Dodekanesa: Eski Yunanca’da Dodeka, on iki; nesa ise ada anlamına gelen nesos kelimesinin çoğul halidir.

Tunç Çağı’nın yaklaşık ilk bin yılı İlk Tunç Çağı’nı kapsamaktadır. Tunç Çağı, Girit’te Minos, adalarda Kiklad, Yunanistan’da ise Hellas olarak adlandırılır. Örneğin Yunanistan’ın İlk Tunç Çağı’ndan söz edecek olursak, “İlk Hellas” dememiz gerekecektir.

İlk Tunç : M.Ö. 3100 - 2100

Orta Tunç : M.Ö. 2100- 1700

Son Tunç : M.Ö. 1700 - 1100

Kyklades: Eski Yunanca’da “daire, çevresinde, çevreleyen” anlamlarını taşıyan kyklos sözcüğünden türetilmiş olup kutsal Delos Adası’nı çevreleyen adaları ifade etmektedir.

Kiklad Adaları, günümüz Yunanistan’ının siyasi sınırları içinde kalmakta olup bu ülkenin güney-doğu kıyısı açıklarında yer alır. Bir adalar topluluğu olan Kikladlar’da 200’den fazla ada olduğu tespit edilmiştir; ancak bunların çok büyük bir kısmı, iskâna müsait olmayan batık adaların su yüzeyindeki zirveleri veya adacıklardır. Eski Yunanların Kyklades olarak adlandırdıkları Kikladlara dâhil belli başlı adalar arasında, kuzeyden güneye doğru, Kea, Andros, Tinos, Mykonos, Delos, Kythnos, Syros, Seriphos, Siphnos, Melos, Paros, Naksos, Amorgos, Sykinos, Ios, Santorini ve Anafi’nin adlarını sayabiliriz. Adalar, kutsal Delos Adası etrafında kümelenmiş olup bunlardan Melos ve Santorini (antik Thera) volkanik adalardır. Kiklad Adaları, Yunanistan’ın güney-doğusundan Anadolu’nun güney-batısına bir köprü gibi uzanarak Yunanistan’dan Anadolu’ya ulaşımı kolaylaştırırlar.

Kiklad Adaları'ndaki kültüre ilişkin en önemli izler Neolitik’ten sonraki kültür aşaması olan İlk Tunç Çağı’na aittir (M.Ö. yak. 3000-2000).

Çok tanrılı dinlerde, tanrı veya tanrıçayı temsil eden, karakteristik özellikleri tam olarak belli edilmemiş, sade, tapınma amaçlı insan yapımı nesneye idol denir.

Kiklad Adaları’ndaki İlk Tunç Çağı Kültürü’nün en karakteristik buluntuları mermer idolleridir; bu idollerden Paros Adası yakınındaki Saliagos Adası’nda çok miktarda bulunmuştur. Birkaç santimetreden bir metreye kadar değişik boylarda yapılmış olan Kiklad mermer idollerinin yüzlerinde sadece burun gösterilmekte, kaşlar, gözler ve dudaklar, do¤al minerallerden elde edilen boya ile belirtilmekteydi. Erkeğin tasvir edildiği örnekler varsa da idollerin çoğu, kadını temsil etmekteydi. Sayıca önemli bir kısmının mezarlarda bulunmuş olması, onların, daha ziyade ölüyle birlikte mezara bırakılmak için imal edilmiş olduklarını işaret etmektedir.

Yunanistan’ın güneyindeki Mora Yarımadası’nın (Peloponnesos) yaklaşık 120 km güney-doğusunda yer alan Girit Adası, aynı zamanda Ege Denizi’nin güney sınırını oluşturmaktadır. Doğu-batı doğrultusunda uzanan Girit, Ege adalarının en büyüğüdür. 250 km. uzunluğunda ve 50 km. genişliğindeki adanın yüzölçümü 8.300 km2’dir.

M.Ö. yak. 1700 civarında yani Orta Minos II Dönemi sonunda, ilk sarayların kesin olarak bilinmeyen bir nedenle yakılıp yıkıldığı ve hemen ikinci kez daha büyük ve daha görkemli olarak inşa edildiği bu dönemin adı Yeni Saraylar veya İkinci Saraylar Dönemi olarak adlandırılmaktadır.

Girit’te iki tür yazı kullanılıyordu: M.Ö. 2 binyılın başlarında hiyeroglif (piktografik yazı = resim yazısı), M.Ö. 1600’lerden sonra ise bir tür çizgi yazısı olan Linear A yazısı. Knossos’ta ele geçen ve M.Ö. 1450’lerden sonraya tarihlenen Linear B yazısının ise Girit’e değil, fakat Yunanistan’daki Akhalara özgü bir yazı olduğu anlaşılmıştır.

Devlet ekonomisi, diğer Yakın Doğu devletlerinde olduğu gibi, tarım ve hayvancılığa dayalı ürünlerin sarayda (veya tapınakta) toplanıp, daha sonra toplumdaki hiyerarşik yapılanmaya göre yeniden dağıtımı şeklindeydi. Bu ekonomik yapı, “yeniden dağıtımcı saray veya tap›nak ekonomisi” olarak da adlandırılmaktadır.

Din, Tunç Çağı Giritlileri için de vazgeçilmezdi; öteki Eskiçağ toplumlarında olduğu gibi, dinin yaşamdaki rolü çok önemliydi. Giritliler esas olarak doğa tanrılarına tapıyorlardı.

Giritliler esas olarak doğa tanrılarına tapıyorlardı. Saray içindeki bir mekân, tapınak olarak kullanılabildiği gibi, dağlarda da ibadet mekânları vardı. Dağlardaki ibadet mekânları doruk tapınakları ve mağaralar idi. Dağların doruklarına yakın çok sayıda “tapınak” keşfedilmiştir. Ancak, her ne kadar “doruk tapınağı” dense de, çoğu, dağların en yüksek noktalarında değildi. Önemli olan, belli bir yükseklikten aşağıdaki yerleşimin görülebilmesi ve aynı şekilde aşağıdan da tapınağın görülebilmesiydi. Doruk tapınaklarında ele geçen altından yapılmış minik çifte baltalar ve Linear B tabletleri, bu tapınakların yalnızca halkın aşağı tabakalarının değil, saray mensuplarının da ibadet mekânı olduğunu göstermektedir. Bu tapınaklara bırakılan kilden adak eşyaları arasında çiftçilere yararlı ufak hayvanların modelleri ile sağlığına kavuşması istenen kol ve bacak gibi insan uzuvları da bulunmaktaydı. Doruk tapınaklarının yanı sıra mağaralar da ibadet yeri olarak kullanılmıştı.

Dendrokronoloji ağaç halkalarının sayılmasıyla yapılan tarihleme yöntemidir.

Karbon 14, karbon içeren arkeolojik buluntulardaki (ağaç parçası, odun kömürü, bitki, tahıl, kumaş, deri, kemik vb.) radyoaktif karbon 14 izotopunun yoğunluğunun ölçülmesine dayalı bir tarihleme yöntemidir.

Tholos: Yuvarlak ve tonozlu yapılara verilen addır.

İlk Tunç Çağı'nda Anadolu’daki önemli merkezler arasında ilk sırayı Troia almaktadır. 

H. Schliemann, 1870 yılında Osmanlı Devleti’nden izin almaksızın Hisarlık’ta bir sondaj yapmış, ilk kazıya ise 11 Ekim 1871’de başlamıştı. Schliemann, 1873’te, tepenin yüzeyinden 8.5 metre derinlikte, Priamos’un Hazinesi olarak adlandırdığı altın, elektron, gümüş ve tunçtan yapılma 8.830 eser buldu. II. Troia’nın tahribine işaret eden bu tabaka şimdi M.Ö. 2600-2200 yıllarına tarihlendirilmektedir. Schliemann, defineyi Osmanlı yetkililerinden saklayarak Atina’ya kaçırdı. Troia kazılarında bulunan ve genel olarak Troia Hazineleri olarak bilinen altın ve gümüş eserler, bugün Avrupa ve ABD’nin çeşitli müzelerine dağılmış olup çoğu Rusya’daki Puşkin Müzesi’ndedir. İstanbul Arkeoloji Müzeleri ile Çanakkale Müzesi’nde de Troia Hazinelerine ait bir grup eser vardır.

Troia I (M.Ö. yak. 3000-2550)

Troia II (M.Ö. yak. 2550-2300)

Troia III (M.Ö. yak. 2300-2200)

Troia IV (M.Ö. yak. 2200-2000)

Troia V (M.Ö. yak. 2000-1750)

Troia VI (M.Ö. yak. 1750-1300)

Troia VIIA (M.Ö. yak. 1300-1180)

Troia VIIB (M.Ö. yak. 1180-950)

Troia VIII ve X (M.Ö. yak. 950’den itibaren)

Son tabaka, Demir Çağı’nı kapsamaktadır.