Sosyoloji 1 Final 21. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ailelere yönelik eleştirel kuramlar arasında, ailedeki son dönem gelişmeleri Eli Zaretsky hangi bakış açısıyla çözümlemiştir?
Marksist |
Feminist |
Sosyalist |
Nihilist |
Kapitalist |
Engels'in 1884 yılında yayınlanan Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni atlı kitabı, Marksist bakış açısı ile aile üzerinde yapılmış en erken çalışma olarak kabul edilir. Engels, ailenin kökeni ve zaman içinde evrimini araştırmıştır. Engels, tek eşli çekirdek ailenin, özellikle üretim araçları ve mülkiyetin ortaya çıkması ile birlikte geliştiğini ileri sürmektedir. Tek eşli çekirdek aile, özellikle üretim araçlarının özel mülkiyeti ve devletin ortaya çıkmasıyla birlikte gelişmiştir. Devlet, özel mülkiyetin korunması için yasaları kurumlaştırmış ve tek eşlilik kurallarını yürürlüğe koymuştur. Bu evlilik biçimi ve aile, erkeklerin sahip olduğu özel mülkiyetin, varislerine miras yolu ile geçmesi ve bu mirasçıların meşrulaşmasıdır.
Eli Zanetsky, ailedeki son dönem gelişmeleri Marksist bakış açısı ile çözümlemiştir. Zanetsy'e göre, modern kapitalist toplumlarda aile, ekonomiden ayrı olarak özel bir yaşam yanılsaması yaratmaktadır. Endüstrileşme sürecinde fabrika üretiminin gelişmesi ile iş ve aile yaşamı birbirinden ayrılmıştır. Bu bağlamda aile, üretimin yapılmadığı var sayılan özel yaşamla özdeşleştirilir. Oysa aile, kapitalist ekonomiye en önemli desteği oluşturur. Zaretsky, kapitalist sistemin ev kadınlarının ev-içi emeğine dayandığını belirtmektedir. Zaretsky ve Foreman gibi kuramcılar kapitalist sistemde kadının alta sıralanmasını üretimin evin dışında, başka alanda yapılmasına bağlamıştır. Bu bağlamda kapitalist sistemde ailenin kadına ait 'özel alan'da yer aldığı kabul edilir. Burada çarpıcı olan nokta 'kadınlık', 'özel alan' ve aile hayatı gibi kavramların kapitalizm tarafından ortaya atıldığı ve tanımlandığıdır. Bu nedenle bu kavramların tarihsel özgüllükleri içinde değerlendirilmeleri elzemdir. Kadınların özgül konumun anlaşılması için kadınlar hem çalışan-üreten hem de anne-yeniden üreten olarak düşünülmelidir. Kadınların alta sıralanmasının anlaşılması ancak bu iki rolü bir arada düşünerek mümkündür. Kapitalist sistemde kadınların ezilmesi, toplumda anneliğin organizasyonu ve anlamı ile kadınların ücretli iş gücüne katılıp katılmamasıyla ilişkilendirilmelidir.
2.Soru
Ücret karşılığında ev dışında çalışan kadınların ev işlerinden birincil derecede sorumlu olmaya devam etmesini anlatan kavram hangisidir?
Çifte yük |
Fazla mesai |
İş bölümü |
Ekstra yük |
Fazla yük |
Çifte yük, ücret karşılığında ev dışında çalışan kadınların ev işlerinden birincil derecede sorumlu olmaya devam etmesini anlatan kavramdır. Doğru cevap A'dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi siyasetin özelliklerindendir?
Siyaset örf ve ahlak kurallarıyla ilgilidir. |
Uzlaşma, farklılıkların ortadan kaldırılmasıyla çatışmanın bitmesidir. |
Siyaset çatışmayı ortadan kaldırmayı değil kontrol etmeyi amaçlar. |
Siyasette, yapılan ittifaklar aynı kalır. |
Her toplumsal kural siyasetle ilgilidir. |
Çatışma olgusunun toplumsal hayatın doğasında var olduğunu biliyoruz. Siyaset çatışmayı ortadan kaldırmayı değil, kontrol altında tutmayı, düzenlemeyi, tabiri caizse onu ehlileştirmeyi amaçlar.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Davis ve Moore’un yaklaşımına yöneltilen temel eleştirilerin dışında kalır?
