Maddi ayıp

7

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen sözleşmeler ile bilgilendirmelerin en az on iki punto büyüklüğünde hazırlanması gerekmektedir.

Bir malın sahip olması gereken renk, şekil, kalite vb. fiziki özelliklerde eksiklik bulunması durumunda ortaya çıkan ayıp "maddi ayıp"tır.

Nedensiz olabilir.

B şıkkı doğrudur. Serbest piyasa ekonomilerinin temelini rekabet oluşturur. Rekabet ortamında tüketiciye sunulan mal ve hizmetlerin kalitesi artar ve fiyatlar düşer. Dolayısıyla rekabeti koruyucu düzenlemeler tüketicilerin korunmasına da hizmet eder. Rekabet ortamında, tüketicinin serbestçe seçim yapabileceği çeşitli mal ve hizmetler yer alır. Rekabet ortamını korumak için ülkemizde Rekabetin Korunması Hakkında Kanun çıkarılmıştır

Bir mal veya hizmetin ayıplı olup olmadığının tespitinde, o mal veya hizmetin ya sözleşmeyle belirlenmiş olan veya bildirilmiş olan nitelikleri taşıyıp taşımadığı ya da aynı nitelikteki ortalama bir mal veya hizmetin objektif olarak sahip olması gereken nitelikleri taşıyıp taşımadığı ölçütü esas alınır. Birinci ölçüt kapsamında tespit edilen ayıp, sübjektif ayıp, ikinci ölçüt kapsamında tespit edilen ayıp ise objektif ayıp olarak adlandırılır.

3

Haksız rekabet nedeniyle açılabilecek hukuk
davaları şunlardır:
• Tespit davası: Fiilin haksız olup olmadığının tespiti için açılır.
• Önleme (men) davası: Haksız rekabetin önlenmesi için açılır.
• Eski hale iade (düzeltme) davası: Haksız rekabetin sonucu olan maddî durumun
ortadan kaldırılması, haksız rekabet yanlış veya yanıltıcı beyanlarla yapılmışsa bu beyanların düzeltilmesi ve haksız rekabetin işlenmesinde etkili olan araçların ve malların imhası için açılır.
• Maddi tazminat davası: Kusur varsa zarar ve ziyanın tazmini için açılır.
• Manevi tazminat davası: Türk Borçlar Kanununun 56’ıncı maddesinde öngörülen
şartların varlığında manevi tazminat verilmesi için açılır.

Ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri Reklam Kurulu belirler.

Ayıplı mal veya hizmetler nedeniyle tüketicilere tanınan haklar farklı nitelik taşımaktadırlar. Farklı nitelikleri nedeniyle, tüketicinin sahip olduğu hakların, sorumluların her birine karşı ileri sürülmesi mümkün değildir. Şöyle ki, sözleşmeden dönme ve bedelin indirilmesi talebi ancak satıcıya veya sağlayıcıya karşı ileri sürülebilir. Dolayısıyla, üretici veya ithalatçıya karşı sözleşmeden dönme veya bedelin indirilmesi haklarının kullanılması mümkün olmamaktadır.
Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları ise, üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi talebinin yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.

C şıkkı doğrudur. Hukuki ayıp, tüketime konu mal veya hizmet açısından tüketicinin o mal ya da hizmetten faydalanma olanağını azaltan ya da tamamen ortadan kaldıran hukuki yasaklama ya da sınırlamaların bulunması durumudur. Örneğin, ürünün kullanımı veya hizmetin sunumu için gerekli izin belgelerinin sağlanmaması, satılan malın hacizli olması, satın alınan bilgisayardaki işletim programının lisanssız olması gibi durumlarda hukuki ayıp oluşacaktır.

bir

örtülü reklam

Ticari reklamları, çoğunlukla üretici (imalatçı) veya ithalatçı firmalar, distribütör firmalar, satıcı veya sağlayıcılar, acenteler vb. kuruluşlar yapar. Bunlar reklam veren olarak reklamlardan sorumlu olduğu gibi reklamın yayınlanmasına aracılık eden reklam ajansları ve mecra kuruluşları da bu madde hükümlerine uymakla yükümlüdür.

Hizmetin ayıplı çıkması durumunda tüketicilerin sahip olduğu haklar da TKHK. m. 15’de düzenlenmiştir. Anılan hükme göre tüketiciler; sözleşmeden dönme, bedel indirimi isteme, hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarılmasını isteme, hizmetin yeniden görülmesini isteme seçimlik haklarına sahiptir.

Tüketici hakkı kavramı daha önce de ifade ettiğimiz gibi, ilk kez ABD’de başkan Kennedy tarafından kullanılmış ve dört temel tüketici hakkından söz edilmiştir:

• Tüketicinin bilgi edinmesi

• Tüketicinin sesini duyurması

• Tüketicinin tazmin edilmesi

• Tüketicinin örgütlenmesi

Satıcı, sağlayıcı veya kredi veren ile tüketici arasındaki sözleşmede yer alan haksız şartlar geçersiz olacaktır. Yok sayılan bu hükümler olmadan da sözleşme ayakta durabiliyorsa sözleşmenin geri kalanı varlığını korur. Yani haksız şartlar var diye her koşulda sözleşme mutlaka hükümsüz hale gelmez.