Temel Gerontoloji Ara 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Dünyadaki yaşlıların yarısından çoğu hangi gelir seviyesindeki ülkelerde yaşamaktadır?
Düşük |
Orta |
Yüksek |
Az |
Orta Üst Sınıf |
Dünyadaki yaşlıların yarıdan çoğu düşük gelirli ülkelerde yaşamaktadır. Günlük gelirleri 2 ABD dolarının altındadır. Az gelişmiş ülkelerde yaşlıların sadece %17’sinin düzenli emekli aylığı aldığı tahmin edilmektedir. Buna karşılık yaşlıların son on yılda işgücüne katılımı dünya çapında azalma göstermiştir. 1950’lerde gelişmekte olan ülkelerde yaşlıların işgücüne katılımı %40, gelişmiş ülkelerde ise %23 idi. Günümüzde gelişmekte olan ülkelerde yaşlı nüfusun %31‘i gelir getiren bir işte çalışmakta iken, gelişmiş ülkelerde çalışan yaşlı oranı %8’dir. Ancak toplumsal değişimin bir yansıması olarak az gelişmiş ülkelerde iş gücüne katılım azalırken gelişmiş ülkelerde artış eğilimindedir. Doğru cevap A’dır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi toplumun demografik yapısının değişimi sonucu ortaya çıkacak ekonomik özelliklerden biri değildir?
Her bir yaşlıya karşılık çalışan sayısı azalmaktadır. |
Devletin sosyal transfer harcamaları giderek artmaktadır. |
Devletin sağlık giderleri giderek artmaktadır. |
Doğum oranlarında azalış ve genç nüfusun hızla iş gücüne katılmasıyla demografik hediye denilen durum oluşmaktadır. |
Emeklilik ücretlerinin artması ile devletin sosyal güvenlik yükleri artmaktadır. |
Öye yandan yaşlılığın yaygınlaşmasının pozitif bir boyutu bulunabilir. Gelişmekte olan ülkelerde ölümlerin azalması ile üretken çağdaki nüfusun artışını bir fırsata çevirme potansiyeli bulunmaktadır. Demograflar bu durumu “demografik hediye” olarak tanımlamaktadırlar. Bu özellikleri taşıyan gelişmekte olan ülkelerde, doğum oranlarında azalış ve genç nüfusun hızla işgücüne katılması gerçekleşiyor. İşgücü piyasasında oluşan arz fazlalığı ekonomide daha büyük bir büyüme hızına ulaşma fırsatı yaratabiliyor. Buna örnek olarak Güney Kore ve Singapur gösterilmektedir. Demografik hediye sürecinden faydalanabilmek için artan işgücünün istihdam edilebilmesi gerekmektedir. Türkiye'de genç işsizlik oranı oldukça yüksek düzeydedir. Doğru Yanıt D'dir.
3.Soru
Nüfusa dair demografların incelediği olgular aşağıdakilerin hangisinde tam olarak verilmiştir?
Doğumlar ve ölümler. |
Evlenme ve boşanmalar. |
Doğumlar, ölümler ve göçler. |
Doğumlar, ölümler, evlenme ve boşanmalar. |
Doğumlar, ölümler, evlenme ve boşanmalar, göçler. |
Demografi bilimi kapsamında “nüfus”, sınırları belli bir coğrafya üzerinde, belli bir anda bulunan kişileri kapsar ki; bu yer bir ülke, şehir, kasaba veya köy olabilir. Demografların incelediği nüfusa dair olgular dört tanedir; doğumlar, ölümler, evlenme-boşanmalar ve göçler.
