Dünyanın her tarafındaki pazarlara mal ve hizmet
arz edebilmekte ve bu pazarlardan mal ve hizmet
sağlayabilmektedirler.

Stratejik ortaklık kapsamında tedarik zinciri
oluşturacak şekilde örgütlenmeye yöneltmiştir.

Lojistik faaliyetlerin niteliğini ve niceliğini
değiştirmiştir.

Hissedar değerini en çok kılma amacı
doğrultusunda müşteri tatmini ve ve rekabet avantajı
sağlamaya yöneliktir.

Müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere
ürünlerin üretildiği noktadan, son kullanım veya tüketim
noktasına kadar olan tedarik zinciri içerisindeki
malzemelerin, servis hizmetlerinin ve bilgi akışının etkin
ve verimli bir şekilde ileri ve geriye doğru olmak üzere
hareketinin ve depolanmasının, planlanması, uygulanması
ve kontrol edilmesi sırasında ortaya çıkan faaliyetler
bütünüdür.

Ürünün kaynağından nihai tüketim noktasına
doğru işleyen süreçtir.

Ürünün kaynağından nihai tüketim noktasına
kadar olan süreçteki herhangi bir noktadan geriye doğru
işleyen süreçtir.

Lojistik faaliyetler ana faaliyetler ve destekleyici
faaliyetler olarak iki grupta toplanır.

Ana lojistik faaliyetler şunlardır?
• Talep tahmini
• Stok yönetimi
• Müşteri hizmetleri
• Sipariş işleme
• Depolama

Destekleyici lojistik faaliyetler şunlardır:
• Üretim planlaması
• Ambalajlama
• Tesis (yer) seçimi
• Satın alma
• Diğer faaliyetler

Lojistik faaliyetler değer yaratan ve değer
yaratmayan faaliyetler olarak gruplandırılabilir.

Değer yaratmayan lojistik faaliyetlere bağlı olarak
ortaya çıkan maliyetlerin en aza indirgenmesi veya
ortadan kaldırılması; ortadan kaldırılması olanaklı
olmayan değer yaratan faaliyetlere bağlı olarak ortaya
çıkan maliyetlerin ise olabildiğince azaltılması amaçlanır.

Lojistik faaliyetlerin iyi yönetilmesi ile şu yararlar
sağlanır:
• Maliyet yönetiminde etkinlik artar.
• Planlamada etkinlik ve stratejik yaklaşım
sağlanmaktadır.
• Zaman yönetimi önem kazanmaktadır.
• Değişen koşullara göre uygun çözümler ve
seçenekler üretilebilir.
• Teknolojik yatırımlar ve alt yapı hızlı gelişim
göstermektedir.

Taşıma, depolama, elleçleme, sipariş verme ve
bilgi yönetimi, stok yönetimi ile diğer lojistik faaliyetler
(üçüncü parti lojistik hizmeti sağlayıcılarının yönetimi,
üretim planlaması, zamanlama, paketleme, montaj,
müşteri hizmetleri, bilişim sistemleri ve bilgi teknolojileri
ile ilgili faaliyetler)

Lojistik faaliyetlerin yerine getirilmesi sırasında
katlanılan fedakarlıkların parasal tutarıdır.

Fazla amortisman maliyetleri, bozulma, hasar ve
kayıplar, geç teslimat, hata ve ceza, bilgi sistemleri,
bilişim maliyetleri, personel, en uygun olmayan sipariş
miktarları, atıl kapasite maliyetleri vb katlanmak
durumundadır.

Görülebilir ve kontrol edilebilir lojistik
maliyetlerdir.

Görülebilir ve kontrol edilebilir olmayan, diğer
maliyetlerden ayırt edilmesi ve ölçülmesi zor olan lojistik
maliyetlerdir.

Lojistik maliyetlemede satışların yüzdesi,
geleneksel maliyet yöntemleri, misyon maliyetlemesi veya
faaliyete dayalı maliyetleme yöntemlerinden birini
kullanarak hesaplanmaktadır.

