Dağıtım kanalı, fikir, ürün veya hizmetin doğuş, çıkarım veya üretim noktalarına veya bu gibi üretim noktalarından son kullanım noktalarına kadar götürülmesiyle uğraşan, birbirleriyle bağımlı bir dizi kurum ve kuruluşların oluşturduğu örgütsel bir sistem olarak tanımlanmaktadır

Dağıtım kanalları üretici işletme için birçok fayda sağlamaktadır. Bu faydalar şu şekilde özetlenmektedir.
• Pazar ve müşteriler hakkında bilgi toplama
• Pazara sunulan ürünlerin tutundurulması ve tanıtımı
• Alıcılar ile ilişki kurma ve ürün fiyatı, ödeme koşuları ve teslim şartları konularında anlaşmalar
yapma
• Müşterilerin ihtiyaçlarına uygun ürün ve hizmetleri sınıflandırma
• Ticari işlemi gerçekleştirme suretiyle mülkiyeti devretme
• Sipariş alma, depolama ve ulaştırma gibi ürünlerin fiziksel dağıtım ve lojistiği
• Üreticilere satışa yönelik olarak finansman katkısı sağlama
• Üreticiden tüketiciye olan süreçte risk taşıma
• Satış sonrası hizmetler sağlama

Uluslararası pazarlamada belirli bir dağıtım kanalı bağlantısının seçiminin girilecek pazarların çeşitli özelliklerinden güçlü bir şekilde etkileneceği ifade edilmektedir. Bu özellikler genel olarak; pazar ve müşteri özellikleri, ürün özellikleri, aracılar ile ilgili özellikler, rekabet ve yasal düzenlemeler/yerel iş pratikleri olarak ifade edilmektedir.

Uluslararası dağıtım kanallarını etkileyen işletme ile ilgili özellikler genel olarak; işletmenin büyüklüğü, finansal durumu, yönetim yeteneği, imajı, geçmişteki kanal deneyimleri, kanalı denetleme isteği ve aracılara sağladığı hizmetler olarak ifade edilmektedir.

Uluslararası dağıtımda aracılara ilişkin ilk karar aracıların hangi türden olacağı, ikinci karar kararlaştırılan aracıların sayısının ne olacağı (kanal uzunluğu) ve son olarak da aracıların şartları ve sorumluluklarının neler olacağı (aracılarla sözleşme) kararlarından oluşmaktadır.

Uluslararası dağıtım kanalı alternatifleri iki gruba alınarak incelenebilmektedir: Uluslararası platformda yer alan dağıtım kanalları ve ulusal platformda yer alan dağıtım kanallarıdır.

Yurt içinde ürettiği ürünleri uluslararası pazarlara ihraç eden bir işletme için iki seçenek vardır.
Bunlardan birincisi dolaylı ihracat, ikincisi ise doğrudan ihracattır. Dolaylı ihracatta dağıtım kanalı çok daha uzundur. Üretici ve tüketici arasında doğrudan bir ilişki kurulamaz. Dolaysız ihracatta ise üreticinin pazarlama faaliyetleri üzerindeki denetimi çok daha fazla, ancak gerekli çaba ve maliyetleri daha yüksektir.

Yabancı uyruklu tüccarlar kendi adına bir ürünü satın alan, daha sonra bu ürünleri kendi ülkelerinde veya üçüncü bir ülkedeki müşterilerine satan aracılardır.

Dağıtımın yoğunluğu ile ilgili üç farklı yaklaşım (politika) aşağıdaki gibidir:

• Yoğun (yaygın) dağıtım
• Seçimli (selektif) dağıtım
• Özel (tekelci) dağıtım

Dikey kanal entegrasyonu: Kanalın farklı düzeylerinde kanal üyelerinin kontrolünü sağlamaktır. Dikey olarak bütünleşmiş dağıtım kanalları bütün olarak bir işletme tarafından yönetilebilir.

Yatay kanal entegrasyonu: Aynı kanal düzeyinde (örneğin rakipler) kanal üyelerinin kontrolünü sağlamaktır. Yatay pazarlama sistemleri de denilen bu bütünleşmenin nedenleri pazar kaymaları, rekabetin artması, güç kayıpları, ekonomik sistemdeki dalgalanmalar olarak görülmektedir.

Uluslararası pazara girişin başlangıcında, yerel bir distribütör ile ortaklık anlamlı olabilir. Distribütör, bulunduğu pazara özgü özellikleri bilir ve çoğu müşteri yerel ortaklar ile iş yapmayı tercih edebilir. Uluslararası distribütörler ile çıkabilecek potansiyel sorunları önceden tahmin edebilmek ve düzeltebilmek için uluslararası pazarlamacılara aşağıdakiler önerilmektedir.

• Distribütörleri siz seçin, onların sizi seçmesine izin vermeyin.
• Birkaç görünen bağlantısı olan distribütörlerden ziyade, pazarlarınızı genişletme yeteneği olan
  distribütörlere bakın.
• Yerel distribütörünüze geçici olarak pazara giriş aracı olarak değil, uzun vadeli ortağınız olarak
  davranın.
• Pazara girişi parasal taahhütlerle, yöneticiler ve ispatlanmış pazarlama fikirleriyle destekleyin.
• Başlangıçtan itibaren pazarlama stratejisinin kontrolünü sürdürün.
• Distribütörlerin size detaylı bir şekilde pazar ve finansal performans verisi sağladığından emin
  olun.
• İlk fırsatta ulusal distribütörler arasında bağlantıları sağlayın.

