Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları Ara 18. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Seçeneklerden hangisinde yanlış bilgi verilmiştir?
Umay’ın insanın doğumuyla ve büyümesiyle ilgilenen bir ruh olduğu düşünülür.
|
Ülgen, Altay Türklerinin şaman dua ve ilahilerinde en büyük yaratıcı tanrı olarak yer alır.
|
Talay Kan’ın yeryüzündeki bütün suların, denizlerin hâkimi, ölülerin koruyucusu olduğuna inanılır.
|
Utkuuçı, gökte yaşar ve Ülgen tanrının en yakın elçisidir.
|
Erlik bütün gök cisimlerinin bağlı bulunduğu çarkı çevirir.
|
2.Soru
I. Bir toplumun topyekün hayat tarzı
II. İnsan tarafından meydana getirilerek
başlangıcından bu yana doğaya eklenmiş
yaratmalar, donatmalar bütünü
III. Bir toplumun her türlü kendini ifade ediş şekli ile
her türlü ihtiyacını karşılayan toplam hayat tarzı
IV. Bireyin doğumundan itibaren kazanmaya
başladığı alışkanlıklar, davranışlar, tavırlar
V. Kuşaklar boyunca birinden diğerine aktarılarak
biriktirilen yaşantı ve bilgi öğeleri
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri ‘kültür’ün tanımlarındandır?
II ve III |
I, II ve III |
IV ve V |
I, II, IV ve V |
Hepsi |
Kültürün en basit ve yalın tanımı, “bir toplumun topyekün hayat tarzı” şeklindedir. Biraz daha geniş bir tanımıyla kültür; insanların biyolojik kalıtımlarının ötesindeki ihtiyaçlarının, doyumlarının ve doyumsuzluklarının yarattığı, şekillendirdiği, içerik kazandırdığı ve insanların öğrenme yoluyla edindiği, inşa ettiği maddi ve manevi birikimi, değerleri, yönelimleri, duygu ve düşünce dünyaları, sosyal davranışları, teknolojileri ve sanatlarının tamamını ifade eder. Kültür; insan tarafından meydana getirilerek başlangıcından buyana doğaya (nature) eklenmiş yaratmalar, donatmalar bütünün adıdır. Kısaca, kültür denilince bir toplumun her türlü kendini ifade edişleri ve her türlü ihtiyacını karşılayan toplam hayat tarzı anlaşılmaktadır. Şıkların hepsi kültürün tanımı olduğu için
3.Soru
Göklerden sonra var edilen, yaratılışı elli gün süren ve dünyanın her bölgesinde yer altında bulunan suyun sorumlusu kimdir?
Hordad |
Heredot |
Zerdüşt |
Keyumers |
Ahura Mazda |
Göklerden sonra var edilen, yaratılışı elli gün süren ve dünyanın her bölgesinde yer altında bulunan suyun sorumlusu Hordad’dır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça karşılığı “ankâ” olan, hiç kimse tarafından görülmemiş bir kuştur?
Sîmorğ |
Surûş |
Yeldâ |
Nevruz |
Nahîd |
Arapça karşılığı “ankâ: uzun boyunlu”, Sîmorğ hiç kimse tarafından görülmemiş bir kuştur.
5.Soru
Aşağıdaki Antik Çağ filozoflarından hangisi, mitleri doğrudan ne kabul etmiş, ne de reddetmiştir?
Platon |
Thales |
Aristo |
Critias |
Polybius |
Platon, devlet dininin olağanüstü inançlarının bozulmalarını önlemek ve tarihi gerçeklerin halktan saklanması için mitlerin kullanıldığını ileri sürerek onları reddetmiştir. Aynı şekilde, Aristo, kanun koyucuların halkı yönetebilmek, onları iyiye yönlendirebilmek için mitleri uydurduklarını düşünmüştür. Critias, tanrıların sosyal düzeni sürdürmek için yaratıldıklarını; Polybius da ataların tanrıları, bilinmeyenin korkusuyla cahil yığınını zaptetmek için yarattıklarını söylemiştir. Evreni tek nedene ve maddeye indirgeyerek açıklamaya çalışan filozoflar ise, mitleri doğrudan ne kabul etmiş, ne de reddetmişlerdir. Bunlardan biri olan Thales’e göre, su her şeyin baş nedeniydi.
6.Soru
Genel olarak tanrıya, tanrısal kabul edilen şeylere ve doğaüstü güçlere sahip olduğuna inanılan şeylere saygı göstermek ve tapınmak anlamında kullanılan sözcük seçeneklerden hangisidir?
