Avrupa Sosyal Şartı

Sağlık hakkı

İHAM’de Sözleşmeye taraf ülke sayısı kadar hâkim görev yapar ve hâlen Mahkemede 47 hâkim vardır. Hâkimler, taraf devletler tarafından sunulan üç kişilik liste üzerinden Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından seçilir. 9 yıllık bir süre için seçilen hâkimler yalnızca bir dönem görev yapabilirler. Doğru cevap D'dir. 

Siyasi propaganda amacı taşıyan, hakaret niteliği bulunan, denetim organlarını aldatmaya yönelik bilgiler içeren ve ciddiyetle bağdaşmayan başvurular, başvuru hakkının kötüye kullanılması niteliğindeki başvurulardır. Doğru cevap E'dir.

Gıda hakkına yönelik ihlaller ya doğrudan devletin işlem ve eylemleri sonucunda veya devletin gerekli ve yeterli düzenlemeleri yapmaması nedeniyle diğer varlıklar yoluyla oluşur. Bu tür ihlallere, gıda hakkına sahip olmayı engelleyen yasaların varlığı ya da gıda hakkını düzenleyen yasaların kaldırılması; belli kişi ya da grupların gıdaya erişiminin engellenmesi; iç karışıklık veya olağanüstü hâllerde insani amaçlı gıda yardımının engellenmesi; gıda hakkıyla ilgili mevcut hukuki yükümlülüklerle uyuşmayan yasa veya politikaların benimsenmesi; başkalarının gıda hakkını ihlal eden birey ve birey topluluklarının faaliyetlerinin düzenlenmesinde veya uluslararası anlaşmalara taraf olduktan ya da uluslararası organizasyonlara girdikten sonra gıda hakkıyla ilgili uluslararası hukuki yükümlülüklerin yerine getirilmesinde başarısızlık, örnek olarak verilebilir.

Kolektif şikâyet, 1995 tarihli Ek Protokol ile kabul edilmiş olup, 1 Temmuz 1998’den beri yürürlüktedir. Ancak Türkiye, kolektif şikâyet sistemini öngören bu protokolü (3. Protokol) imzalamamıştır. Doğru cevap C'dir.

Komiteye bireysel başvuru mümkündür.

İnsan hakları normatif açıdan evrenseldir. Doğru cevap A'dır. 

1876 tarihli Kanun-u Esasî’nin Türk toplumunun ilk yazılı Anayasası olması bakımından ayrı bir önemi vardır. Doğru cevap B'dir. 

Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesine Ek Seçimlik Protokol, Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Komitesinin bireysel başvuruları kabul etme yetkisini veren Sözleşmesine Ek Seçimlik Protokol, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi Seçimlik Protokolü ve Her Türlü Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Sözleşmesi, İşkenceye Karşı Sözleşme ve Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Üyelerinin Haklarının Korunması Sözleşmesi bireysel şikayet usulünü kabul etmiştir.

Din hürriyeti temel bir insan hakkıdır; özünde, tercihlerine göre inancını seçme ve açıklayabilme, inançlarının gerektirdiği ibadet, tören ve ayinleri yapabilme, öğretebilme ve yayabilme haklarını içerir. Din ve inanca dayalı ayrımcılık eğilimi, inanca dayalı azınlıklara farklı muamele, din ve vicdan hürriyeti ile bağdaşmaz. Bireylerin dini inanç ve kanaatlerini yaymak üzere başkalarına tebliğ ve telkinde bulunabilmesi dini inanç ve kanaatlerin açıklanması çerçevesinde din ve vicdan hürriyetinin kapsamındadır. Bireyler dini inançlarını tek başına veya toplu olarak alenen veya özel olarak ibadet, öğretme, uygulama ve ayin yoluyla açıklayabilir. Bu hak aynı zamanda başkalarını kendi inancı yönünde ikna hakkını da içerir. Bu sebeple devletin din hürriyetine olabildiğince dokunmaması ve hatta dini inançların uygulanmasını fiilen mümkün kılacak koşulları sağlaması gerekmektedir. Dini cemaat ve toplulukların ibadethane açmalarında, toplu yapılan ibadetlerde ibadete katılanların güvenliğinin sağlanmasında devletin pozitif bir yükümlülüğü bulunmaktadır. Herhangi bir dini inancın yayılması amacıyla yürütülen propaganda faaliyetlerinin yasaklanması ve/veya yaptırıma bağlanması din ve vicdan hürriyetine aykırıdır. Bu güvence tüm inanç sistemleri için geçerlidir. Din ve vicdan hürriyeti, kendi başına veya başkaları ile birlikte toplu olarak ve aleni veya gizli bir şekilde ibadet etme, gereklerine uyma, uygulama, öğretme yoluyla açığa vurma özgürlüğünü de içerir. Doğru cevap B'dir. 

İnsan hakları il ve ilçe kurullarının tespit ettikleri ihlaller hakkında dava açma yetkileri bulunmamaktadır. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Cumhurbaşkanının olağanüstü hâl ilan etme yetkisi süre yönünden sınırlandırılmıştır. Anayasaya göre (m. 119), ilan süresi altı ayı geçemez. Bununla birlikte, TBMM bu süreyi değiştirebilir, gerekli görürse olağanüstü hâli kaldırabilir. Olağanüstü hâlin ilanını gerektiren sebeplerin devam etmesi durumunda, TBMM, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine her defasında dört ayı geçmemek üzere bu süreyi uzatabilir. Savaş hâllerinde,dört aylık süreyle sınırlı olma şartı aranmaz.

Merkezi Banjul’da (Gambiya) bulunan Komisyon yılda her biri iki hafta süren iki toplantı yapmakta ve toplantının yeri her yıl değişmektedir.

Kamu yararı amacıyla mülkiyet hakkının sınırlanmasının örneklerini yine Anayasanın çeşitli maddelerinde bulabiliriz. Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlanması amacıyla destekleyici ve teşvik edici tedbirlerin alınması (AY.m. 63); çevrenin geliştirilmesi, çevre sağlığının korunması ve çevre kirlenmesinin önlenmesi (AY m. 56/2); tarım arazilerinin amaç dışı kullanılmasının ve tahribinin önlenmesi (AY m. 45/1); toprağın verimli olarak işletilmesinin korunması ve geliştirilmesi, erozyonla kaybedilmesinin önlenmesi ve topraksız olan veya yeterli toprağı bulunmayan çiftçilikle uğraşan köylüye toprak sağlanması (AY m. 44/1); doğal afetlerin önlenmesi, sanayiin ve turizmin korunması; sağlıklı bir kentleşme ve imar düzeninin sağlanması gibi nedenlerle idare tarafından ve yine kanunla (AY m. 13/1) mülkiyet hakkı sınırlanabilmektedir.

Seçilme hakkının kullanılabilmesi için özellikle, devlet memurları ile hakim, savcı, yüksek yargı organı üyesi, askeri personel gibi bazı kamu görevlilerinin görevlerinden ayrılmaları gerekir. Ancak ülkemizde, milletvekilleri, belediye başkanları, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile muhtarlar mahalli idareler seçimlerinde adaylıklarını koyabilmek veya aday gösterilebilmek için görevlerinden istifa etmek zorunda değildirler.

Çalışma hakkının diğer haklardan farkı, hakkın kullanılmasının, hakkın sahibi dışında başka etmenlere bağlı oluşudur. Zira kişi bu hak ve hürriyetinden, ancak iş ve çalışma ortamı mevcut olduğunda yararlanabilir. Çalışma ortamının sağlanması da devlete verilmiş bir ödevdir. Devlet bu ödevini işsizliği önlemekle yerine getirecektir.