Hasta hakları yönetmeliğinin 16. maddesinde; “hasta, sağlık durumu ile ilgili bilgiler bulunan dosyayı ve kayıtları, doğrudan veya vekili veya kanuni temsilcisi vasıtası ile inceleyebilir ve bir suretini alabilir. Bu kayıtlar, sadece hastanın tedavisi ile doğrudan ilgili olanlar tarafından görülebilir”, 17. Maddesine göre; ‘hasta, sağlık kurum ve kuruluşları nezdinde bulunan kayıtlarında eksik belirsiz ve hatalı tıbbi ve şahsi bilgilerin tamamlanmasını, açıklanmasını, düzeltilmesini ve nihai sağlık durumu ve şahsi durumuna uygun hale getirilmesini isteyebilir.

 “Sağlık Bakanlığı Yataklı ve Yataksız Tedavi Kurumlarında Yapılan Tespit ve Değerlendirme Raporu” olarak belirtilen bu mevzuatta hasta dosyaları ve filmler için genel olarak bir süre belirtilmemiş “kurumlarda saklandığı” ifade edilmiştir. Buna göre madde 25’e göre “15 yıl” saklanma süresi olarak kabul edilmektedir. Yeni doğan bebek dosyaları ve adli dosyalar içinse süre 20 yıl olarak belirtilmiş, adli dosyalar için bu sürenin sonunda da “Devlet arşivlerine gönderilmesi gerektiği” belirtilmiştir.

Etkin bir arşivcilik için gerekli özellikler:

• Her şeyden önce arşivin havalandırma, aydınlatma ve ısıtmasına gereken önem verilmelidir.
• Çalışanlara rahat ve verimliliklerini artıracak bir ortam hazırlanmalıdır.
• Arşivde çalışma yerleri güney-güneybatı yönünde, depolar kuzey-kuzeydoğu yönünde inşa edilmelidir.
• Arşivin girişi, kontrollü geçiş ve güvenliği sağlayıcı teknik özelliklere sahip olmalıdır.

Doğru cevap A'dır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) kişilerin özel hayatının gizliliği, kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi, bu kayıtların başkasına verilmesi, yayılması hallerini suç olarak düzenlemiştir.

Her şeyden önce arşivin havalandırma, aydınlatma
ve ısıtmasına gereken önem verilmelidir.

• Çalışanlara rahat ve verimliliklerini artıracak
bir ortam hazırlanmalıdır.
• Arşivde çalışma yerleri güney-güneybatı yönünde,
depolar kuzey-kuzeydoğu yönünde
inşa edilmelidir.
• Arşivin girişi, kontrollü geçiş ve güvenliği
sağlayıcı teknik özelliklere sahip olmalıdır.
• Arşivdeki dosyalar ve içindeki belgeler neme,
küfe, mantarlara ve sıcaklığa karşı korunmalıdır.
Bunun için gerekli olan klimatizasyon
(iklimleme) sistemi kurulmalıdır.

nedenle ısıyı sabit tutacak bir ısıtma sistemi
kurulmalıdır.
• Fazla rutubeti önlemek için, rutubet emici
cihaz veya kimyevî maddeler kullanılmalıdır.
• Arşivdeki rutubet %50-60 arasında tutulmalıdır.
Bu amaçla higrometre (nemölçer)
arşivin her bölümünde bulundurulmalıdır.
• Yılda en az bir defa mikroorganizmalara
karşı arşiv depoları dezenfekte edilmelidir.
• Raflar paslanmaz çelik yapılmalıdır. Raflar
pasa, manyetik etkileşmeye ve yangına dayanıklı
boya ile boyanmış olmalıdır.
• Yangın, hırsızlık, rutubet, su baskını, toza
ve her türlü hayvan ve haşaratın zararlarına
karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.
• Arşivin duvar, döşeme, kapıları vb. yangına
dayanıklı malzeme ile yapılmalıdır.
• Yangın tehlikesine karşı özellikle depolarda,
ısı yükselmesini ve dumanı algılayan ve
alarm veren dedektörler kullanılmalıdır. Doğru cevap D' dir.

Kaynak odaklı kayıt metodunda, kayıtlar hizmet verilen klinik, birim veya laboratuvara göre sıralanır. Örneğin bu metoda hasta dosyasının ilk bölümü doktor girdilerine, ikinci kısmı hemşire girdilerine, üçüncü bölüm laboratuvar tetkik sonuçlarına, sonra görüntüleme birimlerinin sonuçlarına göre düzenlenebilir. Bu kayıt metodunun kötü yönü, bir hasta için tüm bölümleri baştan aşağıya inceleme gerektirmesidir. Cevap: C şıkkıdır.

