DMK sağlık çalışanlarının istihdamını da kapsamına alan üç temel ilkeyi esas almaktadır:
1. Sınıflandırma: Devlet kamu hizmetleri görevleri ve bu görevlerde çalışan devlet memurları, görevlerin gerektirdiği niteliklere ve mesleklere göre sınıflara ayrılmaktır. Bu kapsamda sağlık çalışanları sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfından atanırlar ve bu sınıfın öngördüğü temel hak ve tazminatlardan yararlanırlar.

2. Kariyer: Devlet memurları, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkânına sahiptir.
3. Liyakat: Devlet kamu hizmetleri görevlerine girme, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme, görevin sona erdirilmesi liyakat sistemine dayandırılmakta ve bu sistemin eşit olarak uygulanmasında devlet memurlarına güvence vermektedir.

Kamu hizmetleri; memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürülür. Dolayısıyla ayrıntısı aşağıda verilen dört istihdam şekli söz konusudur.

Memur: Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini yürütmekle görevli kamu görevlileri DMK uygulamalarına göre memur olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca, bu tanımlama dışında kalan kurumlarda genel politika tespiti, araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işlerde görevli ve yetkili kamu görevlileri de memur sayılmaktadır.

Sözleşmeli Personel: Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zorunlu ve istisnai durumlarla sınırlı olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve uzmanlığa ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Cumhurbaşkanlığı’nca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde kurumun teklifi ve Devlet Personel Başkanlığı’nın görüşü üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca vizelenen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir. Ayrıca, kadrolu istihdamın mümkün olmadığı hallerde, ücretleri döner sermayeden veya merkezî yönetim bütçesinden karşılanmak üzere sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfındaki unvanlarda çalıştırılmak üzere merkezi sınav sonuçlarına göre, DMK’nın 4. maddesinin (B) fıkrasına tabi olarak sözleşmeli personel çalıştırılabilir.

Geçici personel: Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna, Devlet Personel Dairesi’nin ve Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşlerine dayanılarak Cumhurbaşkanlığı’nca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan çalışanlardır.

İşçiler: Memur, sözleşmeli personel ve geçici personel dışında kalan ve ilgili mevzuat gereğince tahsis edilen sürekli işçi kadrolarında belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan sürekli işçiler ile mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuata göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan geçici işçilerdir.

Gerek memur, gerekse sözleşmeli statüde atanan sağlık çalışanları aşağıda belirtilen ödev ve
sorumlulukları yerine getirmekle yükümlüdür:

1. Sadakat

2. Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık

3. Davranış ve İşbirliği

4. Yurt Dışında Davranış

5.Amir Durumda Olan Devlet Memurlarının Görev ve Sorumlulukları

6. Devlet Memurlarının Görev ve Sorumlulukları

7. Kişisel Sorumluluk ve Zarar

8. Kişilerin Uğradıkları Zararlar

9. Mal Bildirimi

10. Basına Bilgi veya Demeç Verme

11. Resmi Belge, Araç ve Gereçlerin Yetki Verilen Mahaller Dışına Çıkarılmaması ve İadesi

1. Uygulamayı İsteme Hakkı

2. Güvenlik

3. Emeklilik

4. Çekilme

5. Müracaat, Şikâyet ve Dava Açma

6. Sendika Kurma

7. İzin

8. Kovuşturma ve Yargılama

9. İsnat ve İftiralara Karşı Koruma

1. Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağı

2. Grev Yasağı

3. Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı

4. Hediye Alma, Menfaat Sağlama Yasağı

5. Denetimindeki Teşebbüsten Menfaat Sağlama Yasağı

6. Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı

1. Genel İdare Hizmetleri Sınıfı

2. Teknik Hizmetler Sınıfı

3. Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı

4. Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı

5. Avukatlık Hizmetleri Sınıfı

6. Din Hizmetleri Sınıfı

7. Emniyet Hizmetleri Sınıfı

8. Yardımcı Hizmetler Sınıfı

9. Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfı

10. Milli İstihbarat Hizmetleri Sınıfı

Devlet Personel Başkanlığı atama yapılacak boş kadroların sınıf ve derecelerini, kadroların bulundukları kurum ve yerlerini, kadrolara alınacak personel sayılarını, alınacak personelin genel ve özel şartlarını, en son başvurma tarihini, başvurulacak mercileri, sınav yerlerini ve zamanlarını ve gerek görülen diğer bilgileri başvurma süresinin bitiminden en az 15 gün önce Resmi Gazete, radyo, televizyon ve ülke çapında tirajı yüksek gazetelerden asgari biri ve uygun görülecek diğer araçlar ile duyurur.