Aracılarla sözleşme basit bir şekilde olabilir, ancak pazar çevresindeki sayısız farklılıklar düşünüldüğünde sözleşmenin belli başlı unsurları taşıması zorunludur. Bu unsurlar:

• Her iki tarafa ait tanımlayıcı bilgiler (isim, adres vb.)
• Sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihi ve süresi
• Sözleşmeyi uzatan veya sona erdiren koşullar ve satış bölgesinin tarifi
• İndirim ve/veya komisyon programının belirlenmesi ve ödeme koşullarının saptanması
• Komisyon veya indirim programını gözden geçirmenin koşulları
• Yeniden satış fiyatı düzenleyen bir politikanın belirlenmesi
• Uygun servis olanaklarının korunması
• Benzer veya rakip ürünleri üretme ve satmayı yasaklayan kısıtlamalar
• Patent veya ticari marka müzakereleri ve/veya fiyatlandırma için sorumlulukların belirlenmesi
• Sözleşmenin devredilip devredilemezliği ve kısıtlayıcı faktörler
• Anlaşmazlık halinde sözleşmede yargılama hakkı yetkisi olan ülkenin belirlenmesi

Stratejik bir karar olarak değerlendirilen uluslararası tedarik zinciri ve lojistik kararları aşağıda belirtilen ana unsurları içermektedir;

• Lojistik Fonksiyonların Kararı,
• Lojistik Dış Kaynaklama Kararı,
• Tesis ve Olanakların Kararı.

Lojistik yönetimi kapsamındaki temel fonksiyonlar aşağıdaki gibi belirtilmektedir;
• Müşteri Hizmeti Standartları,
• Sipariş İşleme ve Bilgi Sistemleri,
• Ulaştırma,
• Stok Yönetimi,
• Depolama, Koruyucu Ambalajlama ve Elleçleme,
• Tedarik ve Satınalma,

Ulaştırma, ürünlerin hareket sıklığını ve zamanını belirlemek suretiyle zaman faydası yaratarak, ürünlerin değerini artıran faaliyet olarak tanımlanmaktadır.

Bütünleşik (çoklu) ulaştırma sistemi, ulaştırma sistemlerinin ardışık olarak kullanılması sonucu ortaya çıkmaktadır. Bütünleşik (integrated, combined) veya çoklu (multimodal, intermodal, combined) taşımacılık adı verilen bu taşıma hizmeti ile her taşıma modunun en üstün yönlerini kullanarak hızlı, güvenli, çevreye duyarlı, güvenilir ve kapıdan kapıya operasyonlar gerçekleştirilebilmektedir.

Stoklar, işlevlerine göre de dört ana sınıfta incelenebilmektedir.

• Emniyet Stoğu: Talepte yaşanabilecek beklenmedik bir dalgalanma için elde tutulan stok.
• Tahmin Stoğu: Dönemsel oluşan talep dalgalanmalarına veya planlanmış üretim duraksamaları için elde tutulan stok.
• Transit Stok: Tedarik zinciri sürecinde herhangi bir ulaştırma sistemi içerisinde hareket eden stok.
• Döngü Stoğu: Küçük ancak sık gerçekleşen müşteri talebini karşılamak için fazla miktarda elde tutulan stok.

Tedarik süreci faaliyetleri;
• Malzeme ve hizmet ihtiyaçlarının tanımlanmasına katılma,
• Malzeme çalışmaları ve değer analizi,
• Malzeme tedarik pazarı araştırmaları,
• Satın alma fonksiyonu faaliyetlerinin yürütülmesi,
• Tedarikçi kalite yönetimi,
• Tedarik lojistiği hizmetinin satın alınması,
• Fazlalıkların ve kırıntı döküntülerin geri alınmasından oluşmaktadır.

Türkiye’de limanlar, işleten kurumlar açısından iki kısma ayrılmaktadır: Kamu limanları ve özel limanlardır.

Serbest bölgeler, uluslararası ticaret ve lojistik açısından önemi giderek artan, bu tür faaliyetleri kolaylaştıran ve destekleyen, bir tür kendine özgü bölge ve tesislerdir.

Serbest bölgelerin en önemli faydası, işletmeler için serbest ve cazip bir girişim ortamının yaratılmasıdır. Yabancı işletmeler genellikle istikrarsız bir ülkeye girmekte tereddüt etmektedir, ancak serbest bölge genellikle daha güvenlidir. Serbest bölgelerin çok çeşitli faydaları bulunmakla birlikte,
bunların en önemli olanları şu şekilde sıralanabilir.

• Ödemelerin ertelenmesi
• Malların işlenmesi
• Transit ve yeniden ihracat (reexport) işlemi
• Hataları düzeltebilme olanağı
• Maliyet avantajı
• Rekabet gücü