İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ Dersi İNŞAATLA İLGİLİ KAVRAMLAR soru cevapları:

Toplam 70 Soru & Cevap

PAYLAŞ:

#1

SORU: İşletmeler faaliyet alanlarına göre nasıl sınıflandırılabilir?

CEVAP: İşletmeler faaliyet alanlarına göre; • Ticaret, • Üretim veya • Hizmet işletmeleri olarak sınıflandırılır.

Soru Detay

#2

SORU: İnşaat faaliyetleri niçin hizmet olarak nitelendirilmeli ve inşaat işletmeleri bir hizmet işletmesi olarak kabul edilmelidir?

CEVAP: İnşaat faaliyetinde bulunan işletmelerin inşaat malzemeleri satıyorsa bir ticaret işletmesidir. Ancak köprü, gemi, bina, tünel, arkeolojik kazılar, bakım gibi çok farklı ürünlerin yaratılması, inşaat faaliyetlerinin üretim işletmesi mi, yoksa hizmet işletmesi mi olduğu konusunda farklı görüşlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. • Bir bakış açısına göre, inşaatla ilgili yürütülen faaliyetlerin temelinde; teknik, mimari, mühendislik, sanat, yaratıcılık gibi nitelikler yer almaktadır. Bu niteliklerin sonucunda ortaya çıkan hayaller sadece insan ve makine gücüyle somutlaştırılmaktadır. Bu nedenle de inşaat faaliyetleri hizmet olarak nitelendirilmeli ve inşaat işletmeleri bir hizmet işletme olarak kabul edilmelidir. • Farklı bir bakış açısına göre ise, dünyadaki tüm mamuller bir tasarım, buluş ve planlama ile üretilmektedir. Bu nedenle inşaat faaliyetleri sonucunda somut bir varlık yaratılmaktadır ve bu nedenle inşaat işletmeleri üretim işletmesi olarak nitelendirilmelidir. Aslında bakış açılarındaki farklılıkların nedeni, inşaat faaliyetlerinin çok kapsamlı bir alanı içermesinden kaynaklanmaktadır.

Soru Detay

#3

SORU: İnşaat ve gayrimenkul ilişkisi nedir?

CEVAP: İnşaat ve gayrimenkul kavramları, insanlarda; bina, fabrika, liman, baraj, köprü, yol gibi inşaat faaliyetlerini hatırlatmaktadır. Ancak aslında inşaat kavramı; okyanuslar üzerinde kurulan petrol platformlarından, deniz altındaki otobanlar ve hızlı trenler yollarına, 42 km uzunluğunda köprülere, 818 metre yüksekliğindeki gökdelenlere, nükleer enerji santrallerine, denizlerin doldurularak ada haline getirilip şehirler oluşturulmasına, buz otel yapılmasına, Ay’da kalıcı bir üs kurulmasına kadar gibi çok uç örnekleri de içine almaktadır.

Soru Detay

#4

SORU: İnşaat ve gayrimenkul genel olarak nasıl tanımlanabilir?

CEVAP: Gayrimenkul, toplum yararı amacıyla getirilmiş sınırlamalar dışında sahiplerine, bunları diledikleri gibi kullanma hakkı veren toprak ve taşınmaz yapılardır. İnşaat ise kısaca, taşınmaz varlıkların yaratılmasındaki süreçler ve faaliyetler olarak tanımlanabilir. İnşaat terimi, Arapçadan inşaat kelimesinden gelmektedir ve Türkçe karşılığı yapı’dır.

Soru Detay

#5

SORU: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda inşaat kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

CEVAP: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 704. maddesinde “taşınmak mülkiyetinin konusu”nu; “arazi, tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar ile kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler” olarak sınıflandırmaktadır.

Soru Detay

#6

SORU: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 718. maddesinde gayrimenkul kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

CEVAP: Taşınmaz mülkiyetinin içeriği ise 718. maddede; “arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyetin kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer” denilerek, kısa ama çok detaylı bir gayrimenkul tanımına yer verilmektedir.

Soru Detay

#7

SORU: 3194 sayılı İmar Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda inşaat kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

CEVAP: İnşaat kelimesi ile ilgili açıklamalar genel olarak 3194 sayılı İmar Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda yer almaktadır. 3194 sayılı İmar Kanununda inşaat kavramı yerine yapı kavramının tanımı verilmiştir. Buna göre “karada ve suda daimi ve geçici, resmi veya özel, yer altı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve hareketli tesisler” yapı olarak tanımlanmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununda yapı tanımına ek olarak bina tanımına da yer verilmiştir. Anılan kanunda bina “kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme ve dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yönelik yapı” olarak tanımlanmıştır

Soru Detay

#8

SORU: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yapım kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

CEVAP: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda ise yapım kavramı tanımlanmış olup, buna göre yapım “bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, altyapı, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlenmesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işleri” şeklinde ifade edilmiştir.

Soru Detay

#9

SORU: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “eser sözleşmeleri” bölümünün 470. maddesinde inşaat kavramı nasıl tanımlanmaktadır

CEVAP: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “eser sözleşmeleri” bölümünün 470. maddesinde “eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, işsahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir” ifadesiyle eser sözleşmeleri kapsamına inşaat işlerinin de girebileceği anlaşılmaktadır. Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi ile İlgili Kanun Taslağı çalışmasında inşaat, “yüklenici tarafından, emek ve sermaye harcanarak yapılacak olan imalat” olarak ifade edilmektedir.

Soru Detay

#10

SORU: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan işkolları tüzüğünde inşaat kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

CEVAP: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulu’nca kabul edilen işkolları tüzüğünde işkolu-işler başlığı altında inşaat kavramı “bina, yol, köprü, demiryolu, tünel, metro, kanalizasyon, liman, dalgakıran, havuz, istihkam, havaalanı, dekovil, tramvay yolu, spor alanı yapımı gibi her çeşit yapıcılık işleri ile bunların etüt, proje, araştırma, bakım, onarım ve benzeri işler” şeklinde ifade edilmiştir.

Soru Detay

#11

SORU: 11 No’lu İnşaat Sözleşmeleri standardında inşaat kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

CEVAP: Türkiye Muhasebe Standartları, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yasalaşması ile birlikte hukuki bir kimlik kazanmıştır. 11 No’lu İnşaat Sözleşmeleri standardında ise “bir inşaat sözleşmesi köprü, bina, baraj, kanal, yol, gemi veya tünel gibi tek bir varlığın inşası için yapılmış olabilir. İnşaat sözleşmesi tasarım, teknoloji ve fonksiyon veya nihai amaç ya da kullanım açısından birbiriyle yakından ilişkili veya birbirine bağımlı birden çok varlığın inşası ile ilgili de olabilir. Bu tür sözleşme örnekleri rafineri inşaatı ve diğer fabrika veya tesislerdeki karmaşık parçaların inşasını içerir” ifadesiyle inşaat işlerini geniş kapsamlı olarak tanımlamaktadır.

Soru Detay

#12

SORU: İnşaat işletmesi nedir?

CEVAP: İnşaat işletmesi, kendi adına veya hesabına veya taahhüt yoluyla başkalarına inşaat yapan işletmelerdir. İnşaat işletmeleri gerçekleştirdikleri faaliyetler sonucunda özel inşaatlarda mamul (yapı) ve taahhüt şeklindeki inşaatlarda ise bir hizmet sunan özel üretim işletmeleridir. Başka bir ifadeyle kendi nam ve hesabına veya taahhüt yoluyla başkalarına inşaat yapan işletmelere inşaat işletmesi denilmektedir.

Soru Detay

#13

SORU: İnşaat taahhüt işletmeleri nedir?

CEVAP: İnşaat işletmeleri kuruluş aşamasında özel inşaat işletmeleri ve inşaat taahhüt işletmeleri şeklinde kurulmuş olsalar bile, inşaat taahhüt işletmeleri şeklinde kurulanlar, taahhüt işlerinin yanında özel inşaat işleri de yapabilmektedirler. Taahhüt işletmeleri yaptığı inşaat işleriyle ya da yıllara yaygın inşaat işleri ile muhasebe ve vergi uygulamaları açısından özel inşaat işletmelerine göre farklı süreçlerle karşılaşmaktadırlar.

Soru Detay

#14

SORU: İnşaat işinin tarafları kimlerdir?

CEVAP: İnşaat işinin tarafları şöyle sıralanabilir: • İnşaat (Yapı) Sahibi, • Proje Yöneticisi, • Yapı Müteahhidi (Yüklenici), • Taşeron (Alt Yüklenici).

Soru Detay

#15

SORU: İnşaat (yapı) sahibi nasıl tanımlanır?

CEVAP: Belirli bir inşaat işini kararlaştırılan bedel karşılığında müteahhide yaptıran kişi veya kuruluşlardır. İnşaat faaliyetini başlamasını sağlayan işverenlerdir. Yıllara yaygın inşaat ve onarım işinin başlamasına neden olan faaliyeti bütçesindeki öz kaynakları, kendi kaynakları veya yabancı kaynaklar ile finanse eden, işin tamamlanması ile kesin kabulü yapılan yapıya ihtiyaç duyan gerçek ve tüzel kişilerdir. İnşaat sahipleri; gerçek kişiler, özel işletmeler, kamu işletmeleri, kâr amacı gütmeyen işletmeler olabilir. 3194 sayılı İmar Kanunu’na 2009 yılında 28. maddesinde yapılan bir değişiklikle “yapı sahibinin, yapısının fenni mesuliyetini üstlenemeyeceği” belirtilmektedir. Bu madde ile uzmanlık gerektiren inşaat faaliyetlerinin uzman kişilerce yapılması amaçlanmaktadır.

Soru Detay

#16

SORU: İnşaat işinde “proje yöneticisi” nasıl tanımlanır?

CEVAP: Proje yöneticisi, inşaat sahibinin taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin olarak tasarım, bütçe, zaman, araç ve ekipman uyumunu ve yönetimini sağlayan kişidir. İnşaat işi için gerekli teknik ve mühendislik tasarımını, plan ve projelerini yapan kişilerdir. Yüklenicine bağlı çalışabileceği gibi bağımsız olarak da faaliyet gösterebilir. Tasarıma bağlı olarak oluşturulan plan ve projeler inşaat sözleşmesinin bir parçasını oluşturmaktadır. Bir anlamda inşaat işletmesinin inşaat işine ilişkin taahhütlerini ifade etmektedir. Bu nedenle inşaatın kesin kabulüne kadar bir yol haritası rolü üstlenmektedir. Aynı zamanda inşaatın maliyeti, finansmanı ve hakediş tutarları da oluşturulan plan ve projelerle bağlantılı bir şekilde yürütülmektedir

Soru Detay

#17

SORU: Proje yöneticisinin sorumlulukları genel olarak nasıl sıralanabilir?

CEVAP: Proje yöneticisinin sorumlulukları; • Ödemelerle ilgili dokümanları hazırlama ve sunma, • İşletme ve bakım el kitaplarının hazırlanmasını organize etme, • İmalat resimlerini toplama, • Yüklenicileri izleme, • Ekipman ve/veya sistemleri teslim ve devreye alma şeklinde sıralamak mümkündür

Soru Detay

#18

SORU: İnşaat işinde “yapı müteahhidi” nasıl tanımlanır?

CEVAP: İnşaat işlerinin sözleşme, plan ve şartnamelere uygun biçimde yapımı için sorumluluk alan ve bu amaçla işgücü, malzeme ve ekipman sağlayarak bunları yöneten (denetleyen) kişi veya ortak birimlerdir. Yapı müteahhidi, yapım işini, yapı sahibine karşı taahhütte bulunan ve ilgili meslek odasına kayıtlı, gerçek veya tüzel kişidir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 28. maddesinde yapı müteahhidin ve şantiye şefinin sorumluluklarına fenni mesuliyette eklenmektedir.

Soru Detay

#19

SORU: Fenni mesuliyet nedir?

CEVAP: 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 28. maddesine göre; “bir yapının, tesisatı ve malzemeleri ile birlikte, İmar Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa edilmesinin kamu adına denetiminin, ruhsat eki etüt ve projelerin gerektirdiği uzmanlık alanındaki mühendis ve mimarlar tarafından ayrı ayrı üstlenilmesi” fenni mesuliyet olarak ifade edilmektedir.

Soru Detay

#20

SORU: Yapı sahibi ile yapı müteahhidi arasındaki ilişki nasıl hukuki statü kazanmaktadır?

CEVAP: Yapı sahibi ile yapı müteahhidi arasındaki ilişki eser sözleşmesi ile hukuki statü kazanmaktadır. Türk Borçlar Kanunu’nun 470. maddesinde, yüklenici iş sahibinin eser sözleşmesi hükümleri karşılığında bir bedel ödenen ve bir eseri meydana getiren kişi veya kişiler olarak ifade edilmektedir. Ayrıca yüklenicinin üstlendiği edimleri iş sahibinin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yerine getirme zorunluluğu da aynı Kanun’da belirtilmektedir. Eser sözleşmesi ile ortaya konulan eseri, yüklenici ya bizzat kendisi ya da kendi yönetimi altında yaptırmakla yükümlüdür. Ayrıca yüklenici eserin meydana getirilmesi için kullanılacak olan araç ve gereçleri kendisi sağlamalıdır. Yapı müteahhidi inşaat işini eser sözleşmesi ile üstlenen kişidir. Bu nedenle inşaat işinin muhasebe kayıtlarını tutmak, mali tablolarını hazırlamak ve vergi yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumludur.

Soru Detay

#21

SORU: İnşaat işinde “taşeron (alt yüklenici)” nasıl tanımlanır?

CEVAP: Bir inşaatın tamamının yapı müteahhidi tarafından kendi ekipman ve işgücü ile gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, işin işçilik, tesisat, havalandırma gibi belli bir kısmının yapımını müteahhide karşı üstlenen ve bu alanda uzmanlaşmış gerçek veya tüzel kişilere taşeron denilmektedir.

Soru Detay

#22

SORU: İnşaat işletmeleri hangi nedenlerden dolayı taşeronla çalışmayı tercih ederler?

CEVAP: İnşaat işletmeleri aşağıdaki nedenlerden dolayı taşeronla çalışmayı tercih eder: • İşletmenin sürekliliklerini sağlayabilmek, • İşi zamanında teslim edebilmek ve zamanı etkin kullanabilmek, • Uzmanlaşmadan yararlanmak ve nitelikli işçilerle çalışabilmek, • Riskleri paylaşmak, • Verimliliği arttırmak, • Maliyetleri düşürmek, • Lojistik olanaklarından yararlanmak, • Yetki belgesinden yararlanmak, • Sermaye paylaşımı gerçekleştirmek, • Varlık ve kaynak paylaşımı sağlamak, • Çalışanların vergi ve sorumluluk yükümlülüklerinden kaçınmak.

Soru Detay

#23

SORU: Hakediş (İstihkak) nedir?