Lojistik faaliyetlerin en uygun maliyetle verimli,
hızlı ve etkili bir şekilde yerine getirilmesidir.

Lojistik faaliyetlerin tamamı işletmeler tarafından
yerine getirilebileceği gibi, bir kısmı işletme ve diğer
kısmı da dış kaynak kullanılarak başka işletmeler
tarafından yerine getirilebilir.

Lojistik faaliyetlerin hangisinin işletme tarafından
hangilerinin ise dış kaynak kullanılarak
gerçekleştirileceğine karar verilirken gereksinim duyulur.

Lojistik sürece ilişkin herhangi bir maliyetleme
işleminde direkt olarak hesaba katılan maliyetlerdir.

Lojistik sürece ilişkin herhangi bir maliyetleme
işleminde direkt olarak hesaba katılamayan, bir çok işlem
için ortaklaşa ortaya çıkan maliyetlerdir.

Maliyet etkileme büyüklükleri ile doğru orantılı
olan, faaliyet veya hacme bağımlı olarak faaliyetler
arttıkça artan, azaldıkça azalan maliyetlerdir.

Maliyet değişim ölçüsüne göre ayrılır: Doğrusal
artan değişken lojistik maliyetler, kademeli/artan oranlıani
artarak yükselen lojistik maliyetler, azalan lojistik
maliyetler, faaliyetler arttıkça azalan lojistik maliyetler.

maliyet etkileme büyüklüklerinden bağımsız
olarak ortaya çıkan maliyetlerdir. Hazırlık veya kapasite
maliyetleri olarak da isimlendirilirler.

Mutlak sabit lojistik maliyetler ve basamaklı sabit
lojistik maliyetler olmak üzere ikiye ayrılır.

Belirli bir hacim-faaliyet aralığında sabit kalan,
diğer yandan aralık sınırının sıçrama göstermesi veya
aniden değişmesi sonucunda faaliyet değişim ölçüsünden
bağımsız olarak azalan maliyetlerdir.

Toplam lojistik maliyet; taşıma maliyetleri,
depolama maliyetleri, sipariş ve bilgi süreci maliyetleri,
her parti mala ilişkin maliyetler ve stok bulundurma
maliyetlerinin toplamı olarak formüle edilebilirler.

Lojistik sürecin başından sonuna kadar stokların
depolanması için gerçekleştirilen, tüm faaliyetleri
açıklamak için kullanılan bir kavramdır.

Bir den çok parça ile üretilen mamulün imalattan
sonra birden çok müşteriye dağıtılması sürecinde destek
niteliğinde bir faaliyettir.

İşletmenin tedarik ve satış politikasıdır. İşletme
tam zamanında üretim politikasını benimsemiş ise
depolama maliyetleri toplam maliyetler içerisinde daha az
yer tutar. İşletme tam zamanında üretim politikasın
benimsemesi durumunda ise önemli oranda depolama
maliyetlerine katlanmak durumunda kalacaktır.

Depolama faaliyetlerinin yerine getirilmesi için
gerekli olan çeşitli sabit – değişken maliyet niteliğindeki
unsurlardan oluşur. Bunlar:
• Depolama
• Kira
• İşçilik
• Amortisman
• Isıtma, soğutma ve havalandırma
• Enerji

İşçilik maliyetleri gibi maliyetler yarı sabit
maliyet niteliğindedir. Malzeme veya mal akımında artış
olduğunda ilave işçilere gereksinim duyulur.

Depo kirası veya amortismanlar gibi maliyet
unsurları sabit maliyetlerdir. Depoya konulan mali miktarı
maliyeti değiştirmez. Stok miktarından bağımsız olarak
ortaya çıkan maliyetlerdir.