Tüm atama ve nakillerde aşağıdaki ilkeler esas alınır:
a. Ekonomik, sosyal ve kültürel şartlar ile ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren illerin gruplandırılarak işlem yapılması,
b. Personelin hizmet bölgeleri ve grupları arasında, hizmet gerekleri de dikkate alınarak, adil ve dengeli dağılımın sağlanması,
c. Personel hareketlerinde hizmet puanının belirleyici olması,
d. Personel dağılım cetvelinde belirlenen sayılardaki aktif çalışanların dikkate alınarak idarenin hizmet ihtiyacının karşılanması; aylıksız izin, askerlik ve geçici görev gibi nedenlerle aktif olmayan standartlara bu süre içerisinde atama yapılması,
e. Atamayla ilgili personelin başvuru tarihinde yürürlükte olan usul ve esaslar çerçevesinde işlem yapılması.

Özel şartlar ise şunlardır:
1. Atanacağı hizmet göreceği sınıf için gerekli öğretim ve eğitim kurumlarının birinden diploma almış olmak.
2. Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak.

Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz.

Devlet memuru ya da sözleşmeli personel olarak sağlık çalışanlarının kamu görevlisi statüsü aşağıdaki
durumlarda sona erer:
a. DMK hükümlerine göre memurluktan çıkarılması durumunda. Memur ya da sözleşmelipersonelin 657 sayılı Kanuna göre devlet memurluğundan çıkarma cezası verilmesinigerektirecek bir fiil işlenmesi veya ilgili mevzuata göre aranan niteliklerden birini taşımadığınınsonradan anlaşılması veya bu niteliklerden herhangi birini sonradan kaybetmesi hallerinde memurluk veya sözleşmeli personel statüleri sona erer. Bu sebeplerle görevi sona eren personel,hiçbir şekilde bir daha sözleşmeli personel ya da memur olarak istihdam edilemez.
b. Görevinden çekilmesi durumunda
c. İstek, yaş haddi ve malullük sebeplerinden biri ile emekliye ayrılması durumunda. Özel kanunlarında yaş haddine ilişkin özel hüküm bulunan haller dışında, 65 yaşını bitirmiş olanlar sözleşmeli olarak çalıştırılamazlar. Sözleşmeli çalıştırılmakta iken 65 yaşını dolduranların sözleşmeleri, 65 yaşını doldurdukları tarihte hiçbir işleme gerek kalmaksızın sona erer.
d. Ölümü halinde memur ya da sözleşmeli personel statüsü sona erer.

Genel olarak memurların haftalık çalışma süresi 40 saattir. Bu süre cumartesi ve pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak kamu sağlık çalışanlarının haftalık yasal çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, sağlık çalışanlarından iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personel, Sağlık Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikte belirlenen radyasyon dozu limitleri içinde çalıştırılabilir.

Devlet memuru ve sözleşmeli personel olarak görev yapan sağlık çalışanlarının yıllık izin süresi, on yıla kadar (on yıl dâhil) hizmeti olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.

Kamu çalışanlarına aşağıdaki durumlarda mazeret izni verilebilmektedir:
a. Kadın çalışanlara, doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyenler, isteği halinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü halinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir.
b. Kamu çalışanına, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.

c. Yukarıda belirtilen durumlara ilave olarak, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin uygun görüşü ile bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde, mazeretleri sebebiyle kamu çalışanlarına on gün izin verilebilir. Zorunlu durumlarda, aynı yöntemle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu durumda, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür.
d. Kadın çalışanlara, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağında kadın çalışanın tercihi esas alınır.

Çalışanlara tek hekim raporu ile bir defada en çok on gün rapor verilebilir.

Doğum yapan sağlık çalışanlarına, doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden itibaren ve eşi doğum yapanlara ise doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir.