Türk Düşünce Tarihi Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Gerçekte aynı anda ortaya çıkan hususları yalnızca daha rahat anlaşılabilmesi için belli bir sıra düzeni içinde ele almakta herhangi bir yarar yoktur. |
İslâm düşüncesi, diğer dünya düşünce gelenekleri gibi, kendisine zemin teşkil eden kültürel gelenekler aracılığı ile varlık kazanmıştır. |
Karakter öncelikle Arapça ve daha sonra İslâm’ın yayıldığı ortamlarda kullanılan diller İslâm düşüncesini hem mümkün kılmış hem de düşünme alanının şekillenmesinde belirleyici olmuştur. |
Dilin gerçekliği açığa çıkarabilme gücü kadar bazı gerçekliklerin üstünü örtme (bazı gerçekleri fark edebilecek veya onu gösterebilecek kapasiteye erişmemiş olma) özelliği ister isteme düşünme eyleminin yön bulmasında etkin rol oynamaktadır. |
Özellikle mitolojiler gibi, bir anlamda dillerin tarihsel klasik hafızaları olan anlatılarda, dillerin bir şeyleri söyleyebilme noktasındaki imkan ve kapasiteleri açıkça gözlemlenebilir durumdadır. |
İslâm düşüncesi, diğer dünya düşünce gelenekleri gibi, kendisine zemin teşkil eden kültürel gelenekler aracılığı ile varlık kazanmıştır. Öncelikle Arapça ve daha sonra İslâm’ın yayıldığı ortamlarda kullanılan diller İslâm düşüncesini hem mümkün kılmış hem de düşünme alanının şekillenmesinde belirleyici olmuştur. Dilin gerçekliği açığa çıkarabilme gücü kadar bazı gerçekliklerin üstünü örtme (bazı gerçekleri fark edebilecek veya onu gösterebilecek kapasiteye erişmemiş olma) özelliği ister isteme düşünme eyleminin yön bulmasında etkin rol oynamaktadır. Özellikle mitolojiler gibi, bir anlamda dillerin tarihsel klasik hafızaları olan anlatılarda, dillerin bir şeyleri söyleyebilme noktasındaki imkan ve kapasiteleri açıkça gözlemlenebilir durumdadır. Gerçekte aynı anda ortaya çıkan bu hususları yalnızca daha rahat anlaşılabilmesi için belli bir sıra düzeni içinde ele almakta yarar vardır.
2.Soru
İbn Tufeyl’in, son bölümünde gerçek bir din felsefesi tahlili yer alan, bu tahlilde temel felsefi hakikatlerle sahih bir dinin yaygın kabul görmüş hakikatleri arasında bir mukayeseye gittiği hikâyesinin adı nedir?
Hay Bin Yakzân
|
El-Munkız Mine’d-Dalâl
|
Mantıku’t Tayr
|
Calinus ve Deli |
Akl-ı Sorh |
İbn Tufeyl’in Hay bin Yakzân isimli hikâyesinin son bölümünde gerçek anlamda bir din felsefesi tahlili yer almaktadır. Bu tahlilde temel felsefî hakikatlerle sahih bir dinin yaygın kabul görmüş hakikatleri arasında bir mukayeseye gidilmektedir.
3.Soru
El-Munkiz adlı eserinin sonuna doğru Kur’an’ı gerçek şekilde anlamanın tefsirden ziyade yorumlamakla mümkün olduğunu söyleyen İslam düşünürü kimdir?
İbn Sînâ |
İbn Tufeyl |
İbn Hazm |
Gazali |
Fârâbî |
Gazali El-Munkiz adlı eserinde Kur’an’I gerçek şekilde anlamak için yorumlamak fiilinin önemini vurgulamıştır.
4.Soru
Fârâbî’nin, İbn Sînâ ve İbn Bâcce’ye atıfta bulunmak için kullandığı ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Yeniler
|
Bilgeler
|
Yalnızlar
|
Çağdaşlar |
Elçiler |
Fârâbî, İbn Sînâ ve İbn Bâcce’ye ise çağdaşlar olarak atıfta bulunur.
