Klasik iktisat için klasik nitelemesini ilk Keynes yapmıştır. 

Klasikler, merkantilistlerin özellikle iki temel düşüncelerine karşı çıkmışlardır. Bunlar;
• Metalizm olarak adlandırılabilecek olan bir ulusun zenginliğinin sahip olduğu değerli metal miktarına bağlı olduğu görüşü,
• Kapitalist sistemin gelişmesi için devlet müdahalesinin zorunluluğuna olan inançtır.

Klasik analiz, genel olarak reel bir analizdir. Paranın ekonomideki rolü pek azdır, ekonominin büyümesi, üretim faktörleri stokunun büyümesine ve teknolojik gelişmeye bağlıdır. Paranın kendiliğinden bir değeri yoktur, para ancak mal ve hizmetlerin mübadelesinde bir araç olarak önemlidir. Merkantilistler, parayı toplam talebi etkileyen önemli bir faktör olarak görürlerken Klasikler “her arzın kendi talebini yaratacağını”nı savunarak, paranın kısa dönemde bile toplam talep miktarı açısından pek bir öneminin olmayacağını, başka bir deyişle istihdam düzeyinin devlet müdahalesini gerektirir bir sorun oluşturmayacağını iddia etmişlerdir.

Klasik iktisadın beş temel varsayımı vardır. Bunlar:
• Klasik modelin temelinde ekonomik birimlerin rasyonel davrandıkları varsayımı vardır. Yani insanlar tamamen homo-economicus olarak davranmakta; tüketiciler faydalarını, firmalar da kârlarını maksimize etmeye çalışmaktadır.
• İkinci varsayım; tüm mal ve faktör piyasalarında tam rekabet koşulları geçerlidir.
• Üçüncü varsayım, ekonomi tam istihdamı kendiliğinden sağlar ve bu denge süreklilik arz eder. Bunun bir diğer ifadesi; ekonomideki tüm fiyatların esnek olmasıdır. Fiyat esnekliğini de piyasaların sürekli temizlenmesi biçiminde ele almak mümkündür.
• Dördüncü varsayım; insanlar için para aldanımı söz konusu değildir. Alıcılar ve satıcılar nisbi fiyatlardaki değişmelere göre davranırlar, para aldanımı olayına kapılmazlar. Paranın nötr olduğu varsayılmaktadır. Yani ekonomik birimler davranışlarını nominal değil, reel değişkenleri esas alarak gerçekleştirirler. Böylece ekonomideki reel değişkenler ile fiyat düzeyi birbirinden bağımsız olmaktadır.
• Son varsayım ise ekonomide devletin rolünün minimum düzeyde olması biçimindedir.

Paranın nötr olması reel ekonomik değişkenler üzerinde bir etkisinin bulunmaması anlamına gelir. 

Reel değişenlerin para arzından bağımsız olarak belirlenmesi klasik dikotomi olarak adlandırılır

Mübadele denklemine göre ekonomide gerçekleşen tüm mübadelelerin parasal değeri para arzı ile paranın kaç kez el değiştirdiğini gösteren dolaşım hızının çarpımına eşittir. Belli bir dönemde bir ekonomideki bütün mübadelelerin sayısı (T), bu mübadelelerin ortalama fiyatı (P), para miktarı (M) ve paranın dolaşım hızı (V) olmak üzere şu özdeşlik geçerli olmaktadır:

Bu özdeşlikte yer alan ve ekonomideki bütün mübadeleleri ifade eden (T) yerine yalnızca reel milli hasılanın hesabına giren değişimleri (Y) ve mübadelelerin ortalama fiyatı yerine de ekonomideki ortalama fiyat düzeyini gösteren indeksi (P) aldığımızda özdeşliğin sağ tarafı nominal milli hasılayı verir.

Bu ikinci özdeşlikte yer alan (V) paranın gelir dolaşım hızı olarak adlandırılır ve Klasik iktisatçılarca sabit kabul edilir. Reel gelir (Y)’de kısa dönemde tam istihdamda sabit kabul edildiği için; bu özdeşlik doğrudan fiyat düzeyini para miktarına bağlamaktadır. Buna göre ekonomide para miktarı hangi oranda artarsa fiyat düzeyi de aynı oranda artacaktır.

