Tarihi Coğrafya Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ülkemizde modern haritacılığa ilişkin 1911 yılında basılan 1/200.000 ölçekli harita türü aşağıdakilerden hangisidir?
Jeoloji Haritası |
Fiziki Harita |
Topografya Haritası |
Beşeri Harita |
İklim Haritası |
Çok sayıda istatistikten ya da yazılı belgeden üstün bir coğrafi betimleme biçimi olan haritacılığın, ülkemizde modern haritalar olarak hazırlanıp basılması, 1911 yılında 1/200.000 ölçekli topografya haritaları ile başlamaktadır.
2.Soru
W. Libby'in 1960 yılında bir Nobel ödülü almasını sağlayan ve tarihlendirme alanında çığır açan teknik hangisidir?
Dendrokronoloji |
ESR |
Potasyum-Argon |
Karbon-14 |
Manyetizma |
Chicago’da çalışmış olan W. Libby, savaş sonrası dönemde karbon-14 tekniğinin öncüsü olmuştur. Bu çalışma, 1960 yılında bir Nobel ödülü ile taçlandırılmıştır. Libby’nin atmosferdeki karbon kararlılığına ilişkin ilk varsayımlarından bazılarının zaman içerisinde farklılaşmaya yeterince imkan sağlamadığının anlaşılmasının ardından, elde edilen sonuçları arıtıp ayarlamak amacıyla daha sonra ağaç halka sayımı analizi ve yıllık çökelti sayımı gibi eski teknikler kullanılmıştır Doğru cevap D'dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Lefebvre’in mekana ilişkin ileri sürdüğü düşünceler arasında değildir?
Ne salt bir soyutlama ve nesne, ne de sadece somut, fiziksel bir şeydir |
İlişkiler ve biçimler bütünü olup; cansız, sabit, durağan değil, canlı, değişken ve hareketlidir |
Her tür toplumsal değişimin aynasıdır |
Zaman içinde tahrip olmakta, zaman bildik anlamını yitirerek “anlık” bir süreye hapsolmaktadır |
Algılanan, tasarlanan ve yaşanan olmak üzere üç farklı derinlik düzeyindedir |
Lefebvre, “Mekanın Üretimi” adlı eseriyle, mekana dair kuramsal bir temel oluşturmaya çalışmıştır. Lefebvre bu eserinde, mekanın “toplumsal bir inşaa olduğu” gerçeğine vurguda bulunmuştur. “Mekan” ne salt bir soyutlama ve nesne, ne de sadece somut, fiziksel bir şeydir. Bütün boyutları ve biçimleriyle, hem kavram hem de gerçekliktir, yani, toplumsaldır. Bu yüzden, ilişkiler ve biçimler bütünü olup; cansız, sabit, durağan değil, canlı, değişken ve hareketlidir. Yani Lefebvre’in mekan anlayışı temelde “akışkandır”. Sürekli diğer mekanlara uzanır ve geri döner, onlarla birleşir ya da çatışır. Bu akışlar, birleşmeler ve çatışmalar -ki, farklı zamanlarla olur- bir diğerinin ya da öncekinin üzerine yerleşir ve mevcut mekanı üretir. Bir başka ifadeyle, (toplumsal) mekan, birçok boyutuyla, ona katılan, anlamlandırılan ve anlamlandırılmayan, algılanan ve doğrudan deneyimlenen, pratik ve teorik akışlarla üretilir. Lefebvre’de mekan, her tür toplumsal değişimin aynası olarak görünür. Mekanı anlayabilmek için ayna metaforu kullanan Lefebvre, aynı zamanda mekanı algılayan bireyin konumunun da büyük önem taşıdığını belirtir. O’na göre mekan; özellikle algılanan, tasarlanan ve yaşanan olmak üzere üç farklı derinlik düzeyindedir. Mekanın zaman içinde tahrip olduğunu söyleyen ise Lefebvre değil Harvey’dir. Doğru cevap D’dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karbon-14 (14C) Yöntemini diğerlerinden ayıran özelliklerden biridir?
Uygulaması çok zor bir yöntem olması |
Tüm canlı fosillerinin tarihlendirilmesinde kullanılması |
Toprak içinde bulunan fosil kemiklerde uygulanabilmesi |
Tarihlemenin günümüzden 10000 yılın öncesine kadar götürebilmesi |
Volkanik kayaçları tarihlendirilmesi |
Karbon-14 yöntemi bir tür radyometrik (radyasyon ölçümü) testtir. Tarihlendirme denildiğinde ilk akla gelen yöntemdir. Bunun sebebi ise diğer radyometrik yöntemler, sadece volkanik kayaçların tarihlendirilmesinde kullanırken, karbon-14’ün tüm canlı fosillerinin tarihlendirilmesinde kullanılmasıdır.Doğru cevap B'dir
5.Soru
“Mekanı ölçme sanatını bilen insan aynı zamanda ona nasıl hakim olacağını da bilir” sözü aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?
Kant |
Descartes |
Herodothos |
Newton |
Platon |
Herodothos’un belirttiği gibi, “mekanı ölçme sanatını bilen insan aynı zamanda ona nasıl hakim olacağını da bilir”.
6.Soru
Adbilim’ in yer ve yerleşim adlarını inceleyen dalına ne ad verilir?
Morfoloji |
Antroponimi |
Toponimi |
Hidronimi |
Onomastik |
Morfoloji- yüzey yapısını; antroponimi- şahıs adlarını inceler; hidronimi – nehir, göl gibi su adlarını inceler; onomasdtik –adbilim ile eşanlamlı ana daldır. Toponimi yer adlarını inceler.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Röllig'e göre tarihi coğrafya çalışmalarından beklenenler arasında değildir?
Yerleşmelerin lokalizasyonu |
Yerleşmeye etki eden temel faktörler |
Tarım ve sanayi |
Yollar ve ticari rotalar |
Yerleşmede yaşayan insanların yaş ortalaması |
E şıkkı Röllig'in tarihi coğrafya çalışmalarından beklenen sonuçlar arasında yer almaz. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
I. Arkeolojik veriler
II. Arşivler
III. Hava fotoğrafları
IV. LİDAR (Light Detection and Ranging) verileri
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri geçmişin beşeri coğrafyasının ortaya çıkarılmasında kullanılan kaynakların arasında sayılabilir?
I, II, III |
I, II |
Yalnız I |
I, III, IV |
I, II, III, IV |
Geçmişin beşeri coğrafyasının ortaya çıkarılmasında da oldukça çeşitli kaynaklara sahip durumdayız. Bu noktada arkeoloji, arşivler, hava fotoğrafları, çeşitli görsel malzemelerden elde edilen veriler belirtilebilir. Uzaktan algılamada son dönemlerde ortaya çıkan yeni yöntemlerden birisi LİDAR (Light Detection and Ranging)’dır. LİDAR vasıtasıyla elde edilen Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) yer şekillerine ilişkin oldukça yüksek bir doğrulukta araştırma ve değerlendirme imkanı sağlamaktadır.
9.Soru
I- Bedevi
II- Hadari
III- Bahri
İbn Haldun Mukaddime'sinde umran kavramını kullanırken yukarıda verilen hangi kavram ya da kavramlardan yararlanmaktadır?
I, II |
I, III |
I, II, III |
II, III |
Yalnız III |
İbn Haldun’un Mukaddime’sinde yeni bir bilim olarak takdim ettiği “umran” kavramından yola çıkarak desteklemek de mümkündür. İbn Haldun insanı sosyal ve medeni bir varlık, umranı ise insanların bir arada yaşamalarından doğan bir durum olarak ele alır. Bu durum neticesinde şehirler ve köyler, sanatlar, devletler, mülkler ve tarımsal faaliyetler ortaya çıkmaktadır. O umranı; “bedevi umran” ve “hadari umran” şeklinde ikiye ayırmaktadır. Bedevi umran, ovalarda, yaylalarda, hayvanların da otlatılmasına uygun bozkırlarda ve çöllerin çevresinde bulunmaktadır. Hadari umran ise surlarla çevrilmiş köylerde, kasabalarda ve şehirlerde bulunmaktadır.
10.Soru
Geçmişe ait Arkeolojik olarak kolay ulaşılabilen üç tür yerleşme biçimi aşağıdakilerden hangi şıkta verilmiştir?
Hastaneler, fabrikalar |
Onomastik |
Höyükler, timülüsler ve mağaralar |
Hidronomi |
Okullar, üniversiteler |
Geçmişe ait kolayca ulaşılabilen çeşitli yerleşme izlerine Höyük-Timülüs-Mağaralar da rastalanır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mutlak tarihlendirmede kullanılan radyoaktif olmayan yöntemlerden
birisidir?
Obsidiyen Hidrasyonu |
Karbon-14 |
Termolüminesasn |
Elektron Spin Rezonans |
Potasyum- Argon |
Mutlak tarihlemenin gelişmesinde en önemli olay radyoaktif yöntemlerin gelişmesiyle gerçekleşmiştir. Bu yöntemler radyo aktif bozunma (yarılanma) ile maddenin içinde biriken radyo aktif enerjinin çeşitli tekniklerle çıkarılıp sayılması esasına dayanmaktadır. Bu tarihleme radyoaktif olmayan yöntemlerle de yapılabilmektedir. Yer’in manyetik alanı, canlıların yaşamını yitirdikten sonra fosillerindeki kimyasal değişim, toprak altında
bulunan fosillerde biriken kimyasallar, obsidiyen yüzeyinde zamanla meydana gelen bozulmalar bunlar arasındadır.
12.Soru
Coğrafyanın kronolojik tasnifinde ilk sırada hangisi gelir?
Beşeri coğrafya |
Tarihi coğrafya |
Çağdaş coğrafya |
Planlama coğrafyası |
Paleocoğrafya |
Jeolojik zamanlar ve Holosen’e kadar olan dönemi inceleyen paleocoğrafya, ilk sırada gelir.
13.Soru
Yazılı kaynaklar denildiğinde bu kaynaklar nelerdir? Kaç grupta toplanır?
Arşiv, kütüphane, müze malzemesi |
Kültürel kaynaklar |
Tarımsal kaynaklar |
Kent-Kasaba-Köy yaşamları |
Yazılı-Sözlü kaynaklar |
Yazılı kaynaklar üç grupta toplanır. Arşiv, kütüphane ve müze malzemeleridir.
14.Soru
Müzelerin, müze koleksiyonlarındaki nesnelerin yaşam sürelerinin uzatılması, doğanın ya da insanın neden olabileceği tahribata karşı güvenliklerinin sağlanması işlevine ne ad verilmektedir?
Toplama |
Belgeleme |
Depolama |
Sergileme |
Koruma |
XIX. yüzyılın geleneksel müzecilik anlayışında müzelerin işlevleri; toplama, koruma, belgeleme, depolama ve sergilemedir. XX. yüzyılda, bu işlevlere iletişim, bilimsel araştırma ve eğitim de eklenmiştir. Toplama, müze koleksiyonlarının oluşturulması ve geliştirilmesi için nesnelerin toplanması, yani koleksiyonların edinilmesidir. Koruma, müze koleksiyonlarındaki nesnelerin yaşam sürelerinin uzatılması, doğanın ya da insanın neden olabileceği tahribata karşı güvenliklerinin sağlanmasıdır. Depolama, müze envanterinde bulunan ve sergilenen unsurlar dışında kalan, eldeki fazla nesnelerin muhafaza edilmesidir. Belgeleme, koleksiyon nesnelerinin yazılı ve görsel yöntemlerle kayda geçirilmesi, belirli bir sistematik içinde sınıflandırılması ve bu malzemenin dökümünü oluşturan envanterin hazırlanması sürecini kapsar. Müzenin, koruma
ve araştırma işlevlerinden ayrı düşünülemeyecek temel faaliyet alanlarından biridir. İletişim, müzenin bilimsel ve kültürel üretiminin toplumla paylaşımıdır. Müzenin bilimsel ve kültürel üretimi ise koleksiyonlarıyla gerçekleştireceği araştırma, inceleme, sergileme ve bunlarla ilişkili etkinlikleridir. Sergileme, müze koleksiyonlarının belirli bir kurgu ve mantık içinde, temsil ettikleri zaman dilimini
ya da temayı en açık ve net tarzda anlatabilecek şekilde düzenlenmesidir. Müze koleksiyonlarının sergilenmesi üç şekilde gerçekleştirilir: Sürekli/kalıcı sergiler, süreli/geçici sergiler ve gezici sergiler. Eğitim; sanat, kültür ve bilimin toplumun tüm kesimlerine aktarılması amacıyla müzenin üstlendiği bir misyondur. Günümüz müzelerinin bir araştırma merkezi, üniversite, eğitim ve kültür merkezi
olarak tanımlanabilmeleri üstlendikleri bu misyon nedeniyledir. Böylece müzecilikte eğitim; toplama, koruma, araştırma, değerlendirme ve sergilemeyi
de yönlendiren temel işlevlerden biri olarak benimsenmiştir. Bu bilgiler ışığında, müzelerin varlık nedeni olan koleksiyonlarının korunması, bunların gelecek kuşaklara aktarılmasında öncelikli işlevdir.
