Toplumsal Değişme Kuramları Final 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Üçüncü Dünya ülkelerinin yeterli ve sürdürülebilir kalkınma düzeyine ulaşmamalarını, ileri kapitalist dünyaya bağımlılıklarına bağlayan kuramları anlatan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Oryantalist kuram |
Postmodern kuram |
Kolonyal kuram |
Bağımlılık Kuramı |
Modernleşme Kuramı |
Bağımlılık Kuramı, Üçüncü Dünya ülkelerinin yeterli ve sürdürülebilir kalkınma düzeyine ulaşmamalarını, ileri kapitalist dünyaya bağımlılıklarına bağlayan kuramları anlatan terimdir (Marshall, 1999, s. 55). Bu kuramı savunanlar açısından, düşük gelirli ülkelerin yoksul olmalarının temel sebebi, zengin ülkeler ve bu zengin ülkelerde konuşlanmış çokuluslu şirketlerdir. Onlara göre, küresel kapitalizm, ülkeleri bir yoksullaşma ve sömürü girdabına hapsetmektedir (Giddens, 2008, s. 455).
2.Soru
Parsons'a göre bir toplumsal sistemin sahip olduğu şematik döngüde aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?
Uyum |
Hedefe ulaşma |
Bütünleştirme |
Çatışma |
Örüntüleri muhafaza etme |
Parsons’a göre bir toplumsal sistem uyum, hedefe ulaşma, bütünleştirme ve örüntüleri muhafaza etme (AGIL: Adaptation, Goal Attainment, Integration ve Latency) şeklinde bir şematik döngüye sahiptir.
3.Soru
Sanayileşme faaliyetlerinin toplumsal yapıda meydana getireceği değişimleri anlamak üzere Devlet Planlama Teşkilatım(DPT) tarafından ısmarlanmış çalışma aşağıdakilerden hangisidir?
İstatsitiksel Gözlem : Çankırı |
Bir örneklem incelemesi : Osmaniye |
Ereğli: Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası |
Bir Doğu Gözlemi : Ardahan |
Hiçbiri |
Ereğli: Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası çalışmasıdır. Bu çalışma sanayileşme faaliyetlerinin toplumsal yapıda meydana getireceği değişimleri anlamak üzere Devlet Planlama Teşkilatım(DPT) tarafından ısmarlanmıştır.
4.Soru
Serbest ve cebri kültür değişimlerini Türk modernleşmesinin tıkanıklığını açıklamak üzere kullanan sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Mübeccel B. Kıray |
Mümtaz Turhan |
Kemal Karpat |
Sabri F. Ülgener |
Şerif Mardin |
Serbest ve cebri kültür değişimlerini Türk modernleşmesinin tıkanıklığını açıklamak üzere kullanan sosyolog Mümtaz Turhan'dır. Doğru yanıt B şıkkıdır.
5.Soru
Çağdaş sosyolojide yapısal işlevselciliğin kurucusu olan Parsons aynı zamanda modernleşme kuramının da önemli isimlerinden birisidir. Parsons’a göre tüm toplumlar nihayetinde ilerlemiş ve gelişmiş bir aşamaya varacaklardır. Bunun için aşağıdakilerden hangisi gereklidir?
eğitimi sürekli güncelleme |
seküler toplum olma |
modern toplumları modelleme |
okuma yazma oranını arttırma |
orta sınıfı kalkındırma |
Çağdaş sosyolojide yapısal işlevselciliğin kurucusu olan Parsons aynı zamanda modernleşme kuramının da önemli isimlerinden birisidir. Parsons’a göre tüm toplumlar nihayetinde modern aşamaya varacaklardır. Bunun için de modern toplumları modellemelidirler.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ideal tipin özelliklerinden biri değildir?
En iyi olguyu ifade eder. |
Tek taraflı bir abartmadır. |
Toplumu tüm biçimleriyle inceleme amacı taşır. |
Kültürlerarası karşılaştırma yapmaya olanak tanır. |
Weber tarafından ortaya atılmıştır. |
Weber’in ürettiği en önemli yöntemsel fikirlerden birisi olan “ideal tip”, tek taraflı bir abartmadır. İdeal tipler, toplumsal dünyayı tüm tarihsel ve güncel çeşitleriyle incelemek ve toplumsal olguları zaman içinde ve kültürler arası karşılaştırmak amacıyla kullanılır. Bununla birlikte ideal tip, bir tür ütopya olmadığı gibi, olası en iyi olgudan bahsetmek anlamına da gelmemektedir. Doğru cevap A’dır.
