Türk Dili 1 Final 44. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçenin kullanımı ile ilgili yanlış bir bilgidir?
Yazılışla söyleyiş arasında değişiklikler olması |
Yazı dilinin daha durağan, konuşma dilinin gelişime açık olması |
Yazıldığı gibi okunan okunduğu gibi yazılan bir dil olması |
Yerel kullanım etkisiyle bazı sözcüklerin çekiminde birtakım seslerin düşürüldüğü |
Kimi sözcüklerin kullanımında ses türemesinin ortaya çıkması |
Türkçenin kullanımıyla ilgili olarak yaşanan sorunların başında söyleyiş (telaffuz, sesletim) bozuklukları gelmektedir. Ancak öncelikle Türkçenin söyleyiş özelliği ile ilgili olarak sıkça tekrarlanan bir yanlışa değinmek gerekiyor. Türkçenin “yazıldığı gibi okunan, okunduğu gibi de yazılan bir dil” olduğu söylenir sıkça. Oysa bu, yanlış bir bilgidir. Her dilde olduğu gibi Türkçede de yazılışla söyleyiş arasında ayrılıklar, değişiklikler bulunabilir. Bu durum yazı dilinin daha durağan, konuşma dilinin ise gelişmeye ve değişmeye açık olması sonucunda oluşmaktadır. Bazı dillerde yazı ile söyleyiş arasında ayrılıklar dikkat çekici boyuttadır ve bir kurala bağlanamaz. Türkçede ise sadece bazı seslerin bulunduğu sözcüklerde görülen ses olayları sonucunda yazı dili ile konuşma dili arasında ayrılıklar görülür: Zonguldak’ı yazımının söylenişi Zonguldaı? biçimindedir. Değil sözcüğü ise de?il biçiminde söylenir. Söyleyeyim olarak yazarız ancak ağzımızdan söyliyim ya da söyli:m biçimi çıkar. Dikkat edilirse /ğ/ ve /y/ ünsüzlerinin bulunduğu sözcüklerde birtakım ses olayları sonucunda söyleyişte görülen bu ayrılıklar Türkçenin her zaman yazıldığı gibi okunan bir dil olmadığı gerçeğini ortaya koyar.
Yerel kullanım etkisiyle bazı sözcüklerin çekiminde /r/ sesi ile birlikte birtakım seslerin
düşürüldüğü (örneğin alıyo, bakıyon) görülürken kimi sözcüklerin kullanımında da
ses türemesine (örneğin evdeykene, arabaylan) tanık olunmaktadır.
2.Soru
Dili konuşanların yeni karşılaştıkları kavramlara dil içerisinde çeşitli yollarla karşılıklar oluşturmaları biçiminde tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Türetme |
Tamlama |
Ekleme |
Birleştirme |
Çekimleme |
Türetme kavramı, dili konuşanların yeni karşılaştıkları kavramlara dil içerisinde çeşitli yollarla karşılıklar oluşturmaları biçiminde tanımlanabilir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bugün, yaşayan Dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgelere sahip olan dildir?
Macarca |
Türk dili |
Fransızca |
İngilizce |
Japonca |
Bugün, yaşayan Dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgelere sahip olan dil, Türk Dili’dir. Bunun kanıtı, çivi yazılı Sümerce tabletlerdeki alıntı kelimelerdir. Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin ilk yazılı belgesi MS 687-692 yıllarına tarihlenen Çoyr yazıtıdır. Bu yazıttan 1200 yıl öncesine giden Esik kurganlarından çıkan bir tas üzerinde Köktürk yazısına çok benzeyen 26 karakter tespit edilmiştir, ancak bugüne kadar tam olarak çözülememiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde ötümsüzleşmenin uymadığı bir sözcük vardır?
Parmak |
İlaç |
Pastırma |
Renk |
Ağaç |
bastırma>pastırma
ila¯c>ilaç
reng>renk
barmak>parmak
Görüldüğü gibi bu sözcüklerde ötümsüzleşme olmuştur. Ama e seçeneğindeki ağaç kelimesinde ötümsüzleşme yoktur. Bu yüzden doğru cevap e seçeneğidir.
5.Soru
“Şimden gerü divanda, dergâhta, bargâhta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkaran kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Fatih Sultan Mehmet |
Kanuni |
Atatürk |
Karamanoğlu Mehmet |
Sokullu Mehmet Paşa |
Türkçeye karşı kayıtsızlığın, duyarsızlığın yaşandığı bir dönemde Karamanoğlu Mehmet Bey, “Şimden gerü divanda, dergâhta, bargâhta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkarmıştır.
6.Soru
"Adam, sırıklara fasulyelerin küçük, ürkek çiçeklerini gördü." cümlesinde hangi kısaltma öbeği kullanılmıştır?
İlgi öbeği |
Belirtme öbeği |
Yaklaşma öbeği |
Bulunma öbeği |
Ayrılma öbeği |
Adam, sırıklara bağlı fasulyelerin küçük, ürkek çiçeklerini gördü.
sırıklara bağlı yaklaşma öbeğidir.
