İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ Dersi ARSA (KAT) KARŞILIĞI YAPILAN İNŞAAT İŞLERİ soru cevapları:
Toplam 55 Soru & Cevap#1
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinin sağladığı faydalar nelerdir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri, bir tarafın arsasını, diğer tarafın emek ve sermayesini koyması suretiyle gerçekleşen bir inşaat işidir. Yaygın olarak yürütülen arsa (kat) karşılığı inşaat işleri konut ve işyeri üretimi sağlarken diğer yandan ekonominin gelişmesi ve istihdam açısından önemli bir katkı sağlamaktadır.
#2
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinin işleyişi nasıl gerçekleşmektedir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri bir özel inşaat işletmesinin başkasının arsası üzerine inşaat yapması işidir. Bu şekilde yapılan inşaat sonucu üretilen daire işyeri gibi yapılar belli bir sözleşme çerçevesinde taraflar arasında paylaşılır. Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde arsa, gerçek bir kişiye ait ya da bir işletmenin aktifine kayıtlı olabilir. Arsa sahibi arsanın belli bir bölümünü inşaatı yapan müteahhit ya da işletmeye devretme, bunun karşılığında arsa sahibine üretilen arsa bedeli olarak üretilen daire ve/veya işyerlerinin belli bir kısmı verilmektedir.
#3
SORU: Gelir Vergisi Kanunu’na göre hangi durumlarda arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde değer artış kazancı ortaya çıkmaktadır?
CEVAP: Gerçek kişilerin arsa karşılığı elde ettikleri gayrimenkulleri elde ediş tarihinden itibaren 5 yıl içinde elden çıkarmaları durumunda elde ettikleri kazanç Gelir Vergisi Kanunu’na göre değer artış kazancı olarak vergilendirilir.
#4
SORU: Gelir Vergisi Kanunu’na göre hangi durumlarda arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde ticari kazanç ortaya çıkmaktadır?
CEVAP: İşletmelerin aktifine kayıtlı arsa karşılığı elde ettikleri gayrimenkuller bakımından devrettikleri arsa tutarı ile elde ettikleri gayrimenkul arasındaki fark ticari kazanç olarak değerlendirilir.
#5
SORU: Özel inşaat işletmelerinin hangi durumlarda bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir?
CEVAP: Belirli ölçüleri aşan özel inşaat işletmelerinin bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir. Bu ölçüler şöyle sıralanabilir: • Vergi Usul Kanunu (VUK) md 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak, • Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler, • Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler.
#6
SORU: Bilanço esasında hangi defterler tutulur?
CEVAP: Bilanço esasında aşağıdaki defterler tutulur: • Yevmiye defteri, • Defterikebir, • Envanter defteri
#7
SORU: Yapı işlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğüne göre tutulması gereken defter nedir?
CEVAP: Yapı işlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğüne göre işveren Yapı İş Defterini, işyerinde bulundurmakla yükümlüdür.
#8
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider yerleri nasıl bölümlenir?
CEVAP: Arsa (kat) Karşılığı İnşaat İşlerinde Gider Yerleri (10-99) şöyle bölümlenir: • Esas üretim gider yerleri, • Yardımcı üretim gider yerleri, • Yardımcı hizmet gider yerleri, • Yatırım gider yerleri, • Üretim yerleri yönetimi gider yerleri, • Araştırma ve geliştirme gider yerleri, • Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri, • Genel yönetim gider yerleri.
#9
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider hesapları grupları nelerdir?
CEVAP: Gider hesapları grupları: • 0 İlk madde ve malzeme, • 1 İşçi ücret ve giderleri, • 2 Memur ücret ve giderleri, • 3 Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, • 4 Çeşitli giderler, • 5 Vergi, resim ve harçlar, • 6 Amortismanlar ve tükenme payları, • 7 Finansman giderleri.
#10
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde oluşan maliyetler nasıl kaydedilir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde oluşan maliyetler, ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri ve Genel Üretim Giderleri hesaplarına borç kaydedilmek suretiyle gerçekleştirilir.
#11
SORU: Arsa sahibinin arsasını değerlendirdiği, inşaat şirketinin de arsanın finansmanına katlanmadan yapı üretimi gerçekleştirdiği durumlarda inşaat işleri hangi hesaplarda izlenir?
