Oikonomia eski yunan yaşamında ev ve çiftlik varlıklarının ve işlerinin idaresi anlamına gelmektedir.

Khrêmatistik günümüzdeki ekonomi sözcüğüne daha yakın bir anlam taşımaktadır.

İnsan, gerek biyolojik olarak, gerekse sosyal olarak varlığını sürdürmek, bu varoluşu daha nitelikli bir hale getirmek, devamlı kılmak ve geliştirmek amacıyla sürekli bir çaba içerisindedir. İnsanın bu çabası kendisi dışındaki bir takım unsurların varlığıyla mümkün olabilmektedir. Bu unsurların yokluğu, insana çeşitli derecelerde açlık, susama, üşüme gibi rahatsızlık ve üzüntü verir; acı derecesinde duygular yaşatabilir hatta yaşamını yitirmesine neden olabilir. Varlıkları ise doyma, ısınma, müzik dinleme, modaya uygun giyinme gibi sevinç ve zevk duygusuna neden olur. Yokluklarında insana üzüntü ve acı veren, varlıklarında ise hoşnutluk ve sevinç duyguları yaratan bu unsurlara ihtiyaç denir.

İhtiyaçlar ile ilgili olarak şu tespitler yapılabilir:

• İhtiyaçlar sonsuzdur.
• İhtiyaçlarçlar şiddet açısından farklılık gösterirler
• İhtiyaçların şiddeti tatmin edildikçe azalır.
• Başlangıçta zorunlu olmayan ihtiyaçlar zamanla zorunlu hale gelebilir. İhtiyaçlar ve ihtiyaçları tatmine yarayan araçlar birbiri ile ikame edilebilir

Mal ve hizmetler, insan ihtiyaçlarını karşılamaya yarayan, parayla veya diğer mal ve hizmetlerle değiştirilebilen ekonomik araçlardır.

İktisadi mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla kullanılmasına tüketim denir.

İktisadi mal ve hizmetler genellikle insan emeği ve sermayenin doğal kaynaklara uygulanması ile elde edilirler. İşte bu uygulamaya üretim adı verilmektedir.

Kasaplık hayvanların, kesilip, yüzüldükten, baş ile ayakları ayrıldıktan ve iç organları çıkarıldıktan sonra geriye kalan gövdesidir.

Üretim faaliyetinin gerçekleştirilebilmesi, iktisadi mal ve hizmetlerle, bunlara ilişkin şekil, yer, zaman ve mülkiyet faydalarının yaratılması için gerekli unsurlara üretim faktörleri adı verilmektedir. Üretim faktörleri dört ana başlık altında toplanırlar. Bunlar emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimcidir.

Emek insanların mal ve hizmet üretimine tahsis ettikleri zaman ve çabadır. Emek üretimin en önemli unsurudur. Emek kavramına insanın mal ve hizmet üretiminde kullanılan fiziksel ve düşünsel yetenekleri girer.

Sermaye iktisadi mal ve hizmet üretiminde kullanılan makine, donanım, hayvan, bina, arazi ve aletlerdir. Üretimde emeğin verimliliğini artıran her çeşit unsur sermaye kapsamına girer.

Halk arasında sıkça geçen sermaye kavramından genellikle nakit para, hisse senedi, tahvil, bono vb. finansal araçlar anlaşılır. Bunlar da iktisadi anlamda sermaye kavramının içinde yer alırlar. Ancak sadece bir kısmını oluştururlar.

Girişimci bir işi düşünen, planlayan, etkin şekilde yürüten, diğer üretim faktörlerini bilinçli ve sistemli bir şekilde bir araya getiren, tüketici tercihlerine göre üretimi organize eden ve bu üretim ile ilgili riskleri üstlenen kişidir. Girişimci gerçek ya da tüzel bir kişilik olabilir.

Üretilen mal ve hizmetler genellikle sadece üreticinin kendi ihtiyacını karşılamakta kullanılmaz. Üretim miktarı, genellikle üreticinin o mala olan ihtiyacından fazladır. Tüketim fazlası üretimin toplumdaki diğer kişilerin ihtiyacını karşılanmakta kullanılmak üzere pazara sunulması (arzı) ve bedelini ödeyen ihtiyaç sahiplerine dağıtılması gerekir. Bir mal ya da hizmetin başka bir mal ya da hizmet veya para ile değiştirilmesine mübadele adı verilmektedir.

Bir ekonomide belirli bir dönemde yaratılan gelirin üretime katılan unsurlar tarafından paylaşılmasına gelir bölüşümü denir.

Çağdaş toplumlarda üretime katılan herkes payını para olarak alır. İşçiler ücretlerini, memurlar maaşlarını, gayrimenkul sahipleri kiralarını, sermaye sahipleri faizlerini, girişimciler kârlarını para olarak alırlar. Ancak burada da para sadece bir araçtır. Gerçekte bölüşülen gelir, mal ve hizmetlerdir.

İnsanlar çeşitli şekillerde elde ettikleri gelirlerini ihtiyaçları olan mal ve hizmetleri temin etmekte yani tüketimde kullanırlar. Bir kişinin gelirinin tüketilmeyen bölümüne tasarruf denir. Başka bir deyişle tasarruf, gelir ile tüketim arasındaki olumlu farktır.