5.Soru
Cemâleddin Afgânî’nin materyalistlere karşı yazdığı en önemli eserin adı nedir?
Miyaru'l-Ulum |
er-Redd ale’d-Dehriyyîn |
Mantıki Tatbiki ve Fenn-i Esalib |
Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza |
Hikmet-i Teşri |
Cemâleddin Afgânî’nin en önemli eseri materyalistlere karşı yazdığı “er-Redd ale’d-Dehriyyîn” adlı kitabıdır. Bu eser sağlığında Türkçeye çevrilip bizzat kendisinin yazdığı bir mektup ile II. Abdülhamit’e takdim edilmişti. Cemâleddin materyalist tarih yorumunu savunan partizanların ancak kafa kurcalayıp yanıltmaya yönelik mantık hatalarıyla dolu kelime yığınlarından oluşan iddialarını ve onların icraatını daha Avrupa'da iyice tanımamışken sert bir dille kınamıştır.
6.Soru
Sağlığında yedi ayrı kitap halinde bazıları birkaç defa basılan, ölümünden sonra tek cilt olarak yayımlanan ve tamamı aruzla yazılmış 11.240 mısralık 108 manzumeden ibaret genel adı Safahat olan eser kime aittir?
Nurettin Topçu
|
Hilmi Ziya Ülken
|
Muhammed İkbâl
|
Elmalılı Hamdi Yazır
|
Mehmet Akif Ersoy
|
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kındi’nin felsefe alanındaki kitaplarındandır?
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ |
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra |
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ Kındi’nin felsefe alanında yazdığı en hacimli eserdir.
8.Soru
Felsefî eserlerinde gözümüze çarpan en önemli özelliği Aristo’nun ve Farabi’nin eserlerine yazmış olduğu şerhler olan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Bâcce |
İbn Rüşd |
İbn Tufeyl |
İbni Sina |
Gazzali |
İbn Bâcce’nin felsefî eserlerinde gözümüze çarpan en önemli özellik Aristo’nun ve Farabi’nin eserlerine yazmış olduğu şerhlerdir. Bu aynı zamanda döneminin felsefe yapma tarzını da yansıtmaktadır.
9.Soru
“İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.” diyen İslam düşünürü kimdir?
Kîndî |
Farabi |
İbn Rüşd |
İbn Sînâ |
Gazzâli |
Kindî, felsefenin tarifini verip değerini açıkladığı bir ifadesinde şöyle demektedir: “İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.
10.Soru
İsmail Hakkı İzmirli Kur’an İlimleri, hadis, kelam, fıkıh, felsefe ve mantık alanlarında birçok eser kaleme almıştır. Aşağıdaki eserlerden hangisi İsmail Hakkı İzmirli’ye aittir?
Miyaru'l-Ulum
|
Ahlâk-ı İslâmiyye Esasları
|
Safahat
|
İrşâdü'l-Ahlâf |
Esra-ı Hodî |
İsmail Hakkı İzmirli kur’an İlimleri, hadis, kelam, fıkıh, felsefe ve mantık alanlarında bir çok eser kaleme aldı. Bunlardan bazıları; Yeni İlm-i Kelam; Miyaru'l-Ulum; Mantıki Tatbiki ve Fenn-i Esalib; Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza.
11.Soru
I. Diyalojik bir ortamdır.
II. Entelektüel gelişimini mümkün kılar.
III. İnsan kendisini üst düzeyde gerçekleştirebilir.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri düşünürlere göre şehir ortamı için söylenebilir?
