aof.sorular.net
Osmanlı Tarihi (1299-1566)
OSMANLI TARİHİ (1300-1566) Dersi BATI'DA VE DOĞU'DA OSMANLI GÜCÜNÜN YAYILIŞI soru cevapları
OSMANLI TARİHİ (1300-1566) Dersi BATI'DA VE DOĞU'DA OSMANLI GÜCÜNÜN YAYILIŞI soru cevapları:
Toplam 48 Soru & Cevap#1
SORU: Osmanlının Bağdat’ı da içine alacak sefer hazırlıklarına başlama sebeplerini kısaca açıklayınız.
CEVAP: Bozok bölgesindeki isyan Dulkadır Türkmenlerinin katılımıyla büyüyünce zorlukla dağıtılabilmişti. Bunun hemen ardından 1527’de Karaman’dan Maraş’a kadar uzanan bölgede Hacı Bektaş zaviyesi postnişini Kalender’in, gayrimemnun Türkmenlerle hareket ettiği başka bir isyan patlak verdi. Şah’ın mektupları ve paralarla yakalanan ajanları dolayısıyla Safevîlerin parmağı olduğuna kanaat getirilen bu isyan zorlukla bastırılmıştı (Haziran 1527). Osmanlılar meseleye kesin bir çözüm bulmak için harekete geçilmesi gerektiğini gördüler. Bu sırada sınır bölgelerindeki emniyeti sarsıcı gelişmeler yaşanıyordu. Şah İsmail’in 1524’teki ölümü üzerine çocuk yaştaki Tahmasb’ın tahta çıkması İran’da karışıklıklara yol açmıştı. Gilân hâkimi ve Sünnî ulema Osmanlılardan yardım istemişti. Bağdat’ı ele geçiren Zülfikar Bey ise şehrin anahtarlarını Osmanlılara göndermiş fakat Safevîler burayı geri almıştı. Osmanlılar açısından bu zımnen kendilerine ait olan bir toprağın saldırıya uğraması demekti. Bu sırada ileri gelen Safevî ümerasından Ulama Han Osmanlılara, Bitlis hâkimi şeref Han ise Safevîlere sığınmıştı. Bunun üzerine iki devlet sınırında karşılıklı tecavüzler yaşanmaya başlayınca Osmanlılar, Bağdat’ı da hedef alacak sefer hazırlıklarına giriştiler.
#2
SORU: Atabegler Yurdu neresidir? Kısaca açıklayınız.
CEVAP: Ahıska, Şavşat, Çıldır, Artvin, Tortum, Oltu, Tavusker ve Yusufeli’ni kapsayan bölge. 1 Haziran 1555 tarihinde Amasya’da ilk Osmanlı-Safevî anlaşması yapıldı. Bununla Osmanlı-Safevî dinî zıtlaşması makul bir seviyeye indirildi ve daha sonraki anlaşmaların da temeli oluşturuldu. Safevîler Bağdat bölgesi, Kars ve Atabegler yurdu üzerinde Osmanlı hâkimiyetini kabul ediyorlardı. Bu anlaşma ile Osmanlıların şark meselesi yirmi beş yıl kadar sakin bir seyir izleyecekti.
#3
SORU: Bağdat hangi tarihte nasıl işgal edilmiştir? Kısaca açıklayınız.
CEVAP: 1533’te Habsburglarla yapılan barış Osmanlıların dikkatlerini İran meselesine yöneltmesini sağlamıştı. Geniş yetkilerle donatılan veziriazam bİbrahim Paşa önden İran’a yürüdü (Ekim 1533). Daha önce kararlaştırıldığı üzere Bağdat’a yönelmesi gereken İbrahim Paşa, Ulama Han’ın etkisiyle ayrıca Şah Tahmasb’ın Horasan’da olmasından faydalanarak Tebriz’e ilerledi. 6 Ağustos 1534’te küçük bir çarpışmanın ardından boşaltılmış haldeki şehre kolayca girdi. Sultan Süleyman 14 Haziran 1534’te İstanbul’dan hareket edip 28 Eylül’de Tebriz’de İbrahim Paşa ile buluştu. Sultaniye’de olan Şah Tahmasb’ın üzerine yüründüyse de Osmanlı ordusunun karşısına düzenli bir ordu ile çıkmayan Şah, ani baskınlar ve ordunun geçeceği yerleri tahrip ederek taciz hareketlerinde bulunmaktan başka bir şey yapmadı. Osmanlı ordusu Irak-ı Acem denilen ıssız ve sarp arazide çok zor şartlar altında ilerleyip Sultaniye’ye ulaştıktan sonra Bağdat’a yöneldi. Buradaki Safevî muhafızı Tekeli Mehmed Han şehri terk ettiğinden Bağdat kolayca alınmış oldu (28 Kasım 1534).
