Toplumsal Değişme Kuramları Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aslolanın değişim değil istikrar ve denge olduğunu ileri sürerken Amerikan toplumunda sosyalist bir devrimin imkan ve gerekliliğini yadsıyan ve bu minvalde toplumda çeşitli çalkalanmalar olsa da toplumun değişmez olup kendisini sürdüreceğini savunan düşünür kimdir?
Merton |
Weber |
Simmel |
Dahrendorf |
Parsons |
Parsons, aslolanın değişim değil istikrar ve denge olduğunu ileri sürerken Amerikan toplumunda sosyalist bir devrimin imkan ve gerekliliğini yadsımaktadır. Ona göre, bu minvalde toplumda çeşitli çalkalanmalar olsa da toplum değişmez, kendisini sürdürür.
Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisini Mümtaz Turhan devletin veya egemen elitlerin
zor kullanarak gerçekleştirdikleri kültür değişmelerini ifade etmek için kullanmıştır?
Modernleşme |
Demokratikleşme |
Sanayileşme |
Serbest Kültür Değişimleri |
Cebri Kültür Değişimleri |
Mümtaz Turhan devletin veya egemen elitlerin zor kullanarak gerçekleştirdikleri kültür değişmelerini ifade etmek Cebri Kültür Değişimlerini kullanmıştır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Simmel'in çatışma ile ilgili fikirlerindendir?
Sosyal değişmede çatışmanın merkezi bir öneme sahip olması söz konusu değildir |
İnsanları etkileşim içinde birbiriyle bağlayan çatışma geçicidir |
Daimi çatışma toplumu statik kılar |
Çatışmaların toplumda meydana getirdiği değişimler toplumun sürekliliğinin sağlanmasında önemli bir yere sahiptir |
Modern toplumda çatışmanın temeli üretim sürecidir |
Simmel çatışmanın sonuçlarını değişmeden ziyade toplumsal süreklilik açısından araştırmaya yönelmiştir. Ona göre çatışmaların toplumda meydana getirdiği değişimler toplumun sürekliliğinin sağlanmasında önemli bir yere sahiptir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Dahrendorf’un temel önermelerinden biri değildir?
Değişimin kaçınılmazlığı |
Çatışmanın kaçınılmazlığı |
Toplumdaki her unsurun değişime katkısı |
Çatışmanın mülkiyet eksenli olması |
Çatışmanın yoğunluk ve şiddet düzeyine göre farklılaşması |
Dahrendorf, yapısal işlevselciliğin sosyal denge modeline karşı toplumsal istikrarsızlık, çatışma ve sosyal çözülmeyi vurgulayan bir çatışmacı model sunmuştur. Dahrendorf’a göre, her toplumda kaçınılmaz olarak her unsur değişime tabi olduğu gibi, aynı zamanda değişime de katkı sunmaktadır. Ayrıca, her toplumda değişime kaynaklık eden sosyal çatışma kaçınılmazdır. Buna ek olarak, Dahrendorf’a göre bir çatışmanın sosyal değişime yol açması yoğunluk ve şiddet düzeyine göre çeşitlilik arz etmektedir. Bununla birlikte Dahrendorf, Marx’ın mülkiyet eksenli çatışma teorisini eleştirerek, yerine güç için mücadeleyi temel alan bir çatışma anlayışı ortaya koymuştur. Doğru cevap D’dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı zamanında toprak rejimi ile ilgili söylenemez?
Mülk toprakları, vakıf toprakları ve miri topraklar olarak ayrılır. |
Osmanlı Devleti’nde bir ana vergi ünitesidir. |
Devletin mali düzenini istikrarlı kılabilmiştir. |
Savaş gücünün en önemli dayanağı olmuştur. |
Toprakların çoğu halkın serbest ekip biçmesine ayrılmıştır. |
Osmanlı toprak rejimi içinde, basitçe, üç tür toprak yer alırdı. Mülk toprakları, vakıf toprakları ve miri topraklar. Osmanlı Devleti’nde bir ana vergi ünitesidir. Devlet, dirlik sahipleri aracılığı ile bu küçük birimlerden topladığı vergiler sayesinde mali düzenini istikrarlı kılabilmiştir. Toprak rejiminin Osmanlı Devleti için önemi sadece mali düzenin belkemiğini oluşturması ile sınırlı değildir. Toprak rejimi ikinci olarak Osmanlı Devleti’nin savaş gücünün en önemli dayanağı olması bakımından da kritik bir işlev yüklenmiştir.
6.Soru
Hangisi Islahat kelimesinin eşanlamlısıdır?
Reform |
Devrim |
İhtilal |
İttihat |
Hilafet |
Islahat ve reform eş anlamlı kelimeler. Her ikisi de düzeltme demek. Yani bozulan düzeni tekrar eski haline getirme çabasını temsil ediyorlar.
