Sosyoloji 2 Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iktidarın hegemonik tarzda ortaya çıkmasıyla alakalı bir ifadedir?
İdeoloji aşılama |
Zor kullanma |
Yaptırım uygulama |
Askeri güç uygulama |
Otoriteyi kullanma |
İktidar bazen karar verme, gündem belirleme, gündemi saptırma becerisi olabileceği gibi bazen de hegemonik (ikna ederek) tarzda başkalarının düşüncelerini, isteklerini veya ihtiyaçlarını belirleme seklinde ortaya çıkabilir. Bir anlamda iktidar ilişkisinin bir tarafı (A), çıkarıyla çatışsa da diğer tarafı (B) etkiler; B’ye gerçek çıkarının ne olduğu öğretilir, B’nin durumu belirlenir, onun için erişilebilir olan bilgiler yönlendirilebilir. Bu acıdan propaganda, ideoloji asılama, psikolojik kontrol gibi uygulamalar da iktidarla ilgilidir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geleceğin örgütleri için taşıyacağı düşünülen özelliklerden biri değildir?
Saydam yönetim
|
Adokrasi
|
Bireysel çalışma
|
Nitelikli üretim
|
Sistem yaklaşımı
|
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, T.H. Marshall'ın ortaya attığı vatandaşlık statüsü kavramında yer almaz?
Sosyal hizmetlerin genişletilmesi gelir eşitlemesiyle doğru orantılı olması |
Sosyal hizmetlerin genişlemesi ve herkes için ulaşılabilir olması |
Sosyal haklar olmadan sivil ve siyasal eşitliğinde işlerlik kazanamayacağı |
Sosyal hakların, bireylerin sınıfsal konumlarından bağımsız, eşit vatandaşlık statüsü temelinde tanımlanan haklar olması |
İnsanlar arasında niceliksel eşitsizlikler olabileceği ancak önemli olanın tüm insanları yaşam standartları açısından niteliksel bir eşitlik içinde yaşaması |
Marshall'ın ortaya attığı vatandaşlık statüsü kavramı, sosyal hizmetlerin genişlemesi ve herkes için ulaşılabilir olması ile ilgilidir. Burada sözü edilen sosyal hizmetlerin genişlemesi ise salt bir gelir eşitleme aracı değildir. Marshall'e göre, önemli olan, medeni hayatın somut dayanaklarının genel olarak genişlemesi, riskin ve güvensizliğin genel olarak hafifletilmesi, her seviyede eşitsizliğin azaltılmasıdır.
4.Soru
Aşağıdaki Hindistan'daki kast sistemiyle ilgili bilgilerden hangisi doğru bir ifadedir?
Kendi sınıfında tüm görevleri yerine getiren bireyler bir üst kast sınıfına geçebilmektedir. |
Üst kast sisteminde yer alan birey alt sistemde yer alan biriyle evlenebilmektedir. |
Birey 18 yaşına geldiğinde hangi sınıfta yer alacağına kendisi karar vermektedir. |
Her kast sistemi kendi kurallarını kendisi belirlemektedir. |
Kast sistemi, bireylerin hayat tarzını, statüsünü ve mesleğini belirlemektedir. |
Kast sistemi, tamamen kapalı bir sistemdir çünkü kişinin tüm geleceğini içine doğduğu kast ya da sınıf belirler. Bireysel çabalara dayalı toplumsal hareketlilik ya hiç yoktur ya da çok azdır. Kast sistemi gruplar arasında katı bir hiyerarşi yaratır ve bireylerin hayat tarzını, statüsünü ve meslek seçimini belirler. Kast kültürü, kast yaşamının işlemesi ve her kastın üyelerinin birbirleri ile evlenmesini zorunlu kılan kapalı evlilik biçimleri Hindu geleneğine dayanmaktadır. Hinduizm dininin ahlaki görev duygusuyla ayakta kalabilen kast sistemi, bireylere içinde doğdukları kastta yaşam boyu görevlerini mükemmel bir şekilde yerine getirirlerse sonraki hayatlarında bir üst kasta geçme hakkı kazanacaklarını öğütlemektedir. Bu yüzden kast sistemi uzun yıllar güçlü bir şekilde varlığını sürdürebilmiştir. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Sosyal düzenin kurulması ve sürdürülmesinde devletin öneminin göreceli olarak az olduğunu söyleyen düşünür aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Durkheim |
Machiavelli |
Hobbes |
Freud |
Comte |
Sosyal düzeni örf, adet ve alışkanlıkların ürünü olarak gören Durkheim’a göre, sosyal düzenin kurulması ve sürdürülmesinde devletin önemi göreceli olarak azdır. Özellikle modern toplumlarda bireyciliğin ön plana çıkmasıyla asıl olan sosyal dayanışmadıri Bir başka biçimde söylenirse, iş bölümünün sonucu olarak ortaya çıkan devletin, sosyal düzenin işleyişinde hayati bir rolü yoktur. Düzenin sigortası, bireylerin davranışlarına yön veren semboller, inançlar ve değerlerdir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi toplumsal sınıf sistemi ile ilgili doğru bir ifadedir?