Sipariş işleme sürecinin uzaması depolama
maliyetlerinin artmasına neden olur. Diğer faaliyetlerin
etkin bir şekilde yürütülmesi ile depolama maliyetlerinin
düşürülmesi olanaklıdır.

Depolama maliyetleri, işçi, depolama alanı, sigorta ve depolarda kullanılan araç ve gereçlerin
maliyetlerinden oluşmaktadır. Bu maliyetlerin
olabildiğince en aza indirilmesi depo yönetiminin
amacıdır.

İşletmede üretime gönderilecek ham madde ve
malzeme ile üretim sürecindeki yarı mamul ve bitmiş
mamullerin tamamına stok adı verilir.

işletmede yeterli hammadde stokunun
bulundurulmaması durumunda üretim aksar. Bu da mamul
stoklarını etkiler ve talep karşılanamaz. Satış gelirleri
düşer. Gereğinden fazla stok bulundurmak da işletme
maliyetlerini arttırır. Karlılık düşer. Bu nedenle işletmenin
karlılığını maksimum kılacak en uygun stok miktarını
belirlemesi gerekir.

Malzeme İhtiyaç Planlaması (Materials
Requirement Planning: MRP) yararlanılmaktadır.

Uygun sipariş büyüklüğünün belirlenmesi
gereklidir.

işletmelerde bulundurulan stok seviyesi ile
rekabet stratejisinin uyumlu olması gereklidir. Aşırı stok
bulundurmak, malların hızlı bir şekilde müşteriye
ulaştırılması, yok satılmaması ve bu şekilde satış
gelirlerinin düşmemesi açısından avantaj sağlar. Bu
seçenek maliyetlidir. Tersine olarak da az seviyede stok
bulundurmak ise hem fırsat maliyeti hem de ekonomik
kazanç açısından işletmeye yarar sağlar. Yeterli stok
bulundurmamanın yok satmak veya müşteriyi kaçırmak
gibi işletmelere bazı maliyetleri bulunmaktadır.

İşletmelerde bulundurulan stok seviyesi ile
ilişkilidir.

İşletmelerde bulundurulan stok miktarının
büyüklüğünün değişmesine bağlı olarak stok bulundurma
maliyeti değişir.

Stok bulundurma maliyetinin unsurları sermaye
maliyeti, stok hizmeti maliyeti, depolama alanı maliyeti,
stok riski maliyeti ve stok aktarma maliyetidir.

İşletme stoklara bağladığı sermayesini başka
alanlarda kullanma fırsatını kaybetmektedir. Böylece
stoklara bağlanan sermayenin başka yatırım alanlarında
kullanılması ile elde edilecek olan getiri kaybedilmektedir.

Stokların elde bulundurulması nedeni ile
katlanılan maliyetleri kapsamaktadır.

Stok yerlerinin yeniden düzenlenmesi, stokların
sevk edilmesi, ısıtma ve kira gibi maliyetleri
kapsamaktadır.

İşletmeden işletmeye farklılık gösterir. Malların
modasının geçmesi, bozulması veya hasar görmesi,
eksilmesi nedeni ile katlanılan maliyetleri ifade eder.

Bazı durumlarda stoklar demode ihtimaline
karşılık bir mağazadan bir başka mağazaya aktarılması
gibi durumlarda yükleme, boşaltma ve taşıma için
katlanılan maliyetler stok aktarma maliyetleri olarak ifade
edilir.

Müşterilerin talep miktarına, bu malların teslimat
süresine ve dağıtımı yapılan malların tekrar yerlerine
konulması sürecine bağlı olarak değişmektedir.

Stokların işletmede bir sonraki aşamaya geçmek
için ne kadar süreyle stokta kaldığını gösteren süredir.

Stok performansı stok tutma süresi ile ölçülür.

Stokları mevsime veya konjonktüre göre önemli
ölçüde dalgalanma göstermediği durumlarda dönem başı
ile dönem sonu stok tutarlarının toplanıp ikiye bölünmesi
ile bulunur.