7.Soru
Dili konuşanların yeni karşılaştıkları kavramlara dil icerisinde çeşitli yollarla karşılıklar oluşturmaları biçiminde tanımlanabilen türetme, Türkçe’de hangi yol ya da yollar kullanılarak yapılır?
Çekimleme |
Ekleme |
Ulama |
İkileme |
Kalıplaştırma |
Türetme kavramı, dili konuşanların yeni karşılaştıkları kavramlara dil içerisinde çeşitli yollarla karşılıklar oluşturmaları biçiminde tanımlanabilir. Bu karşılık bulmada Türkçe,
ekleme ve birleştirme diye adlandırabileceğimiz iki temel yol kullanır. Ekleme; sözcükle ekin, birleştirme ise sözcükle sözcüğün ilişkilendirilmesidir. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deyim ve birleşik sözler arasındaki farklılıklardan biridir?
Birleşik sözü oluşturan iki sözcük bitişik yazılmaz. Deyimlerin bir kısmı bitişik yazılır. |
Deyimi oluşturan iki sözcük arasına başka hiçbir ek ya da sözcük giremez. Birleşik sözlerde girebilir. |
Birleşik sözlerde ikinci sözcük normal fiil olarak çekimlenir. Deyimlerde bu olmaz. |
Deyimlerde sözcüklerden biri değiştirilemezken birleşik sözlerde değiştirilebilir. |
Deyimler derin anlama sahipken birleşik sözcüklerin böyle bir özelliği yoktur. |
A,B,C ve E şıkları birleşik sözler ile deyimler arasındaki farklar değil, yanlış olan çeldiricilerdir. Doğru olan 'E' şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi türkçenin güçlü yanları ve iç zenginliği olarak değerlendirilen alanlardan değildir?
Türk dilinin tarihsel derinliği |
coğrafi yaygınlığı |
söz varlığının genişliği |
ilişki ve nezaket sözlerinin yoğunluğu |
akrabalık adlarının azlığı |
Türk dilinin tarihsel derinliği, coğrafi yaygınlığı, söz varlığının genişliği, ilişki ve nezaket sözlerinin yoğunluğu, akrabalık adlarının çeşitliliği, atasözlerinin çokluğu ve anlatım gücüdür.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede yer alan sözcük öbeklerinin genel özellikleri arasında yer almaz?
Herhangi bir yargı bildirmezler ancak yine de anlamlı bir bütünlük gösterirler. |
İki ve/ya daha fazla sayıda sözcükten oluşabilir. |
O¨bekleri oluşturan sözcükler, kuralsız bir biçimde bir araya gelir. |
Eklenme açısından tek bir sözcük gibi işlem görür ve çekim ekleri öbeğin son ögesine getirilir. |
Cümlede anlamı genişletme, pekiştirme, belirtme ve niteleme görevlerini yerine getirirler. |
O¨bekleri oluşturan sözcükler, kurallı bir biçimde bir araya gelir. Bu kurallılık çerçevesinde, yardımcı öge olan sözcük önce, asıl öge olan sözcük sonra gelerek öbeği oluştururlar. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Seçeneklerden hangisi eylemden ad yapma takısı almış bir sözcük değildir?
Yazar |
Eğlence |
Bulmaca |
Gezegen |
Sulak |
Sulak kelimesi addan ad yapma eki almış bir kelime olup -lAk ekini almıştır. Örnek olarak: dişlek, ödlek, kışlak, sulak. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Halk ağzından yazı diline aktarılan ''pöçük'' sözcüğünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Kuyruk sokumu, kuyruk |
Düz, ince, yassı taş |
Sel, akarsu ince çamur, birikinti getirip yığmak |
Yenilen bir çeşit mantar, mantar |
Yumruk |
pöçük : Kuyruk sokumu, kuyruk. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'de yabancı dille eğitimin olumsuz sonuçlarından biri olamaz?
Türkçenin bilim ve öğretim dili olarak gelişmesine engel oluşturması
|
Bilimsel makalelerin Türkçe yerine İngilizce yazılmasına teşvik edilmesi
|
Yabancı dille bilim öğretmenin öğrenimi güçleştirmesi
|
Yabancı bilim adamlarının araştırmaları sonucu yazılmış eserlerin okunması
|
Yabancı dilin iyi öğrenilmesi
|
14.Soru
Türkçede akrabalık adlarının zenginliğini aşağıdakilerden hangisiyle açıklayabiliriz?
Türkçenin eklemeli bir dil olması
|
Türk atasözlerinin sayıca çokluğu
|
Ses uyumlarının güçlü olması
|
Türklerde aile bağlarının ve ilişkilerinin güçlü olması
|
Çeşitli dillerin etkisi altında kalması
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aitlik öbeği taşımaktadır?
Ocaktaki yemek |
Sıcak su |
Yeşil elma |
Hey dostlar |
Muhasebe müdürü |
Aitlik eki “-ki” ile oluşturulan sözcük öbeğidir. Cümlede zamir (bizimki gidiyor) ya da sıfat (bahçedeki kadın) görevindedir. “-ki” den önceki ad tek sözcük olabileceği gibi ad yerine geçen bir sözcük öbeği de olabilir. Bu nedenle yanıt ocaktaki yemek olacaktır.
