Tarih Felsefesi 1 Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki tarih filozoflarından hangisi tarihsel sürecin anlaşılmasıyla pozitif hukukun daha iyi kavranabileceğini öne sürmüştür?
Voltaire |
Machiavelli |
Bodin |
Grotius |
Bacon |
Hugo Grotius'e göre pozitif hukuk, insanlar tarafından tarihsel süreç içerisinde oluşturulmuştur. Bu bağlamda pozitif hukuku kavramak, onu oluşturan tarihsel süreci, yeri ve zamanı anlamakla mümkündür. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
İslam dünyasını sarsan en büyük olaylardan biri olan Haçlı Seferleri hangi yüzyıllar arasında yapılmıştır?
10-14 |
10-12 |
12-14 |
13-14 |
11-14 |
İslam dünyası, 11. yüzyıl sonlarından 13.-14. yüzyıla uzanan Haçlı Seferleri ve 13. yüzyıldaki Moğol istilası gibi olayların sonucunda sarsılmıştır. Doğru yanıt "E" şıkkıdır.
3.Soru
David Hume, tarih olaylarına nüfuz edebilmenin koşulu olarak aşağıdakilerden hangisinin gerekliliğini vurgulamıştır?
Kuşkunun
|
İnsan doğasının çözümlenmesinin
|
Tarihçilik yönteminin
|
İzlenim ve tasarımları çözümlemenin
|
Olan-olması gereken ayrımının
|
4.Soru
İslâm’ın kendi anlayışına göre toplum yapısını üzerinde temellendirdiği en önemli ilke aşağıdakilerden hangisidir?
Toplumun varlığını güvene altına almak |
Zayıfın güçlüye karşı varlığını güvenceye almak |
Toplumsal huzuru sağlamak |
Adaleti sağlamak |
Denge oluşturmak |
İslâm’ın kendi toplum yapısını üzerinde temellendirdiği en önemli ilke, zayıfın güçlüye karşı varlığını güvenceye almaktır. Doğru yanıt "B" şıkkıdır.
5.Soru
Hesiodos, çağlar öğretisine göre kendi çağını aşağıdakilerden hangisi olarak gösterir?
Gümüş Çağ.
|
Altın Çağ.
|
Tunç Soylular Çağı
|
Demir Soyu.
|
Dördüncü Soy.
|
6.Soru
İlimleri sınıflandıran, fiziği ‘aşağı’, matematiği ‘orta’, metafiziği de ‘yüce’ olarak nitelemiş ve İbn Sînâ’yı da etkilemiş olan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Farabi |
İbn Haldun |
Hârezmî |
Ömer Hayyam |
Ahmet Yesevi |
El-Harezmî’de örneği görüleceği üzere, İslâm âlimlerinin yaklaşık 10. yüzyılda ilimleri, Arap ilimleri ve Arap olmayan ilimler biçiminde ayırdıkları zamandır. Bu sınıflamada ilk grubun içine dil, fıkıh, kelâm, tarih ve edebiyat; ikinci gruba ise felsefe, doğa bilimleri ve tıp dahil edilmiştir. Hârezmî ilimleri sınıflarken fiziği ‘aşağı’, matematiği ‘orta’, metafiziği de ‘yüce’ olarak nitelemiş ve İbn Sînâ’yı etkilemiştir.
7.Soru
I. Dünyanın sonluluğunu görüp ders almaII. Kendini sonsuz yaşama hazırlamaIII. Zorluklara sabır ile katlanmaYukarıda sayılanlardan hangisi/hangileri İbnü’l-Esir’e göre tarihin sonsuz yaşam (âhiret) için yararlı yönlerindendir?
Yalnız I |
I ve II |
Yalnız II |
I, II ve III |
II ve III |
İbnü’l-Esir’e göre tarihin sonsuz yaşam (âhiret) için yararlı yönleri de şunlardır: 1. Dünyadaki hayatın çalkantılarını, değişkenliğini ve sonluluğunu görüp ders alabilen insan, kendini sonsuz yaşam yolculuğu için kurtarıcı bir biçimde donatmaya İbnü’l-Esir’in ifadesiyle “âhiretin mutluluk evine girmeye” yönelir; 2. Peygamber ya da kral bile olsa her insanın ölümlülüğü göz önüne alındığında, tarihte gerçekleştiği görülen olayların kendi başına da gelebileceği çıkarımında bulunan insan, kıyâmetle birlikte başlayacağı sonsuz yaşamı için en iyi ahlâk özelliklerini kazanmaya, yani dünyadaki zor ve sıkıntılı durumlara sabırla katlanmaya yönelir. Doğru yanıt "D" şıkkıdır.
8.Soru
- Kesin bilgi
- Şüphe
- Laiklik
- Us
- Kilise
Yukarıdakilerden hangileri Aydınlanma’yı öne çıkaran temel düşünce ve kavramlar arasında gösterilebilir?
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, IV ve V |
I, II, III ve IV |
I, II, IV ve V |
Aydınlanma’nın en belirgin özelliklerinden birini, Paul Hazard şöyle dile getirir: “şüphe bilimin başlangıcıdır. Bir diğeri, doğa incelemeleri ve bu incelemelerden elde edildiği savlanan kesin bilgidir. Aydınlanma’nın temel özelliklerinden biri de laik bir dünya görüşüne dayanıp bu görüşü hayatın her alanında tutarlı biçimde uygulamaya koyma çabasıdır. Aydınlanma’yı “insanın usunu kendisinin kullanma cesareti göstermesi” olarak tanımlayan Kant, bu yetiyi eleştirmekten de geri durmamış, usun kendisinin de sınırları olan bir yeti olduğunu savunarak, felsefe tarihinde önemli bir çığır açmıştır. Ancak kilise Aydınlanma Çağı’nda değil Ortaçağ yaşamında ve düşünce dünyasında egemen olan bir kurumdur. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Ekonomik etkenleri değişimlerin ve iç savaşların nedeni olarak gören ve bu anlamda belki de bir ilk olan tarihçi aşağıdakilerden hangisidir?
Homeros |
Protagoras |
Pindaros |
Thukydides |
Platon |
Thukydides, ekonomik etkenleri değişimlerin ve iç savaşların nedeni olarak gören belki de ilk tarihçidir. Ekonominin değişimler ve savaşlar üzerindeki etkililiği yönlü savını gerekçelendirmek üzere, Truva savaşı sonrasında müstemleke olayının artmasını araştırmış, bu olayı ekonomik nedenlere bağlamıştır.
10.Soru
Görüşleri nedeniyle siyasi tarihin kurucusu kabul edilen düşünür kimdir?
Hugo Grotius |
Francis Bacon |
Thomas Hobbes |
Jean Bodin |
Niccolo Macchiavelli |
Macchiavelli, tarih yazıcılığının “devletler arasındaki düşmanlık ve ikiliklerin nedenlerini siyasi açıdan araştırması gerektiğini savunmuştur. Macchiavelli’ye göre olayları gerçek nedenleriyle anlatan böyle bir siyasi tarih yazımı, her şeyden önce geçmişi doğru olarak bilmeye şiddetle gereksinim duyan devlet yöneticilerine pragmatik bir hizmet sunacaktır. Macchiavelli’nin bu görüşleriyle siyasi tarihin kurucusu olduğu söylenebilir.
11.Soru
“Umran, İbn Haldûn’un tarih felsefesi açısından değerlendirilmesine olanak tanıyan ilmidir.”
