Tarihi Coğrafya Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tarihi coğrafyanın 1930’lardan sonra girdiği yeni dönem kendi içerisinde dönemlere ayrılmakta ve üç evreye bölünmektedir. 1970’den günümüze devam eden son evre nasıl tanımlanabilir?
Modern tarihi coğrafyaya hazırlık dönemi |
Klasik tarihi coğrafya dönemi |
Jeomorfolojiye dayalı olarak yapılan çalışmalar |
Tarihi materyalizm ve idealizmin hümanist perspektifi yansıtan çalışmalar |
Daha çok ampirik çalışmaların ağır bastığı kuantitativ devrim dönemi |
Tarihi coğrafyanın 1930’lardan sonra girdiği yeni dönem bazı kaynaklarda kendi içerisinde dönemlere ayrılmakta ve üç evreye bölünmektedir. 1930’larda başlayan ve 1960’lara kadar süren ilk evre jeomorfoloji ve tarihi coğrafyaya dayalı olarak yapılan çalışmalardan meydana gelmektedir. İkinci evreyi 1960-1970 arasındaki ‘kuantitativ devrim’ adı verilen ve daha çok ampirik çalışmaların ağır bastığı dönemi oluşturur. 1970’den günümüze devam eden son evre ise; tarihi materyalizm ve idealizmin humanist perspektifini yansıtan çalışmalardan meydana gelmektedir.
2.Soru
Tarihi coğrafyanın ilk örneği veya ilk habercisi sayılan, Heredothos’un Nil Deltası’nın nasıl oluştuğu ve Mısır medeniyeti için önemini ele alan açıklamaları hangi yüzyılda ortaya konulmuştur?
M.Ö. VII. Yüzyıl |
M.Ö. VI. Yüzyıl |
M.Ö. V. Yüzyıl |
M.Ö. IV. Yüzyıl |
M.Ö. III. Yüzyıl |
Örneğin, tarihin isim babası olan Heredothos’un MÖ. V. yüzyıldaki, özellikle Nil Deltası’nın nasıl oluştuğu ve Mısır medeniyeti için önemini ele alan açıklamaları tarihi coğrafyanın ilk örneği veya ilk habercisi sayılabilir.
3.Soru
“Mekânı ölçme sanatını bilen insan aynı zamanda ona nasıl hâkim olacağını da bilir” sözü ile mekanın siyasi bir yanının da olduğunu ifade eden ünlü filozof hangisidir?
Aristoteles |
Platon |
Descartes |
Kant |
Herodotos |
“Mekânı ölçme sanatını bilen insan aynı zamanda ona nasıl hâkim olacağını da bilir” sözüyle Herodotos mekanın siyaset için de önemli olduğunu ifade eder.
4.Soru
- Veri toplama
- Araştırma yönteminin belirlenmesi
- Hipotezlerin belirlenmesi
- Araştırma sorusunun belirlenmesi
- Literatür taraması
- Analiz
- Yazım
- Değerlendirme
- Sentez
Modern coğrafyanın temel ilkelerine bağlı olarak yapılan tarihi coğrafya araştırma sürecinin adımları yukarıda verilmiştir. Aşağıdaki şıklardan hangisinde bu süreç doğru sırasıyla dizilmiştir?
I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX |
I, VII, II, IV, V, VI, VIII, IX, III |
IV, V, III, I, II, VI, IX, VIII, VII |
IV, III, I, II, VI, IX, VIII, VII, V |
IV, III, I, II, IX, VI, VIII, VII, V |
Modern coğrafyanın temel ilkelerine bağlı olarak yapılan tarihi coğrafya araştırma süreci, diğer disiplinlerde olduğu gibi belirli aşamalardan geçerek tamamlanabilir, bunlar sırasıyla; araştırma sorusunun belirlenmesi, literatür taraması, hipotezlerin belirlenmesi, veri toplama, araştırma yönteminin belirlenmesi, analiz, sentez ve değerlendirme ile yazımdır.
5.Soru
Tarihte ilk medeniyetler daha çok hangi bölgelerde yerleşme göstermişlerdir?
Subtropikal kuşakta |
Güney yarımkürede |
Ekvatorda |
Dağlık alanlarda |
Denizlerde |
İlk medeniyetler çöl ve kurak bölgelerde, ancak su kaynakları da olan subtropikal kuşakta varlık ve örgütlenme göstermiştir.
6.Soru
Canlılar yaşamını yitirdikten sonra proteinlerin yapı taşı olan amino asitlerde hangi kimyasal değişim meydana gelmektedir?
Apatit |
Titanitte |
Resamizasyon |
Termo Lüminesans |
Manyetik kutup |
Canlılar yaşamını yitirdikten sonra proteinlerin yapı taşı olan amino asitlerde “resamizasyon” denilen kimyasal değişim meydana gelmektedir.
7.Soru
Kartezyen düşüncede Rene Descartes’in (1596-1650) fizik ve metafiziği kesin olarak ayırdığı felsefesi aşağıdakilerden hangisidir?
