Türk Dış Politikası 1 Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 7 Soru1.Soru
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında 1971 yılında imzalanan ve 1973 yılında yürürlüğe giren Katma Protokol'e göre kaç yıl içerisinde AET ile Türkiye arasında gümrük birliğinin tesisi öngörülmüştür?
12 |
17 |
22 |
27 |
32 |
1973 tarihinde yürürlüğe giren Katma Protokol Türkiye ile AET arasında 22 yıl içerisinde gümrük birliğinin tesisini öngörmüştür. Bu takvim uyarınca 31 Aralık 1995 itibariyle Gümrük Birliği gerçekleşmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Kıbrıs Barış Harekatı'nın önemli sonuçlarından birisidir?
Yunanistan'ın NATO'nun askeri kanadından ayrılması |
Yunanistan'daki Cunta Yönetimi'nin devrilmesi |
Adada Glafkos Klerides hükümetinin kurulması |
Kuşatma altındaki bölgelerin BM tarafından denetim altına alınması |
I. Cenevre Konferansı’nda Türkiye’nin müdahalesi genel bir kabul görmesi |
II. Barış Harekâtının önemli sonuçlarından biri de Yunanistan’ın NATO’nun tutumunu eleştirerek NATO’nun askerî kanadından ayrılma kararı olmuştur. Soğuk Savaş koşullarında özellikle ABD’de ciddi rahatsızlık yaratan Yunanistan’ın bu kararının telafisi için sonraki yıllarda Türkiye üzerine yoğun baskı kurulmuştur. Doğru yanıt A seçeneğidir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1960-1970 Türk dış politikası için geçerli değildir?
I- Çok yönlüdür
II- SSCB ile yakınlaşılmıştır
III- Katı blok politikası izlenmiştir
IV- ABD ilişkileri daha soğuktur
V- Dış yardım arayışları devam etmiştir
I |
II |
III |
IV |
V |
1960-1970 dönemi uluslararası ortamda bazı değişikliklerin meydana geldiği ve güç dengelerinin yeniden hareketlenmeye başladığı bir dönemdir. Bu dönemde, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) liderliğindeki bloklaşma geçmişe göre de¤iflen güç dengesi ekseninde bir yumuşama dönemine girmiş ve So¤uk Savaş’ın gerilimi nispeten biraz da olsa düşmüştür. 1950’lerin sonuna do¤ru, ABD’nin SSCB karşısındaki askerî ve teknolojik üstünlüğü SSCB’nin atakları karşısında kaybolmaya başlamış, ABD, Başkan Eisenhower’ın Kitlesel Karşılık Doktrini’ni, SSCB’nin ABD topraklarını vurabilecek silahlar elde etmesi dolay›s›yla terk etmifltir. Bunun en önemli göstergesi 1962 yılında yaşanan Küba Krizi olmuştur. 1959 yılında Küba’da yaşanan kominist devrimin ard›ndan bu ülkenin ABD ile iliflkileri bozulmufl ve Küba SSCB ile yakınlaşmaya başlamıştır. Bundan rahatsızlık duyan ABD, 1961 yılında Başkan J.F. Kennedy öncülüğünde Küba’ya başarısız bir askerî çıkarma yapmış (Domuzlar Körfezi Çıkarması) ve bu olaydan sonra ABD ile Küba aras›ndaki ilişkiler iyice gerilmiştir. Bu fırsattan yararlanan SSCB, Küba ile ilişkilerini daha da geliştirmiştir. SSCB’nin Küba’ya füze rampası kurma girişimi ABD ile bir krizin çıkmasına neden olmuş, bir nükleer savaşın eşiğine gelinmiştir. Böylelikle her iki taraf da karflılıklı olarak birbirlerini vurulabileceklerini anlamış, dolayısıyla ileride ç›kabilecek bir savafl ihtimaline karşı önlemler almaya gitmiş ve yeni bir uluslararası konjönktür ortaya çıkmıştır (Sander, 1987:491). Temel olarak nükleer denklik mantığı üzerinde gelişen Dehşet Dengesi (Ballance of Terror) politikaları uluslararası siyasete egemen olmaya başlamıştır (Sönmezoğlu, 2006: 60). Bu politika, nükleer güce sahip ülkelerin her birinin, di¤erinin de kendisini yok edecek bir karşılık vereceğinden çekinerek nükleer silaha dayalı bir ilk saldırıdan kaçınması durumudur. Günümüzde geçerli nükleer denge anlayışı hâlâ dehşet dengesidir
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 80’li yıllarda ABD’nin Yunanistan ile ilişkilerinin zayıflamasına neden olmuştur?