4.Soru
İlk defa 1969 yılında Robert Butler tarafından kullanılan, yaşlıya yönelik olumlu ya da olumsuz tavır, tutum ve ön yargıları kapsayan, sosyal ve toplumsal bir sorun olarak değerlendirilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Yaş Kümesi |
Yaşlı Ayrımcılığı |
Yaşlı Sınıfları |
Yaşlı İhmali |
Yaşlı İstismarı |
Yaş Kümesi (Yaş Sınıfları); belirli bir zaman diliminde doğmuş ve yaş grupları içinde birlikte ilerleyen yerleşik bir gruptur. Yaşlı ayrımcılığı, yaşlıya yönelik olumlu ya da olumsuz tavır, tutum ve önyargıları kapsayan, sosyal ve toplumsal bir sorun olarak değerlendirilmektedir. Yaşlı ayrımcılığı terimi ilk defa 1969 yılında Robert Butler tarafından kullanılmıştır. Yaşlı İhmali; Wiehe (1998) bu ihmali ayrı bir kategoride değerlendirir ve olguyu pasif ve aktif ihmal, ayrıca sıklıkla karşılaşılan yaşlının kendi
kendini ihmali (self-neglect) gibi türlere ayırır. İhmal, bakım yapan kişinin bilerek veya bilmeyerek, yaşlının gereksinin duyduğu bakım işlerini ve hizmetlerini (yemek yemek, kişisel bakım, tuvalet ihtiyaçları, ilaç alma, sağlığı ile ilgilenme) gerçekleştirmemesi durumunda ortaya çıkar. Yaşlı istismarı olarak bilinen kavram ilk olarak, 1975’te İngiltere’de bilimsel bilimsel literatürde bakıma muhtaç bir yaşlının kendisine bakan bir aile üyesi tarafından fiziksel istismara uğramasını tanımlayan bir vakayla ortaya çıkmıştır. İzleyen yıllarda söz konusu tanımlama, yaşlıyla güvenilir bir ilişki içinde olan bir akrabanın ya da kişinin, yaşlı üzerinde zararla sonuçlanan fiziksel, psikolojik ve ekonomik istismarından/ihmalinden kaynaklanan konuları da içerecek şekilde genişletilmiştir. Korkutma, sömürme ve ona fiziksel, duygusal ve psikolojik açıdan zarar verme durumları yaşlı istismarının genel belirleyicilerindendir. Doğru cevap B şıkkıdır.
5.Soru
Bireylerin sosyal olarak aktif olduğu ölçüde yaşamdan duyacakları doyumun artacağını savunan kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Yakınsama kuramı |
Yaşam döngüsü kuramı |
Yakınsama kuramı |
Etkinlik kuramı |
Yaşamdan kopma kuramı |
Etkinlik kuramı: Bireylerin sosyal olarak aktif olduğu ölçüde yaşamdan duyacakları doyumun artacağını savunur.
6.Soru
Yaşlıların toplumsal rollerden geri çekilmesine odaklanan ve sosyolojide yaşlılık üzerine geliştirilen ilk kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Yakınsama Kuramı |
Etkinlik Kuramı |
Yaşam Döngüsü Kuramı |
Varlık Akışı Kuramı |
Yaşamdan Kopma Kuramı |
Yakınsama kuramı; yakınsama kuramına göre, gelişmiş ülkelerde ailelerin geniş aileden çekirdek aileye dönüşmesi süreci aileler tarafından sağlanan bakım hizmetlerinin özel sektör ve/veya kamu sektörü tarafından sağlanması gerekliliği ortaya çıkacaktır. Etkinlik kuramı; bireylerin sosyal olarak aktif olduğu ölçüde yaşamdan duyacakları doyumun artacağını savunur. Yaşam döngüsü kuramı; yaşam döngüsü kuramına göre, kişiler yaşamlarına net tüketici olarak başlayıp net üretici olarak geçirdikleri bir dönemden sonra yeniden net tüketici oldukları bir döneme girerler. Varlık akışı kuramı; bu kuram, kuşaklar arası kaynak akışına odaklanarak doğurganlık ile ilgili kararların hangi temelde alındığını açıklamaya çalışır. Yaşamdan kopma kuramı; sosyolojide yaşlılık üzerine geliştirilen ilk kuramdır ve yaşlıların toplumsal rollerinden geri çekilmesine odaklanır. Bu kuram makro ve mikro davranışı uzlaşı ve uyum ekseninde birleştiren yapısal işlevselcilik modelinin bir ürünü olduğu için, yaşlının rollerinden geri çekilmesinin hem birey hem de toplum için işlevsel olduğunu söyler. Doğru cevap E şıkkıdır.