#4
SORU: 29 Ağustos 1526’da Macar-Osmanlı karşılaşmasında; kati şekilde Osmanlılar lehine sonuçlanma nedenlerini kısaca açıklayınız.
CEVAP: II. Lajos hiçbir yerden yardım alamadan kendi kuvvetleriyle büyük Osmanlı ordusunu 29 Ağustos 1526’da Mohaç Ovası’nda karşıladı. Kısa sürede kendisi ve ordusu imha edildi. Bu savaşın Osmanlılar lehine kati şekilde sonuçlanmasını sağlayan sayıca üstün olmalarının yanı sıra sergiledikleri taktik anlayıştı. Araziyi iyi tanıyan ve en uygun yerde mevzilenmiş olan Macar ordusu, coğrafî konumu müsait olmayan Osmanlı kuvvetlerine kısım kısım saldırarak neticeye ulaşmaya çalışmıştı. Fakat kısa sürede çember içine alınarak bozguna uğratılmış, Macar Kralı ise bir miktar askeriyle çekilirken bataklığa saplanarak hayatını kaybetmişti.
#5
SORU: On iki imam doktrini ne demektir kısaca açıklayınız.
CEVAP: İsnâaşeriyye de denen Şiî fırkası. İlk imam kabul edilen Hz. Ali’yi takiben gelen on birinci imamın, ümmetin hidayetini üstlenen bir oğlu olduğuna fakat onun tehlikeden dolayı gizlendiğine, zamanı gelince on ikinci imam olarak zuhur edeceğine inanılır.
#6
SORU: İstabur ne demektir? Kısaca açıklayınız.
CEVAP: Ordugâhın etrafına hendekler kazılıp arabalarında birbirine zincirlenerek öne konulmasıyla oluşturulan istihkâm olarak tanımlanabilir.
#7
SORU: Budin ne demektir kısaca açıklayınız? Ayrıca Osmanlı ordusu hangi tarihte Budin’e girmiştir?
CEVAP: Budin; Günümüzde Macaristan’ın başkenti Budapeşte’nin bir kısmını teşkil eden Buda’nın Osmanlı imparatorluğu dönemindeki adıdır. Macaristan’ın başkenti Budin’e yürüyen Osmanlı ordusu 10 Eylül 1526’da şehre girdi. Sultan Süleyman bir süre burada kaldı. Budin doğrudan Osmanlı idaresine bağlanmadı. Osmanlılar, 10 Kasım 1526’da Macar Krallığına, soyluların da desteklediği János Zapolya’yı getirerek onu himayelerine aldılar.
#8
SORU: Osmanlı Ordusunun Viyana’ya kadar ilerlemesinin sonuçlarını kısaca açıklayınız?