7.Soru
Daniel Bell'e göre sanayi sonrası toplumun başat tipleri aşağıdakilerden hangisidir?
Bilim adamları |
Toprak sahipleri |
Köylüler |
İşçiler |
Sanayiciler |
Bilim adamları ve araştırmacılar sanayi sonrası toplumun başat tipleridir.
8.Soru
Yaklaşımıyla çatışma sosyolojisine temel olan kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
George Ritzer |
Lewis Coser |
Georg Simmel |
Ralf Dahrendorf |
Randall Collins |
Çatışma sosyolojisine düşünceleriyle temel olan isim, sosyal değişmede çatışmanın merkezi bir yeri olduğunu öne süren Georg Simmel’dir. Simmel’e göre, insanları etkileşim içinde birbirine bağlayan, geçici değil toplumun daimi bir özelliği olan çatışma, benzer ilgi ve çıkarlara sahip kişilerin amaçlarına ulaşmak için bir araya gelmelerini sağlayan bir etkendir. Doğru cevap C’dir.
9.Soru
Osmanlı toprak rejimi içinde yer alan hangi toprak türü hacmen en fazla yer tutar ve mutlak mülkiyet hakkı devlete aittir.?
Mülk toprakları |
Vakıf toprakları |
Miri topraklar |
Bağ toprakları |
Bahçe toprakları |
Osmanlı toprak rejimi içinde üç tür toprak türü yer alır. Mülk toprakları, vakıf toprakları ve miri topraklar. Bu üçü içinde miri toprakların hacmi diğer ikisi ile karşılaştırılamayacak kadar çoktur.
Dolayısıyla Osmanlı toprak rejiminin esasını miri topraklar oluşturmaktadır. Miri toprak ya da arazinin mutlak mülkiyet hakkı devlete aittir.
10.Soru
Sosyolojik teoride ortaya çıkan iki baskın çatışma teorisi seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Diyalektik çatışma teorisi, Marksist teori |
Eleştirel teori, Marksist teori |
Diyalektik çatışma teorisi, İşlevselci çatışmacılık |
Eleştirel teori, işlevselci çatışmacılık |
Sosyal çatışmacılık, eleştirel teori |
Sosyolojik teoride ortaya çıkan iki baskın çatışma teorisi; diyalektik çatışma teorisi ve işlevselci çatışmacılıktır.
11.Soru
Materyalizm düşüncesinin etkisi altında kalmış olan Jön Türklerin önemli ismi aşağıdakilerden hangisidir?
Prens Sabahattin |
Abdullah Cevdet |
Ahmet Rıza |
Mizancı Murat Bey |
Namık Kemal |
Jön Türkler’in düşünce dünyasında dönemin Avrupa’sında etkin olan pozitivizm ve materyalizm paradigmalarının etkileri görülür. Bu çerçevede, Jön Türklere göre, var olan sorunlarla ancak bilim ve aklın referans alınması yoluyla mücadele edilebilir. Materyalizm ile yakınlık kurmuş olan isim ise, İttihad-i Osmani Cemiyeti’nin ilk kurucuları arasında yer alan Abdullah Cevdet’tir. Doğru cevap B’dir.
12.Soru
Aşağıdaki kuramcı-yaklaşım eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir?
Collins-Alışverişçi Çatışma Yaklaşımı |
Dahrendorf- Diyalektik Yaklaşım |
Coser-Çatışmanın İşlevi Yaklaşımı |
Parsons-Genel Denge Yaklaşımı |
Merton- Organizmacı Yaklaşım |
Merton, organizmacı yaklaşımın değil yapısal işlevselci yaklaşımın önemli temsilcilerinden biridir. Doğru cevap E’dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Marx'a göre toplumsal hayatın temelini ekonominin oluşturmasına neden olmaktadır?
Üretici etkinlikler insanların doğasını belirler |
Emek artışı değer artışını beraberinde getirmektedir |
Montaj hatları yabancılaşmayı engeller |
Toplumsal üretim ilişkileri arasında bir karşılılık yoktur |
Üretim faaliyeti toplumsal değil bireyseldir |
Marx’a göre, üç nedenle toplumsal hayatın temelini ekonomik üretim oluşturur:
- (1) Üretici etkinlik insanın doğasını belirler.
- (2) Üretici etkinlik, fiziksel varoluş koşullarını sağlayıncaya kadar bir başka şey
yapamamamız anlamında, mantıken diğer etkinliklerden önce gelir. - (3) Üretici etkinliğin yapısı diğer toplumsal etkinliklerin kazanacağı biçim açısından nedensel sonuçlara sahiptir.