Daha çok tarımsal toplumlarda görülür. |
Eşitlik ilkesine dayanır. |
Ekonomik güç belirleyicidir. |
Dezavantajlı grupları gözetir. |
Sınıflar arası hareket esnektir. |
Toplumsal sınıf sistemi, sanayileşmiş kapitalist toplumlara özgü bir tabakalaşma sistemidir. Toplumsal sınıf, ekonomik ilişkilerdeki eşitsizliklere dayanan bir tabakalaşma biçimidir. Bu sistemde insanlar sahip oldukları ekonomik güce göre, toplum içinde belli konumlar edinmektedir. Ekonomik ilişkilerdeki eşitsizlikler, toplumdaki ekonomik açıdan dezavantajlı grupların kaynaklara ve fırsatlara ulaşmalarını büyük ölçüde engellemektedir. Sınıflı toplumlarda, bazı insanlar açısından sınıflar arası hareket oldukça sınırlı ve zordur. Son yıllarda yapılan bazı araştırmalara göre, bireylerin ekonomik kökenindeki dezavantajlı durumun değişmesi, beş altı kuşağı bulabilmektedir. Bir kuşak boyunca sosyal hareketlilik sınırlı düzeyde kalmaktadır. Zengin ailelerin çocuklarının zengin olma, fakir ailelerin ise çocuklarının da fakir olma eğilimi daha yüksektir. Benzer şekilde ırk, etnisite ve toplumsal cinsiyet faktörleri de bireylerin eğitim ve istihdam imkânları ile öteki toplumsal fırsatlara ulaşabilmelerinde belirleyici yönde etki yapmaktadır.
7.Soru
Marx’ın tabakalaşma kuramında ekonomik eşitsizlikler ağırlıklı bir yer tutuyorken Weber’in tabakalaşma kuramında aşağıdakilerden hangisi önemli bir yere sahiptir?
Ekonomik eşitsizlikler |
Güç eşitsizlikleri |
Üretim araçlarının mülkiyeti |
Toplumsal hareketlilik |
Sosyal hareketlilik |
Marx’ın tabakalaşma kuramında ekonomik eşitsizlikler ağırlıklı bir yer tutuyorken, Weber’in tabakalaşma kuramında güç eşitsizlikleridir.
8.Soru
“Genel olarak devlet merkezli bir siyaset ve iktidar anlayışı benimsemişlerdir. Bu görüşlerini de edilgen, cahil, beceriksiz bir kitle toplumu anlayışıyla beslemiş” olan kuram aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
Neo-Marksizm |
Marksist Model |
Weberci Elitist Model |
Weberci Çoğulcu Model |
Post-Yapısalcı Eleştiri |
Weberci Elitist Model: Seçkin kuramcılarının cevaplamaya çalıştıkları soru şudur: Her toplumda kendi içinde sıkı bağlara sahip bir azınlık, çoğunluk üzerinde neden ve nasıl hükümranlık kurabilmektedir? Bu soruyu cevaplamaya çalışan seçkin kuramcıları, genel olarak devlet merkezli bir siyaset ve iktidar anlayışı benimsemişlerdir. Bu görüşlerini de edilgen, cahil, beceriksiz bir kitle toplumu anlayışıyla beslemişlerdir.
9.Soru
Emile Durkheim kenti hangi kavramla ele alır?
İdeal tip
|
Kent-kır karşıtlığı
|
Para ekonomisi- akılcılık
|
İş bölümü-dayanışma
|
Feodalden kapitalist topluma geçiş
|
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Steven Lukes'a göre iktidarın farklı yüzü olarak ele alınmamıştır?
Gündem belirlemek |
Karar vermek |
Gündemi saptırmak |
Kendi iradesini, dirençleri aşıp yerine getirmek |
İkna ederek başkalarının düşüncelerini, isteklerini veya ihtiyaçlarını belirlemek |
Weber'e göre iktidar; bir toplumsal ilişkide, bir kişi ya da grubun kendi iradesini, dirençleri aşıp yerine getirme olanağıdır.