CEVAP: Osmanlı ordusunun Viyana’ya kadar ilerlemesi Avrupa’da büyük bir heyecan ve korkuya sebep olmuştu. Diğer taraftan Osmanlıların imparatorluk üzerinde oluşturdukları baskı Protestan hareketine dolaylı da olsa yardımcı olmuştu. Protestanlar kendilerini tanıtmak ve Hıristiyan birliği içinde meşru bir zemine oturmak için mühim bir imkâna sahip olmuşlardı. Osmanlılar uzaktan da olsa Luther’in faaliyetlerini takip etmekteydiler. Osmanlı merkezine ulaşan bir raporda Alman sınırında ortaya çıkan Luther’in kendisinden bir din peyda ettiği ve İspanya’nın “batıl dinine” karşı gelerek onlarla savaştığı bildirilmekteydi. Bununla birlikte Hıristiyanlığın büyük bir tehlike altında bulunduğuna inanılmaktaydı. Hatta Protestan hareketinin lideri Luther önceleri Türkler hakkında olumlu düşünürken 1529 Viyana Seferi’nden sonra onları Hıristiyanlığın düşmanı olarak ilan etti. Bunun yanı sıra V. Karl karşısında zora düştüğü anlarda Osmanlılardan yardım talebinde bulunan Fransa bile bu yöndeki ilişkilerini inkâr ederek Hıristiyanlığın tehdit altında olduğu gerekçesiyle oluşturulan ittifaka katılmak zorunda kaldı.
#9
SORU: V. Karl’ın Hristiyan Avrupa Birliği hayali önündeki en büyük engel nedir? Kısaca Açıklayınız.
CEVAP: V. Karl da Kutsal Roma-Germen imparatoru olarak tahtta bulunduğu süre içinde Hıristiyan Avrupa birliği hayalini gerçekleştirmeye çabalamıştı. Fakat karşısında İngiltere, Fransa gibi millî monarşiler ve diğer taraftan dinî ve siyasî yönden kendisini tehdit eden Protestanlık hareketi vardı. Nihayet onun bu yöndeki ideallerinin önündeki en büyük engel Osmanlıların Batı’ya yönelik askerî ve siyasî faaliyetleri olacaktır. V. Karl 40 seneye yakın iktidarı boyunca idealleri için sürdürdüğü mücadelesini sonuçlandıramadan hasta ve yorgun bir haldeyken tahtını oğluna bırakmıştır.
#10
SORU: Savaş sonrası Macaristan topraklarında gerçekleşen değişiklikleri kısaca açıklayınız.
CEVAP: Macaristan savaş sonrası fiilen üç parçaya bölünmüş bir vaziyetteydi. Osmanlı himayesinyesindeki Zapolya’nın başında bulunduğu Budin merkezli tampon bir devlet ortaya çıkmıştı. Tuna ile Sava arasında Sirem bir sancak olarak Osmanlı idaresindeydi. Diğer batı tarafı Bohemya ve Macar tacını taşıdığı iddiasında bulunan Ferdinand’ın tasarrufundaydı. Osmanlıların 1541’e kadar esas hedefleri himaye altındaki Zapolya’ya bırakılan toprakları korumak ayrıca Ferdinand’ın elinde kalan kısmı ele geçirmeye çalışmak yönünde olacaktı. Osmanlıların himaye politikası bir zorunluluktan ziyade bir denge arayışını ve eskiden beri takip edilen fetih metodunu yansıtmaktaydı. Buna göre ani bir fethin doğurabileceği tepkilerin önüne geçmek için yeni idareye zamanla ısındırılan bölge sonradan tamamen ilhak edilmekteydi.
#11
SORU: 1532 Alaman seferinin amaçlarını kısaca açıklayınız
CEVAP: 1532 Alaman Seferi’nin Viyana’yı doğrudan hedefleyen bir askerî harekât olmaktan çok gözdağı verme ve Macar topraklarındaki hâkimiyeti sağlamlaştırma amacını taşıdığı ifade edilebilir. Öte yandan bu seferde imparatorun hedef alındığının ilan edilmesi büyük bir telaşla ve Alman tarafında önemli gelişmelere yol açmıştı. V. Karl Viyana’yı savunmak için hazırlık yaparken yardımına muhtaç olduğu Protestan Alman prensleriyle 23 Temmuz 1532’de Nürnberg Din Barışı’nı yapmıştır. Böylece Protestanlar kendilerini güvence altına almış oldular. V. Karl’ın böylece topladığı orduda İspanyol, İtalyan, Hollanda, Çek, Slovakya, Macar, Sloven ve Almanca konuşan bütün ülke askerleri bulunmaktaydı. Bu hayli renkli ordu 100.000’e ulaşan asker sayısı ile Viyana yakınlarında Brigittenau’da beklemiş fakat kendisini yakınlarda bekleyen Osmanlı ordusu üzerine yürümemişti. Gerçekte kimse Ferdinand’ın Macar tacına yönelik planlarını desteklemek uğruna para ve asker kullanmak istemiyordu.