II |
II ve III |
I, II ve III |
I ve III |
I ve II |
Sokrat ve Platon gibi klasik Yunan filozofları için şehir, öncelikle diyalojik bir ortamdır. Şehirler İnsanların karşılıklı konuşmaları sayesinde hakikatin tezahür ettiği mekânlardır. Bu nedenle hakikat, insanlar arasında ortaktır. Bu hakikat tecrübelerinin artmasıyla şehir insanın entelektüel gelişimini mümkün kılan yegâne ortama dönüşür. Sonuçta şehir, insanın bir varolma tarzı haline gelir. Daha açıkçası, insan ancak şehirde kendisini üst düzeyde gerçekleştirebilir, en üst ontolojik konuma erişebilir.
12.Soru
İbn Bacce’nin felsefesinin temel konusu aşağıdakilerden hangisidir?
İnsan ve mutluluğu
|
Sosyal ve siyasal yaşam ilişkileri |
İttisal |
Ahlak ve din |
Evren |
Endülüslü Müslüman filozoflarda akıl, ittisal, mutluluk, sosyal ve siyasal yaşamla ilişkileri konularının merkezde olduğunu görmekteyiz. Bunun en önemli sebebi İbn Bâcce döneminde Endülüs’te yaşanan iç karışıklık ve siyasal birliğin bölünmüşlüğüdür. Ayrıca böylesi bir ortamda filozoflar çok sıkıntılı dönemler yaşamaktadır. Dini çevrelerin felsefe çalışmalarına
hoşgörüsüz davrandığı anlaşılmaktadır. Bundan dolayı İbn Bâcce erdemsiz toplumda yalnız başına kalan filozofun mutluluğa nasıl ulaşabileceğini teorik olarak tartışmaktadır.
İbn Bâcce'nin felsefesinin temel konusu insan ve insan mutluluğudur. Doğru cevap A şıkkıdır.
13.Soru
Kindi’nin Süleymaniye kütüphanesinde bulunan yazma mecmuasındaki eserlerini ilk defa bütün halinde kim yayımlanmıştır?
Abdulhadi Ebu Ride |
Abdülmesih b. Nâima el-Hımsî |
Vasık Billah |
Mutasım Billah |
Memun |
Kindî ’nin birkaç risalesini tenkitli neşir olarak bazı oryantalistler yayınlamıştır. Fakat onun Süleymaniye kütüphanesinde bulunan yazma mecmuasındaki eserlerini ilk defa bütün halinde Abdulhadi Ebu Ride Resail el-Kindî elFelsefiyye (Kahire I, 1950; II, 1953) adı altında yayınlamıştır. Mahmut Kaya da birinci ciltte yer alan on dört risaleyi Türkçe’ye çevirerek Kindi, Felsefi Risaleler başlığı altında neşretmiştir.
14.Soru
İbn Bacce, tabiat bilimleri ve matematiksel bilimlerle uğraşan kişilere ne ad vermiştir?
Mütevahhid |
Cumhûr |
Nuzzâr |
Şârih |
Su‘edâ |
İbn Bâcce insanları aklî suretleri elde etmelerine ve buna bağlı olarak oluşan akli yetkinliklerine göre derecelendirir. 1. Cumhûr (sıradan insanlar) mertebesi: Bu seviyede olan insanlar aklın konusu olan şeyleri ancak “maddî sûretler aracılığıyla idrak edebilmektedir. Yetkin bir soyutlama yapamadıkları için eşyanın zihinlerindeki karşılıkları tam oluşmamıştır. 2. Nuzzâr: Bu sınıf tabiat bilimleri ve matematiksel bilimlerle uğraşan kimselerdir. Soyut sûretleri cisimlerin idrakleri olarak değil de kendinde varlığı olan ma‘kûller olarak idrak edebilmektedirler. 3. Su‘edâ (mutlu insanlar): İbn Bâcce’ye göre bu son grup filozoflardır. Tabiat âlimi maddî ve manevi suretleri yani ma‘kûlleri elde ettikten sonra yetkinleşmesine devam eder. Doğru cevap C’dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Hayy b. Yakzan” adlı romanın yazarıdır?
