Cumhuriyet’in ilk döneminde (1923-1929) tarım sektörünün ekonomideki önemi,
istihdamdaki payının %89, GSYİH’daki payının %44.5 ve büyüme hızının %27 olmasından anlaşılmaktadır. O dönemden günümüze tarım sektörünün itici gücü ile
diğer sektörler de gelişmiş, sanayi sektörü ve hizmetler sektörünün ekonomideki
payının büyümesi ile tarımın ekonomideki payı da düşmüştür. Sanayileşmesini sürdüren ülkemizde 2005 yılında ortalama büyüme hızı %4-5 civarında olurken sektörlerin ekonomideki yerlerine bakıldığında tarımın payı %12 iken sanayinin payı
%28, hizmet sektörünün payı da %60 düzeyine çıkmıştır (DPT, 2005).
Tarım sektörü, yapısı gereği iş gücüne büyük ölçüde ihtiyaç duymaktadır.
Gerçekten de tarımsal faaliyet bir yaşam biçimidir. Bu bağlamda, tarımın istihdamdaki payı 1980’de %50,6 iken 2003’te %34,3’e gerilemiştir. Tarımda sermaye
birikiminin ve teknoloji kullanımının artırışıyla bu oran daha da aşağılara çekilebilecektir. Sektörün ülkenin genel ekonomik ve sosyal koşullarına karşı duyarlılığı, sektörel büyüme hızında yıllar itibarıyla dalgalanmalara neden olmuştur.
Tarım sektörü 1988’de %7,8, 1990’da %6,8, 1998’de %8,4, 2000’de %12,2 ve 2002’de %7,1 pozitif büyüme göstermiştir. 1988-2002 dönemindeki ortalama büyüme ise %1,1’dir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Geleneksel tarımsal üretiminin temel girdileri toprak ve iş gücüdür.

1980-2017 döneminde tarımsal GSYİH’si en fazla büyüyen bölge Doğu Asya ve Pasifik Bölgesi olmuştur. Bu bölgeyi sırasıyla Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Güney Asya, Sahraaltı Afrika ve Latin Amerika ve Karayipler bölgeleri izlemektedir. Doğru seçenek "A" şıkkıdır. 

Modern tarımsal ekim ve toplama yöntemleri geniş olarak 1960’lı yıllar sonrası dönemde yaygınlaşmaya başlamıştır. 1970’lerde Güney ve Doğu Asya’da tarıma uygun alanların %10’unda tarım yapılırken 2000’li yıllarda bu oran %80’e çıkmıştır. Sahraaltı Afrika ülkelerinde ise bu oran %22’dir. Gelişen dünyada kimyasal gübre kullanımı önemli ölçüde artmıştır. 1960’larda %10 olan kimyasal gübre kullanımı günümüzde ise %60’tan fazladır. 1961-1963 arası dönemde ortalama olarak hektar başına 6 kilogram gübre kullanılırken 2000-2002 döneminde hektar başına gübre kullanımı 143 kilogramın üzerindedir. Son 30 yılda gübre kullanımındaki artış gelişmek- te olan ülkelerin tarımsal ürün artışını en az %20 oranında arttırmıştır.

Kalkınma iktisadı bünyesinde yürütülen çalışmalar sonucunda kalkınma hamlelerinin nasıl gerçekleştirilebileceği ve bu süreçlere hangi prensiplerin hakim olması gerektiğine dair bazı yaklaşım ve stratejiler geliştirilmiştir. Bu yaklaşım ve stratejiler aşağıdaki kategoriler dâhilinde sınıflandırılabilmektedir:

• Eksojen Kalkınma Yaklaşımı,
• Endojen Kalkınma Stratejileri,
• Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımı

Tarımsal kalkınma modelleri, tarımsal kalkınmanın nasıl sağlanacağı ve genel iktisadi kalkınma sürecinde tarımdan nasıl yararlanılabileceğini açıklamaya yönelik teorik modellerdir.

Tarım politikası uygulamalarında sınırsız bir insiyatiften söz etmek mümkün değildir. Uygulamada çeşitli kısıtlarla karşılaşılmaktadır. Tarım politikasının kısıtları aşağıdadır (Çakmak, Kasnakoğlu ve Akder, 1999:36):

• Tarımsal Kaynaklar
• Teknoloji
• Üretici Davranışları
• Tüketici Davranışları
• Dünya Piyasaları
• Tarım Dışı Gelirler
• Girdi Piyasaları
• Çıktı Piyasaları
• Uluslararası Anlaşmalar
• Bütçe İmkânları
• Nitelikli İnsan Gücü
• Altyapı
• Ödemeler Dengesi
• Tarımsal Sanayi

Doğru cevap E seçeneğidir.

Tarım ürünleri ihracatı son 8 yılda %213 artmıştır. Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre tarım ürünleri ihracatı; 2002 yılında 4 milyar 52 milyon dolar iken, 2010 yılında 12,7 milyar dolara ulaşmıştır. Ülkemizin tarımsal ihracat yaptığı ülke ve ürün sayısında da önemli artışlar yaşanmıştır.

