Tarih Metodu Final 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Mısır’da XI. ve XII. yüzyılda Fâtımîler zamanında hazırlanan bazı defterlerden Memlûk sultanı Berkûk (1382-1389, 1390-1399) devrine kadar istifade edildiği anlaşılmaktadır."
Yukarıdaki bilgiye dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?
İlk vesikalar Mısır'da ortaya çıkmıştır. |
Vesikalar genelde papirüsler üzerine yazılmıştır. |
XII. yüzyıldan itibaren defter tutma geleneği zayıflamıştır. |
Resmî vesikaların korunmasına büyük özen gösterilmiştir. |
En eski vesikaları Memlûkler toplayıp arşivlemiştir. |
Verilen ifadeden çıkan yargı D şıkkındaki resmî vesikaların korunmasına büyük özen gösterildiğidir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Tercüman-ı Ahval'ın çıkarıldığı tarihtir?
27 Ekim 1860 |
23 Ekim 1960 |
23 Ekim 1860 |
21 Ekim 1860 |
21 Ekim 1960 |
21 Ekim 1860, Tercüman-ı Ahval'ın çıkarıldığı tarihtir.
3.Soru
Gök-Türk alfabesiyle yazılan diğer bir yazıt Uygurların ilk hükümet merkezi olan kuzeydeki Kara Balgasun’da bulunan yazıt hangisidir?
Yenisey yazıtı |
Kara Balgasun Yazıtı |
orhon yazıtı |
Şine-Usu Yazıtı |
Bugut yazıtı |
Gök-Türk alfabesiyle yazılan diğer bir yazıt Uygurların ilk hükümet merkezi olan kuzeydeki Kara Balgasun’da bulunan yazıttır.
4.Soru
Soğuk Savaş Dönemi sonrasında Orta Asya'daki tarih yazıcılığı hakkında aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
Siyasi gayelere hizmet etme anlayışı devam etmiştir. |
Tarih yazımında Sovyet geleneği terk edilmiştir. |
Tarih kitaplarında radikal bir değişme yaşanmıştır. |
Sovyet dönemindeki işgal ve zulümler yadsınmıştır. |
Tarih kitaplarında milli bir renk yoktur. |
A şıkkında yer alan ifade söz konusu dönem hakkında doğru olan tek ifadedir. Diğer şıklardaki ifadelerse mevcut durumun tam tersi yargıları içermektedir.
5.Soru
Günümüze ulaşan en eski tarihlerin kaynak olarak kullandığı bilinen en eski Osmanlı tarihi olduğu düşünülen Menâkıb-ı Âl-i Osman adlı eser aşağıdakilerden hangisine aittir?
Âşık Paşa-zâde |
Emir Süleyman |
Karamanî Mehmed Paşa |
Yahşî Fakîh |
Yazıcıoğlu Ali |
Günümüze ulaşan en eski tarihlerin kaynak olarak kullandığı bilinen en eski Osmanlı tarihi olduğu düşünülen Menâkıb-ı Âl-i Osman adlı eser Yahşî Fakîh'e aittir.
6.Soru
Orta Asya Türk tarihi hakkında yazılan genel nitelikli eserlerin başında gelen, René Grousset’e ait kitap aşağıdakilerden hangisidir?
Bozkır İmparatorluğu |
Erken İç Asya Tarihi |
Türklerin Tarihi |
Türk Milli Kültürü |
Türk Halkları Tarihine Giriş |
Orta Asya Türk tarihi hakkında yazılan genel nitelikli eserlerin başında René
Grousset’in Bozkır İmparatorluğu gelir.
7.Soru
İran tarih yazıcılığında tarih kitaplarının manzum olarak telif edilmesi hangi devlet döneminde yaygınlaşmıştır?
Selçuklular |
İlhanlılar |
Safeviler |
Harizmşahlar |
Garlular |
İran tarih yazıcılığında İlhanlılar devrinden itibaren yaygınlık kazanan gelişmelerden birisi tarih kitaplarının manzum olarak telif edilmesi olmuştur. Şemsu'd-din Muhammed-i Kaşani tarafından kaleme alanan Şah-name-yi Cengizi, Ahmed b. Muhammed-i Tebrizi tarafından kaleme alınan Şahanşah-name, Hamdullah-i Mustevfi tarafından kaleme alınan Zafer-name ve Hace Nure'd-din b. Şemse'd-din Muhammed el-Ejderi tarafından kaleme alınan Gazan-name XIV. yüzyıl başlarından itibaren İran coğrafyasında iyice yaygınlık kazanan bu geleneğin başlıca mümesilleridir. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ortaçağ İslâm dünyasındaki yer adları ve yerleşim yerleriyle ilgili başlıca sorunlar için başvurulacak kaynaklardan birisidir?