Umran ilmine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Bilgi vermeyi amaçlamaz. |
Varlık alanı olarak tarihin epistemolojisi sayılır. |
Bilgi alanı olarak tarihin ontolojisidir. |
İbn Haldûn’un İbn Sînâ’dan esinlendiği ilimdir. |
Tarih felsefesinin, hikmet ilimleri arasında sayılmasına katkı sağlamıştır. |
İbn Haldûn’u tarih felsefesi açısından değerlendirmemize olanak tanıyan umran ilmi, sergilediği özellikleriyle günümüzde sosyolojinin, ekonominin, siyaset kuramının, hatta kültürel antropolojinin kapsamına girecek konuları, genel bir çerçeveyle ve tarihteki olayların neden-sonuç ilişkileri biçiminde kavranmasına yardımcı olacağı kadarıyla ele almıştır. Ayrıca bu ilim, bilgi veren bir disiplin olarak tarihin çerçevesini çizmeye, tarih yazıcıları için sağlıklı ve güvenilir bilgileri kayda geçirmeyi sağlayacak bir yöntem belirlemeye de yarayan bir meta-ilimdir. Öyleyse umran ilmi, bir bilgi alanı olarak tarihin epistemolojisi, bir varlık alanı olarak tarihin ontolojisidir.
Bu ilim, insan ve toplumu genelliğinde kavramayı amaçlayan bir ilim olarak, en genel ve en temel olanın kuramıyla ilgilenen felsefe içerisinde temellendirilebilir. Umran ilmi sayesinde hikmet ilimlerinden sayılmayı hak eden tarihin felsefî yönü tam da buradadır. İbn Haldûn’un, ilkelerini oluşturduğunu söylediği bu ilimle, hem “geçmişte olan olayların bütünü”-ya da res gestae, hem de “geçmişte yaşanmış olayların anlatımı”- yani historia rerum gestarum anlamındaki tarihe katkıda bulunduğu ileri sürülebilir.
12.Soru
‘Daha çok insan, daha az Tanrı’ sloganını benimseyen akım aşağıdakilerden hangisidir?
Atomizm |
Reformasyon |
Hümanizm |
Aristotelizm |
Septisizm |
Hümanizm, insanın, gitgide de ulusların, birey olma, bireysellik kazanma çabalarını içeren, temel sloganı “daha çok insan, daha az tanrı” olan bir akımdır.
13.Soru
İlimler sınıflamasındaki ontolojik temelin ya da ilimler sınıflaması-ontoloji ilişkisinin en belirgin ortaya koyulduğu yapıt, aşağıdakilerden hangisidir?
Mukaddime |
Ruh Kasidesi |
El-Müstasfâ |
Siyaset El-Medeniyye |
Tarihu’r-Rusûl ve’l-Mülûk |
İlimler sınıflamasındaki ontolojik temelin ya da ilimler sınıflaması-ontoloji ilişkisinin en belirgin ortaya koyulduğu yapıt olarak Fârâbî’nin Siyaset El-Medeniyye’si gösterilebilir; çünkü Fârâbî bu yapıtında siyaset konusuna girmeden önce var olanlara ilişkin ayrımlar yapmış, bunları araştıran bilgi alanlarını bir ilimler sınıflaması biçiminde ifade etmemiş olsa da anmıştır.
14.Soru
“Tarihten öğrenilecek en temel ders, insanların tarihten hiçbir şekilde ders almadıklarıdır” sözleri hangi filozofa aittir?
Descartes |
Bodin |
Hegel |
Leibniz |
Aristoteles |
Bu sözler, 19. yüzyıl filozofu Hegel’a aittir ve tarih Felsefesine Giriş adlı yapıtının başında yer almaktadır.
15.Soru
I. Dostu ve hocası Sokrates’i ölüme mahkûm eden Atina demokrasisine karşı olumsuz tutum içindedir.
II. Toplumsal ve siyasi çalkantılar karşısında; yıkıcı güçlerle birlikte olup, Atina’da yeni bir devlet ve din oluşumuna katkıda bulunma yolunu seçmiştir.
III. Platon’un felsefesinin olduğu kadar, tarih anlayışının da anahtar kavramlarının başında ruh gelir.
Platon’a ilişkin yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Dostu ve hocası Sokrates’i (M.Ö. 469-399) ölüme mahkum eden Atina demokrasisine karşı olumsuz tutum takınmıştır. Karşıt görüştekilerin yanlışlarını ortaya koyup çürüterek Polis’i ayakta tutmak için ne gerekiyorsa yapmaya çalışmıştır. Ruh, idealar öğretisi, ideal devlet gibi Platon düşüncesinin özgün unsurları için de önemli bir kavram olma özelliği taşır. Platon’a göre ruh, hem ilk yaratılan varlıklardan biridir hem de tüm değişim ve dönüşümlerin başlıca nedenidir.
16.Soru
Avrupa’da yaklaşık 1650-1850 arasına denk gelen zaman dilimi için aşağıdaki tanımlamalardan hangisi kullanılır?
Matematik Çağı |
Metafizik Çağı |
Bilim Çağı |
Us Çağı |
Töz Çağı |
Usçuluk o denli etkili olmuş bir düşünce çığırıdır ki, Avrupa’da 17. yüzyıl ortalarından 19. yüzyılın ilk yarısının sonuna (1850’lere) uzanan zaman dilimi, çoğu felsefe tarihçisince, “Us Çağı” olarak adlandırılmıştır. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Hegel, Marx, Toynbee gibi önemli düşünürlere göre tarih felsefesi tarih sürecini bir bütün olarak neden konu edinmelidir?
Derin ve uzayan bunalım koşullarında insanın, toplum ve insanlığın nasılı, niçini, nereden gelip nereye gittiği üzerinde düşünme ve inceleme eğilimi artmaktadır . |
19. yüzyıldaki pozitivistler gibi tarihten hakikati arama ve açıklama yönleriyle |
Felsefeye tarihe bakma ve onu diğer düşünce alanları arasında doğru bir biçimde konumlandırma görevi yüklemiş bu isimler önem kazanmıştır. |
Tarih, hakikati arama ve açıklama yönleriyle her ne kadar doğa bilimine benzerlik gösterse de sözü edilen özellikleri doğa bilimlerinden farklı bir yöntemle ele almaktadır |
Anlamlı tarih felsefeleri, anlaşılabilir tarihsel olay yorumları ve toplumsal-kültürel süreçler üzerine yapılan kaydadeğer genellemelerin önemli çoğunluğu, bunalım ya da |
Tarihteki ilkeleri yadsımanın filozofu/(ları) en kısa zamanda hataya götüreceğini
düşünen Atkinson, felsefeye tarihe bakma ve onu diğer düşünce alanları arasında
doğru bir biçimde konumlandırma görevini yüklemiştir. Bu bağlamda Hegel,
Marx, Toynbee gibi önemli düşünürlerin, tarih felsefesinin tarihle ilişkisi bakımından birinci sırada gelmesi anlam kazanmaktadır: Bu düşünürlere göre tarih felsefesi tarih sürecini bir bütün olarak konu edinmekte ve tarihin özünü kavramayı amaçlamaktadır.
18.Soru
Ruh Kasidesi adlı eser aşağıdakilerden hangisine aittir?
Gazali |
İbn Rüşd |
Harezmi |
İbn Sînâ |
Farabi |
Ruh Kasidesi adlı eseri İbn Sînâ yazmıştır. İbn Sînâ, Ruh Kasidesi adlı yapıtında, insanın bu dünyaya gelişini, yaratılış öğretisini ve kutsal kitaplara da geçen bazı efsaneleri kendi felsefi görüşü doğrultusunda yorumlayarak açıklamaya çalışmıştır.
19.Soru
İslâm dünyasında Peygamber'in biyografisi için kullanılan ortak ad hangisidir?
Fıkıh |
Hadis |
Özgeçmiş |
Sîre |
Kaside |
Sîre (çoğulu Siyer), İslâm dünyasında Peygamber’ in biyografisi için kullanılan bir ortak addır (ıstılâh). Doğru cevap D’ dir.
20.Soru
Tarih felsefesinin yaratıcısı olarak kabul edilen ve Yeni Bilim kitabının da yazarı olan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Francis Bacon |
Leibniz |
Giambattista Vico |
Karl Marks |
Thomas Hobbes |
Giambattista Vico 1725 yılında yayınladığı Yeni Bilim isimli kitabında gösterdiği tarihe uluslarüstü bakışıyla tarih felsefesinin de kurucusu olmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