Birci |
Kartezyen |
Sentez |
Görüngü |
İkicilik |
Kartezyen düşünce/felsefe: Rene Descartes’in (1596-1650) fizik ve metafiziği kesin olarak ayırdığı “düalist/ikicilik” felsefesidir.
8.Soru
Vekayinameler hangi tür kütüphane kaynağıdır?
Çizili Kaynaklar |
Resim |
Görüntülü-sesli Kaynaklar |
Yazılı Kaynaklar |
Fotoğraf |
Kütüphane Kaynakları: Yazılı Kaynaklar, Çizili Kaynaklar, Görüntülü-sesli Kaynaklar ile Resimler ve Fotoğraflar yer alır. Vekayinameler, yazılı kaynaklardandır.
9.Soru
Araştırma kapsamında yapılacak bibliyografya çalışmasının iyi olması nasıl bir sonuç doğurur?
Çalışmanın niteliğini düşürür |
Çalışmaya özgünlük katar |
Ortaya çıkan çalışmanın niteliğinin iyi olmasını sağlar |
Yazarlara katkı sağlar |
Araştırmacının bakış açısı daralır |
Yapılacak bibliyografya çalışmasının iyi olması, (her zaman geçerli olmasa da) sonuçta ortaya çıkan çalışmanın niteliğinin de o nispette iyi olmasını sağlayacaktır. Araştırmaların kalitesini belirleyen önemli faktörlerden birisinin de bibliyografyanın zenginliği ve çeşitliliği olduğu unutulmamalıdır. Araştırmacı tarafından ne kadar fazla kitap, makale ve diğer çalışmalar taranırsa, araştırmacının bakış açısı ve değerlendirmesi de o nispette iyileşecektir.
10.Soru
Karbon-14’ün yarılanma ömrü yaklaşık kaç yıldır?
5370 |
6750 |
5330 |
7530 |
5730 |
Karbon-14’ün yarılanma ömrü yaklaşık 5730 yıldır.
11.Soru
Mekan “akışkan” dır ve her tür toplumsal değişimin aynasıdır diyen; mekanı algılayan bireyin konumunu önemseyen; mekanı algılanmış, tasarlanmış ve yaşanmış olmak üzere üç türe ayıran felsefeci kimdir?
Massey |
Castells |
Harvey |
Lefebvre |
Jameson |
Lefebvre mekanı üç farklı derinlik düzeyinde ele almış ve tanımlamıştır: algılanmış, tasarlanmış ve yaşanmış mekan. Massey, mekanın sosyal ve üretim açılarına, Castells, eşitsizlik ve bölgesel ekonomiye; Harvey zaman içinde anlık mekan ve tahrip edilen mekana; Jameson ise postmodernist parçalanmış mekana odaklanır.
12.Soru
I. Coğrafya araştırmaların merkezinde yer alan mekân ve ilişkili kavramlar
II. Geçmişi çalışan tarihi coğrafyacılar
III. Tarihi kaynaklarda belirtilen mekânsal ünitelerin aradan geçen uzun zaman neticesinde yerinin ve boyutunun kaybolması
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri tarihi coğrafyada yeniden inşa faaliyetinin çok önemli ve gerekli olduğuna gönderme yapan durumlar arasında yer alır?
Yalnız I |
II, III |
I, II |
I, III |
I, II, III |
Coğrafya araştırmaların merkezinde yer alan mekân ve ilişkili kavramlar, doğal olarak tarihi coğrafya içerisinde de önemli bir yer işgal etmektedir. Ancak çağdaş coğrafya çalışanlar açısından hâlihazırda mevcut olan, gidilebilen mekân üzerinde çalışıldığı için herhangi bir sorun yoktur. Ancak geçmişi çalışan tarihi coğrafyacılar için gidilemediğinden, öncelikle mekân yeniden inşa edilmeli ve sonrasında üzerinde analiz ve değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu durum da tarihi coğrafyada süregelen yeniden inşa ameliyesini ön plana çıkarmaktadır. Tarihi kaynaklarda belirtilen mekânsal ünitelerin aradan geçen uzun zaman neticesinde yeri ve boyutu kaybolmuş olabilir ki, bu durumda veri haritaya aktarılmadan önce yeniden inşa edilmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkar.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi canlı yaşamının sona ermesiyle ondan kalan fosillerde zamanla meydana gelen değişiklikleri belirleme yöntemine verilen addır?
Resamizasyon |
Manyetik alan değişimi |
Florin |
Uranyum |
Obsidiyen hidrasyonu |
Resamizasyon
14.Soru
Odun kömürü, polen, göller ve buz tabakaları gibi belgeler aşağıdakilerden hangisine dahildir?
