Celal Nuri [İleri] (1882-1938) tarafından 1918 yılında hazırlanan “Coğrafya-yı Tarihi Mülk-i Rum” isimli kitap ise ülkemizde, Osmanlıca (Arap harfli Türkçe) hazırlanmış tarihi coğrafya adını taşıyan ilk çalışma niteliğindedir. Doğru yanıt B'dir.

İnterdisipliner/disiplinler arası: Bilimsel Sistematikte tanımlanan herhangi bir bilim dalının sınırları içine sığmayıp; kaynak, yöntem ve metot açısından birden fazla bilim dalından yararlanan ara bilim dallarıdır.

Fiziki coğrafya, doğada var olan ve insan tarafından değiştirilmemiş fakat insanın yaşamını doğ- rudan etkileyen varlıkları inceler. Fiziki coğrafya araştırma, inceleme ve uygulamalarını öncelikle arazide olmak üzere, laboratuvarda ve büroda yapar.

Paleocoğrafya, çeşitli kaynaklarda coğrafyanın veya jeolojinin bir alt dalı olarak kabul edilmekte
olup bakış açısına göre tarihi coğrafya ile yakın hatta bazen karıştırılan bir konudur. Paleocoğrafya, genel hatlarıyla; jeolojik zamanlardaki fiziki coğrafya araştırmaları şeklinde tanımlanabilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Özellikle 1975 yılında yayın hayatına İngiltere’de başlayan Journal of Historical Geography isimli dergi hem tarihi coğrafyanın bilimsel sistematikteki yeri hem de kullandığı yöntemler açısından önemli bir yere
sahiptir.

Kültür grupları, bunların dağılışı, toplumun mekânsal işleyişi bakımından dil, din, ekonomik, eğitim, gelenekler gibi kültür unsurlarını ve bunların değişimlerini inceleyen disipline Kültürel Coğrafya denir.

Eratosthenes (MÖ. 275-195); güneş, güneş sistemi, gezegenler, yıldızlar, dünyanın şekli, hareketleri, boyutları ve dünya üzerindeki yerlerin konumunu belirleyerek haritacılığa zemin hazırlayan ‘matematiki coğrafya’ görüşünü ileri sürüldü. Eratosthenes’in, dünyanın yuvarlaklığına inandığını ve hatta şaşırtan bir kesinlikle dünyanın çevresini (250.000 stadium, bir stadium 158 m olduğuna göre 39.816 km olarak) hesapladığını biliyoruz. Doğru yanıt B seçeneğidir.

A, B, C ve E seçeneklerinde verilen maddeler tarih ve coğrafya arasındaki ilişkiyi eksik ya da yanlış ifade etmektedir. D seçeneğinde yer alan maddeler tarih ve coğrafya arasındaki ilişkiyi kesin ve doğru bir şekilde açıklamaktadır. Tarih ve coğrafya yalnızca birer bakış açısı sunmaktan öte toplumların, yerlerin ve dönemlerin karakteristiklerine çoklu bir bakış açısıyla bakma imkanı sunar. Tarih ve coğrafya karşılaştırıldığında sırasıyla onlar kendi ilgilerine göre saptırılmış/çarpıtılmış insan ve yerler ile ilişkilidirler. Tarih ve coğrafya arasındaki temel farklılığı en iyi açıklayan terimler; “dönemler ve yerler”dir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Harita, esasen yeryüzünün seçilmiş bir tarafını temsil eden grafiklerdir. Doğru cevap D'dir. 