15.Soru
Eski çağda Mısır’da kesintisiz biçimde kullanılan Hiyeroglif yazısının açılımı aşağıdakilerden hangisidir?
Okuma parçası |
Resim yazısı |
Etüd |
Anlama |
Konuşma |
Bazı resim ve şekillerden oluşan yazıya Hiyeroglif yazı yani “resim yazı” denir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin tarihi coğrafyası çalışmalarında yararlanılacak veri tasniflerindendir?
Envanterler |
Keşif ve sondajlar |
Kütüphaneler |
Mali kayıtlar |
Yerel ya da ulusal mahkeme kayıtları |
Farklı şekillerde tasnif edilebilen tarihi coğrafya kaynakları, verilerin bulunduğu ve muhafaza edildiği yerlere göre; arazi, müze, arşiv, kütüphane ve internet kaynakları olmak üzere beş başlık altında toplanmıştır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Potasyum-Argon Yöntemiyle yapılan tarihlemelerde kullanılan
teknikler doğru olarak verilmiştir?
Potasyum-39/ Argon-40; Argon-40/ Argon-39 |
Potasyum-40/ Argon-39; Argon-40/ Argon-39 |
Potasyum-40/ Argon-40; Argon-40/ Argon-39 |
Potasyum-40/ Argon-38; Argon-40/ Argon-39 |
Potasyum-38/ Argon-40; Argon-40/ Argon-39 |
1960’lı yıllarda geliştirilen ve büyük ölçüde volkanik kayaçların yaşının belirlenmesi için uygulanan argon radyometrik tarihleme yöntemi, potasyum-40 izotopunun, argon-40 gazına radyoaktif bozunumunu esas alan bir jeokronolojik sistemdir. Argon-40/argon-39 yönteminde argon gazı ölçülürken, reaktördeki sıcaklık oda sıcaklığından kristalin erime sıcaklığına (>1500 °C) adım adım çıkarılır ve hem argon-40, hem de argon-39 izotopu her bir sıcaklık adımında ölçülerek yaş hesaplaması yapılır.
18.Soru
Coğrafya’yı diğer bilimlerden ayıran en temel özellik aşağıdakilerden hangisidir?
Jeolojik etkilere vurgu yapması |
Beşeri tarihi çevre ile ilgilenmesi |
Sebep ve sonuçlarla ilgilenmesi |
Mekanı zaman dilimleriyle açıklaması |
Dağılış ilkesi ile hareket etmesi |
‘Dağılış ilkesi’ bütüncül bir yaklaşım olup mekanı hem fiziki hem beşeri olarak neden, sonuç ve tüm oluşum ve gelişimiyle, diğer bilimlerden de yardım alarak tüm etkileriyle incelemektir. Yani ilk dört seçenekte verilen özelliklerin incelenmesini de kapsar.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tarihi kaynaklara dayalı yeniden inşanın sınırlılıklarından birisi değildir?
Veri toplama çok zaman alır |
Parça halinde bilgi |
Yanlış ve eksik bilgi |
Nitel veya yarı niceliksel bilgi |
Multidisipliner geçmişleri olan çok az sayıda araştırmacının varlığı |
Tarihi kaynaklara dayalı yeniden inşanın sınırlılıkları:
1. Veri toplama çok zaman alır
2. Parça halinde bilgi
3. Yanlış ve eksik bilgi
4. Nitel veya yarı niceliksel bilgi
5. Bugünkü ile farklı anlamlar
6. Bulanık mekansal bilgiler içeren
idari birimlerde kaydedilme
(Tablo 8.1.)
20.Soru
Osmanlı arşivinde en erken tarihli harita hangi yıla aittir?
1439 |
1539 |
1639 |
1739 |
1839 |
Örneğin Mezopotamyalıların Babil haritası, II. yüzyılda Batlamyus’un
Dünya haritası gibi. Osmanlı dönemine ait tarihi
haritalara bakıldığında Osmanlı arşivinde en erken
tarihlisi 1739 yılına ait olmak üzere toplam 720
harita bulunmaktadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