Türk Düşünce Tarihi Ara 25. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Arapça, Türkçe, İngilizce gibi diller, bu yönüyle, varlıkları ya da nesneleri bizim görüş alanımıza getirirler ve onunla irtibat kurmamıza yol açarlar. |
Ön-yargı kelimesi bir şeyi bizim görüş alanımıza getiren şeye işaret eder. |
Ön-yargı (varsayım) kelimesi, öncelikle bizimle anlaşılacak şey arasında bir tür köprü oluşturan hususu gösterir. |
Kur’an’ın edebi mucizesi şeklinde adlandırılan husus bir ölçüde Kur’an’ın Arapça’nın söyleme imkan ve gücünü en üst düzeye çıkarmasıyla ilgili değildir. |
Kültürel gelenekleri kendilerinde derleyip toparlayan diller, varlığa ve gerçekliğe yönelik perspektif oldukları kadar birer ön-yargı (varsayım) da oluştururlar. |
Arapça, Türkçe, İngilizce gibi diller, bu yönüyle, varlıkları ya da nesneleri bizim görüş alanımıza getirirler ve onunla irtibat kurmamıza yol açarlar. Ön-yargı kelimesi bir şeyi bizim görüş alanımıza getiren şeye işaret eder. Ön-yargı (varsayım) kelimesi, öncelikle bizimle anlaşılacak şey arasında bir tür köprü oluşturan hususu gösterir. Kültürel gelenekleri kendilerinde derleyip toparlayan diller, varlığa ve gerçekliğe yönelik perspektif oldukları kadar birer ön-yargı (varsayım) da oluştururlar. Kur’an’ın edebi mucizesi şeklinde adlandırılan husus bir ölçüde Kur’an’ın Arapça’nın söyleme imkan ve gücünü en üst düzeye çıkarmasıyla ilgilidir.
2.Soru
İbn Sina’ya göre hangisi akıl çeşitleri arasında yer almaz?
Meleke Halinde Akıl |
Meleke Halinde Müstefâd Akıl |
Bilkuvve Akıl |
Beyani Akıl |
Saf Akıl |
Bu akıl bir önceki müstefâd aklın aktif durumudur yani bilgiyle özdeşleşen aklın, sahip olduğu bu bilgileri ortaya koymasıdır. Herhangi bir alanda bilgi edinmiş olan birinin, mesela yazı yazmayı bilen kimsenin bizzat yazarak bildiğini göstermesi durumudur.
3.Soru
Evrenin zamanın eseri olduğu şeklinde görüşler ileri sürerek, İslam’a yönelik entelektüel eleştiri ve saldırılarda bulunan grup aşağıdakilerden hangisidir?
Batınîler |
Brahmanlar |
Tabiatçılar |
Mecusilik |
Dehriyye |
Diğer din ve kültürlerden gelen aklî eleştiriler İslâm düşünce okullarını çok çeşitli şekillerde etkiledi. Brahmanizm, Mecusilik, Dehrilik, Tabiatçılık, Batınîlik ve İlhad gibi hareketler İslâm’a yönelik entelektüel eleştiri ve saldırılarda bulundu. Bu eleştiriler bir yönüyle İslâm’ın kendi metinlerinin daha farklı ve derinden anlaşılmasına yol açarken diğer yandan da “red” ve savunma çabalarıyla aklî sınırlar çizilme ihtiyacını doğurdu. Bu gruplardan Dehriyye olarak anılan gruplar evrenin zamanın eseri olduğu şeklinde görüşler ileri sürdüler. Bu görüş aynı zamanda cahiliyye Arapları arasında da bulunmaktaydı.
4.Soru
Aşağıdaki görüşlerden hangisini İbn Tufeyl savunmaktadır?