7.Soru
Amacı insan nüfusunu incelemek olan ve bu nüfusun boyutlarını, yapısını ve çeşitli niteliklerini sayısal açıdan irdeleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Jeoloji |
Matematik |
Parametre |
Demografi |
Antropoloji |
Demografi, insan nüfusu ile ilgili gelişmeleri istatistik yardımı ile inceleyen bilim dalı olarak tanımlanabilir.
8.Soru
Sağlıklı bir genç bireyde mesane hacmi ortalama kaç mililitre olur?
200 ml |
300 ml |
400 ml |
500 ml |
600 ml |
Sağlıklı bir gençte mesane hacmi 600 ml kadarken ileri yaşlardaki bireylerin en az yarısında 250 ml’nin altına iner. Doğru cevap E şıkıdır.
9.Soru
“Gerontoloji” terimi ilk defa hangi yıl kullanılmıştır?
1928 |
1929 |
1945 |
1946 |
1958 |
“Gerontoloji” terimini ilk defa 1929’da, Rus araştırmacı N. A. Rybnikov kullanmıştır. Ona göre, yaşlılık dönemindeki davranışları araştıran bir bilim dalı olan gerontoloji, davranış bilimlerinin bir alanı olarak görülmelidir. Doğru cevap B'dir.
10.Soru
İnsanın kökenini, evrimini, biyolojik özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen hangi, bilim dalıdır?
Demogoji |
Psikoloji |
Antropoloji |
Ergenoloji |
Demoğrafi |
Antropoloji: İnsanın kökenini, evrimini, biyolojik özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen bilim, bilim dalıdır.
11.Soru
Bireyin ilerleyen kronolojik yaşının bir sonucu olarak hayatı boyunca karşı karşıya bulunduğu biyolojik, psikolojik ve sosyal değişiklikleri kapsayan sürece ne ad verilmektedir?
Gençlik |
Bebeklik |
Yaşlanma |
Emeklilik |
Bağımlılık |
“Yaşlanma”, dünyaya gelen her canlının zaman içerisinde aldığı mesafe olup ölümle sona ermektedir. Bir başka deyişle yaşlanma bireyin ilerleyen kronolojik yaşının bir sonucu olarak hayatı boyunca karşı karşıya bulunduğu biyolojik, psikolojik ve sosyal değişiklikleri kapsayan devamlı bir değişim sürecidir. Doğru cevap C şıkkıdır.
12.Soru
Yaşlanmayla ilgili olarak aşağıdaki şıklarda yer alan açıklamaların hangisi “Demografik hediye” kavramına aittir?
Demografik yapıda yaşlılığın ülkelerde yaygınlaşması sosyal politikalar bakımından yeni uygulamaları da beraberinde getirecektir. |
Yaşlılığın yaygınlaşması kurumsal ve bireysel düzeyde yaşlılara yönelik bakım yükünü (care burden) artırmaktadır. |
Gelişmekte ve gelişmiş ülkelerde emeklilik sisteminin sürdürülebilirliği ile ilgili büyük sorunlarla karşılaşılmaktadır. |
Günümüzdeki yaklaşımda, yaşlılık sorunlarının çözümünde yaşlının bağımsız yaşamasının ön kabulü ile mümkün olacağı düşünülmektedir; temel hedefi, yaşlıları kendi ayakları üzerinde durabilen, yaşamlarını kendi beklenti ve ihtiyaçlarına göre ayarlayabilen bireyler olmalarını sağlamaktır. |
Gelişmekte olan ülkelerde ölümlerin azalması ile üretken çağdaki nüfusun artışını bir fırsata çevirme potansiyeli bulunmaktadır. |
Yaşlılığın yaygınlaşmasının pozitif bir boyutu bulunabilir. Gelişmekte olan ülkelerde ölümlerin azalması ile üretken çağdaki nüfusun artışını bir fırsata çevirme potansiyeli bulunmaktadır. Demograflar bu durumu “demografik hediye” olarak tanımlamaktadırlar. Bu özellikleri taşıyan gelişmekte olan ülkelerde, doğum oranlarında azalış ve genç nüfusun hızla işgücüne katılması gerçekleşiyor. İşgücü piyasasında oluşan arz fazlalığı ekonomide daha büyük bir büyüme hızına ulaşma fırsatı yaratabiliyor. Buna örnek olarak Güney Kore ve Singapur gösterilmektedir. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