CEVAP: Tamamlanmış iş kısımlarının inşaat proje yöneticisi tarafından periyodik biçimde denetlenip onaylanması üzerine, bunlarla ilgili sözleşme tutarlarının periyodik olarak inşaat sahibi tarafından ödenmesidir. İnşaat işi bütünleşik hizmetlerin verildiği bir hizmettir. İnşaat projesinin belirtilen sürelerde tamamlanabilmesi için proje ile sözleşme ile ve inşaat sahibinin talepleri ile sürekli bir fiziki kontrolünün sağlanması gerekmektedir. Ayrıca yapı müteahhidinin projeyi yürütme maliyetlerini karşılayabilmesi için de belirli aralıklarla projede tamamlan kısımların bedelini tahsil edilmesine olanak sağlanmaktadır.

Soru Detay

#24

SORU: “Teminat” çeşitleri nelerdir?

CEVAP: Kanuna göre teminat; • Geçici teminat ve • Kesin teminat olarak ikiye ayrılır.

Soru Detay

#25

SORU: Geçici teminat nedir?

CEVAP: İnşaat sahibinin ihale yoluyla inşaat işini yapmak için istekli yüklenicilerden, ihaleye katılabilmeleri ve tekliflerinde ciddi olduklarını gösterebilmek amacıyla, istekli tarafından teklif edilen bedelin %3’ünden az olmamak üzere, ihaleye katılan tüm istekliler tarafından belirlenecek para, teminat mektubu veya kamu senetleridir.

Soru Detay

#26

SORU: Geçici teminat olarak kabul edilecek değerler nelerdir?

CEVAP: Geçici teminat olarak kabul edilecek değerler ise KİK’nun 34. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; • Tedavüldeki Türk Parası, • Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları, • Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler’dir.

Soru Detay

#27

SORU: Kesin teminat nedir?

CEVAP: Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplamak suretiyle %6 oranında kesin teminat alınmasıdır.

Soru Detay

#28

SORU: İhalelerde kesin teminat nasıl alınır?

CEVAP: İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen 10 gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. Yabancı istekliler için bu süreye 12 gün ilave edilir. Yapım işlerinde, ihale komisyonu verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre aşırı düşük bulması durumunda, ihalenin komisyon tarafından belirlenen sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin %6’sı oranında alınır. İhale üzerinde kalan istekli, kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.

Soru Detay

#29

SORU: İnşaat işinde “kabul” ne demektir?

CEVAP: Yapı yüklenicisi tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre ve inşaat sahibi ile yapılan sözleşme hükümlerine göre tamamlanması durumunda, inşaat sahibinin veya Muayene ve Kabul Komisyonu tarafından inşaat işin kabul edilmesidir.

Soru Detay

#30

SORU: Kabul işlemi hangi kısımlardan oluşur?

CEVAP: Kabul işlemi; • Geçici kabul ve • Kesin kabul olarak iki kısımda incelenir (Yapı İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği).

Soru Detay

#31

SORU: Geçici kabul nasıl açıklanabilir?

CEVAP: Bir inşaatın -tamamen bitmemiş bile olsa- inşaat sahibi tarafından öngörülen amaca uygun olarak kullanılmak istendiği düzeye ulaştığını, tasarımcı veya proje yöneticisi ya da her ikisinin belgelediği tarihte, ilgili komisyon tarafından geçici kabul tutanağının onaylanmasıdır. Taahhüt edilen iş, sözleşme ve eklerinde yer alan hükümlere uygun olarak tamamlandığını yapı müteahhidi idareye geçici kabulün yapılması için yazılı olarak başvuruda bulunması gerekir. Başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde iş, yapı denetim görevlisi tarafından ön incelemeye tabi tutulur ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi ile uyumlu ise, “Geçici Kabul Teklif Belgesi” düzenleyerek, yetkili makama gönderir. Yetkili makam, en geç 15 gün içinde Geçici Kabul Komisyonu’nu oluşturur. Geçici Kabul Komisyonu yapı müteahhidi tarafından yapılan işleri muayene eder ve inceler. Herhangi bir kusur ve noksanlık bulunmaması durumunda, Geçici Kabul Tutanağı düzenlenerek, yetkili makam tarafından onaylanır. Böylece geçici kabul gerçekleşmiş olur.

Soru Detay

#32

SORU: Kısmi kabul nasıl açıklanabilir?

CEVAP: Bir inşaat işinin geçici kabulünden önce veya sonra ihale dokümanında veya sözleşmede belirtilmiş olması şartıyla taahhüt konusu işin tamamlanmış ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmi geçici kabul yapılabilir. Ancak kısmi geçici kabulünün yapılması, işin bütününün geçici kabulünün yapıldığı anlamına gelmemektedir. Benzer şekilde yapı müteahhidinin yazılı müracaatı ve idarenin de uygun görüşü olmak kaydıyla, kısmi geçici kabulü yapılmış kısımların, sözleşmede belirtilen teminat süresi dikkate alınarak işin bütününün kısmi kesin kabul yapılabilir. Ancak kısmi kesin kabulünün yapılması kesin kabulünün yapıldığı anlamına gelmemektedir.

Soru Detay

#33

SORU: Kesin kabul nasıl açıklanabilir?