11.Soru
"Tarihin sınıf mücadelelerinden oluştuğu" ilkesiyle, sınıf kavramı hangi düşünürün kuramıdır?
Karl Marx
|
Friedrich Engels
|
Max Weber
|
Ernest Burgess
|
Emile Durkheim
|
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk kentlerin ne zaman ve nasıl kurulduğu konusunda en önemli bilgiyi vermektedir?
Nüfus sayımı
|
Haritalar
|
Arkeolojik bulgular
|
Ticaret bulguları
|
Ekonomik bulgular
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ralph Dahrendorf 'a ait analizdir?
Toplumdaki egemen fikirler ve kültürel değerler, egemen sınıfın fikirleri ve kültürel değerleridir ve toplumdaki üstyapısal kurumlarda bu fikirler temsil edilir. |
Toplumun ekonomik ilişkilerinin gerçekleştiği alana, temel yapı (altyapı da denilmektedir) demektedir. |
Çatışmacı teorinin mimarı olarak, burjuvazi ve işçi sınıfının sahip olduğu farklı çıkar ve amaçların toplumdaki tabakalaşmada önemli bir rol oynadığını ileri sürer. |
Modern sanayi toplumunda sınıflar arası uzlaşmazlık esas olarak kaynakların ve fırsatların adaletsiz dağılımından değil, emredenler (otorite) ve itaat edenler (yönetilenler) arasındaki çıkar çatışmasından doğmaktadır. |
İşçi sınıfının siyasal ve ekonomik mücadele aracılığıyla, kapitalist toplumdaki konumu ve çıkarları konusunda giderek bilinçlendiğini savunmuştur. |
Dahrendorf’a göre modern sanayi toplumunda sınıflar arası uzlaşmazlık esas olarak kaynakların ve fırsatların adaletsiz dağılımından değil, emredenler (otorite) ve itaat edenler (yönetilenler) arasındaki çıkar çatışmasından doğmaktadır. Diğer çıklardaki analizler Marx'a aittir. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi örgütleri değişime yönlendiren güçlerden biri değildir?
Toplumsal yönelimler
|
Ekonomik şoklar
|
Bürokrasi zorlukları
|
Rekabet
|
Teknoloji
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ideal bir kentsel dönüşüm için gerekli olan ayırt edici özelliklerden biridir?
Söz konusu yeri geleceği hakkında söz hakkı olan aktörleri sürece dahil etme |
Devletin müdahalesini minimuma indirerek süreci yönetme |
Devletin temel işlevsel sorumluluklarından bağımsız hareket etme |
Yerel halkı mümkün olduğunca sürecin dışında tutarak rahatsızlık vermeme |
Farklı ilgi gruplarının birbirlerinden bağımsız hareketini sağlama |
İdeal bir kentsel dönüşümün başlıca üç ayırt edici özelliği vardır. Birincisi, bir yerin doğasını değiştirmeyi ve yerleşik halk ile söz konusu yerin geleceğinde söz hakkı bulunan aktörleri sürece dâhil etmeyi amaçlamasıdır. İkincisi, bölgenin özel sorun ve potansiyellerine bağlı olarak, devletin temel işlevsel sorumlulukları ile kesişen çok çeşitli hedef ve faaliyetleri içerir. Üçüncüsü ise, süreçle ilişkili kurumsal yapılar değişkenlik gösterse de, farklı ilgi grupları arasında işleyen ortaklıkların oluşturulmasını gerektirmektedir
16.Soru
Friedman dünya kentlerinin özelliklerini sıralarken aşağıdakilerden hangisine yer vermemiştir?
Düya kentlerindeki ekonomik sektörler ve istihdamın yapısı bu kentlerin global kontrol fonksiyonlarını yansıtır. |
Dünya kentleri, az gelişmiş ülke kentlerinin karşı karşıya olduğu ve dünyanın gelişmiş bölgelerini de yakından ilgilendiren çevre, güvenlik, kimlik ve sosyal kutuplaşmayı da içinde barındırır. |
Dünya kentleri, uluslararası sermayenin yoğunlaştığı ve yığıldığı temel alanlardır. |
Dünya kentleri, hem iç hem dış göçlerin akın ettiği temel çekim noktalarıdır. |
Düya kentinin büyümesi, o kentin kentsel yönetiminin mâli kapasitesini aşan sosyal maliyetler yaratma eğilimindedir. |
Az gelişmiş ülke kentlerinin karşı karşıya olduğu ve dünyanın gelişmiş bölgelerini de yakından ilgilendiren sorunlar (çevre, güvenlik, kimlik ve sosyal kutuplaşma gibi) ihmal edilmektedir.