Okuldaki başarıyla mesleki başarı her zaman birlikte var olmaz. |
Özellikle gelir söz konusu olduğunda okuldaki başarının gelirle çok zayıf bir bağlantısı vardır. |
Eğitim sisteminin öğrencileri yeteneklerine göre sınıflandırması da sorunlu bir konudur. |
Özellikle zekânın eğitim üzerinde çok az bir etkisi bulunmaktadır. |
Toplumsal tabakalaşma öğrencileri yeteneklerine göre sınıflandırır. |
Davis ve Moore'a yöneltilen eleştirilere göre; Toplumsal tabakalaşma iddia edildiğinin aksine öğrencileri yeteneklerine göre sınıflandırmayı engeller. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
1. Sapkınlık kategorilerini tanımlayan etiketler, toplumdaki güç ve iktidar yapılarını göstermektedir.
II. Bir eylem başkaları onu sapma olarak algılayıp tanımladığında sapma/suça dönüşür.
III. Sapkın etiketlemesi, davranışın kendisiyle ilgili süreçler tarafından değil, kişinin giyimi, konuşma biçimi ya da geldiği köken sapkın etiketlemesinin konup konmayacağını belirleyen etkenler olabilir.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri suçu anlamaya yönelik etiketleme kuramı özelliklerindendir?
I-II-III |
Yalnız III |
I-III |
I-II |
Yalnız II |
Bu yaklaşım, suçun bir davranışsal özellik olmaktan çok, hukuksal bir tanımlamayla alakalı bir olgu olduğunu göstermektedir. Yani Becker’e göre bazı sosyal gruplar, sapkın olarak etiketlenmede kullanılabilecek bazı kuralları koymakta ve bireylerin bu kurallara olan uyum durumlarına göre, onları sapkın veya uyumlu bireyler biçiminde damgalamaktadırlar.
6.Soru
Bourdieu tarafından kavramsallaştırılan ve maddi olmayan, eğitim yoluyla elde edilen ve statü ve sınıf atlama araçlarından olan toplumsal kıymetlere ne ad verilir?
Kültür endüstrisi |
Popüler kültür |
Kültürel sermaye |
Habitus |
Yüksek kültür |
Bourdieu’ye göre orta sınıf anne babalar çocuklarını,çeşitli dilsel ve kültürel becerilerden oluşan bir kültürel sermayeyle donatırlar. Okullarda başarılı olmak için gereken bu becerileri edinmek işçi sınıfından gelen çocuklar açısından daha zordur. Sözü edilen sosyo-kültürel beceriler, statü kazanma rekabetinde oldukça etkilidir
7.Soru
Kültürümüzdeki "bir insana kırk kere deli dersen deli olur" atasözü, hangi kuramın temel kabulleri için örnek teşkil eder?
Yapısal Baskı Kuramı |
Etiketleme Kuramı |
Altkültür Yaklaşımı |
Yeni Sol Gerçekçilik |
Sağ Gerçekçilik |
Soru kökünde verilen atasözü, Etiketleme Kuramı'na örnek teşkil edebilir. Çünkü Etiketleme Kuramı, birini sapkın olarak damgalamanın onun sapkın davranışını güçlendireceğini varsayar. Başka bir ifadeyle, kurama göre, bir insan suçlu olmasa bile damgalandığında kendisini suçlu olarak görmeye başlar. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Okulsuzlaştırılmış Toplum kitabının yazarı sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Emile Durkheim |
Talcott Parsons |
Max Weber |
I. Illıch |
Karl Marx |
Illich ‘okulsuzlaştırılmış toplum’ çalışmasıyla, okulda verilen eğitimin birey açısından olumsuz yönlerini inceler ve okulda verilen eğitimin nasıl olması gerektiği konusu üzerinde durur.
9.Soru
Kutsal fikrine dayalı olan ve inananları toplumsal-dinsel bir topluluk içinde birleştiren semboller ve pratikler kümesi hangisidir?
İnanç |
İbadet |
Ahlak |
Din |
Değer |
Din; kutsal fikrine dayalı olan ve inananları toplumsal-dinsel bir topluluk içinde birleştiren inançlar, semboller ve pratikler kümesidir. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sekülerleşmenin özelliklerindendir?