İlave emeğin hasılaya katkısına emeğin marjinal verimi denir. Bu, rekabetçi piyasadaki emek talep eğrisidir.

Optimum istihdam düzeyi, emeğin marjinal ürününün reel ücrete eşit olduğu noktada gerçekleşir:

Buna ikame etkisi denir.

Ücret arttıkça, birey için boş zamanın bedeli artacaktır. Bu durumda birey boş zaman yerine çalışmayı tercih edecektir. Buna ikame etkisi denir. Ücret artışının bir de diğer yönü vardır. Şöyle ki ücret artışı aynı zamanda gelir artışı demektir. Boş zaman normal bir mal olduğuna göre, gelir arttığında boş zaman için talep artacaktır. Bu ise gelir etkisi olarak açıklanır ve arz edilen emek miktarının azalmasına neden olur. ‹kame ve gelir etkileri ters yönde çalışmakla beraber genelde ikame etkisinin daha güçlü olduğu ampirik çalışmalarla desteklenmektedir. Bu nedenle bireyin emek arz eğrisi genelde pozitif eğimlidir

1776-1832 yılları arasında yaşamış Fransız iktisatçı Jean Baptiste Say tarafından geliştirilen kuramda, bir piyasa ekonomisinin daima tam istihdama neden yöneldiği açıklanır. Say Yasası’na göre “her arz kendi talebini yaratır”. Bir başka anlatımla, ekonomide bir şey üretildiğinde karşılığında gelir elde edilir, bu gelir mal ve hizmet alımları için kullanılır. Bunun anlamı; eğer ekonomi 600 milyar dolarlık nihai mal ve hizmet üretiyorsa aynı zamanda bu mal ve hizmeti alacak 600 milyar dolarlık geliri de eş anlı olarak yaratacaktır. Bu muhasebe anlamında özdeşliktir. Gerçekleşen toplam çıktı daima gerçekleşen toplam gelire eşittir. Say Yasası’na göre belirli malların arzı aslında diğer mallar için taleptir. Çünkü insanlar diğer mallarla değiştirmek istediklerinde kendi kullanımlarından daha fazla mal üretirler. Yani birisi bir şey arz ediyorsa bunu başka bir şey talep ettiği için yapıyordur. Say Yasası’na göre piyasada fazla üretim de söz konusu değildir. Bu bir açıdan da emek piyasası ya da diğer piyasalar için ekonomide tam istihdamın varlığını vurgular..

Takas ekonomilerinde geçerlidir. 

Klasik modelde faiz oranları ödünç verilebilir fonların arzı (kısaca tasarruflar) ve talebi (yani yatırımlar) tarafından belirlenir.

Yatırımın faiz oranı ile ilişkisi ters yönlüdür, yani faiz oranı yükseldikçe firmalar daha az yatırım yapmayı tercih etmektedirler. Bunun nedenini şöyle açıklayabiliriz: Firmaların programladığı belli yatırımlar vardır ve her bir yatırımdan beklenen bir getiri oranı vardır. Firmalar yatırımlarını getiri oranlarına göre sıralarlar ve bunları gerçekleştirmeye en yüksek getiri oranına sahip olandan başlarlar. Faiz oranı yükseldikçe, bir yatırım için kullanılabilecek fonların maliyeti de yükselecektir. Bu durumda, faiz oranının üzerinde bir getiri sağlayabilen yatırım projelerinin sayısı azalacaktır. Bu da firmaların daha az yatırım yapması anlamına gelir.

Klasik toplam arz eğrisi, tam istihdam ya da doğal GSYİH düzeyinde düşey bir doğrudur.

Klasiklere göre ekonomide fiyat düzeyinin yalnızca toplam talebe bağlı olarak oluşur.

Klasik ekonomi kuramının öngördüğü işsizlik geçici işsizliktir. Ekonomi fiyat ve ücret esnekliği sayesinde kendi kendine bu sorunu kısa sürede çözmektedir. Ancak piyasalara dışarıdan bir müdahale olursa uzun süreli işsizlikle karşılaşılır. Örneğin güçlü sendikalar denge ücret düzeyi üzerinde bir ücret uygulatırlarsa ya da devletin asgari ücret uygulaması gibi nedenler kalıcı işsizliğe yol açar. Bunun dışında uzun süreli işsizlik imkansız görülmektedir.