17.Soru
Marx'a göre devletin tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
Hukuk, siyaset ,medya ve eğitimi bir arada tutan güç |
Egemenliği koruyan birim |
Toplumun ekonomik ilişkilerinin gerçekleştiği alana |
Burjuvazi sınıfını koruyan bir güç mekanizması |
Herkese eşit mesafede olan koruyucu bir liberal vasıta değil |
Marx’a göre devlet, herkese eşit mesafede olan koruyucu bir liberal vasıta değil, burjuvazi sınıfını koruyan bir güç mekanizmasıdır. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Kölelik sistemiyle ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
Kölelik, bazı insanların başkalarının malı olduğu ekonomik ve sosyal eşitsizlik biçimidir. |
Efendinin köle üzerindeki iktidarı sınırsızdır. |
Efendi ve köle arasındaki ilişki kölenin birinin "mülkiyeti" ve "sahipliği" oluşu ile ifade edilmektedir. |
Köleler seçmen olabilir, kamu organlarına ve meclislere katılabilir. |
Köle, sosyal hakları tümüyle kısıtlanmış olarak yaşayan bir ölüdür. |
Kölelik, bazı insanların başkalarının malı olduğu bir ekonomik ve sosyal eşitsizlik biçimidir.
Bir özgür kişinin bir başka özgür kişi üzerinde zaman zaman kurduğu görülen otorite ilişkisinden farklı olarak, efendinin köle üzerindeki iktidarı, en azından ilke olarak sınırsızdır; efendinin iktidarını istediği gibi serbestçe kullanmasının önünde herhangi bir engel ve kısıtlama söz konusu değildir. Efendi ve köle arasındaki ilişki, kölenin birinin “mülkiyeti” ya da “sahipliği”nde oluşu ile ifade edilmektedir. İkincisi, köleler özgür insanlara kıyasla çok kötü koşullarda yaşamlarını sürdürmektedir. Kölenin hiçbir siyasal hakkı yoktur. Köle seçmen olamaz, kamu organlarına ve meclislere katılamaz. Toplumsal bakımdan yok sayılmaktadır. Üçüncüsü, köle zor yoluyla çalışmaya zorlanan ve angarya işlerin bireyidir. Görüldüğü üzere, çalışmadığında ölüme razı olması gereken bir bireydir burada söz konusu olan. Köle, ekonomik ve siyasal haklar açısından hiç bir hakka sahip olmayan ve efendinin sınırsız yetkisine tabi olan bir bireydir. Aslında köle, sosyal hakları tümüyle kısıtlanmış yaşayan bir ölüdür. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
Toplumda gücün ve servetin eşit olmaması nedeniyle toplumsal tabakalaşmanın ortaya çıktığını öne süren yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Feodal yaklaşım |
İşlevselci yaklaşım |
Marksist yaklaşım |
Kapitalist yaklaşım |
Kast sistemi yaklaşımı |
Çatışmacı yaklaşım olarak da bilinen Marksist yaklaşıma göre, toplumda gücün ve servetin eşit olmayan dağılımı nedeniyle tabakalaşma ortaya çıkmaktadır. Toplumdaki çatışmanın temel kaynağı ise kapitalist sistemin yarattığı eşitsiz ekonomik ve siyasal ilişkilerdir. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
"Modern toplumlarda devletin kullandığı en üstün iktidar olan siyasal iktidarın en önemli ayırt edici özelliği, meşru zor kullanma tekelini elinde tutmasıdır. En kibar işleyen modern demokratik toplumlarda bile nihai ikna aracı, şiddettir." görüşü hangi sosyoloğa aittir?
Max Weber |
Louis Althusser |
Karl Marx |
Friedrich Engels |
Antonio Francesco Gramsci |
Fiziksel kaynağa dayalı iktidar ilişkilerinde sıkça başvurulan teknik, zor kullanmadır. Zor kullanma, iktidar ilişkilerinin en görünür özelliklerinden biridir. Weber’e göre, modern toplumlarda devletin kullandığı en üstün iktidar olan siyasal iktidarın en önemli ayırt edici özelliği, meşru zor kullanma tekelini elinde tutmasıdır. En kibar işleyen modern demokratik toplumlarda bile nihai ikna aracı, şiddettir. Zira, şiddet araçları üzerindeki denetim ve bu denetimi işletecek polis, asker teşkilatları oluşturmak siyasal iktidarın temel niteliklerindendir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