Teoloji |
Kült |
Mit |
Efsanel |
Od |
Genel olarak tanrıya, tanrısal kabul edilen şeylere ve doğaüstü güçlere sahip olduğuna inanılan şeylere saygı göstermek ve tapınmak anlamında kullanılan sözcük “kült” sözcüğüdür. Türkçeye Fransızcadan geçen sözcüğün anlamı tapınmadır.
7.Soru
“Ölüler Kitabı” hangi uygarlıkta geçmektedir?
Sümer
|
Mısır
|
Hitit
|
Yunan
|
Fin
|
8.Soru
Türk mitolojisinin doğuşunda büyük rol oynayan üç önemli faktör aşağıdakilerden hangileridir?
Tarih-toplum-su |
Tarih-coğrafya-ırk |
Tarih-coğrafya-ekoloji |
Coğrafi çevre-toprak-tarih |
Coğrafi çevre-insan-topluluk |
Türk mitolojisinin de doğuşunda yer alan ve son derece önemli rol oynayan “coğrafi çevre”, “insan unsuru” ve “topluluk/cemiyet” üç temel faktördür.
9.Soru
Türk mitolojisine göre, en kutsal sayılan ağaç aşağıdakilerden hangisidir?
Kavak ağacı |
Meşe ağacı |
Ceviz ağacı |
Çınar ağacı |
Kayın ağacı |
Türk mitolojisinde ağaçların dünyanın eksenini oluşturmasının yanı sıra türeyiş mitlerinde de türenilen ana/ata olmak açısından da kutsal kabul edildikleri görülür. Türklerin en kutsal bildikleri ağaç, “kayın ağacı”dır. Kayın ağacı kutsal olduğu için “bay (ulu, zengin, güçlü) kayın” olarak hitap edilir ve bütün kam ayinlerinde yer alır. Kayın ağacı, tanrıyla kulu arasında bir köprü gibi düşünülür. Altay Türklerinin kamlarına göre, insanlar yaratıldıkları zaman ilk Kayın ağacı da, Umay Ana’yla birlikte yeryüzüne inmiştir. Kayın ağacının
ilk insanı doğurması motifi, Türk mitolojisinde son derece yaygın olarak karşımıza çıkar.
10.Soru
Müslümanlığı kabul etmiş ancak şamanlık uygulama ve inançlarını da devam ettiren kişiye ne ad verilir?
Totem
|
Memorat
|
Tabu
|
Kam
|
Baksi
|
11.Soru
Şiiirde “çerh”, “semâ”, “felek” gibi kelimelerle anılan tanrı aşağıdakilerden hangisidir?
Ab |
Asuman |
Ahura Mazda |
Ateşkede |
Camasp |
Asumân aynı zamanda feleği koruyan tanrının da adıdır. Şiirde “çerh”, “semâ”, “felek” gibi kelimelerle de anılır ve yerler gibi onun da yedi kat olduğu kabul edilir.
12.Soru
İran hükümdarlarından Cemşîd ile Keyhusrev’e, aynı zamanda Süleyman Peygamber ve Büyük İskender’e ait olduğu kabul edilen sihirli kadeh aşağıdakilerden hangisidir?
Camasp |
Ateşkede |
Câm-i Cem |
Ehrimen |
Heft |
İran hükümdarlarından Cemşîd ile Keyhusrev’e, aynı zamanda Süleyman Peygamber ve Büyük İskender’e ait olduğu kabul edilen sihirli kadeh. İçine bakıldığında, dünyada olup biten her şeyin görüldüğüne inanılan bu kadeh, İran ve Türk edebiyatlarında; “Âyîne-yi Süleyman: Süleyman’ın aynası”, “Âyîne-yi Sikender: İskender’in aynası”, “Piyâle-yi Cem: Cem’in kadehi” adlarıyla da anılır.
13.Soru
Türk mitolojisinin doğuşunda yer alan üç temel faktör seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Coğrafi çevre, iklim, insan unsuru |
İnsan unsuru, iklim, topluluk/ cemiyet |
Coğrafi çevre, insan unsuru, topluluk / cemiyet |
Coğrafi çevre, insan unsuru, tarihsel süreç |
İnsan unsuru, topluluk / cemiyet, tarihsel süreç |
Türk mitolojisinin doğuşunda yer alan ve son derece önemli rol oynayan üç temel faktör; coğrafi çevre , insan unsuru ve topluluk / cemiyettir.
14.Soru
Mazdesit inanışında yer alan Ahura Mazda tanrısı ile ilgili bilgilerden hangisi doğru değildir?
Avestâ’daki en büyük tanrısıdır. |
Şiirde “çerh”, “semâ”, “fe- lek” gibi kelimelerle de anılır. |
Fars edebiyatında genellik- le “Ahura Mazda”, “Hurmuzd” ve “Hormez” şekillerinde geçer. |
İrano-Aryanlar’da tek iyilik tanrısıdır. |
Her şeyi bilen ve her şeye gücü yetendir. |
Şiirde “çerh”, “semâ”, “felek” gibi kelimelerle de anılan ve yerler gibi onun da yedi kat olduğu Tkabul edilen tanrı Asuman’dır.