Yer faydası yaratarak üretim noktasından tüketim
noktasına getirmektedir. Zaman faydası yaratarak bir
malın bir noktadan bir diğer noktaya hızlı ve güvenli bir
şekilde taşınmasını sağlamaktadır.

Taşıma maliyetleri şunlardır:
• Vergi
• Harç
• Yakıt
• İşçilik
• Bakım ve onarım
• Sigorta

taşınan ürünün ağırlığı, hacmi, tehlikeli ürün olup
olmaması, taşıma mesafesi gibi değişkenler tarafından
belirlenir.

Taşıma maliyetleri toplam olarak ifade
edilebildiği gibi alışlara ilişkin taşıma maliyetleri,
sevkiyata ilişkin taşıma maliyetleri, veya her bir müşteriye
ilişkin taşıma maliyetleri şeklinde de ifade edilebilir.

Dağıtım faaliyetlerinin azaltılması ile dağıtım
maliyetleri azaltılmakta ve dolaysız olarak da taşıma
maliyetleri azaltılmaktadır.

Dağıtım faaliyetlerinin azaltılması ile taşıma
maliyetleri azaltılmaktadır. Dağıtım faaliyetlerinin
azaltılması aynı zamanda önemli satış kayıplarına
uğranılmasına veya emniyet stoklarının artmasına neden
olabilir.

Dağıtım maliyetlerinin azaltılması için taşımam
maliyetlerinin azaltılması ilk adımdır. Çünkü dağıtım
maliyetleri içerisinde taşıma maliyetleri önemli bir yere
sahiptir. Diğer adım ise dağıtım faaliyetlerinin etkin bir
şekilde yönetilerek dağıtım maliyetlerinin düşürülmesi
sağlanmasıdır.

Dağıtım faaliyetlerinin etkin bir şekilde
yönetilebilmesi için tam sayılı doğrusal programlama,
bulanık mantık, radyo frekans ile tanımlama (RFID –
Radio Frequency Identification) ve kürsel konumlama
(GPS – Global Positioning System) gibi yöntemler
geliştirilmiş ve kullanılmıştır.

siparişin alınması, siparişe ilişkin bilgilerin ilgili
yerlere verilmesi, sipariş süreci ve diğer ilgili işlemlere
ilişkin maliyetlerden oluşur. Sipariş sürecine ilişkin
kurulmuş bilgi sistemine ilişkin maliyetlerde sipariş
maliyetleri içinde yer almaktadır.

Sipariş alımından bilgi yönetimine kadar çok
geniş bir alanı kapsayan bilgi sistemleri ile yönetilen
süreçte ortaya çıkan maliyetlerin tümüdür.

Satın alınan veya üretilen mamul partileri ile ilgili
maliyetlerdir.

Lojistik sistemdeki herhangi bir değişiklik olması
durumunda doğrudan değişiklik göstermektedir. Satın
alınan veya satılan mamullerin miktarına göre değişir.

Genellikle mamul hazırlama maliyetleri ile
kapasite maliyetlerinden oluşur. Bu maliyetlere malzeme
ve elleçleme maliyetleri de dahildir.

Müşteri hizmet düzeyi arttıkça lojistik
maliyetlerde artmaktadır. Çünkü müşteri hizmet seviyesi
lojistiğin bir çıktısı olarak ifade edilebilir.

İşletmelerin daha az maliyet ile daha yüksek
müşteri hizmet düzeyine ulaşmalarını sağlar. Müşteri
hizmetleri ve ilişkileri bölümleri müşteri ile daha etkin bir
ilişki kurabilir. Müşteri istek ve şikayetlerinin daha iyi bir
şekilde incelenebilmesi sağlanır. İşletme ile müşteriler
arasında yirmi dört saat iletişim kurulabilmesi sağlanır. İki
yönlü bilgi akışı sağlanır.