#12
SORU: Kapitülasyon ne demektir? Kısaca Açıklayınız.
CEVAP: Osmanlı imparatorluğu sınırları dâhilinde, dostluk ve sadakat sözü vermesi şartıyla, güven içerisinde ticarî faaliyetlerini gerçekleştirebilmeleri için Hıristiyan devletlere verilen imtiyazın adıdır.
#13
SORU: Fransa’ya ilk kapitülasyonlar ne zaman verilmiştir?
CEVAP: İran Seferi sonrasında Osmanlılar Fransa ile girişilecek ortak harekâtı ele aldılar. Buna göre Osmanlı kuvvetleri Arnavutluk’tan İtalya’ya çıkacak, Fransızlar da Lombardia’ya gireceklerdi. Bu ittifak görüşmeleri sırasında 1536’da Fransa’ya ticarî haklar tanıyan ilk kapitülasyonların verildiği iddia edilirse de bu bir taslak halinde kalmış, bu anlamda Fransa’ya ilk kapitülasyon 1569’da verilmiştir.
#14
SORU: Osmanlı ordusu Macar kralı ile karşılaşmadan önce hangi önemli kaleleri ele geçirmiştir?
CEVAP: Sefere çıkan Osmanlı ordusu, Macar Kralı ile karşılaşmadan önce Petervaradin, İlok, Ösek (Eszek) gibi önemli kaleleri ele geçirdi. II. Lajos hiçbir yerden yardım alamadan kendi kuvvetleriyle büyük Osmanlı ordusunu 29 Ağustos 1526’da Mohaç Ovası’nda karşıladı.
#15
SORU: İstabur seferini kısaca açıklayınız.
CEVAP: Budin’in 1541 Mayıs’ında Ferdinand tarafından kuşatılmasının ardından Haziran ortalarında da Osmanlılar İstabur Seferi olarak da adlandırılan dördüncü Macar seferine çıktılar. Öncü kuvvetlerin Budin’e ulaşmasından sonra gelen büyük kuvvetlerin baskısı sonucu geri çekilen Alman kuvvetleri ani bir baskınla dağıtılarak Budin kurtarıldı. Şehre giren küçük Kral Janos Sigismund, annesi ve Piskopos Martinuzzi tarafından karşılanan Sultan Süleyman, onları Erdel’e gönderdi ve Budin’in beylerbeyilik merkezi olduğunu ilan etti. Beylerbeyilik teşkilatı gereği Budin, sancaklara ayrıldı. Böylece Macaristan’ın kalbi sayılan Tisza nehrine kadar Tuna’nın sağ ve sol kısımlarındaki Orta Macaristan bir Osmanlı sınır eyaleti haline geldi. Erdel’de ise yeni bir voyvodalık ortaya çıkmış oluyordu. Osmanlıların bundan sonraki hedefi Ferdinand’ın idaresindeki kuzey-kuzeybatı kesimini ele geçirmekti. Ferdinand’ın elçileri vasıtasıyla Budin’in haraç vermesi karşılığında kendisine terk edilmesi teklifi kabul edilmedi. Bunun yerine elinde bulundurduğu Macar toprakları için kendisinden vergi istendi. Ayrıca Estergon, Tata, Viflegrad gibi şehirlerin iadesi şart koşuldu.
#16
SORU: 1494 İtalya Savaşlarını kısaca açıklayınız.
