Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler Ara 11. Deneme Sınavı
Toplam 16 Soru1.Soru
Risk toplumu kavramı ilk olarak kim tarafından ileri sürülmüştür?
Ulrich Beck |
Anthony Giddens |
Jürgen Habermas |
Durkeim |
Parsons |
“Risk toplumu” kavramı ilk olarak Alman sosyolog Ulrich Beck tarafından 1986’da Almanca yayınlanan ve daha sonra 1992’de İngilizceye “Risk Society: Towards a New Modernity” ismiyle çevrilen eserinde kullanılmıştır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bordieu'nün tanımladığı sermaye türlerinden biri değildir?
Ekonomik |
Toplumsal |
Sınıfsal |
Kültürel |
Simgesel |
Bourdieu, kavramsal tanımı yapılan alanlar içerisinde, hâkimiyet çabası sırasında elde edilmeye çalışılan sermaye tiplerini (i) ekonomik, (ii) toplumsal (ya da sosyal), (iii) kültürel ve (iv) simgesel sermaye olarak tanımlar.
Bourdieu’nün ekonomik sermaye kavramı, bireyin sahip olduğu gelir-mal-mülk ilişkisini tanımlarken Marks’ın sermaye sınıfı ekonomik açıdan üretim araçlarını elinde bulunduranları ifade etmektedir. Dolayısı ile Marx’taki sermaye sınıfının sınırları ve ölçütü kesindir. Sınıfsal sermaye Marks ile ilişkilendirilir. Doğru cevap C şıkkıdır.
3.Soru
Habermas aşağıdakilerden hangisini insan olmanın en belirgin özelliği ve tüm sosyal ve kültürel hayatın temeli olarak görür?
Toplumsal etkileşim |
Araçsal eylem |
Toplumsal emek |
Kurumsal çerçeve |
İletişimsel eylem |
Habermas hem Marx’ın çalışmalarının merkezinde yer alan çalışma/emek kavramıyla hem de hermeneutik ile bağlantılı yaklaşımların merkezinde
yer alan etkileşim kavramıyla ilişkilendirdiği iki bileşenli bir eylem tipolojisini
başlama noktası olarak ele alır. Bu noktada da Marx ile birlikte önceki büyük
sosyal kuramcıları, bu iki bileşenli eylem tipolojisinden (yani emek ve etkileşim
formlarından) sadece biriyle tek yönlü olarak ilgilendikleri düşüncesiyle eleştirir.
Bununla birlikte kendisi de çalışmalarında daha çok sosyal/sembolik etkileşime
ağırlık verir ve insan olmanın en belirgin özelliği olarak nitelediği iletişimsel eylemi tüm sosyal ve kültürel hayatın temeli olarak görür (Ritzer, 1996: 293).
4.Soru
- Geliştirmeye çalıştığı eleştirel toplum kuramı, Frankfurt Okulu’nun eleştirel toplum düşüncesi ile yakından bağlantılıdır.
- Aydınlanmacı akıl projesini reddetmez.
- Modern dünyanın araçsal rasyonalite tarafından tamamen tahrif edilmesinin hiçbir zaman mümkün olmadığına inanır.
- Özgürleştirici potansiyele sahip başka “rasyonel” düşünme biçimlerinin olduğuna inanır.
Jürgen Habermas ile ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
I ve II |
II ve IV |
I-III ve IV |
I ve IV |
I-II-III-IV |
Habermas’ın geliştirmeye çalıştığı eleştirel toplum kuramı, Frankfurt Okulu’nun eleştirel toplum düşüncesi ile yakından bağlantılıdır. Öte yandan Habermas, araçsal akla eleştirel yaklaşmakla birlikte Aydınlanmacı akıl projesini reddetmez. Habermas, modern dünyanın araçsal rasyonalite tarafından tamamen tahrif edilmesinin hiçbir zaman mümkün olmadığına, özgürleştirici potansiyele sahip başka “rasyonel” düşünme biçimlerinin olduğuna inanır. Doğru E'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilişim toplumlarını bekleyen tehlikelerden biridir?
Bireysel ve örgütlü terörün azalması |
Çok hızlı seyreden toplumsal dönüşümlere ayak uyduramamaktan kaynaklanan gelecek korkusu |
Uluslararası sorunların yol açtığı savaşlar |
Her türden diktatörlükler |
İktisadi durgunluğun yol açtığı işsizlik |
Bilişim toplumlarını bekleyen tehlikeler: - çok hızlı seyreden toplumsal dönüşümlere ayak uyduramamaktan kaynaklanan gelecek korkusu; - bireysel ve örgütlü terörün yaygınlaşması; - özel hayatın mahremiyetine tecavüzlerin artması ve -özellikle bireylerin mahremiyetine devletin sınırsız müdahalesine imkân veren teknolojilerin yaygınlaşması gibi tehlikelerdir.
6.Soru
Habermas'ın üç boyutlu karmaşık bir süreç olarak çözümlediği toplumsal evrim için sembolik temsil unsuru hangisidir?
Dil |
Araçsal eylem |
İletişimsel eylem |
Bakışımlı etkileşim |
Performativ zihin |
Habermas'ta toplumsal evrim; (ı) dil (ya da sembolik temsil), (ıı)araçsal eylem (emek ile ilişkili) ve (ııı) iletişimsel eylem (etkileşimle ilişkili) olmak üzere, tüm somut eylem biçimlerinin analitik özelliklerini oluşturan üç boyutlu karmaşık bir süreç olarak çözümlenir.
