Tarihi Coğrafya Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
1939 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Umumi Türk Tarihi kürsüsü kim tarafından kurulmuştur?
Şemseddin Sami |
Ahmet Rıfat |
Abdurrahman Şeref |
Celal Nuri |
Zeki Velidi Togan |
1939 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Umumi Türk Tarihi kürsüsünü kurmuş olan kişi Zeki Velidi Togan'dır. Doğru yanıt E'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, tarihi coğrafyanın ülkemize girmesine katkı yapanlardan biri değildir?
Celal Nuri |
Süleyman Asaf |
Ahmed Rifat |
Abdurrahman Şeref |
Şemseddin Sami |
Süleyman Asaf dışındakiler, tarihi coğrafya konusunda çalışmalar yapmıştır.
3.Soru
Osmanlı Türkçesindeki karşılığı evrakların toplandığı yer anlamına gelen kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Arşiv |
Depo |
Yüklük |
Ardiye |
Hazine-i Evrak |
Tarihe ait bilgilere ulaşabilmek için arşiv ve kütüphanelerde çalışılması zorunludur. Köken itibariyle Yunan ve Latin alfabesine dayanan arşivin Osmanlı Türkçesi’ndeki karşılığı “Hazine-i Evrak”dır.
4.Soru
1954 yılında yeni bir interdisipliner sosyal bilim dalı veya çalışma alanı olan “bölge bilim” savunucusu aşağıdakilerden hangidir?
W. Isard |
S. Naylor |
McNeill |
Barrows |
Platon |
Aynı şekilde, 1954 yılında W. Isard tarafından resmen ortaya konan, yeni bir interdisipliner sosyal bilim dalı veya çalışma alanı olan “bölge bilim” de benzer şartlarda ortaya çıkmış görünmektedir.
5.Soru
I. Kişilerle değil, toplumla, yapıtlarıyla ve kültürleriyle ilgilenir.
II. Hayat tarzlarındaki yerelleştirme veya standart problem olarak tanımlanabilir.
III. Kişisel kültürel özelliklerin bölgesel yayılım çalışması metotlarından birisidir.
Yukarıdakilerden hangileri beşeri coğrafyanın özellikleri arasında gösterilebilir?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Beşeri coğrafya, psikoloji ve tarihten ayrı bir bilimdir; kişilerle ilgilenmez ama toplumla, yapıtlarıyla ve kültürleriyle ilgilenir. Hayat tarzlarındaki yerelleştirme veya standart problem olarak tanımlanabilir. İki yaklaşım metodu vardır: Biri, kişisel kültürel özelliklerin bölgesel yayılım çalışmasıdır, diğeri de bölgelerdeki kültür komplekslerinin belirlenmesidir.
6.Soru
“İnsanın yeryüzüne ayak basmadan önceki jeolojik devirlerde doğal ortamda meydana gelen faaliyetleri ve değişimleri inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Coğrafya |
Topoğrafya |
Tarihi Coğrafya |
Paleocoğrafya |
Harita |
A.Özçağlar, “Coğrafyaya Giriş” isimli kitabında paleocoğrafyayı (2003: 19) şöyle tanımlamıştır: “İnsanın yeryüzüne ayak basmadan önceki jeolojik devirlerde doğal ortamda meydana gelen faaliyetleri ve değişimleri inceleyen bilim dalı. Doğru cevap D'dir.
7.Soru
- Yerlerin nasıl olduğunun betimlemesi ve bunlar arasındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya konması
- Metrik bir sistem geliştirilmesiyle beraber harita projeksiyonlarının evrimi
- İnsanların yaşadıkları alanlarda coğrafi keşifler ve arazi gözlemleri yaparak harita yapımına başlamaları
Yukarıda coğrafyanın tarihsel süreç içerisinde geçirdiği dönüşüm evreleri verilmiştir. Bu evrelerin geçmişten günümüze kronolojik olarak sıralanışı hangisinde doğru verilmiştir?
III, I, II |
I, II, III |
III, II, I |
II, I, III |
II, III, I |
Klasik çağlarda coğrafya genellikle coğrafi keşifler, harita yapımı ve arazi gözlemleri ile ilişkilendirilmiştir. Coğrafyada XV. yüzyıldaki coğrafi keşifler çağından itibaren 1800’lere kadar temel problem mutlak konumu ölçecek ve kaydedecek metrik bir sistemin geliştirilmesi, harita projeksiyonlarının evrimi ve bununla ilgili olarak haritaların oluşturulması ve yenilenmesi idi. 1800’lerden sonra ise günümüze doğru ise, yerlerin daha doğru konumlandırılmasına bağlı olarak coğrafi çalışmalar “yerlerin nasıl olduğu betimlemesi ve bunlar arasındaki benzerlik ve farklılıklar” üzerine yoğunlaşmaya başlamıştır.