Vefayâtu’l-a’yân |
Iranisches Namenbuch |
Kitâbu Mu’cemi me’sta’cem |
Düvel-i İslâmiyye |
Gâhşomârî der-İrân-i Kadîm |
Ortaçağ İslâm dünyasındaki yer adları ve yerleşim yerleriyle ilgili başlıca sorunlar için Yâkût el-Hamevî (öl. 1229) tarafından ansiklopedik bir tarzda kaleme alınan Mu’cemu’l-buldân isimli esere müracaat etmek gerekecektir: Yâkût el-Hamevî, Mu’cemu’l-buldân, I-V, neşr. F. Wüstenfeld, Leipzig 1866-1973. Eser, özellikle İslâm coğrafyasına ait yer adlarının doğru okunuşunun tespiti açısından son derece kıymetlidir. Yer adlarıyla ilgili Ebû Ubeyd ‘Abdullâh b. ‘Abdu’l-’Azîz el-Bekrî (öl. 1094) tarafından kaleme alınan Kitâbu Mu’cemi me’sta’cem isimli eser de son derece faydalıdır: Kitâbu Mu’cemi me’sta’cem, I-II, neşr. F. Wüstenfeld, GöttingenParis 1876-1877 (Eserin ikinci bir neşri Mustafa Sakka tarafından yapılmıştır, I-IV, Kahire 1364-1371/1945-1951).
9.Soru
I. Fatih devrinde başlamıştır.
II. Yarı resmi saray tarihçiliğidir
III. Kanuni zamanında ücretli bir memuriyete dönüşmüştür.
IV. Süsleme sanatlarının gelişimine de katkısı olmuştur.
Yukarıda bazı özellikleri verilen tarih yazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
Gazavatnâme |
Menâkıbnâme |
Münşeat Mecmuası |
Fetihnâme |
Şehnâme |
Bahsedilen özellikler Şehnamelere aittir.
10.Soru
İran coğrafyasında Farsça tarih yazıcılığının doğuşu aşağıdakilerden hangisinin dönemine rastlar?
Gazneliler |
Karahanlılar |
Sâmânîler |
Sasaniler |
Tolunoğulları |
İran coğrafyasında Farsça tarih yazıcılığının doğuşu Sâmânî mirasını devralan Gazneliler zamanına rastlar.
11.Soru
Devlet teşkilatı ve hakimiyet anlayışına dair bilgiler içeren "Siyasetname" adlı ünlü eserin müellifi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Nizamü'l-Mülk |
Seyfu'ddin el-Ukayli |
Keykavus b. İskender |
Mahmud Hatib |
İbn Haldun |
Siyasetname isimli eserin sahibi, Büyük Selçuklu Devleti'nde vezirlik de yapmış olan Nizamü'l-Mülk'tür. Doğru cevap "A" şıkkıdır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Cumhuriyet Döneminin olaylarına ışık tutulması ve olaylara farklı bir cepheden bakılması açısından önemli yere sahiptir?
Dergi |
Tutanak |
Otobiyografi |
Biyografi |
Anı |
Anılar,Cumhuriyet Döneminin olaylarına ışık tutulması ve olaylara farklı bir cepheden bakılması açısından önemli yere sahiptir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi resmî nitelikli vesikalar arasında sayılmaz?
Berat |
Fermân |
Menşûr |
Sikke |
Taklîd |
Vesikalar, ister resmî isterse özel nitelikte olsun, tarih araştırmacılarının her zaman istifade etmesi gereken en önemli kaynak türlerindendir. Fermân, menşûr, taklîd, berat gibi resmî nitelikli vesikalar özellikle siyasî ve idarî tarih araştırmaları için büyük bir önem taşımaktadır.
14.Soru
Moğol dilinde hakanın mektubu, buyruğu anlamında olan belge aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Bitik |
Ferman |
Bugut |
Yarlık |
Kök Defter |
Moğol dilinde yazılan belgeler XIII. yüzyılın ilk yarısından itibaren başlar; bunların önemli bir kısmı yarlıklar, kitabeler ve mektuplardır. Doğru cevap D’dir.
15.Soru
Milli mücadele döneminde işgallere karşı çıkmak, direnişin stratejisini belirlemek, işgallere uğrayan bölgelerin Türklere ait olduğunu kanıtlamak ve halkı örgütlemek için çeşitli kongreler düzenlenmiştir. Erzurum, Sivas, Balıkesir, Alaşehir ve Eşme’de düzenlenen kongrelerin tutanakları tutulmuştur. Direniş hareketinin ulusallaşması ve merkezileşmesi açısından önemli bir işlev görmüştür. Müdafaa-ı Hukuk Cemiyetlerinin, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti çatısı altında toplanması ve manda ve himayenin reddedilmesi, bir heyet-i temsiliyenin oluşturulması ve ülkenin herhangi bir parçasının terk edilmemesi gibi ulusal nitelikte kararlar alınmıştı. Bu kongre aşağıdakilerden hangisidir?