7.Soru
Habermas'a göre insanların ortaklaşa sahip oldukları kaç tane bilişsel ilgi vardır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Neticede Habermas bu çalışmasında insanların ortaklaşa sahip oldukları üç
bilişsel ilgi saptar:
a. çevremizi tanımaya ve denetlemeye çalışırken ortaya çıkan ve bizi ampirik
bilimlere yönelten teknik ilgi,
b. birbirimizi anlayabilmek ve birlikte çalışabilmek için ihtiyaç duyduğumuz
ve bizi hermeneutik bilimlere yönelten pratik ilgi
c. anlama ve iletişim kurma esnasında çarpıtmalardan kurtulma ihtiyacımızı
yansıtan ve bizi psikanaliz gibi eleştirel bilimlere yönelten kurtarıcı ilgi
(Marshall, 1999: 180-81).
8.Soru
Hangisi Giddens'in küreselleşme yaklaşımlarındandır?
Küreselleşme tek boyutlu ve basit bir süreçtir.
|
Küreselleşmenin doğasında yerelleşme vardır.
|
Küreselleşme modernizimden bağımsızdır.
|
Küreselleşme bizzat modernitenin kendisini tüm dünyaya yaymasıyla oluşmuştur.
|
Medyanın küreselleştirişi bir etkisi yoktur.
|
9.Soru
Hangisi modernliğin dinamiklerinden biri değildir?
Kapitalizm |
Gözetim |
Endüstrileşme |
şiddet tekeli |
Teknoloji |
Modernizmin dinamikleri konusunu okuyunuz.
10.Soru
Habermas’a göre ‘iletişimsel rasyonalite’ kavramını aşağıdakilerden hangisi tanımlar?
Modern dünya, araçsal rasyonalite tarafından tamamen tarif edilmemesi ve rasyonel düşünmenin alabileceği başka bir form olması gerekliliği
|
Sermaye, alan ve habitus kavramları günümüz toplumlarının çoklu sınıf yapısını anlamasıbakımından önem taşıması
|
Simgesel sermaye, bilişsel temelli, yani bilgiye ve başkaları tarafından kabul görmeye dayalı bir sermaye olması gerekliliği
|
İktidarın, yeniden üretimini –yani var olan düzenin devamını- sağlamak için, fiziksel şiddet içermeyen bir baskı unsuru kullanılması
|
Emek ve etkileşimin, ideoloji ve aldatıcı inançlar tarafından yapılandırıldırılarak sistematik olarak çarpıtılması
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Giddens & Pierson’ın, modern toplumu endüstriyel uygarlıkla ilişkili olarak ayırdığı kategoriden biridir?
İnsan ilişkileri tarafından dünya düşüncesinin dönüşümüne açık davranışlar seti |
Sosyal kurumların karmaşıklığı |
Kitle demokrasisi ve ulus-devleti de içine alan topluma önem veren kurumlar |
Modernliğin koşulları içinde değişimin hızının had safhada olması |
Dünyanın farklı bölgeleri birbiri ile balantılı hale geldikçe toplumsal dönüşümün etkisi |
Giddens & Pierson, modern toplumu endüstriyel uygarlıkla ilişkili olarak üç kategoride değerlendirmektedirler: 1- İnsan ilşlkileri tarafından dünya düşüncesinin dönüşümüne açık davranışlar seti,2- Ekonomik kurumların karmaşıklığı, endüstri üretimi ve pazar ekonomisi ve 3- Kitle demokrasisi ve ulus-devleti de içine alan politik kurumlar.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşantı-dünyasının kolonizasyonunun sonuçlarından biri değildir?
İletişim tahrif edilmesi
|
Yabancılaşma
|
Özgür bir tartışma ortamının varlığı
|
Anomi
|
Dilsel uzlaşının tahrif edilmesi
|
13.Soru
Bourdieu’nün geliştirdiği kavramların anlaşılmasını kolaylaştırmak için verdiği en bilindik örneklerden birisi nedir?
Tecrübe |
Oyun |
Çıkarım |
Yazılı belge |
Çizim |
Bourdieu’nün geliştirdiği kavramların anlaşılmasını kolaylaştırmak için verdiği en bilindik örneklerden birisi oyun örneğidir.
14.Soru
Modernizm henüz tamamlanmamış bir proje olduğunu savunan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
Weber |
Habermas |
Giddens |
Ritzer |
Callinicos |
Habermas’a göre modernizm henüz tamamlanmamış bir projedir. Aydınlanma düşüncesinin geliştirdiği bu proje bir takım çalkantılı olaylara yol açmakla birlikte Habermas, bu sorunların üstesinden gelinebileceğine inanır.
15.Soru
1968’de yayımlanan Bilgi ve İnsansal İlgiler çalışmasından yola çıkarak Habermas ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Bilginin tarihsel olarak üretildiğini düşünür. |
Üç tür bilgi formu ile bunlara karşılık gelen üç tür bilişsel ilgi/çıkar alanı ayırt eder. |
Pozitivist bilgi ve bilim modelini savunur. |
Bilgi ile insan ilgileri/çıkarları arasındaki diyalektik ilişkileri çözümlemeye çalışır. |
Bilgi teorisi, Marx’ın çalışmalarında görüldüğü gibi sadece ekonomik bir emek modeline dayandırılmamalıdır. |
Habermas bu çalışmasında ilk olarak bilgi ve bilim konusunda kendini genel-geçer tek paradigma olarak ortaya koyan pozitivist bilgi ve bilim modelini eleştirir. Doğru cevap C'dir.
16.Soru
Oyun metaforunda bireylerin sorgulamadan kabul ettikleri kurallar aşağıdakilerden hangisidir?
Alan
|
Sermaye
|
İllusio
|
Doxa
|
Habitus
|