Türkçede; aynen tekrarlamak, eş anlamlılık, yakın anlamlılık, zıt anlamlılık, ses veya hece ilave etmek gibi farklı türden ilişkiler dâhilinde ve çok defa iki ama bazı durumlarda birden çok kelime, kelime grubu bazen de cümleleri başta pekiştirmek olmak üzere değişik amaçlarla yinelenmesi sonucu oluşan yapılara tekrar grubu adı verilmektedir.

İfadeyi güçlendirmek için kullanılır,

Yeni kavramlar oluşturmak için kullanılır,

Süreklilik belirtmek için kullanılır,

İsnat gruplarının yinelenmesiyle oluşabilir,

Yönelme, bulunma, belirtme, çıkma ekleri de tekrar grubu oluşturabilir,

Tekrar gruplarının bizzat kendileri tekrar grubu oluşturabilir,

İsim veya sıfat tamlamaları da tekrar grubu oluşturabilir,

Cümlelerle de tekrar grupları oluşturulabilir,

Tekrar Gruplarının Sıfat Olarak Kullanılması

Her ikisi de anlamlı olan ögelerden oluşan tekrar grupları.

İlki anlamlı ikincisi anlamsız ögelerden oluşan tekrar grupları

Tekrar grupları sıfat olarak kullanılmaktadır.

Türkçede tekrar gruplarının zamir olarak kullanılması çok yaygın değildir. Ancak çoluk çocuk, genç ihtiyar, kadın erkek gibi tekrar grupları herkes anlamında kullanıldığında belirsiz (belgisiz) zamir olarak değerlendirilebilir.

Evet, hayır, yok gibi cevap edatları yanında ay, vay, vah, eyvah, aman gibi ünlemler de tekrar grubu hâlinde pekiştirilerek kullanılabilir.

Cümlede tekrar grupları fiil olarak kullanılmıştır.

Tekrar grupları cümlede yüklem, özne, nesne, zarf tümleci veya yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) olarak kullanılabilir.

Cümlede süreklilik belirtmek için kullanılmıştır.

Yakın anlamlı ögelerden oluşan tekrar gruplarını ifade etmektedir.

Dilimizdeki eş anlamlı kelimeler de bu amaçla kullanılır. Tekrar grupları yol yordam, tanıdık bildik gibi tamamen Türkçe, iman itikat gibi tamamen alıntı veyahut akıllı uslu, sorgu sual, akça pakça gibi Türkçe ve alıntı kelimelerin birlikte kullanılmasıyla da oluşturulabilir.

Tekrar grupları isimden isim yapma ve isimden fiil yapma ekleri alarak türemiş isim ve türemiş fiiller türetmede kullanılır. Aynı zamanda bu yapılar pekiştirme işlevleri dışında yeni anlam kazanmalarıyla birleşik kelimeler de meydana getirir. Bu bölümde, tekrar grupları kapsamında önce türemiş ve birleşik isimler, ardından türemiş ve birleşik fiiller ele alınacaktır.

Cümle farklı hâl eklerinin kullanılmasıyla oluşturulmuştur.

Tekrar grupları belirtisiz isim tamlamasında kullanılmıştır.

Tekrar grupları bazen pekiştirme işlevini kaybederek tamamen yeni bir anlam kazanır. Bu anlamı kazanırken çok defa tekrar grubunu oluşturan kelimelerle ilgisi de kesilir. Aşağıda örneklerde geçen gelgeç kelimesi “geçici”, alışveriş ise “satın alma, ticaret” anlamlarında kullanılan tekrar gruplarıdır.

İkilemelerin yazımı konusunda ne yazık ki yazarlar arasında farklı tutumlar görülmektedir. Unutmayınız tekrar grubunu oluşturan ögelerin yazımında araya virgül veya kısa çizgi konmaz.

Bilhassa Türkçe kelimelerle kurulan yapılardaki kimi anlamsız görünen kelimeler aslında bir zamanlar kullanılan ancak bugün artık unutulan bir kelime olabilmektedir. Aşağıdaki örneklerde geçen çoluk çocuk tekrar grubundaki çoluk kelimesi Türkmen Türkçesinde ‘çoban yamağı’ anlamındadır. Eğri büğrü ikilemesinin ikinci kelimesi, Özbek Türkçesinde bükri “eğilmiş” anlamında kullanılmaktadır. Para pul ikilemesinde, her iki kelime de Farsçadan alıntı olup eş anlamlıdır.