CEVAP: Geçici kabulden sonra sözleşmelerde ve ihale dokümanında belirtilen süre sonunda veya öncesinde işin tamamlanması ile yapı müteahhidinin, inşaat sahibine başvurarak Kesin Kabul Tutanağı’nı onaylatması ve inşaat işini teslim etmesi sürecidir.

Soru Detay

#34

SORU: Bitirme zamanına göre inşaat sınıflandırması nasıl yapılır?

CEVAP: İnşaat faaliyetlerinin yürütülebilmesi için; nitelikli işçi, kaliteli malzeme, proje yönetimi, mevsimsel koşullar gibi birçok karmaşık problemin de çözülmesi gerekmektedir. Özellikle Türkiye gibi dört mevsimin yaşandığı ülkelerde inşaat yapım süreleri oldukça kısadır. Bu nedenle inşaat veya onarım işinin başlangıcında zamana yönelik verilen taahhütler son derece önem kazanmaktadır. Bu bakış açısıyla, zamana göre yapılan sınıflandırmada inşaatın bitirme süresi göz önünde bulundurulmaktadır. Buna göre grupta yer alan inşaatlar; • Aylara yaygın inşaat ve onarım işleri ile • Yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri olmak üzere ikiye ayrılır.

Soru Detay

#35

SORU: Vergi rejimine göre inşaat sınıflandırması nasıl yapılır?

CEVAP: İnşaatların yapılma amaçlarına göre Vergi Usul Kanunu’nda farklı şekillerde vergilendirme gerçekleştirmektedir. Vergi kanunlarında inşaat ayırımına gidilmemesine rağmen, inşaat işlerinin ve işletmelerinin vergileme farklılıkları açısından bir ayrıma gidildiği görülmektedir. Buna göre vergi kanunları açısından inşaatlar; • Özel inşaatlar ve • İnşaat taahhüt işleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Soru Detay

#36

SORU: Özel inşaat işletmelerini taahhüt işletmelerinden ayıran temel özellikler nelerdir?

CEVAP: Özel inşaat işletmelerini taahhüt işletmelerinden ayıran temel özellikler şöyledir: • Özel inşaat işletmeleri ticari kazanç elde etmek amacıyla kendi nam ve hesaplarına inşaat yaparlar, • Özel inşaat işletmeleri satmak amacıyla inşaat yaparlar, • Pazarlama ve satış sorumluluğu işletmeye aittir, • Kâr veya zararın belirlenmesinde işin bitmesi yeterli değildir, aynı zamanda satış işleminin de tamamlanması gerekmektedir.

Soru Detay

#37

SORU: Özel inşaatlar yapılış biçimlerine göre kaça ayrılırlar?

CEVAP: Özel inşaatlar yapılış biçimlerine göre üçe ayrılabilir: • Satmak amacı olmaksızın kendi arsası ya da arazisi üzerine yapılan inşaat işleri, • Kendi nam ve hesabına bina inşa ederek satmak amacıyla yapılan inşaat işleri (yap/sat işleri), • Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri.

Soru Detay

#38

SORU: Kendileri kullanmak amacıyla yapılan inşaat işlerinin kapsamı nedir?

CEVAP: Kişiler ya da işletmelerin kendilerine kullanmak amacıyla yaptıkları bina, işyeri ve benzeri inşaatlar bu kapsamdadır. Bu tür inşaat işleri kâr amacı güdülerek, yani ticari amaç gayesiyle yapılmadıkları için herhangi bir vergisel yükümlülüğe de tabi değildir. Bu tür inşaat işleri, inşaata konu yapının bağımsız bölümler halinde satılma amacı güdülmeksizin kendi ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yapılmasını ifade etmektedir. Bu tür inşaat işlerinin sürekliliği yoktur. Özel inşaat işletmelerinin temel amacı ticari kazanç elde etmektir. Kendileri için gerekli olan bir satış bürosunun, sosyal tesisin veya bahçe düzenlemesinin de farklı bir inşaat işletmesine yaptırılması beklenemez.

Soru Detay

#39

SORU: Yap/Sat inşaat işlerinin kapsamı nedir?

CEVAP: Kendi nam ve hesabına bina inşa ederek satmak amacıyla yapılan inşaat işleri, yap-sat işleri olarak da ifade edilmektedir. Bu tür inşaat işlerine gerçek ve tüzel kişilerin kendi nam ve hesaplarına satmak üzere yaptıkları konut ve işyeri şeklindeki bağımsız bölümler konu olmaktadır.

Soru Detay

#40

SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinin kapsamı nedir?

CEVAP: Bu sistemde arsa sahibi, arsası üzerine inşaat işletmesinin yapacağı inşaattan kendisine kalacak bağımsız bölümlere karşılık para vermek yerine arsasının belirli bir kısmını veya tamamının mülkiyetini vermektedir. İnşaat işletmesi ise, mülkiyeti kendisine geçirilen ya da geçirilmesi vaat edilen arsa payları karşılığında, arsa paylarına bağlanan bağımsız bölümlerin yapım işini üzerine almaktadır. Dolayısıyla arsa sahibi arsasını inşaat işletmesine vererek sözleşme hükümleri çerçevesinde bağımsız bölüm sahibi olmak suretiyle arsasını değerlendirmekte, inşaat işletmesi ise arsayı finanse etmek yükünden kurtulmaktadır.