I. Gerçeğe dayanan bilgi,
II. İşlemsel/ stratejik bilgi,
III. Yaşamın amacı ve değerlere ilişkin görecelik,
IV. Yaşamın belirsiz (uncertainities) yönleri ve
V. Sosyal değişime ilişkin bilgi.
Yukarıda verilen ölçütlerden hangileri bilgeliğin üst düzey ölçütleridir?
I. ve II. |
II., III., ve V. |
III., IV. ve V. |
II. ve V. |
I., III., IV. |
Baltes ve Staudinger, bilgeliği psikoloji bağlamında tanımlarken evrensel ve tarihsel bir bakış açısından yola çıkmışlardır. Bu bakış açısına göre bilgeliğin beş temel ölçütü vardır. Bunlar; gerçeğe dayanan bilgi, işlemsel/ stratejik bilgi, yaşamın amacı ve değerlere ilişkin görecelik, yaşamın belirsiz (uncertainities) yönleri ve sosyal değişime ilişkin bilgidir. Bu ölçütlerden ilk iki tanesi, bilgeliğin temel ölçütleri iken, diğerleri bilgeliğin üst düzey ölçütlerdir
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşlı sağlığının korunmasında ikincil koruma çalışmalarındandır?
Sağlıklı beslenmek |
Fiziksel egzersiz yapmak |
Stresten kaçınmak |
Hastalığa erken tanı koymak |
Hastalığın kötü sonuçlarından korunmak |
İkincil Korunma Çalışmaları hastalıklar ortaya çıkmadan yapılan “erken tanı” çalışmalarıdır. Erken tanı, henüz hastalığın klinik belirti ve bulgularının ortaya çıkmadığı bir dönemde hastalığın tespit edilmesidir. Bu nedenle yanıt D'dir.
15.Soru
Gelişmiş ülkelerde ailelerin geniş aileden çekirdek aileye dönüşmesi süreci aileler tarafından sağlanan, bakım hizmetlerinin özel sektör ve/veya kamu sektörü tarafından sağlanması gerekliliği ortaya çıkaran kuram hangisidir?
Yaşam Kuramı |
Varlık Kuramı |
Yakınsama kuramı |
Gelir Kuramı |
Doğum Kuramı |
Yakınsama kuramı: Yakınsama kuramına göre, gelişmiş ülkelerde ailelerin geniş aileden çekirdek aileye dönüşmesi süreci aileler tarafından sağlanan, bakım hizmetlerinin özel sektör ve/veya kamu sektörü tarafından sağlanması gerekliliği ortaya çıkacaktır.
16.Soru
Demografik dönüşüm kuramı olarak tanımlanan ve günümüzde halen kullanılmakta olan kaç evre vardır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Dönüşüm kuramına göre nüfusları azalan toplumlar için “beşinci evre” olarak örnek bir model geliştirilmeye çalışılmaktadır. Yani şuan 4 evre kullanılmaktadır.
17.Soru
Deri en ideal kalınlığına ve fonksiyonel özelliklerine kaç yaş civarında ulaşır?
