Sosyoloji 1 Ara 17. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi fordist dönemde kitlesel üretimin özellikleri arasında yer almaz?
Tek biçimli standart üretim yerine esnek çalışma grupları temelinde farklı üretim biçimlerine imkân tanınması |
Standart parçaların birleştirilmesi, özel amaçlı makinelerin kullanımı, iş gücünün vasıf yönünden parçalanması ve montaj hattı. |
Büyük hacimli kitle üretimi yoluyla sağlanan ölçek ekonomileri. |
Merkezi yönetim tarafından karakterize edilen, işin örgütlenmesinin hiyerarşik ve bürokratik biçimi. |
Arz talep ve refah dengeleri ve Keynezyen politikalar tarafından düzenlenen ulusal devlet ekonomilerinin yönetimi. |
Fordizm, İkinciDünya Savaşı sonrasından 1970’lerin sonlarına kadar uzanan bir dönemin adı olarak kullanılmıştır. Bu dönemin temel özelliği olan ve yalnızca çalışma ilişkilerine değil, eğitimden devlet yönetimine uzanan birçok farklı alanda toplumsal ilişkilerin şekillenmesine damgasını vurmuş kitlesel üretimin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Standart parçaların birleştirilmesi, özel amaçlı makinelerin kullanımı, iş gücünün vasıf yönünden fragmantasyonu [parçalanması] ve montaj hattı.
- Büyük hacimli kitle üretimi yoluyla sağlanan ölçek ekonomileri.
- Gümrük duvarları yoluyla korunan pazarlarda, uzun süreli standart mal üretimi.
- Büyük fabrikalarda yarı vasıflı kitle işçileri ile yüksek ücretli işçilerin konsantrasyonu.
- Merkezi yönetim tarafından karakterize edilen, işin örgütlenmesinin hiyerarşik ve bürokratik biçimi.
- Arz talep ve refah dengeleri ve Keynezyen politikalar tarafından düzenlenen ulusal devlet ekonomilerinin yönetimi.
- Kitle üretimi ve kitle tüketimi arasında bağlantının mevcudiyeti.
2.Soru
Modernitenin kuramsal boyutları dikkate alındığında hangi boyut malların üretimi için cansız güç kaynaklarının kullanımını içerir?
Gözetim aygıtları |
Enformasyon |
Askeri İktidar |
Kapitalizm |
Endüstrileşme |
Modernitenin kurumsal boyutlarından ikincisi olan endüstrileşme (endüstriyalizm), malların üretimi için cansız güç kaynaklarının kullanımını içerir, makineler bu üretim sürecinde merkezi konumdadır. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Marksist yaklaşımın siyaseti üretim ilişkilerinin bir yansıması olarak görme eğilimi karşısında indirgemecilikten uzaklaşmak amacıyla üretilmiş olan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Göreli özerklik |
Madun |
Egemenlik |
Meşruiyet |
Nispi temsil |
Marksist yaklaşım, bir üstyapı fenomeni olarak tanımladığı siyaseti altyapı olarak nitelendirdiği üretim ilişkilerinin bir yansıması (veya ona tabi olan bir gölge fenomen) olarak görür. Bu indirgemecilikten uzaklaşmak için, Marx sonrasında, Gramsci ve Althusser gibi kuramcılar siyaset ve devletin "göreli özerkliği" kavramı üzerinde durmuşlardır. Doğru cevap A’dır.
4.Soru
Aşağıdaki kavramlardan hangisi yanlı bir bakış açısıyla bir toplumun kendine özgü kültürel değerlerinden yola çıkılarak diğer toplumların incelenmesi ve bunun sonucunda belirli yargılarda bulunulmasına verilen addır?
Egosantrizm |
Sosyoloji |
Toplum bilim |
Etnosantrizim |
Demografi |
Etnosantrizm, yanlı bir bakış açısıyla bir toplumun kendine özgü kültürel değerlerinden yola çıkılarak diğer toplumların incelenmesi ve bunun sonucunda belirli yargılarda bulunulmasıdır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi toplumsal değişmeyi etkileyen faktörlerden birisi değildir?