Verimli bir arşiv hizmeti sunabilmek için aşağıdaki hususlar önem arz etmektedir:

• Arşivde çalışma yerleri güney-güneybatı yönünde, depolar kuzey-kuzeydoğu yönünde inşa edilmelidir.
• Hasta dosyalarının bulunduğu bölümlerdeki sıcaklık 12-18 derece arasında olmalıdır.
• Raflar paslanmaz çelik yapılmalıdır. Raflar pasa, manyetik etkileşmeye ve yangına dayanıklı boya ile boyanmış olmalıdır.

Razi’nin çiçek hastalığı ve kızamık hakkındaki kitabında iki hastalık arasındaki ilk sınıflandırma çalışmalarından bahsedilmektedir.

Hasta dosyaları, halk sağlığı birimlerinde bölgesel hastalıkların dokusunun çıkarılarak verilecek hizmet ve eğitimlerin planlanmasında kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Hasta dosyaları arşivleri bilimsel araştırmalarda kullanılabilir. Bu nedenle cevap “B” seçeneğidir.

Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında hekimin işlediği şahsi suçlardır. Örneğin, uyarılara rağmen acil bir vakaya zamanında müdahale etmemesi, tıbbi müdahale için onayını alması gerekirken hastadan onay almamış olması ya da herhangi bir tehlike nedeniyle hastayı, örneğin ameliyathanede, bırakıp gitmesi kişisel kusur sayılır.

Kişinin izin verdiği haller saklı kalmak üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında, açıklanması halinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, mesleki ve ekonomik değerlerine haksız müdahale oluşturacak bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır. Kamu yararının gerektirdiği hallerde, kişisel bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluşlar tarafından, ilgili kişiye en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası alınmak koşuluyla açıklanabilir.

Elle yazılmış veya diktafonlara dikte edilmiş çıkış özeti, ameliyat notu ve sağlık raporu gibi, hasta ile ilgili çeşitli belgelerin ve özel formların yazılması ve yazılanların ilgili dosyalara konulması ayrıca işi biten dosyaların dosyalama bölümüne gönderilmesi tıbbi sekreterler bölümünün başlıca görevidir. Doğru cevap A'dır.

Kişinin izin verdiği haller saklı kalmak üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında,
açıklanması halinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, mesleki ve ekonomik değerlerine haksız müdahale oluşturacak bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır. Kamu yararının gerektirdiği hallerde, kişisel bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluşlar tarafından, ilgili kişiye en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası
alınmak koşuluyla açıklanabilir.

İş denetiminde izlenen basamaklar şunlardır:
• İş geçerliliği
• Sıra denetimi
• Yığın toplamları
• Denetim geçmişi
• İşin birden çok yapılmasıdır.

Kişinin izin verdiği haller saklı kalmak üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında, açıklanması halinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, mesleki ve ekonomik değerlerine haksız müdahale oluşturacak bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır. Kamu yararının gerektirdiği hallerde, kişisel bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluşlar tarafından, ilgili kişiye en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası alınmak koşuluyla açıklanabilir.

Belgelerin gizli tutulması tıbbi belgelerin büyük önem taşımasının nedenlerinden biri değildir. Bu nedenle cevap “E” seçeneğidir.

06.06.2007 tarihli ve 5228 sayılı Yataklı Tedavi Kurumları Tıbbi Kayıt ve Arşiv Hizmetleri Yönergesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönerge'ye göre sağlık kurumlarının arşivinde saklanan hasta dosyaları ve diğer tıbbi bilgiler mahkemelere verilebilir. Hasta dosyaları sağlık kurumunun malıdır. Hekimlik Meslek Etiği Kurallarının 9. maddesine göre; “Madde 9- Hekim, hastasından mesleğini uygularken öğrendiği sırları açıklayamaz. Hastanın ölmesi ya da o hekimle ilişkisinin sona ermesi, hekimin bu yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.”.

Tablo 4.1 Tıp Fakültesi Hastanelerinde Hasta Dosyaları Ve Diğer Tıbbi Kayıtların Saklama Sürelerinde yer alan değerlere göre sürelere baktığımızda

Hasta dosyalarında bulunan formlar, bu bölümde aşağıdaki sıraya göre dizilir: Hastane Giriş
Kâğıdı, Tıbbi Müşahade ve Muayene Kâğıdı, Derece Kâğıdı, Hasta Tabelası, Röntgen İstek Kâğıdı,
Laboratuvar İstek Kâğıdı ve diğer tetkik raporları,
Ameliyat Kâğıdı, Çıkış Özeti-Epikriz

Doğru cevap A seçeneğidir.