Soru Detay

#41

SORU: Bir inşaat faaliyetinin taahhüt şeklinde inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilebilmesi için hangi unsurları taşıması gerekmektedir?

CEVAP: Bir inşaat faaliyetinin taahhüt şeklinde inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilebilmesi için aşağıda verilen unsurları taşıması gerekmektedir: • İşin yapılmasını isteyen bir taraf bulunmalı (inşaat sahibi), • İşin yapılmasını üstlenen tarafın olmalı (müteahhit), • Sözleşmeye konu olan inşaat ve onarım işi bulunmalı (inşaat işi) • İnşaat ve onarım işi belli bir parasal bedel karşılığında yapılmalıdır.

Soru Detay

#42

SORU: Kamu İhale Kanunu’na göre proje türleri nelerdir?

CEVAP: Kamu İhale Kanunu’na göre proje türleri kısaca şöyle tanımlanmaktadır: • Ön proje: Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi, • Kesin proje: Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi, • Uygulama projesi: Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projeyi ifade etmektedir.

Soru Detay

#43

SORU: İhale türleri nelerdir?

CEVAP: İhale türleri; • Açık ihale usulü, • Belirli istekliler arasında ihale usulü, • Pazarlık usulü veya • Doğrudan temin yöntemleri olarak sıralanabilir.

Soru Detay

#44

SORU: Hangi durumlarda pazarlık usulü ile ihale yapılabilir?

CEVAP: Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir: • Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması. • Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması. • Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması. • İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması. • İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi.

Soru Detay

#45

SORU: İnşaat işletmelerinin faaliyetlerini yürütebilmek amacıyla isteğe bağlı tuttukları defterler nelerdir?

CEVAP: İnşaat işletmelerinin faaliyetlerini yürütebilmek amacıyla isteğe bağlı tuttukları defterler şöyle sıralanabilir: • Şantiye (Günlük) Defteri, • Röleve Defteri, • Ataşman Defteri, • Puantaj Defteri, Sürveyan Defteri, • Yeşil Defter

Soru Detay

#46

SORU: Şantiye defteri nedir?

CEVAP: Şantiye defteri; işin ilerleyişini, inşaata giren ihrazatı, fiyat farkına tabi gereçlerin çeşit ve miktarlarını, çalışan işçi sayısını ve çalışan makineleri takip edildiği bir defterdir.

Soru Detay

#47

SORU: Röleve defteri nedir?

CEVAP: Röleve defteri, ataşman defterine kaydedilen inşaat işlemlerinin tamamlanmasından sonra denetçiler (sürveyanlar) tarafından sonuçların basit krokilerinin kaydedildiği defterlerdir. Artık inşaat işletmeleri çok daha profesyonel çizimleri ayrıntılı bir şekilde çizebilmektedir.

Soru Detay

#48

SORU: Serveyan defteri nedir?

CEVAP: Serveyan defteri ise denetçilerin inşaat işine ilişkin bilgilerin yazıldığı defterdir. Yazılımlarda inşaat işine ilişkin projenin hazırlanması ile birlikte inşaat bilgilerinin de sisteme girilmesi gerekmektedir. Bu nedenle böyle bir deftere ihtiyaç kalmamıştır.

Soru Detay

#49

SORU: Ataşman defteri nedir?

CEVAP: Ataşman defteri, inşaat esnasında esas projede olmayan işlerin şekil ve boyutlarını gösteren çizim ve sayısal bilgiler tutulur. Uygulamada metraj ve ataşman işlemleri aynı menüden takip edilmektedir.

Soru Detay

#50

SORU: Yeşil defter nedir?

CEVAP: Yeşil defter, iki ara hakediş dönemi arasında yapılan inşaat işlerini ve çeşitlerini gösteren defterdir. Ayrıca söz konusu inşaat işlerinin yaklaşık maliyet hesaplamalarına dayalı hakediş tutarları da oluşturulur.

Soru Detay

#51

SORU:
İnşaat işletmelerini, bir hizmet işletmesi olarak nitelendiren görüşün nedeni nedir?

CEVAP:
Köprü, gemi, bina, tünel, arkeolojik kazılar, bakım gibi çok farklı ürünlerin yaratılması, inşaat faaliyetlerinin üretim işletmesi mi, yoksa hizmet işletmesi mi olduğu konusunda farklı görüşlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bir bakış açısına göre, inşaatla ilgili yürütülen faaliyetlerin temelinde; teknik, mimari, mühendislik, sanat, yaratıcılık gibi nitelikler yer almaktadır. Bu niteliklerin sonucunda ortaya çıkan hayaller sadece insan ve makine gücüyle somutlaştırılmaktadır. Bu nedenle de inşaat faaliyetleri hizmet olarak nitelendirilmeli ve inşaat işletmeleri bir hizmet işletme olarak kabul edilmelidir.

Soru Detay

#52

SORU:
Gayrimenkul kavramı ne ifade etmektedir?