Papandreu’nun nükleer silah kullanımına olumlu yaklaşımı |
Yunanistan ve Bulgaristan arasındaki gerilimli ilişkiler |
Yunanistan’ın ABD’nin Libya’yı bombalamasını kınaması |
Yunanistan’ın Sovyetler ile gergin ilişkileri |
ABD’deki Rum Ermeni lobilerinin kışkırtması |
1980’lerin başlarında Yunanistan’da iktidarda olan Papandreu hükümetinin ülkesinde nükleer silahlara izin vermeyerek, Balkan ülkelerinde nükleer silahsızlanma çalışmaları yürütmesi, Bulgaristan ile saldırmazlık anlaşması yapması, ABD’nin Libya’yı bombalamasını (1986) kınaması ve Sovyetlerle sıcak ilişkiler yürütmesi ABD’nin Yunanistan ile ilişkilerinin zayıflamasına neden olmuştur.
5.Soru
Türkiye hangi gelişme sonrasında, ABD'nin Sovyetlere karşı İslam ülkelerinden oluşacak bir cephe oluşturma stratejisine dayanan "Yeşil Kuşak" projesine yakınlaşmıştır?
24 Ocak Kararları |
12 Eylül 1980 darbesi |
Körfez Savaşı |
İran'da rejim değişikliği |
Sovyetlerin Afganistan'ı işgali |
Türkiye 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında, ABD'nin Sovyetlere karşı İslam ülkelerinden oluşacak bir cephe oluşturma stratejisine dayanan "Yeşil Kuşak" projesine yakınlaşmaya başlamıştır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin 1970’li yıllarda Avrupa Topluluğu ile ilişkilerinin bozulmasının nedenleri arasındadır?
Kıbrıs Barış Harekatı'nın gerçekleşmesi |
Türkiye’nin NATO'ya üye olması |
Türkiye’de insan hakları ve demokrasinin gelişmesi |
Yunanistan’ın Türkiye’ye destek vermesi |
Bazı ülkelerin Türk vatandaşlarına vize uygulamalarını kaldırması |
Türkiye ile Avrupa Topluluğu (AT) arasındaki ilişkiler 1970’li yılların sonlarına doğru giderek daha da bozulmaya başlamıştır. 1974 Kıbrıs Harekatı sonrası Türk askerinin adadan ayrılmayışı ve bunun bir “işgal” olarak kabul edilmesi, sonrasında Türk tarafının adanın kuzeyinde tek taraflı olarak devlet ilanı Batı Avrupa ülke lerince tepkiyle karflılanmıfltır. Ayrıca, Türkiye’de yaşanan kaos ortamı ve insan haklarının ihlali ilişkilerin daha da gerilmesine neden olmuştur. Bu süreç, AT ile üyelik temelli ilişkileri de zayıflatmış, iki taraf da taahhütlerini gerektiği gibi yerine getirmemiştir. İşte bu dönem içinde yaşanan 12 Eylül askeri darbesi, ilişkileri olduğundan kötü duruma getirmiş, insan hakları ve demokrasi konusunda kaygıları iyice artırmıştır. Aydınlara karşı açılan davalar, işkence olaylarının gündeme gelmesi, politikacıların gözetim altına alınması ve siyasetten yasaklanması bu kaygıların oluşmasında önemli etkiye sahiptir. Bunun yanında, 1981 yılında Yunanistan’ın AT’ye tam üye olduktan sonra Topluluk içinde Türkiye karşıtı bir kampanya yürütmesi, Türkiye’deki yoğun gözaltı ve tutuklamalar AT’nin 1982 yılında Türkiye ile olan ilişkilerini süresiz olarak dondurduğunu açıklamasıyla sonuçlanmıştır. Bazı ülkelerin Türk vatandaşlarına vize uygulamalarını kaldırması AT ile ilişkilerin bozulmasının nedeni değil sonucudur.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi askeri yönetim döneminde Türk-Yunan ilişkilerini çerçevesinde yaşanan gelişmelerden biridir?
Yunanistan’ın Ege’de petrol arama faaliyetlerine girişmesi |
Yunanistan’ın Bulgaristan ile dostluk anlaşması imzalaması |
Yunan vatandaşlarının Türkiye'deki taşınmazlarına ilişkin hakların dondurulması kararının kaldırılması |
İki ülke arasında Davos sürecinin başlaması |
Yunanistan’ın NATO’nun askeri kanadına geri dönmesi |
Yunanistan’ın Ege’de petrol arama faaliyetlerine girişmesi, Yunanistan’ın Bulgaristan ile dostluk anlaşması imzalaması, TYunan vatandaşlarının Türkiye'deki taşınmazlarına ilişkin hakların dondurulması kararının kaldırılması, iki ülke arasında Davos sürecinin başlaması Özal döneminde yaşanan gelişmeler arasındadır. 12 Eylül darbesinin ardından askerî yönetim Yunanistan’ın NATO’nun askerî kanadına dönmesine izin vermiştir.