CEVAP: 1494’te başlayan İtalya Savaşları’nın ilk devresi 1516’da imzalanan Noyon Antlaşması ile sona ermiş buna göre Fransa Milano’nun, İspanya ise Napoli’nin üzerinde geniş çaplı bir nüfuz elde etmişlerdi. Osmanlıların Belgrad’ı fethi sonrasında ise İtalya Savaşları’nın ikinci dönemi başlamış, Kutsal Roma-Germen imparatoru ve İspanya Kralı V. Karl ile Fransa Kralı I. François karşı karşıya gelmişlerdi. Fransa Kralı, kendisiyle anlaşmazlığa düştükten sonra V. Karl’ın hizmetine giren ve imparatorluk ordusunun başında bulunan Bourbon Dükü Charles’ı Marsilya yakınlarında durdurmuştu. Fakat 1525’te kuzeyden İngilizlerle birlikte hareket eden Alman ordusu ile Pavia’da karşılaştığında yenilerek esir düşmüş ve Madrid’e götürülüp hapse atılmıştı. Bu gelişme Osmanlıların Avrupa siyasetine dâhil olmasının yolunu açtı. I. François’nın annesi oğlunu kurtarması hususunda yardım talebinde bulunduğu bir mektubu Sultan Süleyman’a gönderdi. Osmanlı sultanı bu mektuba Fransa kralını teskin edici sözlerden sonra kendisine yardım edeceğini bildiren bir cevapla karşılık verdi.
#17
SORU: Reichstag ne demektir? Kısaca açıklayınız.
CEVAP: Kutsal Roma- Germen imparatorluğu topraklarında başpiskopos, prens, dük vs. gibi unvana sahip olanların hazır bulunduğu imparatorluk meclisi. Osmanlıların Moravya, Silezya ve Saksonya’ya kadar ilerleyeceğinden korkulmaktaydı. 1542’de Speyer Meclisi’nde (Reichstag) yardım toplama, asker sevk etme konusundaki kanun hayata geçirildi. Aslında bu kanun 1532’de Augsburg’ta kararlaştırılmış fakat uygulanmamıştı. Mecliste imparator tarafından tanınan Protestan prensler Osmanlılara karşı yardım sözü vermişlerdi. Regensburg Reichstag’ında ilan edilen belgede Macaristan ile ilgili tanımlamalar dikkat çekicidir: kraliyet koltuğunun kilidi, ocak yeri, Alman milletinin dış suru. Macaristan’ın Türklerin elinden geri alınması gerektiği ifade edilmişti. Bir anlamda imparator karşısındaki varlıklarını borçlu olmalarına karşı Protestan prensler şimdi Türk tehdidini ön plana almışlardı. Luther, şimdi Türkleri şeytan, Günah ve Tanrının gazabıyla birlikte dört büyük düşman arasında sayıyordu. Oysa daha önceleri Almanların işledikleri günahların ve Hıristiyan düşmanı Papa’nın kötülüklerinin bir cezası olan Türklere karşı harekete geçmenin aleyhindeydi. Luther, Viyana kuşatmasının ardından bu görüşlerinin tamamen aksine bir tavır almıştı.
#18
SORU: 1545 yılında yapılan ateşkes kimler arasında yapılmıştır? Kısaca açıklayınız.
CEVAP: Osmanlı kuvvetlerinin bu faaliyetleri üzerine Ferdinand’ın gönderdiği elçilik heyeti ile yapılan görüşmeler önce 1545 Kasım’ında ateşkesle neticelendi. 18 Haziran 1547’de ise V. Karl’ın da dâhil edildiği beş yıl süreyle geçerli olacak iki taraf arasındaki ilk anlaşmaya varıldı. V. Karl, Augsburg’ta 1 Ağustos 1547’de, Ferdinand ise 26 Ağustos’ta Prag’ta anlaşmayı tasdik ettiler. Habsburglar bu suretle Osmanlı baskısından kurtulmuşlardı. Osmanlılar ise Batı sınırlarından emin olarak yeni bir İran Seferi’ne girişebileceklerdi. Anlaşmanın şartlarına göre Ferdinand elinde kalan topraklar için 30.000 altın ödeyecekti. Osmanlılar bunu kendi hukuki yapıları içerisinde “haraç” olarak değerlendirirken Almanlar ise bir nevi arazi vergisi gibi görmekteydiler. Osmanlılar açısından zımnen kendilerine ait olan yerler anlaşma şartlarıyla karşı tarafa devredilmişti. Ferdinand ise kendine ait gördüğü bu toprakların sınır boylarında çok sayıda kaleden oluşan bir savunma hattı meydana getirdi.