CEVAP:
Gayrimenkul, toplum yararı amacıyla getirilmiş sınırlamalar dışında sahiplerine, bunları diledikleri gibi kullanma hakkı veren toprak ve taşınmaz yapılardır.

Soru Detay

#53

SORU:
İnşaat işini kararlaştırılan bedel karşılığında müteahhide yaptıran kişi veya kuruluşlar için hangi kavram kullanılmaktadır?

CEVAP:
İnşaat sahibi, belirli bir inşaat işini, kararlaştırılan bedel karşılığında müteahhide yaptıran kişi veya kuruluşlardır.

Soru Detay

#54

SORU:
İnşaat faaliyetleri sürecinde proje yöneticisinin sorumlulukları nelerdir?

CEVAP:
Proje yöneticisinin sorumlulukları:

ödemelerle ilgili dokümanları hazırlama ve sunma,

işletme ve bakım el kitaplarının hazırlanmasını organize etme,

imalat resimlerini toplama,

yüklenicileri izleme,

ekipman ve/veya sistemleri teslim ve devreye alma şeklinde sıralamak mümkündür.

Soru Detay

#55

SORU:
İnşaat işletmeleri neden taşeronlarla çalışmayı tercih etmektedir?

CEVAP:
İnşaat işletmeleri aşağıdaki nedenlerden dolayı taşeronla
çalışmayı tercih eder:
• İşletmenin sürekliliklerini sağlayabilmek
• İşi zamanında teslim edebilmek ve zamanı etkin kullanabilmek
• Uzmanlaşmadan yararlanmak ve nitelikli işçilerle çalışabilmek
• Riskleri paylaşmak
• Verimliliği arttırmak
• Maliyetleri düşürmek
• Lojistik olanaklarından yararlanmak
• Yetki belgesinden yararlanmak
• Sermaye paylaşımı gerçekleştirmek
• Varlık ve kaynak paylaşımı sağlamak
• Çalışanların vergi ve sorumluluk yükümlülüklerinden kaçınmak

Soru Detay

#56

SORU:
İnşaat işinin tarafları kimlerden oluşmaktadır?

CEVAP:
İnşaat mamul veya hizmetinin gerçekleştirilmesindeki taraflar aşağıda sıralanmıştır:

İnşaat sahibi,

Proje yöneticisi,

Yapı müteahhidi,

Taşeron

Soru Detay

#57

SORU:
Müteahhidin proje yürütme maliyetlerini karşılayabilmesi amacıyla inşaat sahibi tarafından yapılan ödemelere ne denir?

CEVAP:
Hakediş (istihkak), tamamlanmış iş kısımlarının inşaat proje yöneticisi tarafından periyodik biçimde denetlenip onaylanması üzerine, bunlarla ilgili sözleşme tutarlarının periyodik olarak inşaat sahibi tarafından ödenmesidir.

Soru Detay

#58

SORU:
Kamu İhale Kanunu kapsamında geçici teminat olarak kabul edilen değerler nedir?

CEVAP:
Geçici teminat olarak kabul edilecek değerler ise Kamu İhale Kanunu Madde 34’te düzenlenmiştir. Buna göre;
• Tedavüldeki Türk parası,
• Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları ve
• Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri
ve bu senetler yerine düzenlenen belgelerdir.

Soru Detay

#59

SORU:
İnşaat faaliyeti sürecinde kısmi kabul işlemi hangi durumda yapılabilmektedir?

CEVAP:
Bir inşaat işinin geçici kabulünden önce veya sonra ihale dokümanında veya sözleşmede belirtilmiş olması şartıyla taahhüt konusu işin tamamlanmış ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmi geçici kabul yapılabilir.

Soru Detay

#60

SORU:
Tahakkuk eden gelir ve giderlerin farklı dönemleri ilgilendirmesi ve bu doğrultuda kayıt edilmesi hangi muhasebe ilkesinin gereğidir?

CEVAP:
İnşaat işinin başladığı takvim yılı ile bittiği takvim yılının birbirinden farklı olması yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olarak nitelendirilmesi için yeterlidir. Örneğin 12 Kasım 2015 tarihinde başlanan bir inşaat işinin 4 Ocak 2016 tarihinde tamamlanması durumunda, bu inşaat işi yıllara yaygın olarak kabul edilir. İnşaat faaliyeti sadece 54 gün sürmüş olabilir ancak muhasebenin dönemsellik kavramı gereği tahakkuk eden gelir ve giderler farklı dönemleri ilgilendirmektedir.

Soru Detay

#61

SORU:
Özel inşaat işletmelerini taahhüt işletmelerinden ayıran temel özellikler nelerdir?

CEVAP:
Özel inşaat işletmelerini taahhüt işletmelerinden ayıran temel özellikler şöyledir:

Özel inşaat işletmeleri ticari kazanç elde etmek amacıyla kendi nam ve hesaplarına inşaat yaparlar.

Özel inşaat işletmeleri satmak amacıyla inşaat yaparlar.

Pazarlama ve satış sorumluluğu işletmeye aittir.