Lojistik ile ilgili genel kabul gören tanım, Tedarik Zinciri Yönetim Profesyonelleri Konseyi (The Council of Supply Chain Management Professionals CSCMP) tarafından yapılan tanımdır.

Lojistik; müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere ürünlerin üretildiği noktadan, son kullanım veya tüketim noktasına kadar olan tedarik zinciri içindeki malzemelerin, servis hizmetlerinin ve bilgi akışının etkin ve verimli bir şekilde ileri ve geriye doğru olmak üzere hareketinin ve depolanmasının, planlanması, uygulanması ve kontrol edilmesi sırasında ortaya çıkan faaliyetler bütünüdür.

Lojistik faaliyetlerin ana faaliyetleri şunlardır:
• Talep Tahmini
• Stok Yönetimi
• Müşteri Hizmetleri
• Sipariş İşleme
• Taşıma
• Depolama

Lojistik faaliyetlerin destekleyici faaliyetleri şunlardır:
• Üretim Planlaması
• Ambalajlama
• Tesis (Yer) Seçimi
• Satın Alma
• Diğer Faaliyetler

Lojistik faaliyetlerin iyi yönetilmesi sonucunda sağlanacak yararları şunlardır: 
• Maliyet yönetiminde etkinlik artmaktadır,
• Planlamada etkinlik ve stratejik yaklaşım sağlanmaktadır,
• Zaman yönetimi önem kazanmaktadır,
• Gelişen zamanın değişen koşullarına göre, uygun çözüm yolları ve seçenekler üretilerek tepki verilebilmektedir,
• Teknolojik yatırımlar ve alt yapı hızlı gelişim göstermektedir.

Lojistik faaliyetlerin işletmeler açısından hayati bir öneme sahip olmasının yanında, ticari hayatta her faaliyetin bir maliyeti vardır. Lojistik faaliyetlerin her birinin ayrı ayrı olmak üzere işletmeye bir maliyeti vardır ki bu maliyetler bütününe lojistik maliyetler denilmektedir.

Temel lojistik maliyet unsurlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
• Taşıma maliyeti,
• Depolama maliyeti,
• Elleçleme maliyeti,
• Sipariş işleme ve bilgi yönetimi maliyeti,
• Stok yönetimi maliyeti,
• Diğer lojistik maliyetler.

Lojistik maliyetlerini ayrı bir maliyet kalemi olarak hesaplayan işletmeler ise lojistik maliyetleri ya satışların bir yüzdesi olarak hesaplamakta ya da geleneksel maliyet hesaplama yöntemleri, misyon maliyetlemesi veya faaliyete dayalı maliyetleme yöntemlerinden birini kullanarak hesaplamaktadır.

Avrupa Birliği ülkeleri genelinde yapılan bir araştırmada farklı sektörlere ilişkin lojistik maliyetlerin (taşımacılık, depolama, stoklama, yönetim) ürünün satış fiyatı içindeki payının aşağıdaki gibi olduğu saptanmıştır: 
• Perakende % 8,9,
• İlaç % 8,8,
• Kağıt % 14,4,
• Makine, % 9,3,
• Gıda % 10,4,
• Elektrikli aletler % 12,6,
• Bilişim % 10,3,
• Kimya % 10,2
• Otomotiv % 8,9.

Bir işletmenin Avrupa’ya naklettiği kargoların taşınması sırasında gerçekleştirdiği faaliyetleri aşağıdaki gibi sıralanmıştır;
• Kargoların treylerlere yüklenmesi,
• Limanda treylerlerden boşaltılarak gemilere yüklenmesi,
• Gemilerle ilgili ülkeye taşınması,
• Varış noktasında gemilerden boşaltılması,
• Boşaltılan kargoların treylerlere yüklenmesi,
• Treylerlerden boşaltılarak teslim edilmesi.

Tedarik zincir yönetiminin başarıya ulaşmasında en önemli unsur lojistik faaliyetlerin en uygun (optimum) maliyetle hızlı, verimli ve etkili bir şekilde yerine getirilmesidir.