CEVAP: Bu tür inşaat işlerinde inşaatın başlamasıyla birlikte arsa emsal bedel üzerinden Nazım hesaplarda izlenir.
#12
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işi yapan işletme arsa bedelini hangi hesaba kaydedecektir?
CEVAP: 710 Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri hesabına kaydedecektir.
#13
SORU: Nazım hesapları ne zaman kapatılır?
CEVAP: Arsa maliyeti kayıtlara alındıktan sonra artık nazım hesaplarda arsayı izlemeye gerek kalmamaktadır. Bu nedenle nazım hesapların kapatılması gerekir.
#14
SORU: İnşaat tamamlandıktan sonra üretilen yapılar hangi hesaba aktarılır?
CEVAP: İnşaat tamamlandıktan sonra üretilen yapılar işletme için mamul niteliği alır ve 152 Mamuller hesabına aktarılması gerekir
#15
SORU: Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işleri sonucunda üretilen konut işyeri gibi yapılar katma Değer Vergisine tabi midir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işleri sonucunda üretilen konut işyeri gibi yapılar işletme açısından bir mamuldür. Bu mamullerin arsa karşılığı tesliminde Katma Değer Vergisi hesaplanması gerekmektedir. Katma Değer Vergisi 150 m2 altındaki konutlar için %1; 150 m2 üzeri konutlar ve işyeri teslimlerinde %18 olarak uygulanmaktadır.
#16
SORU: Arsa (kat) karşılığı işyeri ve konut vb. teslimlerde emsal bedel nasıl bulunur?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı işyeri ve konut vb. teslimlerde emsal bedelin belirlenmesinde inşaat maliyetine VUK. m.267. 2. fıkrası uygulanacak olup %5 ilave edilmek suretiyle emsal bedel bulunmuş olacaktır.
#17
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat teslimlerinden doğan borç ve alacak hesapları nasıl izlenmelidir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaat teslimlerinden doğan borç ve alacak hesapları teslim sonrası karşılıklı olarak kapatılır. Borç alacak ilişkisinden doğan herhangi bir alacak varsa tahsil edilir. Bu durumda, 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı ve 336 Diğer Çeşitli Borçlar hesabı karşılıklı olarak kapatılır.
#18
SORU: Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenilmesi durumunda işletme katma değer vergisini indirim konusu yapabilir mi?
CEVAP: Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenmesi durumunda işletme Katma değer vergisini dönem gideri olarak dikkate alabilir. Bu durumda katma değer vergisi tutarı 770 Genel Yönetim Giderleri hesabına kaydedilir. Ancak bunun vergi kanunları açısından kanunen kabul edilmeyen bir gider niteliğinde olmasından dolayı ayrıca Nazım hesaplarda izlenmesi gerekmektedir.
#19
SORU: İşletmelerin dönem sonu yapacakları muhasebe işlemleri nelerdir?
CEVAP: İşletmeler faaliyet dönemi sonunda envanter çıkarmak, kar/zararını hesaplayabilmek için dönem sonu işlemlerini yapmak ve bilanço, gelir tablosu gibi mali tablolarını düzenlemek zorundadır. Bir işletmenin dönem sonunda yapacağı muhasebe işlemleri şöyle olacaktır: • Maliyet hesaplarını yansıtma hesapları aracılığıyla gelir tablosu hesaplarına aktarmak, • Gelir tablosu hesaplarını kapatarak dönem karı veya zararını bulmak.
#20
SORU: İşletmelerin aktifine kayıtlı arsalar üzerine yapılan inşalardan işletmeye devredilen gayrimenkullerin maliyet değeri ile arsa değeri arasındaki fark hangi kazanç unsuru olarak değerlendirilmektedir?
CEVAP: Ticari kazanç olarak değerlendirilmektedir.
#21
SORU: İşletme aktifine kayıtlı arsa üzerine yapılan inşaat işlerinin muhasebe kayıtları nasıl yapılır?
CEVAP: İşletme aktifine kayıtlı arsa üzerine yapılan inşaat işlerinin muhasebe kayıtları iki şekilde yapılır: • Arsa (kat) karşılığı üzerine inşaat işlerini yapan işletme açısından bunun kaydı yapılmakta, • Aktife kayıtlı arsa üzerine arsa (kat) karşılığı inşaat yaptıran işletme açısından bunun kaydı yapılmakta.
#22
SORU: Arsa karşılığı inşaat işi yapan işletmeler muhasebe kayıtlarını nasıl tutarlar?