8.Soru
Günümüzdeki coğrafi ve jeolojik olguların geçmişe yönelik yorumlanmasına dayanan araştırma aşağıdakilerden hangisidir?
Tarihi Coğrafya |
Tasviri Coğrafya |
Paleocoğrafya |
Bölgesel Coğrafya |
Matematiki Coğrafya |
Paleocoğrafya, günümüzdeki coğrafi ve jeolojik olguların geçmişe yönelik yorumlanmasına dayanır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tarihi coğrafyayı, sadece Eskiçağ’ı araştıran bir bilim gibi görmektedir?
Erinç |
R. Unat |
B. İplikçioğlu |
B. Darkot |
Abdulfattah |
B. İplikçioğlu, tarihi coğrafyayı, sadece Eskiçağ’ı araştıran bir bilim gibi görmektedir. Doğru yanıt C’dir.
10.Soru
I. Mekân
II. İmparatorların sözlerinden yola çıkması
III. Belgelere dayanması
IV. Coğrafya biliminden destek alması
V. Zaman
Yukarıda verilen unsurlardan hangisi ya da hangileri tarihin öğelerindendir?
I ve V |
I, III ve V |
I, II, III ve IV |
II ve IV |
I, III, IV ve V |
Yaygın bir şekilde tarih, “geçmişte yaşamış insan topluluklarının yapıp ettiklerini yer ve zaman göstererek belgelere dayalı bir biçimde anlatan bilim dalı” biçiminde tanımlanır. Yine olayların bir mekânda cereyan etmesi sebebiyle de coğrafya bilimi olmadan tarih yazmak mümkün değildir. Ancak tarih imparatorların sözlerinden yola çıkarak yazılmaz.
11.Soru
Coğrafyayı diğer bilimlerden ayıran temel prensibi nedir?
Nedensellik |
Kıyaslama |
Etkileşim |
Dağılış |
Doğallık |
Coğrafyayı diğer bilimlerden ayıran ilkeleri bulunmaktadır. Bunlar kesinlikle nedensellik veya kıyaslama değildir. Coğrafyanın ayırıcı temel prensibi bunlar değil dağılıştır.
12.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde tarihi coğrafyanın temel araştırma türleri doğru verilmiştir?
Geleneksel, felsefi, modern araştırma |
Düşsel, modern, post-modern araştırm |
Şüpheci, felsefi, geleneksel araştırma |
Modern, post-modern, felsefi araştırma |
Geleneksel, modern, post-modern araştırma. |
A, B, C ve D seçeneklerinde tarihi coğrafyanın temel araştırma türleri yanlış verilmiştir. Tarihi coğrafyanın temel araştırma türleri “geleneksel, modern, post-modern araştırma” şeklindedir. Doğru cevap E seçeneğidir.
13.Soru
I. Coğrafya diğer tüm bilim dallarıyla iletişim halindedir.
II. Coğrafyanın içinden doğan bazı alanlar, daha sonra kendi bilim alanlarını oluşturmuşlardır.
III. Zamanla birlikte, coğrafyanın uygulama olanaklarına ağırlık verilmiştir.
Yukarıdakilerden hangileri coğrafyanın tasnifi konusunda doğru olarak ifade edilmiştir?
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Coğrafyanın pek çok konuyu birden kapsaması öteki bilim dalları ve disiplinlerle büyük ölçüde örtüşmesini sağlar. Coğrafya eski çağlarda doğa bilimlerinin ve sosyal bilimlerin anası olmuşsa da, coğrafyanın içinde gelişen pek çok disiplin bugün farklı birer alan olmuştur. Jeodezi ve haritacılık bu bölünmenin klasik örnekleridir. Bütün bu değişimler sonucunda artık coğrafyanın tanımlayıcı işlevinden çok, uygulama olanaklarına ağırlık verilmektedir.
14.Soru
Osmanlıca (Arap harfli Türkçe) hazırlanmış "Tarihi Coğrafya" adını taşıyan ilk çalışma niteliğindeki eserin adı nedir?