Yeni ekim tekniklerinin yaygınlaştırılarak tarımsal verimin arttırılması

Roma Antlaşması’nın 39. maddesine göre Ortak Tarım Politikası’nın amaçları şunlardır:

1. Özellikle emek faktörü başta olmak üzere teknik gelişmeleri teşvik ederek üretim faktörlerinin verimliliğini ve üretimi artırmak,

2. Tarımla uğraşanların bireysel gelirlerini artırmak suretiyle kırsal kesimdekiler için adil bir yaşam standardını sağlamak,

3. Piyasaları istikrara kavuşturmak,

4. Arzda ve üretimde sürekliliği sağlamak,

5. Tüketicilerin uygun fiyatlarla tarım ürünlerini alabilmelerini sağlamak.

Tarım sektöründe üretimin tamamen tabii koşullara bağlı ve teknoloji kullanımının düşük düzeylerde olması hâlinde ortaya çıkan temel sorunlardan birisi dalgalanan arzdır.

Tarım alanında eğitim ve geliştirme çalışmaları ile ilgilenen Tarımsal ve Kırsal Yaşam İçin Avrupa Eğitim ve Geliştirme Merkezi (CEFFAR), tarım işçilerinin sorunlarını çözümlemeyi hedefleyen Avrupa Tarım İşçileri Federasyonu (EFA), Avrupa’daki tüm tarımsal kuruluşları kapsayan ve Avrupa tarımının çıkarlarını, özellikle ekonomik, sosyal ve kültürel meselelerini, AB dışı bir kurum olarak temsil ve muhafaza etmeyi amaçlayan Avrupa Tarım Konfederasyonu (CEA) (Yılmaz, 2008:9).

Tarım ürünleri ihracatı son 8 yılda %213 artmıştır. Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre tarım ürünleri ihracatı; 2002 yılında 4 milyar 52 milyon dolar iken, 2010 yılında 12,7 milyar dolara ulaşmıştır. Ülkemizin tarımsal ihracat yaptığı ülke ve ürün sayısında da önemli artışlar yaşanmıştır. 2002 yılında 161 ülkeye, 1.480 ürün ihraç edilirken 2010 yılında 184 ülkeye, 1.525 ürün ihracatı gerçekleşmiştir. Tarım ürünleri ihracatımızın önemli bir kısmını oluşturan gıda maddeleri ihracatı, 2010 yılında bir önceki yıla göre %12,3, 2002 yılına göre ise %224 artarak 11,9 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve gıda maddeleri dış ticareti 4,5 milyar dolar fazla vermiştir. 2011 yılının ilk 9 aylık döneminde (Ocak-Eylül) ise TÜİK rakamlarına göre tarım ürünleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %22 artarak 10 milyar 649 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir (Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2011, 5-6). 2011 yılında tarım sektöründe 14,5 milyar dolar ihracat ve 10,9 milyar dolar ithalat gerçekleştirilmiştir. Türkiye cari açık sıkıntısı yaşanan bir ülke olmakla birlikte tarım sektöründe 4 milyar dolar dış ticaret fazlası vermiştir.

mukayeseli üstünlükler teorisinden esinlenmek suretiyle tarım sektöründe görece avantajlı olunması hâlinde bu sektörde uzmanlaşılmasının yogun sonuçlar doğuracağını öne süren bu görüşlerin dayandığı temel tezler şunlardır:

• Tarım sektörünün geliştirilmesi için sanayi sektörüne kıyasla daha az yatırıma ve ithalata ihtiyaç duyulabilmesi
• Kalkınmanın erken aşamalarında ortalama gelir artışının ilk etapta tarım ürünlerine yönelik talebi arttırması
• Gelişmekte olan ülkelerin geleneksel yetersizlikleri ve eksiklikleri nedeniyle yatırımların sanayi yerine tarıma kanalize olabilmesi ile politik ve popülist güdüler

Telafi Edici Ödemeler: Üreticilerin arz fazlası olan ürünlerin üretiminden vazgeçerek alternatif ürünlere yönelmeleri teşvik edilir. Üreticilere, arazilerinde alternatif ürünleri yetiştirmelerinden dolayı karşılaşabilecekleri gelir kayıplarını önlemek üzere telafi edici ödeme yapılır. Her bir üretici için yapılacak ödeme miktarı, üreticinin alternatif ürünlerin üretimine ayırdığı arazi miktarı ile birim ödeme miktarının çarpımısuretiyle hesaplanır.

Üreticilerin arz fazlası olan ürünlerin üretiminden vazgeçerek alternatif ürünlere yönelmeleri teşvik edilir. Üreticilere, arazilerinde alternatif ürünleri yetiştirmelerinden dolayı karşılaşabilecekleri gelir kayıplarını önlemek üzere telafi edici ödeme yapılır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Çaykur (çay) Tariş (çekirdeksiz üzüm, çekirdekli üzüm, kuru incir, zeytinyağı) Fiskobirlik (fındık) Çukobirlik (pamuk) Antbirlik, Fiskobirlik (yer fıstığı) Tekel (tütün, anason) Şeker Fabrikaları AŞ (şekerpancarı) Trakya Yağlı Tohumlar Birliği (kolza, ayçiçeği) Koza Birliği (ipekböceği kozası) Güneydoğu Tarım Kooperatifleri Birliği (Antep fıstığı, kırmızı mercimek) Toprak Mahsulleri Ofisi (buğday, arpa) Gül Birlik (gül) Tiftik Yapağı AŞ (tiftik, merinos, yün) TZDK (gübre, alet ve ekipman desteği) TMO (Buğday, arpa, yulaf, çavdar, mısır, haşhaş) TKK (Gübre, ilaç, tohumluk, traktör ve ekipman ‘üretim girdileri’) Trakyabirlik Güneydoğu Birlik (Fıstık, Zeytinyağı) Taskobirlik Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği Yerfiskobirlik Isparta Gülyağı ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği