Türk Düşünce Tarihi Ara 22. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Meşşailer aklın matematik, fizik, metafizik gibi teorik konuları incelediği haline ne ad verirler?
Ameli akıl |
Nazari akıl |
Felsefi akıl |
Beşeri akıl |
Ebedi akıl |
Meşşailer aklın matematik, fizik, metafizik gibi teorik konuları incelediği haline nazari akıl ismini verirler. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fârâbî'nin yaptığı ilim tasnifinden biri değildir?
Dil |
Mantık |
Matematik |
Fizik ve Metafizik |
Ahlâk ve Siyaset |
Fârâbî önce ilimleri beş ana başlık altında sınıflandırır, sonra da aşağıda görüldüğü gibi her ilmin kapsamındaki diğer ilimleri sıralar: 1. Dil: Sarf, nahiv, 2. Mantık: Organondaki sekiz kitap. 3. Matematik: Aritmetik, geometri, optik, astronomi, müzik, mekanik. 4. Fizik ve Metafizik: Fizikten maksat Aristo’nun tabiat ilimleri alanındaki sekiz kitaptır. 5. Medeni İlimler: Ahlak, siyaset, fıkıh, kelam.
3.Soru
Ezher kentinde girdiği ruhî bunalımın ardından, zühde yönelip kendini toplumdan
soyutlamaya ve çile hayatı yaşamaya çalışan Mısırlı İslam düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
Cemâleddin Afgânî |
Muhammed Abduh |
İsmail Hakkı İzmirli |
Babanzâde Ahmet Naim |
Mehmet Âkif Ersoy |
Genç Muhammed Abduh'la ilgili en önemli olay, İslâmi ilimlerin
geleneksel merkezi olan Ezher Üniversitesi'ne 1866 yılında kaydoluşuydu.
Bununla birlikte, uygulanmakta olan eğitim metotlarının tamamıyla eskimiş
ve bayatlamış olmalarından dolayı Muhammed Abduh burada iki sene
boyunca katılmış olduğu derslerden pek faydalanamamıştı. Abduh, Ezher'de
ruhî bunalıma girdi. Daha sonra, Abduh'un zühde yönelip kendini toplumdan
soyutlamaya ve çile hayatı yaşamaya çalıştığı görülecekti. Fakat Şeyh
Derviş'in bilgece öğütleri Abduh'un bu ruhî bunalımdan kurtulmasını sağladı.
4.Soru
Latin dünyasında “commentator” unvanıyla tanınan Endülüs filozofu hangisidir?
İbn Bâcce
|
Farabi
|
İbn Sina
|
İbn Rüşd |
İbn Meymun |
Endülüs’ün üçüncü en önemli filozofu İbn Rüşd’dür (ö. 595/1198). İleri gelen bir ailenin çocuğu olan İbn Rüşd Meşşâî okulunun son temsilcisi, filozof, fakih ve hekimdir. Aristo'nun felsefî doktrinine sadık kalarak eserlerini şerh ettiğinden İslâm âleminde “şârih”, Latin dünyasında “commentator” ünvanıyla tanınmıştır.
5.Soru
Kındi'ye göre akıl ile kavramın birleşip özdeşleştiği, varlığa dair tür ve cinsleri algıladığı durum aşağıdakilerden hangisidir?
Beyani veya zahir akıl |
Güç halindeki akıl |
Fiil alanına çıkan müstefad akıl |
Sürekli fiil halindeki akıl |
Aktif akıl |
Fiil alanına çıkan müstefad akıl aşamasında akıl ile kavram (akıl ve ma‘kûl) birleşip özdeşleşir. İstediği her an bilgi üretebilen bu aklın en belirgin özelliği, önsel bilgileri, tümelleri yani varlığa ait tür ve cinsleri algılamasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.
6.Soru
Mutluluğa akli bilgi olmaksızın ulaşmanın imkânsız olduğunu düşünen İbn Bâcce’nin bu bağlamda ciddi bir şekilde eleştirdiği düşünür kimdir?
Fârâbî
|
Kindi
|
İbn Rüşd
|
Gazzâli |
İbn Sînâ |
İbn Bâcce’ye göre mutluluğa akli bilgi olmaksızın ulaşmak imkânsızdır. İbn Bâcce bu bağlamda Gazzâli’yi de ciddi bir şekilde eleştirir.
7.Soru
İbn Tufeyl’in felsefesi aşağıdaki terimlerden hangisini ifade eder?
Meşşâîlik
|
İşrâkîlik
|
Rivâkîlik
|
Meşrıkîlik
|
Reybîlik
|
8.Soru
İbn Bacce Batı literatüründe ne şekilde anılır?
Themistius
|
Tufeyl
|
İbnü's-Sâiğ |
Rüşd |
Avempace |
İbnü's-Sâiğ olarak da tanınan İbn Bâcce Batı literatüründe genellikle Avempace diye anılır. Cevap E şıkkıdır.
9.Soru
İslâm öncesi kültürlere ait eserlerin Arapça’ya tercümesiyle İslâm dünyasına giren düşünceler ve eserler, İslâm düşüncesinin yabancı kaynaklarını oluşturmaktadır. Buna göre; yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa kimin zamanında olmuştur?
Hz. Muhammed |
Hz. Ali |
Hz. Ömer |
Hz. Hasan |
Hz. Ebubekir |
Yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa Hz. Ömer zamanında olmuştur.
10.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
En temelde İslâm düşüncesinin sorulan sorulara göre ortaya çıkabildiğini ve gelişebildiğini söylemeliyiz. |
Şayet düşünmeye ve hatta inanmaya yol açan şey temelde sorular ise, bu durumda yukarıdaki sorular hem Kur’an’daki inanma ve düşünme ile ilgili ayetleri, hem İslâm düşünce tarihinin temel motivasyonlarını hem de kendimizi daha iyi anlayabilmek için önemli rol üstlenirler. |
İslâm düşüncesi tarihi, tabir caizse, kendiliğinden cereyan eden bir tarihsel süreç değildir. |
Çağdaş İslâm düşüncesi, tam da bu nedenle, kendisini mümkün kılan unsurları rasyonel bilincin gelişim safhalarını ve boyutlarını, kendisi için değişmeyen temel sorun alanlarını sürekli irdelemek durumundadır. |
Sorular olmaksızın bir varlığın farklı açılardan ve ayrıntılı biçimde insan bilincinde kendisini açması mümkündür. |
En temelde İslâm düşüncesinin sorulan sorulara göre ortaya çıkabildiğini ve gelişebildiğini söylemeliyiz. Şayet düşünmeye ve hatta inanmaya yol açan şey temelde sorular ise, bu durumda yukarıdaki sorular hem Kur’an’daki inanma ve düşünme ile ilgili ayetleri, hem İslâm düşünce tarihinin temel motivasyonlarını hem de kendimizi daha iyi anlayabilmek için önemli rol üstlenirler. İslâm düşüncesi tarihi, tabir caizse, kendiliğinden cereyan eden bir tarihsel süreç değildir. Çağdaş İslâm düşüncesi, tam da bu nedenle, kendisini mümkün kılan unsurları rasyonel bilincin gelişim safhalarını ve boyutlarını, kendisi için değişmeyen temel sorun alanlarını sürekli irdelemek durumundadır. Sorular olmaksızın bir varlığın farklı açılardan ve ayrıntılı biçimde insan bilincinde kendisini açması mümkün değildir.
11.Soru
İbn Bâcce'nin felsefesinin temel konusu aşağıdakilerden hangisidir?
Siyaset |
Ahlak |
İnsan ve insan mutluluğu |
Din |
Bilgi |
İbn Bâcce'nin felsefesinin temel konusu insan ve insan mutluluğudur.
12.Soru
Hakikatın ölçüsü insandır. Doğruluk ve yanlışlık insanın dilini kullanmasına bağlıdır. Her şey bir çeşit dil oyunudur felsefi akımı aşağıdakilerden hangisidir?
Sofistâiyye |
Reybiyye |
Tekâfü-i edille |
Tabî’îyyun |
Şüphecilik |
Reybiyye (Şüphecilik): duyular insanı yanıltır derler. Tabî’îyyun: Tabiatçı ve natüralist düşünürler.Bilinemezcilik (Tekâfü-i edille): Hiçbir şeyin doğrulanamayacağını savunanlardır. Sofistâiyye (Sofizm): Yunanlı sofistlerden etkilenen Müslüman düşünürlerdir. İndiye, İnadiyye ve Lâedriye gibi alt kolları vardır. Bunlar için hakikatın ölçüsü insandır. Doğruluk ve yanlışlık insanın dilini kullanmasına bağlıdır. Her şey bir çeşit dil oyunudur. Doğru cevap A seçeneğidir.
13.Soru
1877 yılında âlim unvanını ve İslâmi ilimlerin değişik sahalarında hocalık yapma yetkisini veren el-Alimiyye diplomasını alan kişi hangisidir?
Muhammed Abduh |
Cemaleddin Afgani |
Elmalılı Hamdi Yazır |
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmed Akif Ersoy |
Muhammed Abduh, 1877 yılında, kendisine âlim unvanını ve İslâmi ilimlerin değişik sahalarında hocalık yapma yetkisini veren el-Alimiyye diplomasını aldı. Önceleri özel dersler vermek suretiyle, daha sonra da Ezher'de din, mantık ve ahlak üzerine verdiği derslerle geçimini sağladı. Bu dersler, büyük bir öğrenci grubunun dikkatlerinin Abduh üzerinde yoğunlaşmasına neden olan farklı bir metoda sahipti.