Birim Arşivi |
Kurum Arşivi |
Devlet/Merkez Arşivi |
Osmanlı Dönemi Arşivi |
Yer Arşivi |
“Yer arşivleri/Geoarchives” veya “proxy kayıtları” olarak da adlandırılan tabii arşivler, sedimentler (örneğin polen, odun kömürü, bitki makrofosilleri ve fitolitler, göller, topraklar vb.), hayvan depozitoları, yıllık bitki ve hayvan büyüme döngüsü (ağaç halkaları ve mercan tabakaları gibi) ve diğer katmanlı kayıtlar (buz tabakaları) gibi yerküre sistemi süreçleri tarafından kaydedilirler.
15.Soru
Tarihi coğrafya araştırmacılarının arazi çalışmalarında öncelikle odaklanmaları gereken şey seçeneklerden hangisidir?
İnsan yapımı unsurlar |
Yeryüzü şekilleri |
Bölgenin iklimi |
Su kaynakları |
Yeraltı kaynakları |
Yürütülen araştırmalar sırasında bazen web, kütüphane, müze ve arşivlerdeki kaynaklar sorunu çözmekte yetersiz kalabilirler. Etraflı ve dikkatlice yapılacak arazi araştırmaları ile yazılı ve görsel belgelere geçmemiş veya geçirilmemiş bazı bilgi ve belgelere ulaşmak mümkün olabilir. Arazide fiziki coğrafya elemanları yanında “insan yapısı unsurlar” dikkatlice incelenmelidir. Bunu yaparken, özellikle yörenin yaşlılarıyla görüşülmeli ve kayıt altına alınmalı; kaynakça ve dipnotta göstermek için görüşülen kişilerin isimleri mutlaka not edilmelidir. Ayrıca fotoğraf makinesi/kameralar ile hem bugünkü manzara hem de geçmişe ait, geçmişten kalan ne varsa belgelenmelidir.
16.Soru
Doğal ve beşeri unsurların harita düzlemine aktarılması sırasında kullanılan küçültme oranı aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilir?
Kartografik ölçek |
Metodolojik ölçek |
Mekansal ölçek |
İzdüşüm ölçek |
Topoğrafik ölçek |
Kartografik ölçek, doğal ve beşeri unsurların harita düzlemine aktarılması sırasında kullanılan küçültme oranıdır.
17.Soru
"Volkanik ve sedimenter kayaçlardan alınan numunelerdeki __________ izotopu uygun şartlarda ölçülerek numunelerin tarihlendirmesi yapılmaktadır." Verilen boşluk seçeneklerden hangisi ile doldurulursa bilgi doğru bir bilgi olur?
Karbon-12 |
Karbon-13 |
Karbon-14 |
Azot-14 |
Argon-40 |
Volkanik ve sedimenter kayaçlardan alınan numunelerdeki argon-40 izotopu uygun şartlarda ölçülerek numunelerin tarihlendirmesi yapılmaktadır.
18.Soru
I.“varv”, ağaç gövdelerinin yatay kesitte incelenerek ağacın kesim tarihindeki yaşının hesaplanabilmesine,
II. “dendrokronoloji” yöntemi, akarsuların çukur yerlerdeki birikim katmanları esas alınarak çökellerin
III. “polen analizi” ise tortullar arasında biriken bitki polenlerinin yaşlandırılmasına imkan sağlamaktadır.
Yukarıdaki yöntemler ile ilgili verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnızca I |
Yalnızca II |
Yalnızca III |
I ve II |
I, II ve III |
Basit ve klasik bir yaşlandırma tekniği olan “dendrokronoloji”, ağaç gövdelerinin yatay kesitte incelenerek ağacın kesim tarihindeki yaşının hesaplanabilmesine; “varv” yöntemi, akarsuların çukur yerlerdeki birikim katmanları esas alınarak çökellerin; “polen analizi” ise tortullar arasında biriken bitki polenlerinin yaşlandırılmasına imkan sağlamaktadır.
Doğru cevap C'dir.
19.Soru
Aşağıdaki sosyologlardan hangisine göre mekan üzerinden toplum mekanik ve organik dayanışmalı olmak üzere ikiye ayrılır?
Tönnies |
Webber |
Durkheim |
Marx |
Simmel |
Durkheim, mekan üzerindeki yoğunluğa dikkat çekmiş ve toplumdaki işbölümünün mekan odaklı iki tip toplum (mekanik ve organik dayanışmalı toplum) ayrımına kaynaklık ettiğini ileri sürmüştür.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi araştırmada ‘Analiz, Sentez ve Değerlendirme’ aşamasının alt basamağıdır?
Saha araştırması |
Yöntemin belirlenmesi |
Kavramların tanımlanması |
Yerleşmelerin lokalizasyonu |
Yazım aşaması |
Yerleşmelerin lokalizasyonu, yani tarihi coğrafyada ‘olayların’ geçtiği ‘yere / lokasyona’ mutlaka detaylı değinilmesi, ‘nerede’ sorusunun iyi organize edilerek düzenlenerek belirtilmesi önemlidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