#19
SORU: Kanuni döneminde Osmanlı’ya Orta Avrupa Yolu hangi gelişmeler çerçevesinde açılmıştır?
CEVAP: Belgrad üzerine yürüyen Osmanlı kuvvetleri önce 7 Temmuz 1521’de Böğürdelen’i aldılar. Bu Kanunî Sultan Süleyman’ın ilk fethettiği kaleydi. Daha sonra Sirem bölgesine ilerlenerek buradaki kaleler ele geçirildi. Ağustos sonunda ise stratejik bir kilit noktası olan Belgrad Kalesi teslim alındı. Bu suretle Osmanlılara Orta Avrupa yolu açılmış oluyordu. Bu fetihle ilgili yazılan ve imparatorluğun her köşesine yollanan fetihnamelerde şenlikler yapılması istenmekteydi.
#20
SORU: İran Seferi sonrasında girişilecek olan Osmanlı-Fransa ortak harekâtını kısaca açıklayınız.
CEVAP: Kararlaştırılan ortak harekâtın ilk planı 1537- 1538’de uygulamaya geçirildi. Osmanlılar, İtalya’nın istilasına bir hazırlık olarak Korfu Adası’na yönelik bir sefer düzenlediler. Fransız ve Osmanlı askerleri ilk defa ortak bir harekâtta bulunuyorlardı. Kara ve deniz kuvvetlerinin katıldığı bu sefere Fransız donanması da destek vermişti. PadiŞahın ordunun başında bulunduğu harekâtta başarıya ulaşılamamıştı.
#21
SORU: Kanuni Sultan Süleyman’ın ilk fethettiği kale hangisidir? Kısaca açıklayınız.
CEVAP: Belgrad üzerine yürüyen Osmanlı kuvvetleri önce 7 Temmuz 1521’de Böğürdelen’i aldılar. Bu Kanunî Sultan Süleyman’ın ilk fethettiği kaleydi. Daha sonra Sirem bölgesine ilerlenerek buradaki kaleler ele geçirildi.
#22
SORU: Protestanlık nedir? Kısaca Açıklayınız.
CEVAP: Katolik ve Ortodoksluk gibi Hristiyanlığın büyük bir mezhebi. XVI. yüzyılda Martin Luther’in öncülüğünde Papa’nın otoritesi ve Katolik kilisesine karşı girişilen mücadele sonucunda yeni bir mezhep olarak kabul edilmiştir.
#23
SORU: Osmanlı kaynaklarında Fransa’ya yardım etme maksadıyla çıkıldığı belirtilen seferin asıl hedefini kısaca açıklayınız.
CEVAP: Macaristan’da II. Lajos’un yönetimi tepki çekiyor, Macar asıllı soylular ona karşı duydukları memnuniyetsizliklerini ifade ediyorlardı. Muhalifler János Zapolya’nın yanında toplanmışlardı. Ağır vergilerden bunalan köylüler de isyan çıkarmak suretiyle muhalefet cephesine destek veriyorlardı. Diğer taraftan Fransızlar Osmanlıların karadan ve denizden saldırıya geçmediği takdirde imparatorun Fransa’yı ele geçirerek daha da güçleneceğini ısrarla belirtmekteydiler. Avrupa siyasetinde bir denge unsuru haline gelen Osmanlılar bütün bu müsait durumdan istifade ettiler. Sultan Süleyman derhal bir sefer kararı verdi. Osmanlı kaynaklarında Fransa’ya yardım etme maksadıyla çıkıldığı belirtilen seferin hedefi Macaristan’dı. Bir ihtimal bundaki amaç Macaristan’ın bütünüyle ele geçirilerek Habsburglara karşı bir üs olarak kullanılması düşüncesiydi.
#24
SORU: Sutan Süleyman’ı ilerleyen yaşına rağmen 1566’da sefere çıkaran nedenler nelerdir?
