Türk İdare Tarihi Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Cengiz Han'ın torunu Kubilay ve Mengü Hanların kardeşi Hülagü Han tarafından kurulan, Tebriz Başkent olmak üzere bugünkü İran, Azerbaycan, Afganistan, Pakistan ve Anadolu topraklarını içine alan ve 1256-1335 yılları arasında hüküm süren devlet aşağıdakilerden hangisidir?
|
İlhanlılar
|
|
Osmanlılar
|
|
Türkiye Selçukluları
|
|
Samaniler
|
|
Karahanlılar
|
Yanıt Açıklaması:
Cengiz Han'ın torunu Kubilay ve Mengü Hanların kardeşi Hülagü Han tarafından kurulan, Tebriz Başkent olmak üzere bugünkü İran, Azerbaycan, Afganistan, Pakistan ve Anadolu topraklarını içine alan devlet İlhanlılar'dır.
2.Soru
Türk-Müslüman devletlerin arasında “sultan” ünvanını kullanan ilk devlet hangisidir?
|
Kırgızlar
|
|
Karahanlılar
|
|
Selçuklular
|
|
Gazneliler
|
|
Uygurlar
|
Yanıt Açıklaması:
Gaznelilerin Müslüman-Türk devletleri arasında sultan ünvanını kullanan ilk devlet olduğu görülmektedir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eski Türk toplumunda tahtın varisi anlamına gelmektedir?
|
Veli
|
|
Buyruk
|
|
Er
|
|
Tigin
|
|
Lala
|
4.Soru
Eski Türk devletlerinin yıkılmasını çabuklaştıran temel neden aşağıdakilerden hangisidir?
|
Çin hanedanıyla yapılan evlilikler
|
|
Göçebe hayat
|
|
Coğrafi şartlar
|
|
Yerleşik hayata geçiş
|
|
Veraset sistemi
|
Yanıt Açıklaması:
Eski Türklerde Yönetim Yapısı
5.Soru
- Hükümet ve hukuk meselelerinde iç bölgelerden gelen yüksek kültür sahibi ulema önemli rol oynamıştır.- Toprak sistemi ve divan gibi yönetimle ilgili meseleler kadim geleneklerle çözülmüştür.- Türkiye Selçukluları ve İlhanlılar, Osmanlıların devlet örgütlenmesine en doğal insan kaynağını sağlamışlardır.Yukarıda yer alan ifadeler göz önünde bulundurulduğunda, aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir?
|
Osmanlı'da devletin ve hanedanın meşru olabilmesi için adaletli olması gerekmiştir.
|
|
Devletin en önemli görevi, devlet yetkililerine dair şikayetleri dinleyip, haksızlıkları önlemek olmuştur.
|
|
Şikayetlerin dinlendiği divan, zaman içinde gelişen hukuk sistemi sonucu yüksek mahkeme olarak işlevini sürdürmüştür.
|
|
Osmanlı tebaası tanrının hükümdara emanetidir ve devletin görevi onları korumak olmuştur.
|
|
Osmanlılar, zaman içinde ortaya çıkan yönetime dair ihtiyaçlarını karşılarken önceki devlet anlayışı ve yapılarını örnek almışlardır.
|
Yanıt Açıklaması:
-
6.Soru
Yeniçeri ordusu hangi Osmanlı hükümdarı döneminde kurulmuştur?
|
Orhan Bey |
|
Osman Bey |
|
I. Murad |
|
II. Mehmet |
|
Beyazıd |
Yanıt Açıklaması:
Osmanlı devlet idaresinin temel kurumlarından biri olan kul (gulam) sisteminin ortaya çıktığı süreç olmuştur. Devlet hizmetinde ve idaresinde kullanılmak üzere kölelerden yetiştirilen gulamların daha önce Selçuklularda ve diğer Orta Doğu devletlerinde kullanıldıkları bilinmektedir. Osmanlıların bu sistemi daha Orhan Gazi zamanında uygulamaya başladıklarına dair kayıtlar vardır. Bu sistem daha sonra Osmanlılara özgü devşirme sistemi ve I. Murad Devri’nde kurulan Yeniçeri ordusunun da temelini oluşturacaktır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tarihteki ilk Türk devlet örgütlenmesi olan Hunların dağılma nedenlerinden değildir?