35 |
29 |
20 |
25 |
30 |
Deri en ideal kalınlığına ve fonksiyonel özelliklerine 30 yaşı civarında ulaşır. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
Yaşlı bireyin yaşamdan geri çekilmesi, yaşamdan zevk almaması, yaşama aktif olarak katılmaması, kısacası yaşamdan doyum sağlayamaması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
Sosyal uyum sorunu |
Yaşlı istismarı |
Yaşlı ihmali |
Aktif ihmal |
Başarılı yaşlanma |
Yaşlı bireyler yaşlılık döneminde toplumla sosyal uyum problemi yaşamaktadırlar. Sosyal uyum sorunu denildiğinde yaşlı bireyin yaşamdan geri çekilmesi, yaşamdan zevk almaması, yaşama aktif olarak katılmaması, kısacası yaşamdan doyum sağlayamaması anlaşılır. Yaşlılık döneminde yaşlıların sosyal uyumları, sosyal ilişkilere girme düzeyleri, aile ve toplumla ilişkileri birbirinden farklıdır. Burada özellikle eğitim, meslek, gelir durumu ve çevre gibi faktörlere bağlı olarak yaşlının sosyal uyumu değişmektedir. Yaşlıların yalnızlık ve sosyal izolasyon sorunu günümüzün modern toplumunda derinleşmektedir. Her alanda yaşadığımız hızlı değişme, toplumsal yapıyı da etkileyip değişmesine neden olmuştur. Toplumsal yapıda meydana gelen hızlı değişme sürecine ayak uyduramayan bir grup da yaşlılar olmuştur. Bu yüzden yaşlı, yaşlılık döneminde yoğun şekilde izolasyona maruz kalmakta ve bunun sonucu yalnızlık duygusu yaşamaktadır. Sosyal yalnızlaşma süreci, doğrudan yaşlının yaşam doyumunu ve yaşlı bireyin yaşantısını çekilmez hale getirmektedir. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşlılıkta sosyal değişim özelliklerinden biri değildir?
Gelişmiş ülkelerde yaşlıların 3/4'ü, az gelişmiş ülkelerde ise 1/8'i yalnız yaşamaktadır. |
Türkiye'de yalnız yaşayan yaşlıların % 77'si kadınlardır. |
65 yaş üstü erkeklerin beşte biri, kadınların ise yarısı dul olarak yaşamaktadır. |
Gelişmekte olan ülkelerde yaşlanmanın getirdiği en önemli toplumsal değişim yaşlının yalnızlaşmasıdır. |
Devlet kurumları yaşlılıkta bedensel ve zihinsel kayıplar üzerine sistem yapılandırmalıdırlar. |
Yaşlılığı değerlendiren geleneksel yaklaşım, bedensel ve zihinsel kayıplar üzerinden hareket eder. 1950 yıllarda kabul edilen bu görüş günümüzde önemini yitirmiştir. Yaşlanma sürecinde ortaya çıkan bedensel ve zihinsel kayıplar kişiden kişiye göre farklılıklar gösterir. Zihinsel yetenekler çocukluk ve ve gençlik döneminde gelişir otuzlu yaşlarda doruğa ulaşır. Sonra gerilemeye başlar. Devlet kurumları bu kayıplar üzerine sistem kurarak yaşlılığı
yapılandırma girişimlerinin başarısız olma ihtimali yüksektir. Yaşlılığı bu yönde ele alma yaklaşımı sonunda toplumda yaşlıların dışlanmasına yol açacaktır. Bu geleneksel görüşe karşılık günümüzdeki yaklaşım, yaşlılık sorunlarının çözümünde yaşlının bağımsız yaşamasının önkabulü ile mümkün olacağı düşünülmektedir. Doğru yanıt E'dir.
20.Soru
Bir ana kütleye ilişkin sayısal özelliklere ne ad verilir ?
Bir ana kütleye ilişkin sayısal özelliklere ne ad verilir ?
Nüfus |
Parametre |
Analiz |
Formal demografi |
Ölçüt |
parametre bir ana kütleye ilişkin sayısal özelliklere denir. Doğru cevap B şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