CEVAP: Genç yaşta tahta oturan Sultan Süleyman, saltanatı boyunca batıda ve doğuda bizzat ordusunun başında seferlere çıkmıştı. Uzun hükümdarlığının son senelerinde artık yetmiş yaşının içindeydi. Bu halde iken onu 1566’da sefere çıkmaya zorlayan sebepler, bir önceki sene yaşanılan Malta bozgununa karadan bir cevap vermek yanında tebaasına iktidar ve gücü hâlâ eskisi gibi elinde bulundurduğunu göstermek arzusuydu. Oğulları arasındaki mücadelenin kötü izleri, Malta bozgunu ile birleşince sufî çevrelerin de tesir ettiği muhalif düşünceler önemli ölçüde imajını zedelemişti. Bu durum sadece padişahın şahsını değil doğrudan hanedanın kendisini hedef alacak boyutlara ulaşabilirdi.
#25
SORU: Budin Beylerbeyliği ne zaman ve nerede kurulmuştur?
CEVAP: 1541-1686 arasında Osmanlı idarî teşkilatında bulunan ve merkezi Budin olan Beylerbeyiliktir. Habsburglarla yoğun bir mücadele içinde geçen bu dönemde en uçta bir hareket üssü olmak üzere Budin Beylerbeyiliği kurulmuştu. Böylece Osmanlılar kalıcı olarak Batı’ya doğru genişlemelerinin son sınırına ulaştıklarını anlamışlardı. Budin’in çevresinin emniyete alınmasına çalışıldı. Erdel’de voyvodalık teşkilinin ardından da Eflak ve Boğdan dâhil bu üç beyliğin korunarak Habsburglarla bağlantılarının kesilmesi esas hedef oldu. Buraları koruma amacıyla kurulan Temeşvar Beylerbeyiliği Budin ile birlikte XVI. yüzyılın ikinci yarısında sınır boylarının emniyet ve gözetimi açısından çok mühim bir görevi yerine getirecektir.
#26
SORU: Fatih Sultan Mehmed’in alamadığı ancak Kanuni’nin genç yaşta aldığı kalenin ismi nedir?
CEVAP: Ağustos sonunda ise stratejik bir kilit noktası olan Belgrad Kalesi teslim alındı. Bu suretle Osmanlılara Orta Avrupa yolu açılmış oluyordu. Bu fetihle ilgili yazılan ve imparatorluğun her köşesine yollanan fetihnamelerde şenlikler yapılması istenmekteydi. Fatih Sultan Mehmed’in alamadığı bu önemli kaleyi ele geçiren genç yaştaki padiŞah ataları gibi çok parlak bir zaferin sahibi olmuştu. Belgrad’ın Osmanlılar tarafından zabtı Avrupa’da korku çanlarının çalmasına sebep oldu.
#27
SORU: Sultan Süleyman’ın hanedanlığı kaç yıl sürmüştür. Bu dönemi kısaca açıklayınız.
CEVAP: Sultan Süleyman, 46 yıllık saltanatı boyunca gerçekleştirdiği seferlerle Gazi Sultan lafzına yaraşır bir şekilde savaş esnasında vefat etti. Onun döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun en parlak devrinin yaşandığı kanaati daha torunu tahtta iken genelleşmişti. İdealize edilen bu dönem sonraki kriz yıllarında daha da belirgin hale gelmişti. Zamanla “Altın Çağ” kavramı onun saltanat yıllarını belirtmek için yaygın biçimde kullanılmıştır. Özellikle XIX. yüzyılda beliren geçmişteki bazı dönemleri idealleştirme eğilimindeki tarih anlayışına uygun eserler yazan Osmanlı tarihçileri, bunalım zamanlarında kaleme alınmış ıslahat risalelerindeki fikirlerin de etkisinde kalarak “Kanunî Çağı’nı ön plana çıkarmışlardı.
#28
SORU: Heteredoks İslam anlayışını kısaca açıklayınız.
CEVAP: Ehl-i Sünnet inancını ve hak kabul edilen dört mezhebi benimsemedikleri için İslamiyet’teki ana akımdan sapmış kabul edilen dinî grupları ifade eder.
#29
SORU:
Avrupa XVI. yüzyıla hangi ülke üzerine yapılan savaşlarla girmişti?
CEVAP:
İtalya
#30
SORU:
Zengin İtalyan kent devletleri niçin diğer devletler içim hedef haline gelmişti?