Çevresel faktörler |
Demografik faktörler |
Teknolojik faktörler |
Bireysel faktörler |
Kültürel faktörler |
Toplumsal değişmeyi etkileyen faktörler çevresel, demografik, teknolojik ve kültürel faktörler olarak dört grupta toplanmaktadır. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
Budd'un sunduğu çalışmaya dair anlayışlardan hangisi çalışmayı insan hayatının ve toplumsal düzenin idamesi ve sürekliliği için zorunlu bir yük olarak görmektedir?
Kimlik olarak çalışma |
Bir meta olarak çalışma |
Özgürlük olarak çalışma |
Bir lanet olarak çalışma |
Hizmet olarak çalışma |
Kökleri Batı teolojisiyle Antik Yunan-Roma felsefesine uzanan bir lanet olarak çalışma anlayışı, çalışmayı insan hayatının ve toplumsal düzenin idamesi ve sürekliliği için zorunlu bir “yük” olarak görmektedir. Doğru cevap D'dir.
7.Soru
Aşağıdaki hangi evrimci kuram ilkesinde "Evrimsel süreçte, değişim zorunludur ve kaçınılmazdır" ifadesi bulunmaktadır?
Bütünlük |
Evrimin Yönü |
Gerekircilik |
Aşamalı değişim |
İndirgeme |
Gerekircilik: Evrimsel süreçte, değişim zorunludur ve kaçınılmazdır. Toplumlar belirlenmiş aşamaları sırayla geçerler.
8.Soru
Dahrendorf gibi sanayi toplumu savunucularına göre sanayi toplumlarının içinde barındırdığı eşitsizliği dengeleyen unsur aşağıdakilerden hangisidir?
Kentleşme |
Eğitim |
Kadınların iş yaşamına dahil olması |
İş olanaklarının artması |
Teknolojik gelişmeler |
Dahrendorf gibi sanayi toplumu savunucuları sanayi toplumlarının içerisinde barındırdığı zenginlik ve güç eşitsizliklerinin farkındadırlar ve bu anlamıyla sanayi toplumunun eşitlikçi olduğunu da iddia etmemektedirler. Ancak, özellikle eğitim sayesinde kazanıldığını iddia ettikleri fırsat eşitliği temelinde bu eşitsizliklerin dengelendiğini ve sınıfsal ayrışmaların toplumu yıkıcı bir unsur teşkil etmediğini düşünmeleri bakımından Marx’ın öngörülerine karşı çıkmışlardır.
9.Soru
'Sosyolojik analiz, doğa kanunu gibi görünen toplumsal ilişki ve olguların tarihsel ve kültürel olduğunu göstererek bir yandan bizleri kalıp düşüncelerimizden ve sabit fikirlerimizden özgürleştirirken diğer yandan da ele aldığımız konu üzerine düşünürken bizleri ölçülü olmaya, yani içi boş genellemeler yapmaktan kaçınmaya davet eder'
Sosyolojinin bu genel karakteristik özelliğini en iyi şekilde ifade eden sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
'Sosyolojik analiz, doğa kanunu gibi görünen toplumsal ilişki ve olguların tarihsel ve kültürel olduğunu göstererek bir yandan bizleri kalıp düşüncelerimizden ve sabit fikirlerimizden özgürleştirirken diğer yandan da ele aldığımız konu üzerine düşünürken bizleri ölçülü olmaya, yani içi boş genellemeler yapmaktan kaçınmaya davet eder'
Sosyolojinin bu genel karakteristik özelliğini en iyi şekilde ifade eden sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Aguste Comte |
C. Wright Mills |
Pierre Bourdieu |
Michel Foucault |
Henri Lefebvre |
Sosyolojik analiz, doğa kanunu gibi görünen toplumsal ilişki ve olguların tarihsel ve kültürel olduğunu göstererek bir yandan bizleri kalıp düşüncelerimizden ve sabit fikirlerimizden özgürleştirirken diğer yandan da ele aldığımız konu üzerine düşünürken bizleri ölçülü olmaya, yani içi boş genellemeler yapmaktan kaçınmaya davet eder'
Sosyolojinin bu genel karakteristik özelliğini en iyi şekilde ifade eden Amerikalı sosyolog C. Wright Mills (1916-1962) olmuştur.