7.Soru
Genç Osmanlılar Cemiyeti, kendi içerisinde farklı eğilimleri olan dört gruptan oluşmaktadır. Buna göre, "hürriyet" ve "millet" kavramlarını merkeze alarak bir temsilciler meclisi kurulması fikrini savunan eğilimin temsilcisi olan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Namık Kemal |
Ali Suavi |
Ziya Paşa |
Mustafa Fazıl |
Halil Şerif |
Şerif Mardin, Genç Osmanlılar arasında en az dört farklı eğilim tespit etmektedir. Genç Osmanlılar içindeki eğilimlerden birini Namık Kemal temsil etmektedir. Namık Kemal de batılı fikirlerin çekimine kapılmıştır. Ancak onun merkezi kavramları “hürriyet” ve “millet”dir. Ona göre bir temsilciler meclisinin kurulması imparatorluğu tahrip etmekte olan çeşitli bağımsızlık hareketlerini ortadan kaldırma potansiyeline sahiptir.
8.Soru
Bir mahalleye bir park yapımının o mahallenin sosyal yaşamında oluşturduğu etki hangi düzeyde değişime bir örnektir?
Küçük ölçekli |
Büyük ölçekli |
Orta ölçekli |
Kapsamlı |
Büyük çaplı |
Bir mahalleye bir park yapımının o mahallenin sosyal yaşamında oluşturduğu etki küçük ölçekli değişime bir örnektir. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi feodalizm ya da Ortaçağ Batı Avrupa düzenini sarsan olaylar arasında yer almaz?
İstanbul’un fethi |
Amerika kıtasının keşfi |
Reform hareketleri |
Endüstri devrimi |
Köylü ayaklanmaları |
Feodalizm ya da Ortaçağ Batı Avrupa düzeni, 1453’te İstanbul’un fethi, 1492’de Amerika kıtasının keşfi, 1497/98’de Ümit Burnu’nun bulunuşu, Köylü ayaklanmaları ve Reform gibi bir dizi tarihi ve siyasi hadise ile birlikte sarsılmaya başlar.
10.Soru
1878’de meclisin süresiz tatil edilmesi ve Kanun-i Esasi’nin askıya alınmasına yönelik tepkiler bir süre sonra muhalif bir hareketin ortaya çıkması ile sonuçlanmıştır. Bu hareket aşağıdakilerden hangisidir?
Vahdet-i İmamet |
Islahat Fermanı |
Tanzimat Fermanı |
Jön Türkler |
Genç Osmanlılar |
1878’de meclisin süresiz tatil edilmesi ve Kanun-i Esasi’nin askıya alınmasına yönelik tepkiler bir süre sonra Jön Türkler olarak adlandıracağımız muhalif hareketin ortaya çıkması ile sonuçlanmıştır. Bu muhalif hareket Mülkiye ve Harbiye’de, yani dönemin siyasal bilgiler fakültesi ile harp okullarında eğitim görmekte olan öğrenciler tarafından organize edilmiştir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Parsons’un teorisindeki birim eylemin bileşenlerinden biri değildir?
Aktör |
Hedef |
Durum |
Organizma |
Normlar |
Parsons’un beşeri eylem sistemlerinin en küçük birimi olan eylem "birim eylem"dir. Birim eylemin bileşenleri "aktör", "hedef", "durum" ve "normlar" biçiminde sıralanmaktadır. Doğru cevap D’dir.
12.Soru
Marx, Hegel'in hangi yöntemini gerçekliği anlamanın önemli bir aracı olarak görmüştür?
Tarihsel materyalizm |
Diyalektik |
Varlık |
Değişme |
Emek-değer |
13.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Merton'a göre toplumsal yapının dört düzleminden biri değildir?
Bireysel düzey |
Grup düzeyi |
Toplumsal sistem düzeyi |
Evrensel sistem düzeyi |
Kültürel sistem düzeyi |
Merton'a göre toplumsal yapının dört düzlemi; bireysel düzey, grup düzeyi, toplumsal sistem düzeyi ve kültürel sistem düzeyidir.
14.Soru
Mizancı Murat Bey ile Ahmet Rıza’nın farklı düşüncelere sahip oldukları konu aşağıdakilerden hangisidir?
Şiddet karşıtlığı |
Kanun-i Esasi’nin tekrar yürürlüğe konması |
Osmanlılık bilincinin gerekliliği |
Halkın eğitim yoluyla aydınlatılması |
Yabancı müdahalesi |
İlk olarak, hem Mizancı Murat Bey hem de Ahmet Rıza’nın şiddet karşıtı oldukları, devletin içinde bulunduğu zor durumdan kurtulması için uzun erimli ıslahatlar gerektiğini düşündükleri belirtilmelidir. İkincisi, her ikisi de Kanun-i Esasi’nin tekrar yürürlüğe konmasına halkın henüz hazır olmadığını düşünerek, eğitim yoluyla halkı aydınlattıktan sonra tekrar bir anayasalı rejime geçişin daha makul bir çözüm olduğu noktasında da ortaklaşırlar. Üçüncüsü, Osmanlıcılığı, yani din ve etnik kimlik farkı gözetmeksizin bir ortak Osmanlılık bilinci etrafında bir araya gelmeyi devletin kurtuluşu için önemli bir gereklilik olarak görmüşlerdir. Ayrıca, yine her iki isim düzenin temini hususunda da bir ortaklığa sahiptir. Bununla birlikte, Mizancı Murat Bey ve Ahmet Rıza yabancı müdahalesi noktasında ayrışırlar. Ahmet Rıza her türlü yabancı müdahalesine şiddetle karşı bir isim iken, Murat Bey en azından işler yoluna girene kadar yabancı müdahalesinden, özellikle İngilizler ile sıkı münasebetten yana olmuştur. İkinci bir farklılık ise, Ahmet Rıza’da oldukça baskın bir pozitivist ve materyalist damar söz konusu iken, aynı durumun Murat Bey için söz konusu olmamasıdır. Mizancı Murat Bey, düzeni sağlayıcı bir unsur olarak sıklıkla ahlaktan bahsetmiştir. Doğru cevap E’dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geçiş dönemi (kabaca 1920-1960) toplumsal değişim incelemelerinin seyri arasında yer almaz?