Bilim ve mantık çalışmaları tüm insanlığın bilgi ve tecrübe birikimleriyle geliştirilmiştir. |
Aklî idrak alanı, maddeden soyutlanmış olup genel ruhanî suretler oluşur. |
Felsefe bütün varlığı Allah'ın varlığına delil teşkil etmesi bakımından inceleyen ilimdir. |
Bilgiye ulaşmanın yolu sadece rasyonel akıl yürütme ile sınırlandırılamaz. |
Aklın yetkinleşme süreci temelini duyu verilerinde bulmaktadır. |
İbn Tufeyl’e göre meşrikî hikmet teorik akıl yürütmeyle yetinmez. Sadece akıl yürütme ve araştırma en yüksek yetkinlik derecesine ulaşmak için yeterli değildir. İnsanın duygu dünyasında yaşamış olduğu manevi tecrübeleri ihmal edilmemelidir. Müşahede, zevk, huzur ve ruhi tecrübe önem kazanır. İbn Tufeyl kesin hakikate ve mutluluğa ulaşmada tasavvuf ehlinin vurguladığı yöntemi öne çıkarır. Gazzâlî’nin bu noktada model olduğunu belirtir. Ona göre Gazzâlî müşahede ve huzur hallerini yaşamış ve böylece en yüce mutluluğa erip, kutsî mertebelere ulaşmıştır. Doğru cevap D’dir.
5.Soru
"Müslüman düşünürlerin ve filozofların ortaya koydukları düşüncelerin ortak adıdır." Bu tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?
Hermes Geleneği |
Sasani Düşüncesi |
Hint Düşüncesi |
İslam Düşüncesi |
Bilinemezcilik (Tekâfü-i edille) |
Müslüman düşünürlerin ve filozofların ortaya koydukları düşüncelerin ortak adıdır. Bu düşünceye “İslâm Düşüncesi” adının verilmesi sadece düşünürlerin Müslüman olmasından değil, aynı zamanda Kur’an ve Sünnet gibi İslâm dininin en temel iki kaynağının böyle bir düşüncenin oluşumuna ve gelişimine doğrudan ve dolaylı etkide bulunmasındandır
6.Soru
Mehmet Akif Ersoy’a ait olan İstiklal Marşı TBMM tarafından hangi tarihte millî marş olarak kabul edilmiştir?
23 Nisan 1921 |
18 Mayıs 1921 |
12 Mart 1921 |
12 Aralık 1923 |
20 Ekim 1923 |
12 Mart 1921’de İstiklâl Marşı TBMM’de millî marş olarak kabul edildi.
7.Soru
Aşağıdaki İbn Rüşd eserlerinin hangisinde vahiy ile aklın, dinle felsefenin uzlaştırılması ve tevil konularında kaleme almaktadır?
Faslul-makâl fî-ma beyne'ş-şer’ia ve'1-hikme mine'l-ittişâl
|
Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife
|
El-Keşf an menâhici'1-edille
|
Kitâbü'l-Makülât |
Kitâbü'l-Hatabe |
Faslul-makâl fî-ma beyne'ş-şer’ia ve'1-hikme mine'l-ittişâl, İbn Rüşd'ün vahiy ile aklın, dinle felsefenin uzlaştırılması ve tevil konularında kaleme aldığı eserdir. Din-felsefe ilişkilerinde özgün ve analitik bir eserdir.
8.Soru
İslam dünyasında aklî düşüncenin, özellikle de felsefî ve bilimsel düşüncelerin gelişmesine ilk büyük katkı hangi dönemde olmuştur?
Emeviler Dönemi |
Hz. Peygamber Dönemi |
Abbasiler Dönemi |
Hz. Osman Dönemi |
Hz. Ali Dönemi |
Emevîler devrinde ortaya çıkan düşünce hareketleri, gelişerek ve yeniden şekillenerek devam ettiği gibi, kendilerine filozof (feylusûf; çoğulu felâsife) denen kimselerle birlikte H.2/M.8. yüzyılın ortasından itibaren sırf felsefî ve bilimsel düşünce ortaya çıkmıştır. Aklî düşüncenin, özellikle de felsefî ve bilimsel düşüncelerin gelişmesinde ilk Abbasî halifelerinin büyük katkısı olmuştur.