Bir tedarik işleminde ya da maliyetleme işleminde direkt olarak eklenemeyen, aksine birçok işlem için ortaklaşa ortaya çıkan lojistik maliyetler (amortisman maliyetleri gibi) ise endirekt lojistik maliyetler olarak ifade edilmektedir.

Maliyet değişim ölçüsüne göre "değişken lojistik maliyet" ayrımları şunlardır: 

• Doğrusal artan değişken lojistik maliyetler (komisyoncu ücretleri gibi),
• Kademeli/Artan oranlı-ani artarak yükselen lojistik maliyetler (işletme içi taşıma sisteminin enerji maliyetleri gibi),
• Azalan lojistik maliyetler (lojistik hizmeti sunucuların aşırı kullanım maliyetleri gibi),
• Faaliyetler arttıkça azalan lojistik maliyetler (canlı hayvanlar için hava navlunu/ hava yolu ile taşımada dağıtım deposu ısıtma maliyetleri gibi).

Sabit lojistik maliyetler; mutlak sabit lojistik maliyetler ve basamaklı sabit lojistik maliyetler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunlar;

• Mutlak sabit lojistik maliyetler; lojistik faaliyetler artsa dahi mutlak olarak sabit kalan (depo binasının sigorta ve amortismanı gibi) maliyetlerdir.
• Basamaklı sabit lojistik maliyetler; belirli bir hacim-faaliyet aralığında sabit kalan, diğer yandan aralık sınırının sıçrama göstermesi veya aniden değişmesi sonucu faaliyet değişimi ölçüsünden bağımsız olarak azalan (ek depo binası kira maliyeti gibi) maliyetlerdir.

Toplam lojistik maliyetleri şunlardır: 

• Her taşımacılık türüne göre maliyetler,
• Depolama maliyetleri,
• Taşıma hizmetinin yarattığı katma değeri de içerecek şekilde stok bulundurma maliyetleri,
• Taşıma ve depolama amaçlı paketleme maliyetleri,
• Bilişim ve iletişim maliyetleri,
• Elleçleme/ İstifleme ve diğer ürün aktarım maliyetleri,
• Birleştirme, ayrıştırma, etiketleme ve diğer katma değerli işlem maliyetleri,
• Elde bulundurmama maliyetleri,
• Lojistik yönetim maliyetleri.

Toplam Lojistik Maliyet = [Taşıma maliyetleri + Depolama maliyetleri + Sipariş ve bilgi süreci maliyetleri + Her parti mala ilişkin maliyetler + Stok bulundurma maliyetleri]

Depolama maliyetleri işçi, depolama alanı, sigorta ve depolarda kullanılan araç gereçlerin maliyetlerinden oluşur.

Depolama maliyetlerini belirleyen en önemli faktör; işletmenin tedarik ve satış politikasıdır. İşletme tam zamanında üretim (Just In Time-JIT) politikasını benimsemiş ise depolama maliyetleri toplam maliyetler içinde daha az yer tutacaktır.

Stok Aktarma Maliyeti: Bazı durumlarda stoklar, demode olma ihtimaline karşılık, bir mağazadan diğer bir mağazaya aktarılabilir. Örneğin; ana mağazada bulunan bazı malların belli bir süre içinde
satılmaması durumunda fabrika satış mağazalarına aktarılması gibi durumlarda yükleme, boşaltma ve taşıma için katlanılan maliyetler stok aktarma maliyetleri olarak ifade edilir. 

Müşteri hizmet seviyesi ile lojistik maliyet arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Müşteri hizmet seviyesi arttıkça, lojistik maliyetler de artmaktadır. Çünkü müşteri hizmet seviyesi lojistiğin bir çıktısı olarak ifade edilebilir. Burada önemli olan maksimum müşteri hizmet seviyesine optimum maliyetle ulaşabilmektir.