Klasik iktisatçılar her arzın kendi talebini yarattığına inanıyorlardı. Oysa Keynes neden sonuç ilişkisine diğer yönden, yani talepten arza doğru bakılması gerektiğini ileri sürmüştür. Keynes’e göre firmalar üretim kararlarını beklenen talep düzeyine ya da beklenen toplam harcamalara bağlı olarak alırlar. Tüketiciler, yatırımcılar ve diğerlerinin daha fazla harcama yapmayı planlamaları hâlinde firmalar da daha fazla satış yapacaklarını umacaklar, dolayısıyla daha fazla üretim yapacaklardır. Bir başka ifadeyle, Klasik iktisatçıların önerdiğinin aksine arz talebe cevap verir. Kısaca talep arzı yaratır.

Denge çıktı düzeyi Keynesyen yaklaşımda harcama-gelir modeli ya da buna alternatif bir yöntem olan yatırım tasarruf eşitliği yöntemine göre belirlenir. İktisada giriş derslerinden hatırlanacağı üzere, ekonominin tüm çıktısını satın alacak yeterli düzeyde harcama yapılırsa ekonomi dengede olacaktır. Burada en geniş tanımıyla, planlanan toplam harcamalar (tüketim + yatırım + kamu harcamaları + net dış alem harcamaları; kısaca AE = C + I + G + NX) ile hasılanın eşitliğini sağlayan gelir düzeyi, denge çıktı düzeyidir.

Otonom harcamalardaki bir birim artışın denge gelir düzeyinde yol açtığı artışa çoğaltan ya da çarpan denir. 

Çoğaltanın pratikte etkin olarak işlemesi için;
• Gelir akımlarının doğduğu her aşamada, üretimi artırabilmek için yeterli atıl iş gücü bulunmalıdır.
• Üretimin artırılmasını ve iş gücünün istihdamını sağlayacak yeterli atıl sermaye ve toprak bulunmalıdır.
• Ham madde temininde güçlükler olmamalıdır.

Keynes klasiklerin yüksek derecede ücret ve fiyat esnekliği varsayımının gerçek dünya ile uyumlu olmadığını ileri sürmüştür. Keynes’e göre fiyat ve ücretleri hızla ayarlamaktan, özellikle aşağı doğru ayarlamaktan alıkoyan çeşitli güçler vardır. İlk olarak piyasalar Klasik teoride varsayılandan daha az rekabetçidir. Keynes, bir çok ürün piyasalarının monopol ya da oligopol olduğunu görmüştür. Bu tür piyasalarda satıcılar talebin düştüğünün farkına vardıklarında fiyatı düşürmek yerine üretimlerini kısarlar. Özellikle güçlü işçi sendikalarının hakim olduğu emek piyasasında işçiler ücret indirimlerine karşı koyarlar. Sonuçta ücretler ve fiyatlar hızla ayarlanmaz, bunlar katı ya da yapışkandırlar.

Klasik iktisatçılar ekonomide devlet müdahalesine hiç yer vermemekte ve bunu da ekonominin kendiliğinden tam istihdamı sağlayacağı varsayımına dayandırmaktadır. Klasiklere göre eksik istihdam olsa bile bu geçici bir durumdur ve ekonomi kendiliğinden tam istihdama dönecektir. Keynes ise ekonominin yalnızca kısa dönemde değil, uzun dönmede bile eksik istihdam dengesine ulaşabileceğini, ekonominin bu durumu ortadan kaldıracak mekanizmalara sahip olmadığını öne sürmekte ve devlet müdahalesini kaçınılmaz görmektedir.

Keynesyen teori, 1960’lara kadar genel kabul görmüş ve bir çok iktisatçı bugün bile Keynesyen olarak kalmışlardır. Ancak Keynesyen düşünce 1970’lerde etkisini kaybetmeye başladı. Çünkü, bu dönemin bir özelliği olan stagflasyonu (işsizlik ve enflasyonun birlikte varoluşlarını) açıklamada yetersiz görüldüler. Bundan sonra Keynesyenler kendi görüşlerinde değişiklik yaparak konumlarını güçlendirmek için yeni düşünce okulları geliştirdiler.