C. Merkez Bankası'nın görevlerinden dört tanesi şu şekildedir:

• Para politikasını yönlendirmek için açık piyasa işlemleri yapmak,
• Hükümetle birlikte Türk lirasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirleri almak,
• Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek,
• Reeskont ve avans işlemleri yapmak.

1211 Sayılı Kanunun II. Kısmında ve 13. Maddesinde ise T.C. Merkez Bankasının teşkilat yapısı ise şu şekilde ifade edilmiştir:
• Genel Kurul,
• Banka Meclisi,
• Para Politikası Kurulu,
• Denetleme Kurulu,
• Başkanlık (Guvernörlük),
• Yönetim Komitesi.

TCMB Başkanı (Guvernör), T.C. Cumhurbaşkanlığı kararıyla dört yıllık bir dönem için atanır. Bu sürenin sonunda yeniden atanabilir. Başkan (Guvernör), en yüksek icra amiri sıfatıyla Bankayı sevk ve idare ve yurt içinde ve dışında temsil eder.

T.C. Merkez Bankası, Türkiye’nin uluslararası ekonomik ilişkilerinin yönlendirilmesinde önemli rol üstlenmektedir: Türk lirasının değerinin korunması, banknot basımı, faiz oranlarının belirlenmesi, döviz kurlarının sürekli gözetilmesi, dış borçların yönetilmesi, ülke içindeki ödeme sistemlerinin yönetilmesi, ihracatı teşvik mevzuatı çerçevesinde ihracatçılara finansman desteği sağlanması, uluslararası ekonomik krizlerde ülke ekonomisinin sağlıklı ilerleyebilmesi için hükûmetle uyumlu bir şekilde tedbirler alınması, bankacılık sisteminin gözetim altında tutulması, uluslararası resmî rezervlerin yönetilmesi T.C. Merkez Bankası'nın rolüdür.

Türk Eximbank'ın amacı “Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketi Esas Sözleşmesi”nin, Bankanın Kuruluşu, Amacı, Konusu ve Faaliyetlerini içeren Birinci Bölümünün 6. Maddesinde şu şekilde ifade edilmiştir: “Bankanın amacı; ihracatın geliştirilmesi, ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi, ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırılması, ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması, girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması, ihracatçılar ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcılara uluslararası piyasalarda rekabet gücü ve güvence sağlanması, yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihracat amacına yönelik yatırım malları üretim ve satışının desteklenerek teşvik edilmesidir.”

Türk Eximbank, ihracatın finansmanı amacıyla, ihracatçıların yurt içi ve yurt dışı banka ve finans kurumlarından sağlayacakları krediler için garantiler vermeyle yükümlüdür.

Türk Eximbankın organları Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Komiteler (Kredi Komitesi, Denetim Komitesi) ve Genel Müdürlükten oluşur. Ayrıca Türk Eximbankın faaliyetlerini yönlendirmek üzere Yüksek Danışma ve Kredileri Yönlendirme Kurulu da mevcuttur.

Türk Eximbank, Türkiye’de ihracatın teşvik edilmesi amacına yönelik olarak ihracatçıları, ihracata yönelik üretim yapan imalatçıları ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhit ve girişimcileri kısa, orta ve uzun vadeli nakdi ve gayri nakdi kredi, sigorta ve garanti programları ile desteklemek için faaliyetlerini yönlendirmektedir.

Türkiye Kalkınma Bankası (TKB), özel hukuk hükümlerine tâbi, Anonim Şirket (AŞ) statüsünde ve Cumhurbaşkanlığına bağlı bir kalkınma ve yatırım bankasıdır.

TKB, ortaklık yapısı itibariyle kamu bankası kategorisinde yer almasına karşın, başta sanayi ve turizm sektörleri olmak üzere, enerji, eğitim, sağlık, finans sektörleri gibi farklı sektörlerin yatırım ve girişim potansiyelini finansal olarak desteklemeyi amaçlamaktadır. TKB, yatırımcı ve girişimcilere finansal desteğin yanı sıra danışmanlık ve teknik yardım desteği de vermektedir.

TKB’nin organları şunlardır: Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Genel Müdür ve Yardımcıları, Denetim Komitesi.

TKB, 2015 yılında, Türkiye’nin dönem başkanlığını yaptığı, Küresel Ekonomik Iş birliği Platformu Yirmiler Grubunun (G-20) faaliyetleri kapsamında, “yatırım ve altyapı” başlığında yatırım ortamının iyileştirilmesi ve KOBİ’lerin geliştirilmesi konularındaki görüşlerini ve önerilerini “G-20 Dönem Başkanlığı Yönlendirme Komitesi” ile paylaşmıştır.

KOSGEB, Türkiye’nin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli işletmelerin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek temel amaçları çerçevesinde faaliyetlerini yürütmektedir.

KOSGEB genel olarak; destek hizmetleri, laboratuvar hizmetleri, bilgilendirme faaliyetleri ile proje ve protokol hizmetleri vermektedir.

Türkiye’de faaliyette bulunan banka türleri;

• Mevduat bankaları
• Katılım bankaları
• Kalkınma ve yatırım bankaları
• Kıyı bankacılığıdır.

Katılım Bankaları; 5411 Sayılı Kanuna göre özel cari ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubelerini ifade etmektedir.

Dış ticaret mevzuatı ve uygulamasındaki banka rolleri;

• Amir Banka
• Lehtar Banka
• Muhabir Banka
• Teyit Bankası
• İhbar Bankası
• Devir Bankası
• Rambursman Bankası'dır.

Ticari bankalar ve finans kurumlarının dış ticaret sürecinde yerine getirmiş olduğu faaliyetlerden iki tanesi şu şekildedir:

• İşletmelere kuruluş ve üretim sürecinde çeşitli nedenlerle (nakit ihtiyacı, yatırım ihtiyacı vs.) ihtiyaç duydukları kısa, orta ve uzun vadeli kaynak sağlarlar.
• İşletmelere kuruluş, üretim ve satış sürecinde, uluslararası finans kuruluşlarının (Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası vs.) sunduğu finans olanaklarından faydalanmaları konusunda destek sağlarlar.