CEVAP: Arsa karşılığı inşaat işi yapan işletmeler bir üretim işletmesi niteliğinde olup, üretim işletmelerine benzer şekilde muhasebe kayıtlarını tutarlar. Arsa karşılığı inşaat işlerinde mamul maliyeti arsa bedeli ve inşaat maliyetleri oluşturmaktadır.
#23
SORU: Kat karşılığı inşaat işleri neden üretim işletmesi niteliği taşımaktadır?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri sonucunda konut işyeri gibi bir yapı üretimi gerçekleşmektedir. Bu nedenle kat karşılığı inşaat işleri de bir üretim işletmesi niteliği taşımaktadır.
#24
SORU: İnşaat işleri yapan işletmeler açısından arsa maliyeti nedir?
CEVAP: İnşaat toplam üretim maliyeti, arsa ve inşaat üretim maliyetlerinden oluşmaktadır. Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletmeler açısından arsa maliyeti, arsa (kat) karşılığı teslim ettiği işyeri, daire gibi gayrimenkullerin üretim maliyetidir. Bunun için önce toplam inşaat üretim ve birim inşaat maliyetinin bulunması gerekir.
#25
SORU: İşletmenin aktifine kayıtlı arsa üzerine inşaat yapılacaktır. Toplam inşaat alanı 5000 m2 ; teslim edilecek inşaat alanı 2000 m2 ve arsa bedeli 2.000.000 Türk Lirası ise, işletmenin hesaplanan KDV ne kadardır?
CEVAP: Katma Değer Vergisi Matrahı şöyle hesaplanacaktır. Genel Yönetim Giderlerinden kat karşılığı teslim edilecek gayrimenkullere düşen payın bulunması: Birim (m2) Başına Genel Yönetim Gideri = Genel Yönetim Gideri / Toplam İnşaat Alanı = 200.000 / 5.000 m2 = 40 m2 Teslim Edilecek Alanlara Düşen GYG Payı = 2.000 m2 x 40 m2 = 80.000 Türk Lirası Emsal Bedeli (Arsa bedeli + GYG Payı) x %5 = (2.000.000 + 80.000) x %5 = 104.000 KDV Matrahı (2.000.000+80.000+104.000) = 2.184.000 Türk Lirası ve Hesaplanan KDV (%18) 2.184.000 x %18) = 393.120 Türk Lirasıdır.
#26
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletme inşaatı tamamladığında dönem içinde oluşan maliyetleri hangi hesaplarda izlemektedir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletme inşaatı tamamladığında dönem içinde oluşan maliyetleri önce 151 Yarı Mamul Üretim hesabına aktaracaktır. İnşaat üretim süreci tamamlandıktan sonra 151 Yarı Mamul Üretim hesabından, 152 Mamuller hesabına aktaracaktır
#27
SORU: Arsa karşılığı gayrimenkullerin teslimi işlemi nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde arsa sahibine arsa payına karşılık inşaatı tamamlanan gayrimenkullerin (bağımsız bölümlerin) bir kısmı devredilmektedir. Böylece arsa sahibi arsasına karşılık gelecek gayrimenkullere para vermek yerine arsasını devrederek arsasını değerlendirmiş olmaktadır.
#28
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimler Katma Değer Vergisine tabi midir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimler Katma Değer Vergisine tabidir.
#29
SORU: Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimlerde 130 m2’lik bir daire için KDV % kaç olarak uygulanır?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimlerde 130 m2 ’lik bir daire için KDV %1 olarak uygulanır. Çünkü Katma Değer Vergisi 150 m2 ’nin altındaki daireler için %1 ve 150 m2 üstü daireler ve işyerleri için %18’dir.
#30
SORU: X Limited Şirketine teslim edilecek daireler 150 m2 ’nin altındadır. İnşaatın toplam maliyeti 1.200.000 Türk Lirasıdır. Bu durumda düzenlenecek faturada KDV ne kadar hesaplanacaktır?
CEVAP: Öncelikle emsal bedelin bulunması daha sonra bulunan bedel üzerinden KDV’nin hesaplanması gerekmektedir. Emsal bedel (%5) = 1.200.000 x %5 = 60.000 KDV matrahı = 1.200.000 + 60.000 = 1.260.000 Uygulanacak KDV Oranı %1’dir (daireler 150 m2 ’nin altında olduğu için). Bu durumda KDV = 12.600 Türk Lirasıdır.
#31
SORU: Bir işletme aktifine kayıtlı arsasının üzerine arsa (kat) karşılığı inşaatın başlaması durumunda muhasebe kaydını nasıl yapacaktır?
CEVAP: Bir işletme aktifine kayıtlı arsası üzerine arsa (kat) karşılığı inşaat yapılması konusunda bir anlaşmaya varabilir. Bu durumda aktife kayıtlı bir arsa üzerine inşaatın başlamasıyla birlikte arsalar arsa sahibi işletme açısından yapılmakta olan yatırımlara dönüşür. 150 Arsa ve Araziler hesabından çıkarılarak, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabına aktarılacaktır.
#32
SORU: Arsa (kat) karşılığı yapılan sözleşme sonucunda inşaatın tamamlanmasıyla sözleşmede belirlenen bağımsız bölümler, gayrimenkuller arsa sahibine devredilir. Bu şekilde arsa (kat) karşılığı teslim alınan gayrimenkuller hangi hesaba kaydedilir?
CEVAP: Arsa (kat) karşılığı yapılan sözleşme sonucunda inşaatın tamamlanmasıyla sözleşmede belirlenen bağımsız bölümler, gayrimenkuller arsa sahibine devredilir. Bu şekilde arsa (kat) karşılığı teslim alınan gayrimenkuller, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabına kaydedilir.
#33
SORU: İşletme aktifine kayıtlı bir arsayı kat karşılığı devretmesi durumunda elde ettiği gayrimenkul ile teslim ettiği arsa arasında oluşan değer farkının kaydı nasıl yapılır?
CEVAP: İşletme aktifine kayıtlı bir arsayı kat karşılığı devretmesi durumunda elde ettiği gayrimenkul ile teslim ettiği arsa arasında bir değer farkı oluşacaktır. Aradaki bu fark işletmeler açısından ticari kazancın bir unsurudur. Dolayısıyla oluşan fark olağandışı gelir ve kar olarak gelir tablosu hesaplarında kayıt altına alınmalıdır. Diğer yandan arsa (kat) karşılığı bağımsız yerlerin, gayrimenkul teslimleri aynı zamanda Katma Değer Vergisine tabidir.
#34
SORU: Gerçek kişiye ait arsa üzerine yapılan arsa teslimleri ile arsa karşılığı gayrimenkul teslimleri arasında Katma Değer Vergisinin hesaplanması bakımından ne gibi farklılık vardır?
CEVAP: Gerçek kişiye ait arsa üzerine yapılan arsa teslimlerinde Katma Değer Vergisi hesaplanmamaktadır. Ancak arsa karşılığı gayrimenkul teslimlerinde toptan teslim sayılarak emsal bedel üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplanmaktadır.
#35
SORU: Bir işletmenin aktifine kayıtlı arsa üzerine inşaat işi yapanlar arsa bedeli üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplamak zorunda mıdır?
CEVAP: Evet, arsa karşılığı gayrimenkul teslimleri de Katma Değer Vergisine tabidir. Bu yüzden bir işletmenin aktifine kayıtlı arsa üzerine inşaat işi yapanlar arsa bedeli üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplamak zorundadır.
#36
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işi nedir?
CEVAP:
Bir tarafın arsasını, diğer tarafın emek ve sermayesini koyması suretiyle gerçeleşen bir inşaat işidir. Arsa sahibine, arsasına karşılık kat ya da iş yeri gibi gayrimenkuller verilmektedir. Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri özel inşaat işidir. Özel inşaat işletmeleri kendi nam ve hesabına, kendi veya başkasına ait arsa veya arazisi üzerine inşaat faaliyeti sürdüren işletmelerdir. Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri bir özel inşaat işletmesinin başkasının arsası üzerine inşaat yapması işidir. Bu şekilde yapılan inşaat sonucu üretilen daire iş yeri gibi yapılar belli bir sözleşme çerçesinde taraflar arasında paylaşılır. Diğer bir deyişle arsa sahibine arsası karşılığı yapılan inşaatın belli bir kısmı devredilir.
#37
SORU:
Arsasını kat karşılığı veren gerçek kişilerin, inşaat sonucu elde ettikleri gayrimenkulleri, ilk 5 yıl içerisinde elden çıkarırlarsa ne olur?