Sekülerleşme, dünyanın dini yorumlarına katkı sağlamıştır. |
Sanayi toplumu ve kentleşme sekülerleşmeyi yavaşlatmıştır. |
Din ve devlet arasındaki ilişkiyi anlatmak için kullanılır. |
Sekülerleşme bireysel düzeyde gerçekleşir. |
İnsan toplumunda gerçekleşen çok uzun vadeli bir süreçtir. |
Dünyanın farklı bölgelerinde dinin toplumdaki değişimlerin doğasına ve derecesine etkisi farklılık göstermektedir. Bu yüzden sekülerleşme çok boyutlu ve uzun süren bir süreçtir.
11.Soru
Suça eğilimli olma yaklaşımlarından biyolojik ve psikolojik yaklaşımların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Çocukluk döneminde anne ve babadan şiddet görme |
Basık ve dar alın ve kafatası kemiklerinin kalınlığı |
Psikotik ve nevrotik hastalıklar sergileme |
Bireylerdeki yetersizlik veya eksiklikler |
Kalıtımsal aktarım |
Suçluluk hakkındaki biyolojik ve psikolojik yaklaşımların her ikisine göre de suç ve sapkınlığın arkasında toplumdaki düzensizlikler veya yanlışlar değil, bireylerdeki eksiklik veya yanlışlıklardır. Başka bir deyişle hasta olan toplum değil, bizzat bireyin kendisidir. Psikolojik yaklaşımlar suça etki eden kişiliğin dışındaki birçok yapısal ve sosyal faktörleri göz ardı etmektedir.
12.Soru
“tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü, hars, ekin” aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
Kültür |
Toplum |
Din |
Siyaset |
İnanç |
Doğru cevap A şıkkıdır. Kültür; tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü, hars, ekindir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi işlevselci bakış açısı bağlamında Durkheim'ın eğitim hakkındaki görüşlerinin dışında kalır?
Toplumun bir bütün olarak devamı ve işbirliği için ‘gerekli benzerlikler’i üretmek |
Aile üyesi ve akran grupları dışında kalan toplumun diğer üyeleri ile bir arada yaşamak için gerekli olan toplumsal kurallara uymayı öğretmek |
Sanayileşmiş toplumların ihtiyacı olan karmaşık ve uzmanlaşmış iş bölümüne uygun bilgi ve becerileri kazanmış bireyler üretmek |
Çatışmaya dayalı bir işlevselci anlayışla eğitimin toplumsal işlevini üretmek |
Eğitimin toplumun bütünü için işlevini incelemek |
Çatışmaya dayalı bir işlevselci anlayışla eğitimin toplumsal işlevini üretmek işlevselci yaklaşımlardan çok çatışmacı yaklaşımın konumunu anlatır. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
İnsan davranışının beden yapısı ile ilgili olduğunu, gerekli ölçümlerin özenli ve düzenli yapılması durumunda suçluluğa dair tahminde bulunmanın mümkün olduğunu savunan kuramcı kimdir?
Cesare Lombroso |
Kretschmer |
Eysenck |
Kelly |
Sheldon |
Sheldon, fiziksel yapı ve suç eylemleri arasında bir ilişki olduğu görüşünü benimsemiştir. Hatta suç ve vücut yapısı ile ilgili sınıflamayı üçe ayırmıştır: ektomorfik, mezomorfik ve endomorfik.
15.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi toplumsal düzenin korunması amacıyla baskılanması gereken anti sosyal davranış biçimleridir?
Siyasi bakış açısına göre suç |
Psikolojik bakış açısına göre suç |
Kültürel açıdan suç |
Sosyolojik açıdan suç |
Sosyal bakış açısına göre suç |
Sosyolojik açıdan suç, toplumsal düzenin korunması amacıyla baskılanması gereken anti-sosyal davranış biçimleridir. Buna göre suç, bir toplumda toplumsal normları ihlal eden çoğunlukçu değerlere aykırı biçimde tezahür eden davranış biçimidir.
