Türk Dili 1 Final 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Yapım eklerinin çok oluşu
II. Çekim eklerinin işlevsel oluşu
III. Ses uyumlarının güçlü oluşu
IV. Eklemesiz dil oluşu
Yukarıdaki maddelerden hangileri Türkçe'de sözcük üretiminin kolay olmasını sağlayan özelliklerdendir?
Yalnız IV |
I - II |
II - III |
I - II - III |
I - II - III - IV |
Yapı bakımından eklemeli dil olması dolayısıyla Türkçede yeni sözcükler, terimler türetmek çok daha kolaydır. Yapım eklerinin sayıca çok ve işlevsel olduğu dillerde bu özellik daha güçlü iken daha az sayıda yapım ekine sahip olan dillerde ekler yoluyla türetilen sözcükler daha sınırlı sayıdadır. Çekimli dillerde ise çekim yoluyla çok sayıda yeni sözcük, terim türetmek mümkündür.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangi cümlede cümle dışı öğe bulunmaktadır?
Hiç bu kadar öfkeli olduğu görülmemişti. |
Burada meseleyi tatlıya bağlamak için toplandık. |
İlk kez sesini bu kadar yükselterek konuştu. |
Varsın insanlar bizi yanlış tanısın be güzelim. |
Kendisine hediye edilen evi geri çevirdi. |
U¨nlemler, ünlem öbeği, bağlama öbeği, hitap sözcükleri cümle dışı öğeler olarak değerlendirilir.
'Varsın insanlar bizi yanlış tanısın be güzelim.' cümlesinde 'be güzelim' hitap şekli bir ünlem olduğu için doğru cevap D şıkkıdır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçe’de yer alan sözcük öbeklerinin genel özelliklerinden birisi değildir?
Sözcük öbekleri herhangi bir yargı bildirmezler ancak yine de anlamlı bir bütünlük gösterirler |
Sözcük öbekleri üç ve/ya daha fazla sayıda sözcükten oluşabilir. |
İkiden fazla sözcükten oluşan öbeklerde iç içe geçmiş öbekler bulunabilir. |
Sözcük öbekleri, eklenme açısından tek bir sözcük gibi işlem görür ve çekim ekleri öbeğin son ögesine getirilir. |
Sözcük öbekleri, cümlede tek bir öge gibi işlev görürler. |
Türkçede yer alan sözcük öbeklerinin genel özellikleri şöyle sıralanabilir:
- Sözcük öbekleri herhangi bir yargı bildirmezler ancak yine de anlamlı bir bütünlük gösterirler.
- Sözcük öbekleri iki ve/ya daha fazla sayıda sözcükten oluşabilir.
- Öbekleri oluşturan sözcükler, kurallı bir biçimde bir araya gelir. Bu kurallılık çerçevesinde, yardımcı öge olan sözcük önce, asıl öge olan sözcük sonra gelerek öbeği oluştururlar.
- İkiden fazla sözcükten oluşan öbeklerde iç içe geçmiş öbekler bulunabilir.
- Sözcük öbekleri, eklenme açısından tek bir sözcük gibi işlem görür ve çekim ekleri öbeğin son ögesine getirilir.
- Sözcük öbekleri cümlede anlamı genişletme, pekiştirme, belirtme ve niteleme gö- revlerini yerine getirirler. Herhangi bir ayrıntının belirtilmesi sözcük öbekleriyle mümkündür ve cümlenin ögeleri de bu tür öbeklerle daha ayrıntılı hâle getirilebilir.
- Sözcük öbekleri, cümlede tek bir öge gibi işlev görürler.
Sözcük öbekleri üç ve/ya daha fazla sayıda sözcükten değil iki ve/ya daha fazla sayıda sözcükten oluşabilir. Doğru cevap B’dir.
4.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde özne ile yüklem tekillik-çoğulluk açısından uyumlu değildir?
Siz yarın tekrar gelebilir misiniz? |
Başkanımız yarın bizi ziyarete gelecekler. |
Son yıllarda her zaman gelen kuşlar gelmez oldu. |
Bütün halk yaşanan gelişmeler üzerine ayaklandılar. |
Okuldaki herkes partiye davet edildi. |
“Bütün halk yaşanan gelişmeler üzerine ayaklandılar.” cümlesinde özne ile yüklem tekillik-çoğulluk açısından uyumlu değildir. Özne topluluk ismidir ve buna göre yüklem de tekil olmalıdır. Doğru cevap D’dir.
5.Soru
Göktürkçe için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Yazıtlarda kullanılan dil son derece gelişmiştir.
|
Kurallı bir dil bilgisinin varlığı dikkati çeker.
|
Orhon Yazıtları'nda deyimler, atasözü niteliğini kazanmış söz kalıpları vardır.
|
Üslup son derece akıcı ve sürükleyicidir.
|
Dillerine diğer dillerden çok sayıda sözcük almıştır.
|
6.Soru
Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir deyim içermez?
