Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Modernleşme tarihi aynı zamanda neyin tarihi olarak da bilinmektedir?
Emperyalizm |
Liberalizm |
Kapitalizm |
Komünizm |
Sosyalizm |
modernleşme tarihi aynı zamanda bir emperyalizm ve sömürgecilik tarihi olarak da okunmaktadır (İlter, 2006: 2).
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kolonyalizm tarihinde görülen formlardan birisi değildir?
İçsel kolonyalizm |
Vekâlet kolonyalizmi |
Veraset kolonyalizmi |
Yerleşimci kolonyalizm |
Sömürgeci kolonyalizm |
Veraset kolonyalizmi
3.Soru
Modern düşüncenin gelişiminin temeli aşağıdaki hangi düşünceye dayanmaktadır?
Aydınlanma düşüncesi |
Bütünleşme düşüncesi |
Parçalanma düşüncesi |
Eşitsizlik düşüncesi |
Modernizm düşüncesi |
Modern düşüncenin gelişiminin temeli Aydınlanma düşüncesine dayanmaktadır. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sennett'in kamusal alanın işe yaramazlık kabusunu ya da belirsizliğini hafifletebilecek çözüm önerilerinden biridir?
Meritokrasi |
Yaşlanma |
Otomasyon |
Küresel Emek |
Enformel bilgi |
Meritokrasi, Sennett’e göre modern öncesi toplumlarda mirasla ilintili bir kavramdı. Bu toplumlarda sadece toprak değil; statüler de birer mülktü. Yani statüler, mevkiler yeteneğe göre değil miras yoluyla elde edilirdi. Mevkilerin miras yoluyla devredilebildiği bir ortamda yeteneğin o kadar da önemi yoktu. Ancak zaman içinde yeteneğin önemi görüldü. Şimdi modern zamanlarda ise yetenek yeni bir toplumsal eşitsizlik biçimi ortaya çıkarmıştır. “Yaratıcı ve zeki olmak, başkalarından üstün, daha değerli bir insan olmak anlamına” gelmektedir. Sennett’e göre zanaatçılıktan meritokrasiye geçit burada gizlidir. Yeni kapitalizmin kültüründe yetenek çeşitli “nesnel” testler ile ölçülmektedir. Bu testler sonucunda yeterli ya da yetersiz olmak bireyi mevcut iş piyasasının içerisine alabilir ya da tamamen dışına atabilir. Bugün pratikte pek çok şirkete ya da kamu kurumuna başvuruda bulunulduğunda bile pek çok testten ve sınavdan geçilmek zorundadır.
Sennett “işe yaramazlık kabusu”nun nedenlerini 3 başlık altında toplamaktadır:
1. Küresel emek arzı: Yeni kapitalizm emek nerede ucuzsa orada örgütlenmeye gitmektedir. Bu nedenle gelişmiş merkez ülkelerden, gelişmekte olan çevre ülkelere doğru bir kayma söz konusudur. Sennett örnek olarak Hindistan’daki çağrı merkezlerini göstermektedir. Türkiye’de benzer bir yöneliş özellikle çağrı merkezi sektöründe yaşanmış, çağrı merkezleri İstanbul gibi emeğin ve maliyetlerin daha pahalı olduğu bir kentten, benzer vasıflara sahip emek gücünün olduğu Türkiye’nin doğusundaki illere doğru kaydırılmıştır.
2. Otomasyon: Otomasyon her anlamda esnekliğin en önemli aracı haline gelmiştir. Talepteki ani artış ve düşüşe çok hızlı yanıt verebilme yeteneği sayesinde emekten de tasarruf edilmesine olanak tanımaktadır. Makinelerin insanlardan daha verimli araçlar haline gelmesi ve ekonomi yaratması “işe yaramazlık kabusu”nu derinleştirmektedir.
3. Yaşlanmanın yönetimi: Bir beceri edinildiğinde ya da herhangi bir işin mesleki anlamda eğitimi alındığında, o becerinin ya da eğitimin geçerlilik süresini ayarlamak tamamen piyasanın vicdanına bırakılmış durumdadır. Bir mühendisin üniversitede aldığı eğitimin piyasada ne kadar geçerli olacağı tartışmalı bir hale gelmiştir. Reklam sektöründe çalışanlarınsa yaratıcılığının yaşa bağlı olarak sektörel anlamda çok daha erken tüketildiğini söylemek olasıdır. Bu anlamda sürekli bir eğitim ve kendini yenileme durumu zorunlu hale gelmektedir. Esnek firmalarda sürekli genç olanlarla bir yer değiştirme söz konusudur zira genç olan hem daha ucuz hem de daha az sorunludur.
5.Soru
Harvey’e göre, postmodern düşünceyi yaygın ve derin bir değişim olarak kabul edenlerin ortak yanı aşağıdakilerden hangisidir?
