Patlayıcı madde sınıfı içerisinde her türden patlama riskine sahip askeri mühimmatlar, maden ocakları vb. amaçlarla kullanılan dinamit lokumları, TNT ve nitrogliserin gibi maddeler yer almaktadır. ?

Mevcut tüm taşıma araçları ile konteynerlerin tümüyle doldurulması ya da boş olarak hareket etmesi riskleri azaltmaktadır. Buna karşılık tehlikeli bir yükün ta­şınması durumunda tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin uluslararası yasal düzenlemeler dikkate alınarak özellikle 7.500 kg’ın üzerinde kapasiteye sahip araçların %80 üzerinde doluluk düzeyinde taşıma yapması ağırlık merkezinin sürekli değişimi sonucu meydana gelebilecek riskleri azaltabilecek bir uygulamadır. Dolayısıyla cevap “E” seçeneğidir.

Yanıcı sıvı tankerler tehlikeli madde taşımacılığında kara yolunda kullanılan araçlardan biridir.

Kendi koruyucu ambalajına sahip yüklerin en zayıf yönleri dolumun yapıldığı vana olarak ifade edilen kafa kısımlarıdır. Bu türde yüklerin bu bölümlerine yönelecek bir kuvvetin yaratacağı etkiye bağlı olarak risk büyük ölçüde gerçekleşebilmektedir.

Bu tür tehlikeli maddelerin yüklenmesi ve boşaltılması ile ilişkili operasyonlarda dikkate alınması gereken en temel ilke tüplerin kafa kısımlarının aracın hareket yönüne bakacak şekilde yatay yerleştirilmemesi, mümkün olduğunda yan düzlemde ya da dikey olarak konumlandırılması gerekliliğidir. Bunun yanı sıra birden çok tüpün yüklenmesi hâlinde bu yüklerin birbirine gerdirme kayışları (spanzet) ile bağlanması önem arz etmektedir. Aynı şekilde tüplerin dikey konumlandırılması halinde araç duvarına en yakın olan tüplerin araca sabitlenmesi gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Spanzetlerin kullanılması şeklinde gerçekleştirilen sabitleme uygulamalarına “lashing” (bağlama) işlemi adı verilmektedir. Lashing uygulamaları taşınacak yükün özellikleri, formu, taşıma kabı ya da palet ve ambalaj özellikleri çerçevesinde değişkenlik gösterebilmektedir. Genel olarak kullanılan lashing türleri aşağıdaki gibi sıralandırılabilmektedir.
• Üstten Bağlama (Top-over lashing)
• Çapraz Bağlama (Loop lashing)
• Yay Bağlama (Spring lashing)
• Paket ve Paletlerin Birbirine Bağlanması (Round turn lashing)
• Doğrudan Bağlama (Direct lashing)

Tehlikeli maddelerin kara yolu ile taşınmasında taşınan maddenin özelliklerine göre farklı türde araçlar kullanılabilmektedir. Bu konuya ilişkin en temel ayrım; taşınan tehlikeli maddenin özellikleri, tehlikeleri ile paketli ya da dökme şeklinde taşınma formları olmaktadır. En başta taşınacak tehlikeli maddenin dökme ya da paketli olarak taşınması, kullanılacak aracın da buna göre belirlenmesini sağlamaktadır.

Tehlikeli madde taşıyan araçlar meskûn mahaller içerisinde en fazla 30 km hızla gidebilirler. Bu kuralın haricinde söz konusu araçlar şehirlerarası yollarda 50 km hızla, otobanlarda ise 60 km hızla yol alabilmektedirler. Cevap A'dır.

Tehlikeli madde üretimi ve ihracatı yapan bir firma, ürünlerini en hızlı şekilde havayolu taşımacılığı ile göndermelidir.

DGR, tehlikeli madde taşımacılığı hava yolu için oluşturulan bir konvansiyondur. Doğru yanıt C'dir.

Elleçleme, tehlikeli yükün, asli niteliklerini değiştirmeden, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, havalandırılması, ayrıştırılması, kalburlanması, karıştırılması, yük taşıma birimlerinin ve ambalajlarının yenilenmesi, değiştirilmesi veya tamiri ile taşımaya yönelik benzer işlemlerdir.

Tankerler fiziksel özelliklerine göre de gruplandırabilmektedir. Sıvı yanıcı maddelerin taşındığı tankerler, tankerlerin lojistik gereksinimlere cevap vermek üzere fiziksel açıdan farklı tasarımlara sahip olmalarına da yol açabilmektedir. Fiziksel görünüş ve tasarımlarına göre tankerler; silindir tankerler, elips tankerler bavul tankerler olarak sınıflandırılır. Kimyasal tankerler ise tanker türlerinden olup, yanıcı sıvı tankerleri arasında yer almaz.

Alıcı boşaltım sırasında alanda bulunarak o alanın tehlikesizliği sağlamalı, uygun bir şekilde boşaltılmasını sağlamalı, aracın temizlenmesini, o alanda yanıcı maddelerin olmadığından emin olmakla sorumludur.

Yasal düzenlemeler tehlikeli madde taşıyan bir aracın zorunluluk haricinde meskûn mahallerde park edemeyeceklerini ve yine zorunluluk söz konusu olmadığı hâllerde doldurma veya boşaltma yapamayacaklarını ifade etmektedir. Ek olarak tehlikeli madde taşıyan araçlar meskûn mahaller içerisinde en fazla 30 km hızla gidebilirler. Bu kuralın haricinde söz konusu araçlar şehirlerarası yollarda 50 km hızla, otobanlarda ise 60 km hızla yol alabilmektedirler.

Gaz tanker gemileri ise gaz formunda tehlikeli maddelerin taşınmasından kullanılan gemilerdir. Özellikle LPG ve LNG gibi tehlikeli maddeler bu türde tankerler ile taşınmakta­dır. Bu tür tankerler ile taşınan LPG ve LNG gibi gazlar çok yüksek basınçlar altında sıvı­laştırılarak deniz yoluyla taşınmaktadır.

Özellikle homojen yapıda olmayan yüklerin birbirine engelleme özellikleri ve olanaklarının kullanılmaya çalışıldığı bir yöntem olan basamaklandırma ve yükseltme yöntemi yükün kendi ölçü ve boyutlarına ilişkin özelliklerinin kullanılmasıyla gerçekleştirilir.

Eşyayı taşımacıya teslim eden, alıcıyı belirleyen ve taşıma evrakını imzalayan kişi
TMKTHY’nde, “Gönderen” olarak tanımlanır ve taşınmak üzere sevk edilen malı ADR
Hükümleri’ne uygun bir biçimde teslim etmelidir.

Alıcı, konteyner kullanılması durumunda, ADR hükümlerinin ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde, ihlal durumu düzeltilmeden konteyneri taşıyıcıya teslim etmemekle yükümlüdür.

Bu numaralandırmanın esas amacı her bir tehlikeli maddenin riskleri, adı, özellikleri ve tehlikeleri ile ilgili olarak Dünya’nın her yerinde aynı kavramların anlaşılmasıdır.

Elleçleme en kısa tanımı ile taşınan ya da taşınacak bir materyalin taşıma kabına yüklenmesi ve taşıma kabından boşaltılması işlemlerini tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. Buna ek olarak sabit olmayan bir taşıma kabı ile taşıma yapılacak ise bunların taşıma aracının üzerine konması ya da aracın üzerinden indirilmesi de elleçleme olarak adlandırılmaktadır.