Hegel bütün tarihi diyalektik olarak gelişen ve Tin’in kendi özgürlüğüne ve bu özgürlüğün “özgür bilinci”ne doğru ilerleyen bir süreç olarak ele almıştır.

Kierkegaard’a göre eğer gerçekten de ilerleyen bir dünya tarihi sürecinin var olduğu savı doğruysa, gerçekten basamaklı olarak gelişen bir tarihsel süreç varsa bizler bu tarihin belirli bir basamağında ya da belirli bir zaman noktasında bulunduğumuz için bu tarihsel sürece ilişkin hakikatin tümelliği üzerine hiçbir şey söyleyemeyiz. Dolayısıyla tarih katı bir akılcı ve mutlak çizgide ele alınamaz.

Comte ise bütün tarihi “üç hal yasası” ile açıklanabilecek ilerleyen bir süreç olarak ele almıştır.

Yaşam ve bugünün geleneğe ve gelenekten gelen ölçütlere göre değerlendirilemeyeceğini söyleyen düşünür Nietzsche’dir.

Popper tarihsiciliğin bilimsel ve mantıksal olarak bütün savlarının geçersiz olduğunu ileri sürmüştür.

Dilthey, bilim olarak tarihin olanağını soruşturan düşünürlerden biridir. Dilthey, deneyci filozof Francis Bacon’dan beri bilgi kuramında bilim tanımının hep doğa bilimleri model alınarak belirlenmesine karşı çıkmıştır.

Nietzsche’ye göre tarih güç istenci peşinde koşan insanların ve grupların kendi varoluşları açısından bağlı oldukları sınırsız sayıdaki ilgilerinin savaş alanıdır.

Dilthey’a göre her tarih dönemi kendi içinde tek olsa da kendinden önceki çağlardan bazı şeyleri miras olarak alabilir. Ama her çağ kendisinden önceki dönemlerden aldığı tinsellik biçimlerini yine kendi içinde yorumlayarak alır. Bu yüzden de her çağı kendi tekliği ve biricikliği içinde ele almak gereklidir.

Mill’e göre sosyoloji olmaya doğru giden bir tarih biliminin bulacağı yasalar toplum yasaları olacaktır ve toplum yasaları da doğa yasalarından farklı yasalardır. Çünkü Mill’in bilim anlayışına göre doğa yasaları tümevarımla elde edilmektedir.

Antipozitivizme göre doğa matematiksel analiz yoluyla incelenebilir oysa tarihte matematiksel olmayan insan eylemleri vardır, tinsellik vardır. Doğa matematiksel analize uygun olsa da tinsellik matematik olarak analiz edilemez. Dolayısıyla tarih için de böyle açıklamalar yapmak olanaksızdır.

20. Yüzyılın başlarında Eric Rothacker (1888-1965) tarihselcilik (historism) ve
tarihsicilik (historicism) arasında bir ayırım yapmıştır. Tarihsicilik bir çok düşünür
tarafından kötü tarihselciğin ya da olumsuz anlamda tarihselciliğin bir adı olarak
görülmüştür.

Verilen yapıt ve savunduğu görüşler Schopenhauer’a aittir.

İşte bu pozitivist yöntem ve tarih anlayışına karşı düşünceler antipozitivist olarak nitelenen düşünürlerden gelmiştir. Buna göre doğa ve tarih birbirine indirgenemez olan, özce birbirinden farklı olmakla kalmayıp aynı zamanda birbirine karşıt özellikleri olan iki ayrı gerçekliktir. Bu yüzden de doğa bilimlerinin yöntemleri tarih bilimleri için uygun değildir. Doğa bilimlerinin kendine özgü nesnesiyle tarih bilimlerinin kendine özgü nesnesi yapıca birbirinden farklıdır ve aynı yöntemlerle incelenemezler. Tarih doğa bilimlerinden tamamen ayrı bir yöntemle ele alınmalıdır ve özerk bir bilim olarak kurulmalıdır.

Evrensel tarih yazma anlayışı daha çok Hegel ve Marx’a ait görüşlerdir. Pozitivist ve Neopozitivistler bunu olanaksız görmektedir çünkü tarihin gidişi insanların amaçlı eylemlerinden ve insan bilgisinin artışıyla sürekli değişir ve etkilenir.

Toynbee’ye göre bütün toplumlar döngüsel süreçlerden geçerek doğar, gelişir ve yıkılırlar.

Normatif veya pozitivist yaklaşımlar yasa koyucudur ve olması gerekeni savunurlar. Oysa Dilthey, Antipozitivist olarak doğa bilimlerinin tersine olanlarla ilgilenilmesi ve olanın anlaşılması gereğine inanır.

Tarih rastlantılardan oluşan ve gelip geçici olan ilişkilerden meydana gelmiştir. Schopenhauer’e göre tarihin rastlantılılığından bir teorik etkinlik olan felsefenin çıkarabileceği hiçbir tümel ilke olamaz . Burada Schopenhauer’in Hegel’in mutlakçı tarih felsefesini eleştirdiği anlaşılabilir. Çünkü Hegel tarihin tümel ilkeler altında kavrana- bileceğini ve bu tümel ilkelerinde tarihten çıkarılabileceğini düşünmüştür.

I. Marx’a göre Hegel’in tarih felsefesi tarih sırasına göre değil, mantıksal sıraya göre yazılmış bir tarihtir. Bununla kastettiği Hegel’in yaptığının mantığı tarihe uydurmak değil, tarihi mantığa uydurmak olduğudur.

II. Marx’a göre Hegel’in hareket noktasını oluşturan öncüller keyfidir oysa tarih gerçek öncüllerden hareket etmelidir.

III. Marx’a göre Hegel’in sandığı gibi tarihi yapan kavramlar değil, insanlardır yani insanın amaçlı üretmesidir, çalışmasıdır. 

IV. Marx idealist filozofların tarihsel süreci açıklamasını Hegel’in Hukuk Felsefesini eleştirdiği nedenlerle eleştirir. İdealist olarak adlandırdığı filozofların ilkelerin, ilkelerin yerini almasıyla her şeyin salt düşünce alanında olması, her şeyin Mutlak Tin’in ayrışması süreci içinde meydana gelmesi yollu düşüncesini eleştirir. 

 Doğru cevap e'dir.