CEVAP:
Siyasî birlikten yoksun oldukları için istilaya açık durumda olmaları sebebiyle.
#31
SORU:
1519’da baba tarafından dedesi I. Maximilian’ın ölümüyle boşalan Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu tacına talip olan İspanya hükümdarı kimdir?
CEVAP:
Karl
#32
SORU:
962-1806 arasında Avrupa’da hüküm süren imparatorluk hangisidir?
CEVAP:
Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu
#33
SORU:
Ekim 1520’de Aachen’da Alman krallık tacını giyen ve aynı yıl içinde de seçilmiş imparator unvanına sahip olan V. Karl (Charles-Quint veya Şarlken), bu tarihten itibaren üyesi olduğu hanedan ailelerinden edindiği miraslar yoluyla nereleri elinde tutuyordu?
CEVAP:
İspanya, Avusturya, Hollanda, Belçika, yeni kıta Amerika’daki İspanyol kolonileri ve Fransa’da Burgondiya’yı elinde tutuyordu.
#34
SORU:
İtalyan şehir devletleri nelerdir?
CEVAP:
Venedik, Floransa, Papalık, Napoli Krallığı ve Milano
#35
SORU:
Avrupa'da İtalya Savaşları hangi tarihler arasında yaşanmıştır?
CEVAP:
1494-1559
#36
SORU:
Karolenj hanedanı nedir?
CEVAP:
VIII ve IX. yüzyıllarda Avrupa’da hüküm sürmüş Germen kökenli hanedan.
#37
SORU:
800 yılında Papa’nın imparatorluk tacını giydirdiği Karolenj hanedanı mensubu kimdir?
CEVAP:
Karolus Magnus (Charlemagne veya Şarlman)
#38
SORU:
XVI. yüzyılda Martin Luther’in öncülüğünde Papa’nın otoritesi ve Katolik kilisesine karşı girişilen mücadele sonucunda kabul edilen mezhep nedir?
CEVAP:
Protestanlık
#39
SORU:
Kutsal Roma-Germen İmparatoru V. Karl ile Fransa Kralı I. François 1521 Martında görünürde hangi sebepten dolayı savaşa girmişlerdi?
CEVAP:
İki tarafın da Milano Dukalığı’na sahip olmak istemesi.
#40
SORU:
Kanuni Sultan Süleyman Belgrad'ı almadan önce Belgrad, hangi ülke topraklarına bağlıydı?
CEVAP:
Belgrad, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’na bağlı olan Macar Krallığı’nın idaresindeydi.
#41
SORU:
Kral Matyas’ın 1490’da ölümünden sonra Macar tahtı ülkedeki nüfuzlu soylular tarafından kime verilmiştir?
CEVAP:
Bohemya Kralı II. Vladislav’a verilmiştir.
#42
SORU:
Bohemya nedir?
CEVAP:
Günümüzde Çek Cumhuriyeti’nde bir bölgedir. 1806’ya kadar Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’na bağlı bir prenslikti.
#43
SORU:
Belgrad üzerine yürüyen Osmanlı kuvvetleri önce 7 Temmuz 1521’de nereyi aldılar?
CEVAP:
Böğürdelen. Bu kale, Kanunî Sultan Süleyman’ın ilk fethettiği kaleydi.
#45
SORU:
Budin nedir?
CEVAP:
Günümüzde Macaristan’ın başkenti Budapeşte’nin bir kısmını teşkil eden Buda’nın Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki adı.
#46
SORU:
Osmanlılar, 10 Kasım 1526’da Macar Krallığına kimi getirmişlerdir?
CEVAP:
János Zapolya
#47
SORU:
Luigi (Alvise) Gritti kimdir?
CEVAP:
1480’de İstanbul’da doğdu. 1523- 1538 arasında Venedik Doç’u olan Andrea Gritti’nin oğludur. Osmanlı dış ilişkilerinde etkili oldu.
#48
SORU:
Brandenburg Prensi'nin özelliği nedir?
CEVAP:
Brandenburg Prensi, Kutsal Roma-Germen İmparatoru seçimlerine katılan sayılı elektör prenslerden biriydi.