- Örneğin, bir aristokrat ve bir köylü tamamen farklı biçimlerde yaşar, yani aristokrat çalışmaya gerek kalmadan hayatını sürdürürken, köylüler zamanlarının önemli bir kısmını kendilerinin (ve nihayetinde aristokratların) var olabilmesi için gerekli şeyleri üretmeye ayırırlar.
14.Soru
Osmanlı toplumsal düzeni içerisinde hükümdarın otoritesini temsil kabiliyetinde olmayan sınıfın adı aşağıdakilerden hangisidir?
Din adamları |
Askerler |
Şehzadeler |
Yöneticiler |
Reaya |
Diğer yanda ise tebaa ya da reaya vardır.
15.Soru
Osmanlılarda şehir ve kasabalarda devletle halk arasındaki ilişkileri düzenleyen kimselere ne ad verilirdi?
Yeniçeri serdan |
Kethüdayeri |
Ayan |
Zahireci |
Bezzaz |
Osmanlılarda şehir ve kasabalarda devletle halk arasındaki ilişkileri düzenleyen kimselere Ayan adı verilirdi.
16.Soru
Aşağıda yer alan olaylardan hangisi ile feodalizm sarsılmaya başlamıştır?
1492’de Amerika kıtasının keşfi. |
I. Dünya Savaşı |
II. Dünya Savaşı |
1096-1272 Haçlı Seferleri |
1991 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılması |
Feodalizm ya da Ortaçağ Batı Avrupa düzeni, 1453’te İstanbul’un fethi, 1492’de Amerika kıtasının keşfi, 1497/98’de Ümit Burnu’nun bulunuşu, Köylü ayaklanmaları ve Reform gibi bir dizi tarihi ve siyasi hadise ile birlikte sarsılmaya başlar.
17.Soru
Türkiye toplumunun tarihsel ve güncel değişimlerini açıklamaya çalışan araştırmalara temel teşkil eden teorisyenler kimlerdir?
Marx ve Weber |
Grundrisse ve Marx |
Weber ve Grundrisse |
Parsons ve Weber |
Parsons ve Marx |
Klasik sosyolojide Batı dışı toplumlarda modernleşme ve toplumsal değişimi açıklamada birbiri ile rekabet eden iki teori olan Marx’ın Asya Tipi Üretim Biçimi (ATÜT) analizi ile Weber’in patrimonyalizm açıklaması Türkiye toplumunun tarihsel ve güncel değişimlerini açıklamaya çalışan araştırmalara da temel teşkil etmiştir.
18.Soru
Cezayir Bağımsızlık Savaşı aşağıdaki süreçlerden hangisine örnek verilebilir?
Endüstri Devrimi |
Dekolonizasyon |
Aydınlanma |
Bolşevik Devrimi |
I. Dünya Savaşı |
Dekolonizasyon, sömürgelerde, sömürge idaresinin sona erdirilerek yerli halkın kendi bağımsız ulus-devletini kurması politikası idi. II. Dünya Savaşı sonrasında başlayan bu dekolonizasyon süreci,1960’lı yıllar da dahil olmak üzere uzun bir sürece yayıldı. Savaş sonrasında eski sömürgeler birbiri arkasına ulus-devletler haline gelmeye başladı. Sömürgelerin bağımsızlık kazanması, öncelikle sömürge coğrafyalarındaki halkın direncinin, sömürge idarelerine karşı ayaklanma ve kendi düzenini kurma çabasının ürünüdür. Bu anlamda önemli bir örnek olarak Cezayir Bağımsızlık savaşını verebiliriz. Doğru cevap B'dir.
19.Soru
Asya tipi Üretim biçimi (ATÜT) aşağıdaki isimlerden hangisi tarafından geliştirilmiş bir teoridir?
Weber |
Marx |
Engels |
Grundrisse |
Ülgener |
ATÜT, Marx’ın kendi kaptalizmin gelişimini açıklamada ve sosyal teorisini kurmada
kullandığı Batı dışı toplumlara dair bir durağanlık teorisidir.
20.Soru
Otoritenin birliği anlamına gelen ve Ali Suavi tarafından güçler ayrılığı ilkesine karşı olarak öne sürülen ve şeriat ve kanun dahi ezeli adalet ilkesine bağlı bir zincir ilkesinin özünü oluşturan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Meşruti Monarşi |
Vahdet-i İmamet |
Kanuni Esasi |
Pozitivizm |
Terakki |
Vahdet-i İmamet: Bu kavram, otoritenin birliği anlamına gelir ve Ali Suavi tarafından güçler ayrılığı ilkesine karşı olarak öne sürülmüştür. Ali Suavi’ye göre, yürütme hükme, hüküm fetvaya, fetva ise şeriat ve kanuna bağlıdır. Şeriat ve kanun dahi ezeli adalet ilkesine bağlıdır. İşte bu bağlılık zinciri vahdet-i imamet ilkesinin özünü oluşturmaktadır. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