Doğru cevap B seçeneğidir.
10.Soru
Bir ülkede doğum oranlarında yaşanan ciddi düşüşler sonucunda yaşanan değişimde etkili olan faktör aşağıdakilerden hangisidir?
Çevresel faktörler |
Kültürel faktörler |
Demografik faktörler |
Sanatsal faktörler |
Teknoloji faktörü |
Demografik faktörler: Demografik yapı nüfusun hızla artması ya da bunun tersine doğum oranlarında yaşanan ciddi düşüşler sonucunda da değişim göstermektedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Giddens'ın Birinci Dünya Toplumları ya da Gelişmiş Ülkeler olarak sınıflandırdığı toplumların özelliklerinden birisi değildir?
Üretimler sanayiye dayalıdır |
Serbest girişim hakimdir |
Nüfusun çoğunluğu kentlerde yaşamaktadır |
Sınıfsal eşitsizlik az yaşanmaktadır |
Üretim tarıma dayalıdır |
Birinci Dünya Toplumları ya da Gelişmiş Ülkeler: 18. yüzyılda ortaya çıkan serbest girişimin hâkim olduğu, üretimleri sanayiye dayalı olan ulus devletler bu grupta yer almaktadır. Bu toplumlarda nüfusun büyük bölümü kentlerde yaşar ve sanayide istihdam edilir ve geleneksel toplumlarla karşılaştırıldığında sınıfsal eşitsizlikler daha az göze çarpar. Batı toplumları, Japonya, Avustralya ve Yeni Zelanda bu grupta yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi fonksiyonalist kuramın özelliklerinden biri değildir?
Toplumlar birer bütün olarak birbirleriyleilişkili parçalardan meydana gelen sistem- lerdir. Her parçanın anlamı, sistem içindeki işlevi ve bütünle olan ilişkisi bakımından ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle toplum, birbirine bağımlı ve sistemin bütünleşmesi- ne katkıda bulunan parçalardan oluşan bir sistemdir. |
Sistem kavramı, fonksiyonalist bakış açı- sının merkezinde yer almaktadır. Sistemi oluşturan parçaların bütünle olan işlevsel ilişkisi, fonksiyonalizmi diğer yaklaşımlar- dan ayıran bir özellik olarak kabul edilir. |
C¸ıkar çatışmaları, değerli kaynakları kontroledenler ile edemeyenler arasında gerçekleşir. |
Toplumsal sistemi oluşturan parçaların herbiri, sistemin ihtiyaçlarını karşılayan özel işlevleri yerine getirdikleri için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. |
Toplumsal sistemin tüm parçalarının bü- tünleşmesi, ‘kusursuz’ bir şekilde gerçekle- şemez. |
Fonksiyonalist kuramın bazı temel özellikleri kısaca şu şekilde sıralanabilir:
-
Toplumlar birer bütün olarak birbirleriyleilişkili parçalardan meydana gelen sistem- lerdir. Her parçanın anlamı, sistem içindeki işlevi ve bütünle olan ilişkisi bakımından ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle toplum, birbirine bağımlı ve sistemin bütünleşmesi- ne katkıda bulunan parçalardan oluşan bir sistemdir.
-
Sistem kavramı, fonksiyonalist bakış açı- sının merkezinde yer almaktadır. Sistemi oluşturan parçaların bütünle olan işlevsel ilişkisi, fonksiyonalizmi diğer yaklaşımlar- dan ayıran bir özellik olarak kabul edilir.