Lügat-ı Tarihiye ve Coğrafiye |
Kamusu’l-Âlam |
Coğrafya-yı Tarihi Mülk-i Rum |
Mikra Asia Kıtasının Tarihiye Coğrafiyesi |
Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası |
Osmanlıca (Arap harfli Türkçe) hazırlanmış tarihi coğrafya adını taşıyan ilk çalışma niteliğinde olan eserin adı "Coğrafya-yı Tarihi Mülk-i Rum"dur. Doğru yanıt C'dir.
15.Soru
Yerleşilen ve bilinen dünyanın bir tasvirini yaparak; dünyada yaşayan halkların adlarını sayıp, geleneklerini betimleyerek, coğrafî görüşlerden biri olan “bölgesel coğrafya” fikrini ortaya atan isim aşağıdakilerden hangisidir?
Platon |
Aristotales |
Herodothos |
Farabi |
Biruni |
Tarih biliminin isim babası olan Herodothos (MÖ. 485-425), sadece tarihte değil, coğrafya biliminde de ileri bir seviyede idi. Heredothos, o dönemde yerleşilen ve bilinen dünyanın bir tasvirini yaparak; dünyada yaşayan halkların adlarını sayıp, geleneklerini betimleyerek, coğrafî görüşlerden biri olan “bölgesel coğrafya” fikrini ortaya attı.
16.Soru
Coğrafya biliminde başlıca temel problemi temsil eden iki soru aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir?
Neden ve ne zaman? |
Nerede ve nasıl? |
Nerede ve neden orada? |
Ne zaman ve neden orada? |
Ne zaman ve nerede? |
Coğrafya “nerede” sorusu ile başlamaktadır. Elbette bunun arkasından coğrafya için yine en az onun kadar önemli olan “neden orada” sorusu gelmektedir. Yani, coğrafya biliminde başlıca temel problem, iki soru ile temsil edilmektedir. Bunlardan ilki “nerede?”, ikincisi de “neden orada?” sorularıdır.
17.Soru
“Lügat-ı Tarihiye ve Coğrafiye” adlı ansiklopedik sözlük aşağıdakilerden hangisi tarafından kaleme alınmıştır?
Yağlıkçızade Ahmed Rıfat |
İoannis Kalfoğlu |
Şemseddin Sami |
Ahmed Rıfat |
Zeki Velidi Togan |
Tespit edebildiğimiz kadarıyla, Türkçe’de tarihi coğrafyadan ilk bahseden müellif, tarihçi ve coğrafyacı Yağlıkçızade Ahmed Rıfat’tır (ö. 1895). Ahmed Rıfat, 1881’de basılan 7 ciltlik “Lügat-ı Tarihiye ve Coğrafiye” isimli ansiklopedik sözlüğün üçüncü cildinde tarihi coğrafyayı tanımlamıştır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sistematik coğrafya tasnifi dışında yer alır?
Biocoğrafya |
Ülkeler coğrafyası |
Siyasi coğrafya |
Tarihi coğrafya |
Toprak coğrafyası |
Tarih coğrafyası, bu tasnif içinde yer almaz. Tarih coğrafyası, tıpkı modern coğrafya gibi, kendi içinde sınıflandırılabilir. Ancak, coğrafyanın bir alt dalı değildir.
19.Soru
"Tarihi Coğrafya" ile ilgili ulaşılan ilk çalışmalar hangi döneme aittir?
Modern dönem |
Sümerler |
Antik Yunan |
Rönesans |
Antik Mısır |
Tarihi coğrafya, coğrafya biliminin köklü geçmişinde, bilinçsiz bir şekilde, dolaylı ve kırıntılar halinde olsa da, daha İlkçağ’ın Yunan coğrafyacıları zamanından beri bilinmekte ve yapılmaktadır. Coğrafya teriminin kullanılmaya başlaması ve bu alandaki önemli çalışmalar ilk olarak Antik Yunan’da karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmalar içerisinde tarihi coğrafya örnekleri de bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
"The Historical Geography of Asia Minor” adlı eser Türkiye'nin ilk tarihi coğrafya isimli eseridir? Bu eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Vitruvius |
Strabon |
W.M. Ramsay |
Herodotos |
İbn-i Haldun |
Ülkemizle ilgili, tarihi coğrafya adı kullanılarak hazırlanan ilk eser, birçok sahada olduğu gibi, bir yabancı tarafından neşredilmiştir. Zira, W.M. Ramsay’in “The Historical Geography of Asia Minor, (1890)” isimli kitabının basımı Kalfoğlu ve Celal Nuri’den öncedir. Şu halde ülkemiz için ilk olan W.M. Ramsay’in eseri, ne yazık ki ancak uzun yıllar sonra 1960’da Türkçe’ye çevrilebilmiştir. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