Tarihsel |
Orta |
Ulus temelli |
Din değişimde etkilidir. |
Yaşam biçimi temelli |
"Din değişimde etkilidir, Ulus temelli, Orta, Tarihsel" her biri geçiş dönemi (kabaca 1920-1960) toplumsal değişim incelemelerinin seyri arasında yer alır.
16.Soru
Şerif Mardin Türk modernleşmesini aşağıdakilerden hangi çerçeve bağlamında incelemiştir?
Despotik devlet ve tebaa ikilemi |
Asyatik toplum teorisi |
Tampon kurumlar |
Merkez çevre analizi |
Demokratikleşme perpektifi |
Şerif Mardin Türk modernleşmesini Merkez çevre analizi çerçeve bağlamında incelemiştir
17.Soru
19. yüzyılda bütün Batı Avrupa ülkelerini saran işçi sınıf hareketleri aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yer ve tarih olarak doğru biçimde verilmiştir?
1830 Lyon |
1840 Paris |
1834 Berlin |
1848 Viyana |
1830 Paris |
19. yüzyılda bütün Batı Avrupa ülkelerini saran işçi sınıf hareketleri endüstrileşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkmış, 1848 işçi ayaklanmalarında olduğu gibi, var olan toplumsal düzende sarsıcı etkiler yaratmıştır. 1789 sonrasında Avrupa’da 1830 Lyon, 1848 Paris, Almanya–Fransa Sedan Savaşını müteakip 1871 Paris Komün ayaklanmalarında olduğu gibi Avrupa’da ritmik dalgalar halinde sınıf temelli hareketlere tanık olunmuştur. Doğru cevap A'dır.
18.Soru
20. yüzyılın ilk yarısını tanımlayıcı olgu krizdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Avrupa merkezli bu krize kaynaklık eden sorunlar arasında yer almaz?
Rus Devrimi |
I. Dünya Savaşı |
Sömürgelerdeki ayaklanmalar |
1929 ekonomik krizi |
Aydınlanma hareketi |
20. yüzyılın ilk yarısını tanımlayıcı olgu krizdir. Avrupa merkezli bu kriz ekonomik, siyasi ve düşünsel boyutta hayli kapsamlı yaşanmış bir krizdir ve dönemin toplumsal değişme anlayışını da, siyasi ve ekonomik paradigmalarını da derinden etkilemiştir. 20. yüzyılın ilk yarısında krize kaynaklık eden sorunlar, sırasıyla:
1. I. Dünya Savaşı,
2. Rus Devrimi,
3. Sömürgelerde ayaklanma ve
4. 1929 ekonomik krizidir.
19.Soru
Dünya tarihinde, uygarlıklar arası ilişkilerde yaşanan bir dizi tarihi, siyasi ve toplumsal hadisenin tetiklemesi ile Batı Avrupa’da bugünkü modern dünyayı hazırlayan tarihi süreç aşağıdakilerden hangisidir?
tarih öncesi dönem |
islamiyet öncesi dönem |
islamiyet sonrası dönem |
modern dönem |
postmodern dönem |
Toplumsal değişme konusunun toplum tanımlamalarında ve toplumun incelenmesinde merkezi
bir olgu olarak ortaya çıkışı modern dönemle birliktedir. Modern dönem derken 1500-1800 tarihleri arasında ortaya çıkan ve bugün de devam eden
tarihsel dönemi kastediyoruz. 1500’lerle birlikte
dünya tarihinde, uygarlıklar arası ilişkilerde yaşanan bir dizi tarihi, siyasi ve toplumsal hadisenin
tetiklemesi ile Batı Avrupa’da bugünkü modern
dünyayı hazırlayan tarihi süreç yaşanmaya başlamıştır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 20. yüzyılın ilk yarısında krize kaynaklık eden sorunlardan biri değildir?
Çin Kültür Devrimi |
I. Dünya Savaşı |
Rus Devrimi |
Sömürgelerde ayaklanma |
1929 ekonomik krizi |
20. yüzyılın ilk yarısında krize kaynaklık eden sorunlar, sırasıyla:
1. I. Dünya Savaşı,
2. Rus Devrimi,
3. Sömürgelerde ayaklanma ve
4. 1929 ekonomik krizidir. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