14.Soru
İslâm düşüncesini mümkün kılan ve düşünme alanının şekillenmesinde belirleyici olan kültürel gelenek nedir?
Metin |
Ritüel |
Dil |
Yazı |
Mit |
İslâm düşüncesi, diğer dünya düşünce gelenekleri gibi, kendisine zemin teşkil eden kültürel gelenekler aracılığı ile varlık kazanmıştır. Bu kültürel geleneklerin en başında dil gelmektedir. Öncelikle Arapça ve daha sonra İslâm’ın yayıldığı ortamlarda kullanılan diller İslâm düşüncesini hem mümkün kılmış hem de düşünme alanının şekillenmesinde belirleyici olmuştur.
15.Soru
Kur'an'da ilim ve ondan türeyen kelimeler yaklaşık kaç yerde geçer?
750 |
800 |
850 |
700 |
650 |
Düşünmeyle ilgili terimler gibi "bilmek" ve "bilgi" anlamına gelen ilim kelimesi ve türevleri de Kur'an'da yoğun biçimde kullanılır. Kur'an'da ilim ve ondan türeyen kelimeler yaklaşık 750 yerde geçer. Bu geniş kullanım hadislerde de yer almaktadır. Kur'an'ın ilim ve düşünce konusundaki tutumu İslâm'da kelâm, tasavvuf ve diğer düşünce okullarının oluşumunda destekleyici bir tavır oluşturmuştur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi islami bilimleri özümsemiş, felsefe ve modern bilimlere de özel ilgi duyan ancak “Peygamberlik bir sanattır.” sözünü söyleyen ünlü düşünürden etkilenenlerden birisidir
Reşid Rıza |
Muhammed Raşid |
Mehmet Akif Ersoy |
İsmail Hakkı İzmirli |
Babanzâde Ahmet Naim |
İstanbul’a gelişinde devlet erkânı tarafından çok iyi karşılanan Cemâleddin Afgânî’nin konuşmaları ve ortaya attığı fikirleri bazı resmî ulemayı rahatsız etti. Bu rahatsızlık görüşlerinden çok Afgânî’ye gösterilen ilgi dolayısı ile idi. Özellikle Şeyhulİslâm Hasan Fehmi Efendi ve diğer bazıları Afgânî’nin Daru’l-Fünûn’da verdiği konferanslarındaki bazı görüşlerini bağlamını kopararak Afgânî aleyhine deliller haline getirerek saraya jurnallediler. Afgânî’nin “Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine Afgânî aleyhine kampanyalarını genişlettiler. Afgânî derin, tutarlı ve kuşatıcı düşünce olmadan var olmanın mümkün olmadığını çevresine sürekli izah ediyordu. Görüşleri başta Muhammed Abduh, Reşîd Rızâ ve mazlum milletlerin haklarını savunan her aydın üzerinde etki bıraktı.
17.Soru
Fârâbî’nin devletin menşei meselesi üzerinde durduğu ve devlet yapısı fikrinin insan topluluklarında nasıl oluştuğu meselesinde kafa yorduğu meşhur eserinin adı nedir?
Bilgili Devlet
|
Adil Devlet
|
Güçlü Devlet
|
Erdemli Devlet |
Dengeli Devlet |
Soruda tarif edilmiş olan eser Fârâbî’nin El-Medinetü’l-fazıla (Erdemli Devlet) isimli eseridir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kındi’nin Hristiyanlıktaki teslis akidesini eleştiren risalesidir?
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân
|
Kelam fi’n-nefs muhtasar veciz |
Kitabu’l-ibane |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra |
El-Kavl fi’n-nefs |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra Hristiyanlıktaki teslis akidesini eleştiren bir risaledir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin eğitim almak üzere bulunduğu bölgelerden değildir?
Irak |
Mısır |
Suriye |
Harran |
Fas |
Fârâbî Mısır, Suriye, Irak ve Harran bölgesi gibi antik bilim ve düşüncenin bütün merkezlerine gidip eğitim almıştır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşünce tarihinde bilinçli itaat anlamına gelen bir kelimedir?
Tahkiki iman
|
Kör itaat |
Taklidi iman
|
Taassup |
Tevekkül |
İslâm düşünce tarihinde bilinçli itaat anlamında genelde “tahkikî iman”, “ilme’lyakîn” ve kör itaat anlamında “taklidî iman”, “taassup” kelimeleri kullanılır. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