16.Soru
I. Adlar II. Sıfatlar III. Zarflar IV. Zamirler V. Devirler Yukarıdaki terimlerden hangileri geleneksel sözcük türlerindendir?
Yalnız I
|
Yalnız V
|
IV ve V
|
I, II ve V
|
I, II, III ve IV
|
17.Soru
I. Eğitim sisteminin düzenlenmesi
II.Güzel Türkçe'nin yaygınlaştırılması
III. Şirket ve ürün adlarının Türkçeleştirilmesi
Türkçe'nin sorunlarının çözülmesi için yukarıda verilenlerden hangisi/ hangilerinin yapılması gerekmektedir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I, II ve III |
Türkçenin karşı karşıya bulunduğu sorunların çözümü için öncelikle toplumda Türkçe bilincinin yaygınlaştırılması ve dilin öneminin kavratılması gerekmektedir. Eğitim siste- mimiz Türkçeyi sevdirecek, benimsetecek nitelikte yeniden düzenlenmelidir. Radyo ve televizyon kuruluşları, basın yayın organları; toplumda Türkçe bilincinin geliştirilmesi, doğru ve güzel Türkçenin yaygınlaştırılması konusunda etkin olabilirler. Eğitim kurum- larından sonra bu konuda en büyük sorumluluk radyo ve televizyon kuruluşlarına, basın yayın organlarına düşmektedir. Kitle iletişim araçlarında bozuk dil kullanımı nasıl bir anda yaygınlaşıyorsa doğru ve güzel Türkçe kullanımı da bir anda yaygınlaşacaktır. Bu konuda ödüllendirici olmak gerekir. Türk Dil Kurumu, RTU¨K gibi kurumların topluma örnek olacak biçimde doğru ve güzel Türkçeyi kullanan yazar, gazeteci, tiyatrocu, spiker ve sunucuyu ödüllendirmeye devam etmesi yararlı olacaktır. Bununla birlikte dilin kul- lanıldığı alanlarda yasal boşlukların giderilmesi, kuralların belirlenmesi yararlı olacaktır. O¨rneğin şirket adının tescil edilmesi uygulaması iş yeri ve ürün adlandırını da kapsayacak biçimde genişletilebilir. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilişki sözlere örnek olarak verilemez?
Sıhhatler olsun
|
Uğurlar ola
|
Yerin kulağı var
|
Gözün aydın
|
Su verenlerin bol olsun
|
19.Soru
Atatürk'ün gerçekleştirdiği, Türkçenin bilim dili olarak işlenmesine katkıda bulunan, çalışma hangi alana aittir?
Türkçe |
Kimya |
Biyoloji |
Geometri |
Fizik |
Türk Dil Kurumunun kuruluşu ile terimler alanında başlatılan çalışmalar da Türkçenin bilim dili olarak işlenmesine katkıda bulunmuştur. İlk uygulama Atatürk’ün geometri terimleri üzerine yaptığı çalışma olmuştur. Atatürk, yazdığı Geometri kitabında yeni türettiği ve tanımını verdiği açı, açıortay, altıgen, beşgen, çap, dar açı, dış tersaçı, dikey, düşey çizgi, eşkenar dörtgen, ikizkenar üçgen, teğet, yamuk, yüzey gibi yüz yirmi dokuz geometri terimini kullanarak Türkçe terimlerle öğretim ve bilim yapmanın örneğini de gözler önüne sermiştir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.
20.Soru
"Türkiye Türkçesinin de içinde yer aldığı Türk yazı dilleri, lehçeleri ve ağızları, bugün ............. kıyılarından başlayıp Hindistan’ın kuzeyine, Kuzey Batı Avrupa’nın Atlas Okyanusu’ndaki kıyılarından başlayıp ........... içlerine kadar olan geniş alanda yazı, konuşma, bilim, sanat ve kültür dili olarak yayılmış bulunmaktadır." ifadesinde boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
"Türkiye Türkçesinin de içinde yer aldığı Türk yazı dilleri, lehçeleri ve ağızları, bugün ............. kıyılarından başlayıp Hindistan’ın kuzeyine, Kuzey Batı Avrupa’nın Atlas Okyanusu’ndaki kıyılarından başlayıp ........... içlerine kadar olan geniş alanda yazı, konuşma, bilim, sanat ve kültür dili olarak yayılmış bulunmaktadır." ifadesinde boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Avrupa - Balkanlar |
Kuzey Buz Denizi - Çin |
Buz Denizi - Kuzey Kıbrıs |
Orta Asya - Uzak Doğu |
Orta Doğu - Balkanlar |
Türkiye Türkçesinin de içinde yer aldığı Türk yazı dilleri, lehçeleri ve ağızları, bugün Kuzey Buz Denizi kıyılarından başlayıp Hindistan’ın kuzeyine, Kuzey Batı Avrupa’nın Atlas Okyanusu’ndaki kıyılarından başlayıp C¸in’in içlerine kadar olan geniş alanda yazı, konuşma, bilim, sanat ve kültür dili olarak yayılmış bulunmaktadır. Doğru yanıt B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