Sanata ilgi duymaları |
Meta-anlatıları reddetmeleri |
Simgeci olmaları |
Evrensel üsluplar aramaları |
Süreklilik vurgusu yapmaları |
Harvey’e göre, postmodernist düşünceyi yaygın ve derin bir değişim olarak kabul edenlerin ortak yanı, evrensel iddialara sahip olduğu düşünülen geniş ölçekli teorik yorumların, başka bir deyişle “meta-anlatılar”ın reddedilmesidir. Doğru cevap B’dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Castells’e göre, 1960’lı yılların sonlarından beri gelişmekte olan eğilim türlerinden biri değildir?
Enformasyonel, küresel bir toplumun yükselişi |
İnsan türünün çoğalmasıyla ilgili teknolojik değişiklik |
Ataerkil hareketlerin isyanı |
Kadınların ücretli işlerde çalışması |
Feminist hareketin isyanı |
Castells’e göre, 1960’lı yılların sonlarından beri gelişmekte olan dört eğilim vardır: 1. Enformasyonel, küresel bir toplumun yükselişi. 2. İnsan türünün çoğalmasıyla ilgili teknolojik değişiklik (doğum kontrol, suni döllenme). 3. Feminist hareketin isyanı. 4. Kadınların ücretli işlerde çalışması etkili olmuştur.
7.Soru
Kutup yıldızının konumunu ve uzaklığını belirlemeyi sağlayan alet aşağıdakilerden hangisidir?
Bek staf |
Kros staf |
Ka-mal |
Kuadrant |
Usturlap |
Kutup yıldızının konumunu ve uzaklığını belirlemeyi sağlayan “kuadrant” isimli alet ile denizciler konum bilgilerini daha hızlı ve kolay tayin edebilmişlerdir
8.Soru
Postmodernizmin, hem bir uslüp hem de “hayal güçlerimizi sadece belli ülkelerde, belli bir süre ile etkisi altına alan tarihsel bir hareket” olduğuna dikkat çeken düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
J.Habermas |
L.Bernstein |
D.Harvey |
M.Weber |
K.Marx |
Doğru cevap C dir. Postmodernizmin, hem bir uslüp hem de “hayal güçlerimizi sadece belli ülkelerde, belli bir süre ile etkisi altına alan tarihsel bir hareket” olduğuna dikkat çeken düşünür Harvey'dir.
9.Soru
Postmodernizm terimi ilk olarak hangi alanda benimsenmiştir?
Mimarlık |
Resim |
Sosyoloji |
Antropoloji |
Müzik |
Postmodernizm terimi, ilk olarak mimarlık alanında benimsenmiştir. Daha sonra bu terimin, sanat ve kültür çalışmalarında kullanılmaya başlandığı görülmüş, sonrasında ise siyaset, ekonomi, sosyoloji gibi çalışma alanlarında etkili olmuştur. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
Habermas’a göre pozitivizmde görülen bilgi formu aşağıdakilerden hangisidir?
Empirik-analitik bilgi |
Yorumbilgisel bilgi |
Eleştirel bilgi |
Kritik bilgi |
Tarihsel-hermeneutik bilgi |
Bu bilgi formlarından birincisi klasik pozitivizmde görülen empirik-analitik (araçsal) bilgi olup bu bilgi türünün arkasında yatan temel bilişsel ilgi/çıkar çevreye, insanlara ve genel olarak toplumlara uygulanabilen teknik kontroldür.
11.Soru
Sennett’e göre Kamusal yaşamın odak noktası aşağıdakilerden hangisidir?
İller |
Köyler |
Kasabalar |
Başkentler |
Büyük şehirler |
Sennett’e göre Kamusal yaşamın odak noktas büyük şehirlerdir.
12.Soru
Harvey kriz kuramını aşağıdaki eserlerinden hangisinde geliştirmiştir?
Coğrafyada Açıklama |
Toplumsal Adalet ve Şehir |
Sermayenin Sınırları |
Postmodernliğin Durumu |
Umut Mekanları |
Harvey kriz kuramını, sermaye birikiminin hareketleri ve coğrafya arasındaki ilişkiyi ele aldığı “Sermayenin Sınırları” adlı kitabında geliştirmiştir. Söz konusu kuramda Harvey, kapitalizmin kriz dönemlerinin kaçınılmaz olduğunu ve sermaye birikiminin bu krizlerinin yarattığı değişimlerin, toplumsal ve kültürel anlamda önemli sonuçlara yol açtığını öne sürmüştür. Doğru cevap C’dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kamusal insanın çöküşü ile ilgili değildir?
Sanayi kapitalizmi. |
Sanayi kapitalizmi ile kentlerdeki kamusal alanların girdiği ilişki. |
Teknolojik gelişmeler. |
Sekülerizim anlayışının oluşması. |
Kamusal yaşamın oluşturduğu eski rejimlerin güçsüzleşmesi. |
Sennett’e göre kamusal insanın çöküşünün, sanayi kapitalizmi ve bunun kamusal alanla olan ilişkilerinin sonucu olarak gerçekleştiğini öne sürmüştür. Teknolojik gelişmelerin direkt olarak onun düşüncesinde yeri olmamıştır.
14.Soru
Richard Sennett’in doğum yılı aşağıdakilerden hangisidir?