Eşme |
Sivas |
Balıkesir |
Alaşehir |
Erzurum |
Erzurum kongresi, yerel nitelikli olmakla birlikte, ülkenin bütünlüğünün sağlanması konusunda çok stratejik kararlar alınmıştı. Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919) milli mücadelenin mihenk taşlarından biridir. Direniş hareketinin ulusallaşması ve merkezileşmesi açısından önemli bir işlev görmüştür. Müdafaa-ı Hukuk Cemiyetlerinin, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti çatısı altında toplanması ve manda ve himayenin reddedilmesi, bir heyet-i temsiliyenin oluşturulması ve ülkenin herhangi bir parçasının terk edilmemesi gibi ulusal nitelikte kararlar alınmıştı. Yerel nitelik taşıyan ve Yunan işgaline karşı direnişin örgütlenmesi için toplanan Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri’dir. Bu eser, Batı Anadolu’daki sivil direnişin niteliğini ve Mustafa Kemal Atatürk’le kurulan ilişkinin boyutunu göstermektedir. Bu kongre tutanaklarında ne ölçüde İstanbul Hükümetiyle uzlaşılmaya çalışıldığı da ortaya çıkmaktadır. Ege’deki sivil direniş, Alaşehir ve Nazilli Kongreleri’dir. İzmir’in işgali sonrasındaki gelişmeleri, Ege’deki direniş ve kongreleri, İstanbul Hükümeti’yle ilişkileri, ikinci bölümde ise Alaşehir’deki heyet-i merkeziyenin tutanaklarını içermektedir.
16.Soru
"Osmanlı Müellifleri" adlı eseri günümüz tarihçileri tarafından başvuru kaynağı olarak kullanılan tarihçi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Bursalı Mehmed Tahir |
Joseph von Hammer |
İsmail Hakkı Uzunçarşılı |
İsmail Hami Danişmend |
Enver Ziya Karal |
Tarihçilerin önemli bir başvuru kaynağı olan "Osmanlı Müellifleri" adlı eserini üç cilt halinde neşreden tarihçi Bursalı Mehmed Tahir'dir. Doğru cevap A'dır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri II. Bayezid devrinde tarihe ve tarihçiliğe önem verilmesinin sebepleri arasında sayılabilir?
I- Şehzade Cem sorununa Bayezid'in meşruiyetini sağlamlaştırmak
II- Yükselen Safevi tehlikesine karşı meşruiyet sağlamak
III- Bağımsız düşüncenin gelişmesine katkı sağlamak
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
II. Bayezid devrinde tarihe ve tarihçiliğe önem verilmesinin başlıca sebepleri politiktir. Kardeşi Sultan Cem'e karşı saltanatının meşruiyetini sağlamak istemiş, daha sonraysa yükselen Safevi tehlikesini görerek İdris-i Bidlisi'ye konuyla ilgili eser vermesi talimatında bulunmuştur. Doğru cevap C'dir.
18.Soru
Osmanlı Devleti'nde özellikle Yeniçağ'da maliye ile ilgili belgeler hangi Osmanlıca yazı tipiyle yazılmıştır?
Siyakat |
Divani |
Talik |
Rika |
Kırık divani |
Özellikle Osmanlı yeniçağıyla ilgilenen iktisat tarihçileri için büyük önem arz eden maliye yazışmaları Osmanlı Türkçesi'nin Siyakat yazısıyla yazılmıştır. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Osmanlı devletinin ilk resmi gazetesi aşağıdakilerden hangisidir?
Takvim-i Vekâyi |
Tercüman-ı Ahvâl |
Vak’a-i Mısrıyye |
Ceride-i Havadis |
Salnâmeler |
Matbaanın geç geldiği Osmanlı devleti sınırları içinde ilk Türkçe-Arapça gazete 1828 yılında Mısır’da yayımlanan Vak’a-i Mısrıyye’dir. Ancak Osmanlı Devletinin ilk resmi gazetesi 1831’de yayımlanan Takvim-i Vekâyi’dir. İmparatorluğun sonuna kadar yayın hayatında kalmıştır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yorumlayıcı sosyal bilim felsefesinin ortaya koyduğu görüşlerden biri değildir?
İnsan davranışları tepkisel ve içgüdüseldir. |
Toplumsal gerçeklik bireylerin anlamlı eylemleriyle oluşur. |
Toplumsal gerçeklik değişime açıktır. |
Toplumsal düzen kurgusaldır. |
Değerlerden arınmak olanaksızdır. |
A şıkkındaki görüş pozitivist sosyal bilim felsefesine aittir. Diğerleri yorumlayıcı yaklaşımın görüşleridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