CEVAP:
Gerçek kişiler arsa karşılığı elde ettikleri gayrimenkulleri elde ediş tarihinden itibaren 5 yıl içinde elden çıkarmaları durumunda elde ettikleri kazanç Gelir Vergisi Kanunu’na göre değer artış kazancı olarak vergilendirilir. İşletmeler aktifine kayıtlı arsa karşılığı elde ettikleri gayrimenkuller bakımından devrettikleri arsa tutarı ile elde ettikleri gayrimenkul arasındaki fark ticari kazanç olarak değerlendirilir.
#38
SORU:
Kat (arsa) karşılığı inşaat işi yapan işletmeler hangi defterleri tutabilirler?
CEVAP:
İşletmeler bilanço esasına göre veya işletme hesabı esasına göre defter tutabilirler. Bilanço esasına göre yevmiye defteri, defterikebir ve envanter defteri tutulurken, işletme hesabına esasına göre ise işletme hesabı defteri tutulabilir.
#39
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletmelerin bilanço esasına göre defter tutabilmesi için gerekli ölçüler nelerdir?
CEVAP: - Vergi Usul Kanunu (VUK) madde 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak
- Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler
- Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler
#40
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinin maliyet hesaplarında kullanılan 7/A ve 7/B seçeneği nedir?
CEVAP:
Gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek hâlinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur. 7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon esasına göre, 7/B seçeneğinde ise çeşit esasına göre belirlenmiştir. Bu suretle, işletmelere giderlerin bölümlenmesinde ve defter-i kebirde izlenmesinde kendi organizasyon yapılarına, büyüklüklerine ve ihtiyaçlarına göre düzenleyebilmeleri için kolaylık sağlanmış, farklı maliyet hesaplama yöntemlerine uyulabilmesi açısından da geniş bir esneklik tanınmıştır. Özel inşaat işletmeleri işletme özelliği ve büyüklüğüne göre 7/A veya 7/B seçeneğinden birisini uygulayabilecektir.
#41
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider yerleri nasıl bölümlenir?
CEVAP: - Esas üretim gider yerleri
- Yardımcı üretim gider yerleri
- Yardımcı hizmet gider yerleri
- Yatırım gider yerleri
- Üretim yerleri yönetimi gider yerleri
- Araştırma ve geliştirme gider yerleri
- Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
- Genel yönetim gider yerleri
#42
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider çeşitleri hesaplarının kodlamasında nasıl bir sınıflama esas alınmaktadır?
CEVAP: - Gider hesapları grupları:
- İlk madde ve malzeme
- İşçi ücret ve giderleri
- Memur ücret ve giderleri
- Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler
- Çeşitli giderler
- Vergi, resim ve harçlar
- Amortismanlar ve tükenme payları
- Finansman Giderleri
#43
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde 7/A seçeneğini uyguladıklarında kullanabilecekleri hesaplar hangileridir?
CEVAP:
710 Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri Hesabı
711 Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma Hesabı
720 Direkt İşçilik Giderleri Hesabı
721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı
730 Genel Üretim Giderleri Hesabı
731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı
750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri
751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı
760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı
770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı
771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı
780 Finansman Giderleri Hesabı
781 Finansaman Giderleri Yansıtma Hesabı
#44
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde 7/B seçeneğini uyguladıklarında maliyet hesap grupları nasıl bölümlenir?
CEVAP:
79 GİDER ÇEŞİTLERİ
790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri
791 İşçi Ücret ve Giderleri
792 Memur Ücret ve Giderleri
793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
794 Çeşitli Giderler
795 Vergi, Resim ve Harçlar
796 Amortismanlar ve Tükenme Payları
797 Finansman Giderleri
798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları
799 Üretim Maliyet Hesabı
#45
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde inşaatın yapıldığı arsanın maliyeti nasıl belirlenir?
CEVAP:
Özel inşaat işleri yapan işletmeler arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde arsaya herhangi bir bedel ödememektedirler. Başkasına ait arsa karşılığında daire, iş yeri ya da kat vermek uygulamasında “arsa sahibine verilen dairelerin maliyeti arsanın maliyetini” oluşturur. Bu nedenle arsa maliyeti ancak inşaatların tamamlanması ve inşaatı oluşturan bölümlerin maliyetlerinin saptanması ile tespit edilir.