Kâr veya zararın belirlenmesinde işin bitmesi yeterli değildir, aynı zamanda satış işleminin de tamamlanması gerekmektedir.

Soru Detay

#62

SORU:
Özel inşaatların yapılış biçimlerine göre türleri nelerdir?

CEVAP:
Özel inşaatlar yapılış biçimlerine göre üçe ayrılabilir:

Satmak amacı olmaksızın kendi arsası ya da arazisi üzerine yapılan inşaat işleri

Kendi nam ve hesabına bina inşa ederek satmak amacıyla yapılan inşaat işleri (yap/sat işleri)

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri

Soru Detay

#63

SORU:
Özel inşaat işiyle uğraşan işletmelerde ticari kazancın oluşması için hangi koşulların oluşması gerekmektedir?

CEVAP:
Gayrimenkul alım-satışı veya inşaat işiyle sürekli bir şekilde uğraşan işletmelerin ticari kazancı ortaya çıkabilmesi için hem satışın gerçekleşmesi hem de inşaatın tamamlanması gerekmektedir. İnşaat işletmelerinin; inşaat işi proje aşamasındayken, devam ederken veya örnek daire gösterilerek satış işleminin gerçekleşmesi durumunda yarı mamulün satışı söz konusudur ve satış akdinin hükümleri daha yerine getirilmediği için ticari faaliyet gerçekleşmiş olmamaktadır. Bu nedenle özel inşaat işletmesinin yapıyı satın alanlara tapu tescili yapılmadığı sürece alınan paralar, ticari kazanç olarak değil avans olarak nitelendirilmektedir.

Soru Detay

#64

SORU:
İnşaat taahhüt işlerinde kesin proje kavramı ne ifade etmektedir?

CEVAP:

Kesin proje, belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi ifade etmektedir.

Soru Detay

#65

SORU:
Bütün isteklilerin teklif verebildiği ihale yöntemi hangisidir?

CEVAP:

Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği ihale yöntemidir.

Soru Detay

#66

SORU:
Kapalı teklif ihale usulünün uygulaması nasıl yapılmaktadır?

CEVAP:
Kapalı teklif ihale usulünün uygulaması:

Teklifler yazılı olarak yapılır. Teklif mektubu, bir zarfa konulup kapatıldıktan sonra zarfın üzerine isteklilerin adı, soyadı ve tebligata esas olarak göstereceği açık adresi yazılır.

Hazırlanan zarf geçici teminat ile birlikte yeni bir zarfa konularak kapatılır.

Yapılan artırma ihalelerinde; geçerli en yüksek teklifin altında olmamak üzere, oturumda hazır bulunan isteklilerden sözlü veya yazılı teklif alınmak suretiyle ihale sonuçlandırılır.

Ancak geçerli teklif sayısının üçten fazla olması durumunda bu işlem, geçerli en yüksek teklif üzerinden, oturumda hazır bulunan en yüksek üç teklif sahibi istekliyle, bu üç teklif ile aynı olan birden fazla teklifin bulunması hâlinde ise bu istekliler dâhil edilerek gerçekleştirilir.

Komisyon, uygun gördüğü her aşamada oturumda hazır bulunan isteklilerden yazılı son tekliflerini alarak ihaleyi sonuçlandırabilir.

Soru Detay

#67

SORU:
Kamu kurumu yapım işlerine ilişkin olarak hangi durumlarda doğrudan temin yoluna gidebilmektedir?

CEVAP:

Kamu kurumu yapım işlerine ilişkin olarak aşağıdaki durumlarda ilana çıkmadan doğrudan temin yoluna gidebilir:

İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi,

Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması,

Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması,

İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz malın alımıdır.

Soru Detay

#68

SORU:
İnşaat işletmelerinde şantiye defterinde hangi bilgiler kayıt altına alınmaktadır?

CEVAP:

Şantiye defteri; işin ilerleyişini, inşaata giren ihrazatı, fiyat farkına tabi gereçlerin çeşit ve miktarlarını, çalışan işçi sayısını ve çalışan makineleri takip edildiği bir defterdir.

Soru Detay

#69

SORU:
İki ara hakediş dönemi arasında yapılan inşaat işlerinin ve çeşitlerinin kaydedildiği defter hangisidir?

CEVAP:
Yeşil defter, iki ara hakediş dönemi arasında yapılan inşaat işlerini ve çeşitlerini gösteren defterdir. Ayrıca söz konusu inşaat işlerinin yaklaşık maliyet hesaplamalarına dayalı hakediş tutarları da yeşil defterde oluşturulur.

Soru Detay

#70

SORU:
Kamu kurumlarının inşaat işlerinin verilmesinde kullanılan ihale yöntemleri nelerdir?

CEVAP:
İhale yetkilileri; ihaleye çıkarılan yapım işleri için ihaleye katılmak isteyen isteklilerin farklı ihale yöntemlere göre teklif vermelerini isteyebilir. Buna göre ihale türleri:

Açık ihale usulü,

Kapalı teklif usulü,

Belli istekliler arasında ihale usulü,

Pazarlık usulü,

Yarışma usulü yöntemleri olarak sıralanabilir.

Soru Detay