Yangından mal kaçırır gibi paldır küldür gitti. |
Elini çabuk tut, şimdi gelecekler. |
Bugünden tezi yok, derslerime düzenli çalışacağım. |
İki ayağımı bir pabuca sokuyorsun, biraz bekle. |
Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela. |
"Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela" bir atasözdür.
7.Soru
- 24 saat kesintisiz yayın yapılıyor olması
- Yabancı kökenli sözcüklere sıklıkla yer verilmesi
- Argo dilinin yoğun olarak kullanılması
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Radyo ve Televizyon Programlarının dilde yeni sorunlar yaratmasına sebep olmaktadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
24 saat yayın yapılması dilde sorun yaratır şeklinde bir yargıya ulaşmak mümkün değildir. Mühim olan yayın süresi değil, içeriğidir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, yüklemi gereklilik kipinin teklik 3. kişisi olan ve özne almayan cümlelerden biridir?
Bence arkadaşın hafta sonu bir tatil yapmalı. |
Ne olursa olsun eşin bu sorunu çözmeli. |
Müdür olarak bu işe bir el atması gerek. |
O kadar mesafeye ancak kalmalı olarak gidebilirler. |
Buraya bir tamirci çağırmalı. |
“Buraya bir tamirci çağırmalı” cümlesi yüklemi gereklilik kipinin teklik 3. kişisi olan ve özne almayan cümlelerden biridir. Doğru cevap E’dir.
9.Soru
Türkçe'nin bilinen ilk yazıtı olan Çoyr yazıtı hangi yüzyıla tarihlenmektedir?
M.Ö. II. yüzyıl |
M.Ö. I. Yüzyıl |
M.S. I. yüzyıl |
M.S. IV. yüzyıl |
M.S. VII. yüzyıl |
Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin ilk yazılı belgesi MS 687-692 yıllarına tarihlenen Çoyr yazıtıdır.
10.Soru
Dillerin söz varlıklarının hiç azımsanmayacak bölümlerinden birini alıntı, yani başka bir dilden gelen sözcükler oluşturur.Aşağıda sıralanan özelliklerden hangisi ya da hangileri alıntı ile ilgilidir? I. Diller arasındaki sözcük alışverişinin gereklilikten ya da özentiden kaynaklanan nedenleri olabilir. II. Dil etkileşiminin başta gelen nedenlerinden biri de dindir. III. Moda akımlarının dildeki etkileri olabilir. IV. Teknolojik gelişmeler de diller arasındaki alışverişlerde etkilidir.
Yalnız I |
II ve IV |
I ve II |
I, II ve IV |
I, II, III ve IV |
Sıralanan tüm özellikler dilde alıntının diğer adıyla ödünçlemenin özellikleri olarak ifade edilebilir. Doğru yanıt E'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ikilemedir?
Masa örtüsü
|
Kara kış
|
Cam kırığı
|
Bet beniz
|
Kırık kol
|
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deyim ile atasözü arasındaki farklardan biri değildir?
Deyimler yargı bildirmezken, atasözü yargı bildirir.
|
Atasözleri ve deyimler kalıplaşmış sözlerdir.
|
Deyimler de atasözleri de öğüt verir.
|
Deyimleri de atasözleri de ilk defa kimin söylendiği belli değildir.
|
Deyimlerdeki sözcükler, değişiklikler gösterebilir.
|
13.Soru
Johanson ve Csató (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak yaptığı sınıandırmada Türk dillerini altı gruba ayırır aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
Tibet Türkçesi |
Oğuz Türkçesi
|
Kıpçak Türkçesi
|
Sibirya Türkçesi
|
Uygur Türkçesi |
Türk Yazı Dillerinin ve Lehçelerinin Sınıflandırılması Avrasya coğrafyasına yayılan Türk dillerinin sınıflandırılması ile ilgili genetik, coğrafi, etnik, tipolojik birçok ölçüt ve sınıflandırma girişimi vardır. Johanson ve Csató (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak yaptığı sınıflandırmada Türk dillerini altı gruba ayırır.
1. Güneybatı (GB), Oğuz Türkçesi
2. Kuzeybatı (KB), Kıpçak Türkçesi,
3. Güneydoğu (GD), Uygur Türkçesi,
4. Kuzeydoğu (KD), Sibirya Türkçesi
5. Çuvaşça, Ogur/Bulgar grubu,
6. Halaçça, Argu Türkçesi.
14.Soru
Argo ile ilgili ifadelerden hangisi doğrudur?
Belli bir gruba aittir. |
Genel ilkeleri belirlenmemiştir. |
Kaba ve halk dilidir. |
Birçok soyut kavram, benzetme yoluyla somut konular üzerinden argoya mal edilmiştir. |
Argo ve sövgü sözü işlev ve yapı bakımından aynıdır. |
Argoyla ilgili bir soyut kavramın somut kavramlarla ifade edilmesi seçeneği yani 'D' şıkkı doğrudur.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi birleşik sözcüğün özelliğidir?