9.Soru
- Hayatın değişimiyle ortaya çıkan yeni sorunlar
- Dini metinlerin kendilerinde bulunan kapalılık
- Dini metinlerin düşünmeyi, ilmi ve araştırmayı tavsiye etmesi
- Okullar aracılığıyla İslamiyeti yaymak
Yukarıdakilerden hangisi yada hangileri İslam düşünce okullarının ortaya çıkışını belirleyen sebeplerdir?
Yalnız I |
I, II ve IV |
Yalnız III |
III ve IV |
I, II ve III |
Yukarıdaki ilk 3 sebep İslam düşünce okullarının ortaya çıkış sebeplerindendir. Bu 3 madde dışında, zahirleri itibariyle bakıldığında dini metinlerin kendilerinde bulunan çelişkiler ve İslâm dininin diğer din, kültür ve medeniyetlerle karşılaşması ve karşılıklı meydan okumalarda düşünce okullarının ortaya çıkış sebepleridir. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
Tıp ve felsefe alanında en büyük otorite demek olan “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla tanınmakta olan İslam filozofu kimdir?
İbn Rüşd |
Gazzâli |
İbn Sînâ |
Farabi |
Kîndî |
İbn Sînâ özellikle tıp alanındaki üstün başarılarından dolayı “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla anılmıştır.
11.Soru
İlk İslam filozofu olarak kabul edilen felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Farabi |
Yakup İbn İshak el-Kindî |
İbn Sina |
Gazzali |
İbn Tufeyl |
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen Yakup İbn İshak el-Kindî’dir.
12.Soru
Cemâleddin Afgânî’nin materyalistelere karşı yazdığı en önemli eserin adı nedir?
Miyaru'l-Ulum
|
er-Redd ale’d-Dehriyyîn
|
Mantıki Tatbiki ve Fenn-i Esalib
|
Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza |
Hikmet-I Teşri |
Cemâleddin Afgânî’nin en önemli eseri materyalistlere karşı yazdığı “er-Redd ale’d-Dehriyyîn” adlı kitabıdır. Bu eser sağlığında Türkçeye çevrilip bizzat kendisinin yazdığı bir mektup ile II. Abdülhamit’e takdim edilmişti. Cemâleddin materyalist tarih yorumunu savunan partizanların ancak kafa kurcalayıp yanıltmaya yönelik mantık hatalarıyla dolu kelime yığınlarından oluşan iddialarını ve onların icraatını daha Avrupa'da iyice tanımamışken sert bir dille kınamıştır.
13.Soru
Fârâbî ve İbn Sînâ’yı Aristo’nun felsefesini bozmak, Eflâtun ve Yeni-Eflâtunculukla karıştırmakla suçlayan düşünür kimdir?
Gazali |
İbn Rüşd |
Mevlana |
İbn Haldûn |
Kindî |
İbn Rüşd, Fârâbî ve İbn Sînâ’yı Aristo’nun felsefesini bozmak, Eflâtun ve Yeni-Eflâtunculukla karıştırmakla suçlamıştır.
14.Soru
İslam öncesi kültürlere ait yabancı eserlerin Arapça'ya tercüme girişimi ilk kez hangi dönemde olmuştur?