15.Soru
Türk halk kültüründe yaygın inançlardan olan, her evin temelinde yaşadığına inanılan “koruyucu iye” olarak da adlandırılan hayvan aşağıdakilerden hangisidir?
Karayılan |
Akrep |
Hamam böceği |
Kırkayak |
|
Türk halk kültüründe yaygın inançlardan birisi de her evin temelinde yaşadığına inanılan bu nedenle “temel yılanı” da denilen ve evin koruyucu iyesi olarak düşünülenkara yılanlardır. Bu kara yılanlar evin koruyucu iyesi olduklarına inanılması nedeniyle mecbur kalınmadıkça öldürülmezler.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk çağda Sofist ve Neoplatonist filozofların mitlerle ilgili düşüncesidir?
Mitleri ahlak ve ruh gerçekliklerinin birer sembolü olarak görmüşlerdir. |
Devlet dininin olağanüstü inançlarının bozulmalarını önlemek ve tarihi gerçeklerin halktan saklanması için mitlerin kullanıldığını öne sürmüşlerdir. |
Kanun koyucuların halkı yönetebilmek, onları iyiye yönlendirebilmek için mitleri uydurduklarını düşünmüşlerdir. |
Dinsel geleneklerin şekillerini değiştirmiş inançlarından biri olarak görmüşlerdir. |
Mitlerin hakikatten bahseden “uydurma” bir açıklama olduğu düşüncesindedirler. |
Sofist ve Neoplatonist filozoflar, mitleri ahlak ve ruh gerçekliklerinin birer sembolü olarak görmüşlerdir.
17.Soru
Günümüzde ağaçlara bez parçalarının bağlanarak dilek tutulması hangi eski Türk mitolojik karakterine dayanır?
Yakıcı |
Aknur |
Şaman |
Yayık |
Kuday |
Eski Türk mitolojisine göre Ülgen Tanrı’ya adanan kurbanlar yayık tarafından götürülür. “Yayık”a beyaz kumaşlarla tasvirler yapılır ve iki kutsal ağacın arasına asılır. Günümüzde ağaçlara asılan çaput ve bezler aracılığıyla dilek tutulması yayık inanışına dayanır.
18.Soru
Doğanın ve insanın taşıyıcısı olduklarına inanılan yaşamın kesintisizliğini simgeleyen, göksel güçler ya da yer/su ruhları için sunulan serpme, saçma ve benzeri biçimlerde uygulanan süt, rakı, kımız, yağ, buğday, darı vb. kansız kurban aşağıdakilerden hangisidir?
Suyla |
Saçı kurbanı |
Karlık |
Nurlu bakan |
Kuday |
Doğanın ve insanın taşıyıcısı olduklarına inanılan yaşamın kesintisizliğini simgeleyen, göksel güçler ya da yer/su ruhları için sunulan serpme, saçma ve benzeri biçimlerde uygulanan süt, rakı, kımız, yağ, buğday, darı vb. kansız kurbana saçı kurbanı denir. Kısrakların ilkbaharda sağılan ilk sütü yulafla karıştırılarak Yayık’a “saçı kurbanı” olarak saçılır, ona dualar edilir.
19.Soru
I. İlkel insanın kafasında oluşturduğu sorulara cevap ver- meyi soyut ve somut her türlü varlığın kökenini izah edip açıklamayı amaçlayan mitlerdir.
II. Mitolojik zamanı aşamamış ve yaşam tarzı olarak ilkel topluluklarda çok yaygın olarak görülen mitlerdir.
III. Yoğun olarak Teogoni mitlerinin oluşmadığı tek katlı bir kültüre sahip topluluklarda birincil öneme sahip olarak yer alırlar.
IV. Tanrıların ve tanrısal varlıkların kökenini ve nereden geldiklerini konu edinen mitlerdir.
Yukarıda etiyolojik mitlere ilişkin verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
I ve II |
Yalnız II |
Yalnız I |
I, II ve III |
Hepsi |
“Tanrıların ve tanrısal varlıkların kökenini ve nereden geldiklerini konu edinen mitlerdir.” Teogoni mitlerine aittir.
20.Soru
Eski İran halklarının inançlarına göre ateş, ilk olarak kim tarafından bulunmuştur?
Hûfleng |
Feridun |
Cemşid |
Camasp |
Kave |
Eski İran halklarının inanışlarına göre ateş, ilk olarak Hûfleng tarafından bulunmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