İki sözcük kesinlikle bitişik yazılmaz |
İki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük girebilir. |
İkinci sözcük normal bir fiil olarak çekimlenir. |
Sözcüklerden biri zaman zaman değiştirilebilir. |
Derin anlama sahip yapılar değillerdir. |
- Deyimi oluşturan iki sözcük kesinlikle bitişik yazılmazken, birleşik sözlerin bir kısmı bitişik yazılır.
- Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük giremezken deyimde girebilir.
- Deyimleri oluşturan ikinci sözcük normal bir fiil olarak çekimlenir: Göz koydu, göz koymuş, göz koyar vb. “Göz mü koyuyor” kullanımında da deyimin iki sözcüğü arasına soru edatı getirilmiştir. Birleşik sözcükte bu mümkün olmaz.
- Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de değiştirilemezken, deyimi oluşturan sözcüklerden biri zaman zaman değiştirilebilir.
- Anlam bakımından da bu iki yapı birbirinden farklıdır. Deyimler derin anlama sahip yapılar iken, birleşik sözcüklerin böyle bir özelliği yoktur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede karşılıkları olmasına rağmen özenti alıntıların yapıldığı kelimelerden biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede karşılıkları olmasına rağmen özenti alıntıların yapıldığı kelimelerden biri değildir?
show |
trend |
transformasyon |
performans |
gösteri |
Birer özenti alıntısı niteliğinde olan show, trend, konsensüs, transformasyon, performans gibi sözler Türkçede karşılıkları olmasına rağmen kullanılmaktadır. Bu tür özenti alıntılarının kullanılmasına hiç gerek yoktur. Çünkü bu özenti alıntılarının yerine Türkçede gösteri, eğilim veya yönelim, uzlaşma veya oydaşma, değişim veya dönüşüm, başarım gibi pek çok karşılık bulunmaktadır.
17.Soru
İmla olarak da adlandırılan ve bir dilin belli kurallarla yazıya geçirilmesi; söz varlığının yürürlükte olan ses, biçim, köken bakımından kurallara uygun olarak yazılması, noktalama işaretlerinin yerli yerinde kullanılması olarak tanımlanan dil bilgisi terimi şıklarda hangisidir?
Gramer |
Kılavuz |
Ses dizimi |
Yazım |
Telaffuz |
Yazım, imla olarak da adlandırılan ve bir dilin belli kurallarla yazıya geçirilmesi; söz varlığının yürürlükte olan ses, biçim, köken bakımından kurallara uygun olarak yazılması, noktalama işaretlerinin yerli yerinde kullanılması olarak tanımlanan dil bilgisi terimidir.
18.Soru
Telaffuz, sesletim, söyleniş olarak da adlandırılan ve bir sözcüğün ses, hece, ton, vurgu bakımından söylenme biçim olarak tanımlanan dil bilgisi terimi şıklardan hangisidir?
Söyleyiş |
Gramer |
Kılavuz |
Ses dizimi |
Yazım |
Söyleyiş, telaffuz, sesletim, söyleniş olarak da adlandırılan ve bir sözcüğün ses, hece, ton, vurgu bakımından söylenme biçim olarak tanımlanan dil bilgisi terimi.
19.Soru
"Farsça 'nazik' sözünden Arapça çekim kuralına göre 'nezaket' sözünün türetilmesi farklı bir örnektir. Farsçada da Arapçada da nezaket diye bir sözcük yokken Osmanlı Türkçesinde türetilen bu sözcük, günümüz Türkçesinde hala kullanılmaktadır."Yukarıdaki ifade doğrultusunda aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?
Nezaket sözcüğü sondan çekim eki eklenerek türetilmiştir.
|
Türkçe, Farsçayı etkilemiştir.
|
Arapçada nazik sözünden türetilmiş sözcükler bulunmaktadır.
|
Osmanlı Türkçesinden birçok sözcük günümüz Türkçesinde kullanılmaktadır.
|
Farsça, Osmanlı Türkçesini etkileyen dillerdendir.
|
20.Soru
Bir cümlede yer tamlayıcısı açıklayıcısı ile birlikte yer alabilir. Aşağıdakilerin hangisi buna örnektir?
Üniversiteye Niğde’den gelmiştim. |
Ayşe Hanım, yıllardan beri sağlık ocağında hemşirelik yapıyordu. |
Anadolu’da, bir bozkır kasabasında büyümüştüm. |
Murat, hastanenin bahçesinde, hastasını düşünüyor, güzel bir haber bekliyordu. |
Bugün evden çıkar çıkmaz okula geldim. |
Bir cümlede yer tamlayıcısı açıklayıcısı ile birlikte yer alabilir. Örnek: Anadolu’da, bir bozkır kasabasında büyümüştüm. yer tamlayıcısı açıklayıcı yüklem Bu cümledeki “bir bozkır kasabasında” tamlaması “Anadolu’da” sözcüğünün açıklayıcısıdır. Her ikisi de bulunma durum eki almıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