1940 |
1941 |
1942 |
1943 |
1944 |
Richard Sennett 1943 y›l›nda Chicago’da doğmuştur.
15.Soru
“Milliyetçilik” Castells’in belirlediği hangi kimlik inşasına örnek olarak verilebilir?
Direniş kimliği |
Meşrulaştırıcı kimlik |
Sosyal kimlik |
Üretim kimliği |
Proje Kimliği |
Castells’e göre kimliğin inşası üç farklı biçime sahiptir: Meşrulaştırıcı kimlik, direniş kimliği, proje kimliği. Meşrulaştırıcı kimlik; Toplumun egemen kurumları tarafından toplumsal aktörler karşısında egemenliklerini genişletmek ve akılcılaştırmak için inşa edilirler. Milliyetçilikler bu kimlik modeline örnek gösterilebilir.
16.Soru
Jameson postmodernite ile kapitalizm arasında aşağıdakilerden hangisi üzerinden bir ilişki kurmuştur?
Esnek birikim |
Kültürel mantık |
Zaman-mekan sıkışması |
Tamamlanmamış proje |
Gösterim mekanları |
Postmodernitenin büyük toplumsal ve kültürel bir değişim olmadığı görüşünü ifade edenler arasında yer alan Jameson, postmodernizmin, geç kapitalizm çağının kültürel mantığını ifade ettiğini ileri sürmüştür. Bu çerçevede kuramcı,1960’lı yıllardan itibaren kültür üretiminin genel anlamda meta üretimiyle bütünleştiği yeni bir çağa girdiğimizi belirtmektedir. Jameson’a göre, giysilerden uçağa kadar bütün mallar, yeni görünüşler altında daha büyük miktarlarda üretilmektedir. Bunun sonucu olarak daha önce sadece üretim alanında verilen mücadeleler, kültürel üretimi de toplumsal çatışmaların bir alanı haline getirmiştir. Doğru cevap B’dir.
17.Soru
Batı ülkeleri ve özellikle de Portekiz, İspanya, İngiltere ve Fransa tarafından oldukça yoğun olarak gerçekleştirilmiş kolonileştirme politika ve uygulamaları kaçıncı yüzyılda başlamıştır?
15.yy |
16.yy |
17.yy |
18.yy |
19.yy |
15. yüzyılın sonlarından başlayarak 20. yüzyılın başlarına kadar Batı ülkeleri
ve özellikle de Portekiz, İspanya, İngiltere ve Fransa tarafından oldukça yoğun
olarak gerçekleştirilmiş kolonileştirme politika ve uygulamaları, genellikle askerî
olarak güçlü olan insan grubunun (ya da ulusun) güçsüz olan insan grubunun
(ya da ulusun) topraklarını zor kullanarak ele geçirmesi ile başlayıp, bu topraklar
üzerine kendi idari, siyasal ve kültürel yerleşkelerini tesis etmesi ve devamında
da kolonileştirilen insan grubunun sahip olduğu yer üstü ve yer altı zenginliklerini kendi anavatanlarına aktarması şeklinde tecrübe edilmiştir.
18.Soru
Kolonileştirme uygulamalarının bir sonraki aşaması değil, fakat kolonileştirme uygulamalarının işlediği süreçleri ve bu süreçlerin sonuçlarını araştıran ve tartışan bir sosyal bilim kuramıdır.
Koloni |
Kolonyalizm |
Post-kolonyalizm |
Sömürgecilik |
Emperyalizm |
Post-kolonyalizm kolonileştirme uygulamalarının bir sonraki aşaması değil, fakat kolonileştirme uygulamalarının işlediği süreçleri ve bu süreçlerin sonuçlarını araştıran ve tartışan bir sosyal bilim kuramıdır.
Şekil
19.Soru
Denizcilerin güneş açısını ölçerek enlem derecelerini hesaplayabilmelerini sağlayan aracın adı nedir?
Kalyon |
Mıknatıslı pusula |
Ka-mal |
Usturlap |
Karavel |
“Usturlap” ile denizcilerin güneş açısını ölçerek enlem derecelerini hesaplayabilmeleri uzun yolculuklar sırasında bulundukları konum noktasını belirleyebilmelerini kolaylaştırmıştır.
20.Soru
Maduniyet çalışması ile bilinen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Beck |
Giddens |
Spivak |
Lyotard |
Foucault |
Spivak çalışmalarında ezilenlerin bakış açısının temsilindeki karmaşıklığı aşmak için madunluğun genelleştirilmiş kategorileri ile değil tekillikleri ile ilgilenerek sessiz madunun bakış açısını ifade etmesini engelleyen faktörleri ifşa etmeye çalışır. Başka bir ifade ile Spivak’a göre maduna ses vermek, madunun sesini diriltmek imkânsızdır ve bu nedenle madunun sessizliğini temsil ederek onu yani marjinali görünür kılmak entelektüelin, postkolonyal eleştirinin/eleştirmenin ve maduniyet çalışmalarının önemli bir işi olmalıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