#46
SORU:
Gerçek kişilere ait arsa üzerine yapılan kat karşılığı inşaat işlerinin, işletme ve arsa sahibi açısından yararı nedir?
CEVAP:
Gerçek kişilere ait arsalar üzerine inşaat işleri günümüzde yaygın olarak uygulama alanı bulmaktadır. Özellikle tasarruf amacıyla alınan arsalar üzerine inşaat şirketi veya bir müteahhitle anlaşılarak inşaat işleri yapılmaktadır. Böyle arsa sahibi arsasını değerlendirmekte, inşaat şirketi de arsanın finansmanına katlanmadan yapı üretimi gerçekleştirmektedir.
#47
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde arsa maliyetinin kaydı nasıl yapılır?
CEVAP:
Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde arsa, inşaat maliyeti açısından ilk madde ve malzeme olarak değerlendirilmektedir. Arsa (kat) karşılığı inşaat işi yapan işletme arsa bedelini 710 D. İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ HESABI’na kaydedecektir.
#48
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde arsa maliyeti nasıl hesaplanır?
CEVAP:
Arsa bedelinin bulunması için öncelikle inşaat üretim maliyetinin bulunması gerekmektedir. İnşaat üretim maliyetinden arsa karşılılığı verilecek gayrimenkullerin maliyeti arsa maliyeti olarak değerlendirilecektir.
#49
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde, arsa maliyeti ve inşaat sonunda arsa sahibine teslim edilen gayrimenkullerin KDV’ye tabi olma durumları nasıldır?
CEVAP:
Gerçek kişilere ait arsalar için Katma Değer Vergisi hesaplanmaz. Ancak inşaat sürecinin tamamlanmasının ardından arsa sahibine, arsa karşılığı teslim edilmesi gereken gayrimenkuller KDV’ye tabidir.
#50
SORU:
Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işlerinde inşaat maliyeti nasıl bulunur?
CEVAP:
Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işlerinde maliyet, arsa bedeli ile inşaat maliyetinin toplamından oluşmaktadır. İnşaat maliyetine varsa önceki dönem maliyetleri ile birlikte ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri ve genel üretim giderlerinden oluşur.
#51
SORU:
Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işleri sonucunda, konutların tesliminde Büyükşehir Belediyesi Kanunun kapsamı dışında kalan yerlerde KDV oranı nasıl uygulanmaktadır?
CEVAP:
Büyükşehir Belediyesi Kanunu dışındaki yerler için Katma Değer Vergisi 150 m2 altındaki konutlar için %1,150 m2 üzeri konutlar ve iş yeri teslimlerinde %18 olarak uygulanmaktadır.
#52
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde, arsa karşılığı gayrimenkul tesliminin ardından hangi hesaplar düzenlenir?
CEVAP:
İnşaat işletmesinin arsa karşılığı gayrimenkul tesliminden sonra borçlanan 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HESABI ve 336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR HESABI karşılıklı olarak kapatılır.
#53
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde, arsa karşılığı gayrimenkul tesliminde KDV’nin tahsilatı inşaat şirketinden mi yoksa arsa sahibinden mi yapılmaktadır?
CEVAP:
KDV tahsilatı ikisinden de yapılabilir. Ancak sözleşme gereği eğer Katma Değer Vergisi arsa sahibinden tahsil edilecekse tahsilat kaydı yapılır. Ancak genellikle arsa sahipleri Katma Değer Vergisi ödemek istememekte ve katma değer vergisini inşaat işini yapan işletmeler üstlenmektedir.
#54
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde, arsa karşılığı gayrimenkul tesliminde KDV’nin tahsilatının inşaat şirketinden yapıldığı bir durumda, bu gider nasıl dikkate alınır ve hangi hesaba kayıt edilir?
CEVAP:
Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenmesi durumunda işletme katma değer vergisini dönem gider olarak dikkate alabilir. Bu durumda katma değer vergisi tutarı 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI’na kaydedilir. Ancak bu vergi kanunları açısından kanunen kabul edilmeyen bir gider niteliğinde olduğundan ayrıca nazım hesaplarda izlenmesi gerekir.
#55
SORU:
Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan bir işletmenin dönem sonunda yapacağı muhasebe işlemleri nelerdir?
CEVAP: - Maliyet hesaplarını yansıtma hesapları aracılığıyla gelir tablosu hesaplarına aktaracaktır.
• Gelir tablosu hesaplarını kapatarak dönem kârı veya zararını bulacaktır.