İbn Rüşd |
Sühreverdî |
İbn Haldûn |
İbn Tufeyl |
Gazzâli |
Hayy b. Yakzan isimli eserin yazarı İbn Tufeyl’dir.
16.Soru
Varlığın varlığın dış dünyada kendi başına bir gerçeklik olarak bulunması durumuna ne ad verilir?
Ontolojik |
Hakikat |
Ontik |
Değer |
Varlık |
İslâm düşünürleri, varlığın dış dünyada kendi başına bir gerçeklik olarak bulunması ile bu varlığın zihnimizde bir kavram ve imge aracılığı ile farklı bir gerçeklik olarak yer alması arasında ayrım yapmışlardır. Biz bu gerçekliğin ilkine (dış dünyadaki haline) ontik, zihnimizde kendisini aşmışlık durumuna ontolojik adını vermekteyiz.
17.Soru
Muhammed İkbal'in yaptığı çalışmalardaki temel amaç nedir?
Mutezilî akılcılığın yeniden canlanması lehine olan tutumuyla içtihad ilkesinin ve her konuda araştırma yapma serbestîsinin İslâm dünyasında yeniden işlerlik kazanmasına katkıda bulunmayı amaçlamıştır. |
Dinî ya da felsefi problemlerin çoğunun ahlâkla ilgili olduğunu düşündüğü için gayretleri daha çok ahlaki reforma yönelik olmuştur. |
Varlık şuurundan insanın açık seçik bilgisine, oradan da Allah'ın varlığına ve idealist bir âlem anlayışına ulaşabilmiş, nübüvvet konusunu felsefî problemler arasına alarak felsefe-din kavgasına köklü bir çözüm getirmeye çalışmıştır. |
Tüm çalışmalarında ilim ile dinin bütünlüğü görüşünü savunmuştur. |
Derin bir çöküş ve bunalım içinde olan Müslümanların değişimlerini sağlamaya yönelik ciddi projeler geliştirebilmektir. |
İkbal’in yaşadığı dönemde İslâm dünyası uykudadır. Müslümanlar kendisinden, değerinden ve içinde bulunduğu çağdan habersizdir. Derin bir çöküş ve bunalım yaşanmaktadır. Bu durum İkbal’i üzmektedir. Bundan dolayı yenileşmenin sosyal, siyasî, dinî,fikrî ve medenî boyutlarını ele almaktadır. Doğru yanıt "E" şıkkıdır.
18.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi islam dininin birçok ayetle insanları “tefekküre, tezekküre, itibara, tedebbüre, teakkule ve tefehhüme davet ettiğini savunur?
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmet Âkif Ersoy |
İbn Bâcce |
Cemâleddin Afgânî |
Babanzâde Ahmet Naim |
İzmirli’ye göre dinimiz birçok ayetle insanları tefekküre, tezekküre, itibara, tedebbüre, teakkule ve tefehhüme davet eder. Nazar ve tefekküre ait ayetlerin sayısı 500 den fazladır. İslâm akıl nurunu söndürmez, basiret meşalesini köreltmez. Aksine düşünceyi kuvvetlendirir, fikri düzeltir, akla rehber olur, ulaşamadığı hakikate aklı aydınlatır, göremediği zarar ve tehlikelerden onu kurtarır, akıl için ilahi bir kandil olur, onu nurundan faydalandırır.
19.Soru
Hikmetü'l-işrâk'ta rasyonel bilgi kanalıyla gerçeğe ulaşmanın imkânsız olduğunu savunan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Ebû Bekir Zekeriyya er-Râzî |
Şehâbeddin es-Sühreverdî |
Câbir b. Hayyân |
İbn Arabi |
Farabi |
Sühreverdi ana eseri Hikmetü'l-işrâk'ta rasyonel bilgi kanalıyla gerçeğe ulaşmanın imkânsız olduğunu savunur.
20.Soru
Kindi’ye göre en şerefli ilim hangisidir?
Matematik
|
Siyer
|
Fizik
|
Metafizik
|
Tarih
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