Kronolojik tasnifte coğrafyayı, çağdaş zamanlar, tarihi zamanlar ve tarih öncesi hatta daha evvelki zamanlar ile geleceği araştırmak üzere kendi içerisinde dört gruba ayırmak olasıdır. Jeolojik za-manlar ve Holosen’e kadar olan dönemi araştıran coğrafya ‘paleocoğrafya’ (aslında burada jeolojik zamanlar için coğrafya tanımındaki doğal ortam-insan etkileşimi düşünüldüğünde bir çelişki ortaya çıkmaktadır), Holosen/Neolitik dönemden günümüze (burada kast edilen günümüzün ‘bugün’ olmadığını hatırlatmakta fayda vardır) kadar olan dönemi araştıran coğrafya ‘tarihi coğrafya\ bugünü araştıran coğrafya ‘çağdaş/modem coğrafya ’ ve son olarak geleceğin coğrafyası da diyebileceğimiz ‘planlama coğrafyası’ şeklindedir.

Kültür grupları, bunların dağılışı, toplumun mekansal işleyişi bakımından dil, din, ekonomi, eğitim, gelenekler gibi kültür unsurlarını ve bunların değişimini inceleyen disipline kültürel coğrafya adı verilmektedir. Kültür coğrafyacıları mevcut kültürle ilgilenirken bu kültürün tarihi arka planını göz ardı edemez, kültürün birikimi ve aktarılma süreci ile de ilgilenmek zorundadır.

Tarihi coğrafya konulu ilk araştırmasını XVI. yüzyıl Osmanlı tahrir defterleri üzerinde yapan ve 1997 yılında tamamladığı doktora tezini "Tarihi Coğrafya Açısından Bir Araştırma: XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus (2001)" ismi ile Türk Tarih Kurumu’nda yayımlatan isim Gümüşçü’dür. Doğru yanıt D’dir.

Birinci tanım isim olarak gün, ay ve yıl, yani takvim anlamına gelirken; ikinci tanımda burada verilen tarih disiplini tarif edilmiştir. Bilindiği üzere, İngilizce’de tarih disiplini (history) ile zaman anlamına gelen tarih (time) kesin olarak birbirinden ayrılmışken, bunlar dilimizde aynı kelimelerle ifade edildiği için bazen karışıklıklara yol açabilmektedir. Dolayısıyla burada, bir bilim dalı olarak, history şeklinde bahsi geçerken tarih disiplini denilecek, ama zaman olarak, time şeklinde bahsedilirken zaman veya geçmiş ibaresi kullanılacaktır.

Verilen maddelerin hepsi Batı aleminde coğrafyanın tekrar önem kazanmasında ve Avrupa'nın coğrafi bilginin merkezi olmasında etkili olmuştur.

Coğrafyanın doğasına ilişkin birçok görüş olmakla birlikte dört temel entelektüel gelenekten söz etmek mümkündür. Bunlar; “dağılışların değişimi, çevrenin değişimi, peyzajın değişimi ve alanların/bölgelerin değişimi”dir.

Yunanca “geo-yer ile graphien-yazmak” yerin yazımı/tasviri anlamına gelen ve köklü bir bilim olan coğrafya, uzun süre kelime anlamına uygun bir bilim olarak kabul edilmiştir. Bugün farklı ta­nımları yapılsa da, kısaca “doğal ortam ile insanlar arasındaki etkileşimi inceleyen bilim dalı” şeklinde tarif edilmektedir.  

Günümüzden M.Ö. 3500 yılına kadar yazılı kaynaklara ulaşılmış olup bundan önceki döneme “Pre history” yani “Tarih öncesi” denilmektedir. Doğru cevap B'dir. 

TDK Türkçe Sözlük’te “coğrafyanın tarihi yönünü ve gelişmesini ele alan inceleyen coğrafya kolu” şeklinde bir tanım yapılmaktadır ki, bu tam anlamıyla coğrafya tarihinin tanımıdır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

A, C, D ve E seçeneklerinde verilmiş numaralandırılmış maddeler soru kökünde istenen tarihi coğrafyacılık hakkındaki doğru bilgileri içermemektedir. B seçeneğinde yer alan I- II- IV numaralı maddeler, tarihi coğrafya hakkında doğru bilgileri ifade etmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Paleocoğrafya ve Tarihi coğrafya geçmişe aittir. Modern coğrafya ise günümüzü ele alır.