16.Soru
“Başka kültürleri, kişinin kendi kültürünün değerleriyle kıyaslayarak yargılaması ve kendi kültürünün üstünlüğüne inanması” ifadesi aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
Gelenekler
|
Etnosantrizm
|
İnançlar
|
Kültürel çeşitlilik
|
Kültür Yayılması |
Doğru cevap B şıkkıdır. “Başka kültürleri, kişinin kendi kültürünün değerleriyle kıyaslayarak yargılaması ve kendi kültürünün üstünlüğüne inanması” Etnosantrizm ifadesidir.
17.Soru
Egemen ve yaygın olan bazı kültürel değer ve normları benimsemeyerek hümanizm, barış, aşk ve romantizm gibi değerlere önem veren Hippi Kültürü hangi kültüre örnektir?
Yüksek kültür |
Alt kültür |
Popüler kültür |
Karşıt kültür |
Elit kültür |
Alt kültür içinde değerlendirilebilecek karşıt kültür ise değer, norm ve yaşam biçimleri açısından içinde yaşanılan kültüre ters düşen tutum ve davranışları içeren kültürdür. Bu gruplar, toplumdaki çoğunluğun sahip olmaktan gurur duyduğu normları, değerleri, davranış kalıplarını reddederek bunlara zıt tutum ve davranışlar geliştirirler. Karşıt kültür özellikle gençler arasında yaygındır. 1960’ların Hippi kültürü, karşıt kültüre bir örnek olarak verilebilir. Egemen ve yaygın olan bazı kültürel değer ve normlara karşı çıkan Hippiler; hümanizm, barış, aşk ve romantizm gibi değerlere önem verdiler. Ürettikleri sloganlar, giysileri ve yaşam biçimleri ile toplumda yaygın olarak benimsenen tutum ve davranışlara uymadılar.
Elit kültür ve Yüksek kültür ise aynı anlamdadır.
Bu nedenle doğru yanıt D'dir.
18.Soru
Aşağıdaki sosyologlardan hangisine göre suç olgusu toplum için işlevsel, sağlıklı, yararlıdır ve toplumsal değişim için şarttır?
Durkheim |
Merton |
Marx |
Howard |
Lemert |
Durkheim’a göre suç olgusu toplum için işlevsel, sağlıklı, yararlıdır ve toplumsal değişim için şarttır. Suçtan yoksun bir toplumun var olması mümkün değildir. Ayrıca suç, ahlakın ve hukukun normal evrimi açısından vazgeçilmez bir koşulu olarak gerekli ve yararlıdır. Yani, suç ya da toplumsal sapma, kültürel değerler ve normların yerleşmesi açısından işlevsel ve yararlıdır. Bu anlamda, suç ve sapma davranışları, ahlaki davranışların sınırlarını belirlemeye yardımcı olmaktadır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, 1947 yılında popüler kültürle ilgili çalışmalar yapan Adorno ve Horkheimer adlı araştırmacıların literatüre kazandırdığı bir kavramdır?
Kültürel sermaye |
Kültürel boyut |
Kültür endüstrisi |
Düşük bağlamlı kültür |
Kültürel mesafe |
Popüler kültürle ilgili çalışmalar yapan Adorno ve Horkheimer ‘kültür endüstrisi’ kavramını ilk olarak 1947’de Aydınlanmanın Diyalektiği adlı yapıtta kullanırlar. Kavram, ‘yüksek’ ve ‘düşük’ sanatın, her ikisinin de zararına olacak biçimde birleşmesine dikkat çekerek popüler kültürün olumsuzluklarını vurgular.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kültürün manevi öğelerindendir?
binalar |
teknolojik araçlar |
tüketim malları |
anıtlar |
görenekler |
Kültürün maddi ögeleri toplumun veya grubun herhangi bir gelişim aşamasındaki teknolojik ilerlemesi ile üretim, teknik, hüner ve becerilerini ifade eder. İmal edilen nesneler de maddi kültürün parçasıdır. Anıtlar, binalar, tüketim malları, teknolojik araçlar maddi kültüre örnek olarak gösterilebilir.
Kültürün manevi ögeleri ise toplumun yaşamını düzenleyen değer, inanç, sembol, dil ve normlardan meydana gelmektedir. Ayrıca yasa, gelenek, görenek ve ahlak kuralları da bunlara dâhil edilebilir.
Bu nedenle doğru yanıt E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