-
Toplumsal sistemi oluşturan parçaların herbiri, sistemin ihtiyaçlarını karşılayan özel işlevleri yerine getirdikleri için vazgeçilmez bir öneme sahiptir.
-
Toplumsal sistemin tüm parçalarının bü- tünleşmesi, ‘kusursuz’ bir şekilde gerçekle- şemez. Toplumsal sistemler, çeşitli kurumlar arasında uyumlu bir denge kurma eğilimi göstermektedir. Ancak “kötü bütünleşme” unsurlarına her zaman rastlanabileceği için toplumsal denetim mekanizmaları bu an- lamda önem taşır.
13.Soru
Medyanın, siyasi iktidarın kötüye kullanılması ihtimaline karşı bir kontrol unsuru olmasını güçleştiren faktörlerde aşağıdakilerden hangisi yer alamaz?
Medyanın, çeşitli saiklerle olayları abartması ya da oldukların daha önemsiz göstermesi, ya da hiç yokmuş gibi davranması |
İktidarlarla kurdukları özel ilişkiler |
İktidarların bilinmesinin istemedikleri hak ihlallerini gündeme taşıma potansiyeline sahip olması |
Medyanın çoğu zaman demokratik değerleri içselleştirme seviyesinin yüksek |
Medyanın kendi içinde şeffaf olmaktan uzak olması |
Medya yasama, yürütme ve yargıdan sonra dördüncü güç olarak da nitelendirilir. Medya, iktidarların bilinmesinin istemedikleri hak ihlallerini gündeme taşıma
potansiyeline sahiptir. Medyanın çoğu zaman demokratik değerleri içselleştirme seviyesinin yüksek olmaması, iktidarlarla kurdukları özel ilişkiler ve medyanın kendi içinde şeffaf olmaktan uzak olması, bu rolün yerine getirilmesini güçleştiren
faktörler arasında sayılmaktadır.
14.Soru
Farklı sınıfların çıkarlarını temsil edebilen siyasi partilerin ortaya çıkmasını ve sendikaların artan önemiyle toplu iş sözleşmelerinin ve grev hakkının tanınmasını,
sınıf çatışmanın aşılmasının biçimleri olarak gören sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Ralph Dahrendorf |
Karl Marx |
Henry Ford |
Weber |
Durkheim |
Ancak sanayi toplumu kavramı, bu çatışmanın liberal demokratik devletlerin oluşumu ve sınıf çatışmasının kurumsallaşması ile aşıldığını içermesi itibariyle Marksist düşünce okullarından ayrılmaktadırlar. Örneğin, Dahrendorf, farklı sınıfların çıkarlarını temsil edebilen siyasi partilerin ortaya çıkmasını ve sendikaların artan önemiyle toplu iş sözleşmelerinin ve grev hakkının tanınmasını bu çatışmanın aşılmasının biçimleri olarak görmüştür.
15.Soru
Newton’un evrensel yerçekimi yasasını keşfetmesiyle başladığı kabul edilen ve doğa anlayışı değişmiş, Tanrı tarafından yöne- tilen bir doğa anlayışından belli yasalara göre işleyen ve kendini düzenleyen bir mekanizma olarak doğa düşüncesine geçilmesini sağlayan devrim aşağıdakilerden hangisidir?
Newton’un evrensel yerçekimi yasasını keşfetmesiyle başladığı kabul edilen ve doğa anlayışı değişmiş, Tanrı tarafından yöne- tilen bir doğa anlayışından belli yasalara göre işleyen ve kendini düzenleyen bir mekanizma olarak doğa düşüncesine geçilmesini sağlayan devrim aşağıdakilerden hangisidir?