Hz. Osman dönemi |
Hz. Ali dönemi |
Hz. Ebubekir dönemi |
Hz. Ömer dönemi |
Abbasiler dönemi |
Yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa Hz. Ömer zamanında olmuştur. Müslüman askerler İran’ı feth edince, İran’da buldukları Pehlevice eski İran krallarının tarihine ait “Hudayi Name” adlı eseri Hz. Ömer’e gönderirler. Hz. Ömer, eserin Arapça’ya tercümesini emreder. Ancak, Hz. Ömer, tercümenin ilk bölümünü okuyunca hoşuna gitmez ve eserin tercümesini durdurur. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
Kindi, Fârâbî ve İbn Sina adlı üç düşünür ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Meşşai İslâm Felsefesi geleneğine mensuplardır.
|
Din ile Aristo felsefesinden etkilenmişlerdir.
|
Sudûr görüşünü savunmuşlardır.
|
Bilgi teorisini önemsemişlerdir.
|
Peygamberlik konusunda görüş bildirmişlerdir.
|
16.Soru
İslami açıdan felsefi, bilimsel ve teknik düşüncelerin ilk defa ortaya çıktığı devir hangisidir?
Emeviler devri |
Selçuklular devri |
Abbasiler devri |
Hz. Ömer devri |
Hz. Osman devri |
Abbasiler devrinin İslam düşüncesi açısından ayrı bir yerinin ve önemi vardır. Bu, sadece kelami, tasavvufi ve hukuki sahalarda mezhepleşmelerden değil, aynı zamanda gerçek anlamıyla, felsefi, bilimsel ve teknik düşüncelerin ilk defa bu devrin başında ortaya çıkmasındandır. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farabi’ye göre özü itibariyle varlığı zorunlu olan varlıktır?
Güneş |
Tanrı |
Ay |
İnsan |
Su |
Farabi, yaptığı sınıflamada varlığı, varlığı zorunlu (vâcib) ve varlığı zorunlu olmayan (münkin) olarak ikiye ayırmaktır. Özü itibariyle zorunlu varlık olan Tanrı var olmada ve varlığını devam ettirmede hiç bir şeye muhtaç değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.
18.Soru
Afgani’nin materyalistlere karşı yazdığı en önemli eser hangisidir?
Sırât-ı Müstakîm
|
Urvetu’l-Vuskâ
|
er-Redd ale’d-Dehriyyîn
|
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
En önemli eseri materyalistlere karşı yazdığı “er-Redd ale’d-Dehriyyîn” adlı kitabıdır. Bu eser sağlığında Türkçeye çevrilip bizzat kendisinin yazdığı bir mektup ile II. Abdülhamit’e takdim edilmişti. Cemâleddin materyalist tarih yorumunu savunan partizanların ancak kafa kurcalayıp yanıltmaya yönelik mantık hatalarıyla dolu kelime yığınlarından oluşan iddialarını ve onların icraatını daha Avrupa'da iyice tanımamışken sert bir dille kınamıştır.
19.Soru
İnsanlık tarihinin bilinen en eski düşünce geleneği olan, Mezopotamya ve Akdeniz havzası medeniyetlerinin temelini oluşturan geleneğin adı nedir?
Hermes |
Tehâfütler |
Kelâm |
Tasavvuf |
Meşşâî |
İnsanlık tarihinin bilinen en eski düşünce geleneği, Hermes’in geleneğidir ki, Mezopotamya ve Akdeniz havzası medeniyetlerinin temelini oluşturur.
20.Soru
“Zulmün varlığı hakikattir ama hak değildir. Olması gereken şey zulmün ortadan kaldırılmasıdır, adalettir” diyerek hak ve hakikat arasında bir ayrım yapmış olan İslâm düşünürü kimdir?
İbn Tufeyl |
İbn Sînâ |
Fârâbî |
İbn Rüşd |
İbn Hazm |
İsla^m düşünürleri genel olarak hakikat ile, yukarıda kısmen değindiğimiz, varlığın ontik ve ontolojik düzeylerini kast ederken, hak kavramı ile bir varlığın (buna insani eylem ve düşünceler de dahildir) olması gereken yerde durduğunu kast ederler. İbn Hazm’ın bu noktada verdiği örnek açıklayıcıdır: Zulmün varlığı hakikattir (ontik ve ontolojik bir gerçektir) ama hak (doğru) değildir. Olması gereken şey zulmün ortadan kaldırılmasıdır, adalettir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