Bu varsayımda bir ülkenin başka ülkelerle hiçbir ekonomik ilişkisinin bulunmadığı kabul edilir. Böylece o ulusal ekonomi ile ilgili değerlendirmeler yapılırken dışticaret, yabancı sermaye girişi, dış yardımlar gibi etkiler bulunmaz. Uluslararası ilişkilerin yok sayılmasına kapalı ekonomi varsayımı denir.

Devletin ekonomik hayata hiçbir şekilde müdahale etmediği kabul edilir. Böylece devletin kamu otoritelerine dayanarak ekonomiyi etkilemesinden önce, sadece piyasa mekanizmasının otomatik işleyişinin yaratacağı sonuçlar incelenir.

Ekonomik faaliyeti oluşturan unsurlar arası ilişkilerde karar birimlerinin her zaman rasyonel (akılcı) davrandıkları varsayılır. Ekonomik faaliyete katılan bu unsurlar gerçek kişiler olabileceği gibi işletme, şirket, kurum ya da ülkeler gibi tüzel kişilikler de olabilir. Bu varsayıma göre tüketici kendisi için her zaman maksimum faydayı sağlamaya çalışırken üreticiler de maksimum kâr sağlamaya çalışmaktadır.

Bazı ekonomik olayların incelenmesi sırasında, diğer olayların ve koşulların değişmediği, aynı kaldığı varsayılır. Böylece tartışılan konuların basitleştirilmesi mümkün olur. Örneğin bir malın talep miktarı ile fiyatı arasındaki ilişki incelenirken, o malın arz miktarı, tüketici geliri, ikame mallarının fiyatları gibi talep ve fiyatı birbirleri dışında etkileyebilecek tüm diğer etkenlerin sabit kaldığı varsayılır.

Bu varsayıma göre hem iktisadi mal ve hizmet piyasasında, hem de üretim faktörleri piyasasında tam rekabet koşullarının mükemmel bir şekilde gerçekleştirildiği kabul edilir. Ancak özellikle monopol, oligopol, oligopson vd. eksik rekabet piyasalarına ilişkin konuların incelenmesinde bu varsayım kabul edilmez.

Üretim ile ilgili konuların incelenmesinde üretim ölçeği’nin büyütülüp küçültülmesinin üretim performansına etki etmeyeceği varsayılır. Buna göre üretim ölçeği hangi oranda artırılırsa üretim miktarı da o oranda artacaktır. Ancak ölçek ekonomilerine, ölçeğin artan ya da azalan getirisine ilişkin konuların incelenmesinde bu varsayım ortadan kalkar.

Üretim ölçeği,  bir işletmenin üretim kapasitesini ve bu kapasitenin gerektirdiği üretim faktörleri miktarını ifade etmektedir.

Mikro ekonomi konuları araştırılırken, ekonomik hayatta para kullanılmasından doğan sorunlara yer vermemek amacıyla bazen para kullanılmıyor varsayımı yapılır.

Makro Ekonomi, genellikle gereksinimlerin karşılanması için gösterilen faaliyetlerden birbiriyle ilişkili olanları saptayarak, bütün ekonomik unsurların ortak olan problemlerini ve çeşitli ekonomik olayların oluş nedenleri ile bunların birbirleriyle olan ilişkilerini araştırmak, açıklamak ve bu konulardaki ekonomik kanunları ortaya koymak gibi amaçlarla çalışır. Kısaca, Makro Ekonomi ekonomik problemleri bütün olarak görür ve inceler.

Mikro Ekonomi ise üretimin meydana geldiği ekonomik birimlerin yani işletmelerin bilimidir. Bu bölümün araştırma konusu, işletmelerin kuruluş, organizasyon ve işleyişleri ile onların teknik, mali ve idari faaliyetlerini, işletmenin çevresi ile olan ilişkilerinin metotlu ve planlı bir şekilde araştırılıp açıklanmasıdır. Yani Mikro Ekonomi doğrudan doğruya işletmenin yapısı ve faaliyetleriyle sonuçlarını inceler.

Teorik Ekonomi, ekonomik olayları belirli bir zaman ve mekana bağlı olmadan inceleyerek, bunların neden ve sonuçlarını saptamaya, aralarındaki ilgi ve buna ait kanunları ortaya çıkarmaya ve ekonomik hayatta rol oynayan esas unsurları tespit etmeye çalışır.

Uygulamalı Ekonomi ise Teorik Ekonominin ortaya koymuş olduğu kanunların, çeşitli ekonomik faaliyet alanlarında, değişik zaman ve mekânlardaki sonuçlarını inceleyerek bu faaliyetlerin istenilen şekilde ve düzgün olarak gerçekleşmesi için gerekli ekonomik önlemleri araştırır ve bunları uygulayarak milli geliri yükseltme yollarını saptamaya çalışır. Bu bakımdan uygulamalı ekonomi bilimine, Ekonomi Politikası adı da verilmektedir. Örneğin bu ekonomi politikası, tarım, hayvancılık, sanayi, ticaret, ulaştırma politikaları vb. konularla uğraşır.