Sanayi devrimi |
Aydınlanma çağı |
Fransız devrimi |
Rönesans |
Bilimsel devrim |
Bilimsel Devrim’in Newton’un evrensel yerçekimi yasasını keşfetmesiyle başladığı kabul edilmektedir. Doğa anlayışı değişmiş, Tanrı tarafından yöne- tilen bir doğa anlayışından belli yasalara göre işleyen ve kendini düzenleyen bir mekanizma olarak doğa düşüncesine geçilmiştir.
Bilimsel Devrim ile bilginin gözlem, deney ve akıl yoluyla elde edilmesini ifade eden bilimsel yöntem geliştirilmiştir. Aydınlanma düşünürleri, dini otoriteye dayalı geliştirilen ve yerleşen bilgi biçimlerini reddederek bilimsel yöntemlerle elde edilen bilgi biçimini kabul etmişler ve bilimsel yöntemin yaşamın her alanına uygulanabileceğine inanmışlardır.
16.Soru
Üretilen üründe, üretim sürecinde ve çalışmanın yönetiminde esnekleşme olarak da tarif edilebilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Taylorizm |
Post-Taylorizm |
Fordizm |
Post-Fordizm |
Neo-Fordizm |
Post-Fordizm, üretilen üründe, üretim sürecinde ve çalışmanın yönetiminde esnekleşme olarak da tarif edilebilir.
17.Soru
Keşifler, icatlar, coğrafi yayılma ve din gibi unsurlar aşağıda yer alan hangi toplumsal değişmeyi etkileyen faktörler arasında yer almaktadır?
Demografik faktörler |
Teknoloji faktörü |
Kültürel faktörler |
Fiziksel çevre faktörü |
Ekonomik faktörler |
Kültürel faktörler: Keşifler, icatlar, coğrafi yayılma ve din ise toplumsal değişmeyi etkileyen kültürel faktörler arasında yer almaktadırlar. Geçmişte
matbaanın bulunuşu eğitim kurumunda çok ciddi
değişimlere neden olmuştur. Günümüzde ise kitle
iletişim alanında ortaya çıkan yenilikler ve internet
kullanımı, bütün toplumsal yapı ile birlikte eğitim
kurumunda da önemli değişimlere yol açmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.
18.Soru
Arz ve talebin karşılaştığı ve belirli bir ücretin oluştuğu toplumsal örgütlenmeye ne ad verilir?
Arz ve talebin karşılaştığı ve belirli bir ücretin oluştuğu toplumsal örgütlenmeye ne ad verilir?
İşgücü piyasası |
Ücretli emek |
Toplumsal sınıf |
Çifte mesai |
İlkel birikim |
İşgücü piyasası, arz ve talebin karşılaştığı ve belirli bir ücretin oluştuğu toplumsal bir örgütlenmedir. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Sembolik etkileşimciliğin kurucusu olarak kabul edilen kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Emile Durkheim |
Talcott Parsons |
George Herbert Mead |
Sylvia Walby |
Herbert Blumer |
Sembolik etkileşimciliğin kurucusu olarak kabul edilen kuramcı George Herbert Mead'dir. Mead, hem nesnel hem de öznel davranışı birlikte ele alan bir yaklaşım geliştirmiş, öğrencisi Herbert Blumer, Mead'in ardından, sembolik etkileşimciliğe önemli katkılarda bulunmuştur. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Toplumun yapısını oluşturan toplumsal ilişkiler ağının, toplumsal kurumların, birey ve grup davranışlarının, toplumsal norm ve değerlerin tarihsel olarak geçirdiği farklılaşma ve dönüşüm sürecine ne denir?
Toplumsal değişme |
Toplumsal dönüşüm |
Toplumsal gelişim |
Toplumsal evrim |
Etnosantrizm |
Toplumsal değişme, toplumun yapısını oluşturan toplumsal ilişkiler ağının, toplumsal kurumların, birey ve grup davranışlarının, toplumsal norm ve değerlerin
tarihsel olarak geçirdiği farklılaşma ve dönüşüm sürecidir. Doğru cevap A seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