|
Veraset sistemi
|
|
İç çatışmalar
|
|
Çin müdahaleleri
|
|
Ordu teşkilatlanması
|
|
Kavimlerin merkeze isyanı
|
8.Soru
Maniheizm: Hz. İsa, Zerdüşt ve Buda’nın öğretilerini harmanlayan, MS. III. Asırda Pers İran’ında yaşayan Mani’nin geliştirdiği inanç sistemidir. Maniheizm dini kabul edildikten sonra devlet işleri din adamlarına danışılır hale gelmiştir. Ayrıca Karabalgasun Yazıtlarında Türklerin Mani dininin kabulünden sonraki durumları hakkında şu ifadeler yer almıştır; Vahşi adetleri olan ve kan seline boğulmuş bu ülkenin sebzeyle beslenilen bir ülke hâline geldiğini, insanların öldürüldüğü o yerin iyilik yapmanın teşvik edildiği bir yer olduğu…Yukarıdaki metne göre ilk Türk Devletleri hakkında söylenebilecek ifade aşağıdakilerden hangisidir?
|
Mani dini hayvanları kutsal kabul eder
|
|
Mani dini devletlerin dini kurallarla yönetilmesini emreder
|
|
Mani dini Türklerin yaşam biçimini tüm yönleri ile etkilemiştir.
|
|
Mani dini savaşı yasaklar
|
|
Mani dininde din adamları tanrısal özelliklere sahiptir
|
9.Soru
Abbasi hanedanlığı kaç yılında Emevi hanedanlığına son vererek İslam İmparatorluğunun başına geçmiştir?
|
751
|
|
752
|
|
750
|
|
749
|
|
780
|
Yanıt Açıklaması:
Gazneliler Devleti
10.Soru
Hangi padişahın döneminden sonra kullara devşirme çocuklar da katılmıştır?
|
I. Beyazıd |
|
I. Mehmed |
|
II. Mehmed |
|
I. Selim |
|
II. Murad |
Yanıt Açıklaması:
Kulların kökeni başlangıçta savaş esirleri (acemi oğlanlar-pencik oğlanlar) idiler. Sarayda, Balkan aristokrat sınıflarının çocuklarından rehine olarak tutulanları da buna katmak gerekir. Büyük şehirlerde esir pazarlarından en iyi esirler padişah için satın alınırdı. I. Bayezid devrinden itibaren kullara devşirmeden gelen çocuklar katıldı.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk İmparatorluklarında görülen en yaygın hükümdarlık sembollerinden biri değildir?
|
Taht |
|
Sikke |
|
Yay |
|
Sorguç |
|
Tuğ |
Yanıt Açıklaması:
Otağ, davul, sorguç, yay, taht ve tuğ daha sonraki Türk imparatorluklarında da göreceğimiz en yaygın hükümdarlık sembolleriydi.
12.Soru
Osmanlı Devletinin arazi kayıtlarını içeren Tahir Defterinde düzeltme ve değişiklikler yapmakla görevli Divan-ı Hümayun üyesi aşağıdakilerden hangisidir?
|
Veziriazam
|
|
Vezirler
|
|
Defterdar
|
|
Kazaskerler
|
|
Nişancı
|
Yanıt Açıklaması:
-
13.Soru
Osmanlı Devleti'nin taşra teşkilatı göz önüne alındığında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
|
Erken dönem Osmanlı tarihine bakıldığında ilk Osmanlı sancakbeylerinin Lala Şahin olduğu anlaşılmaktadır.
|
|
Osmanlı Devleti'nde başta merkez teşkilatı olmak üzere taşra teşkilatı Divan-ı Hümayına bağlı iki birimden oluşmaktadır ki bunlar da eyalet ve kaza teşkilatlarıdır.
|
|
Osmanlı teşkilat tarihinde idari teşkilatta en fazla yere sahip olanlar kaza ve sancaklardı. Kazaların yönetici sınıfı ise kadı, alaybeyi ve subaşılardan oluşuyordu.
|
|
Osmanlı Devleti'nin ilk kadısı daha Osman Bey zamanında göreve atanan Kadı Dursun Fakih'tir.
|
|
Osmanlı taşra teşkilatının en büyük idari ve askeri amiri olan beylerbeyiler, vilayet merkezlerinde oturmaktaydılar. Rumeli beylerbeyinin merkezi Kütahya idi.
|
Yanıt Açıklaması:
Seçenekler incelendiğinde Erken dönem Osmanlı tarihine bakıldığında ilk Osmanlı sancakbeylerinin Lala Şahin olduğu ifadesinin hatalı olduğu görülmektedir.
14.Soru
Bumin Kağan’ın Moğolistan’a hakim Avarlar’ı tarihten silmesiyle Türkler’in yeni yaşam alanı belirlenmiştir. Bu yaşam alanı aşağıdakilerden hangisidir ?
|
Ötüken
|
|
Ön Asya
|
|
Hindistan
|
|
İran
|
|
Mısır
|
15.Soru
Aşağıdaki özellikler, Osmanlı kuruluş dönemindeki hangi makamı ifade etmektedir?I. Daha çok saray görevlileri, ümera çocukları, alaybeyi, za’im, defter kethüdası, tımar ve hazine defterdarları gibi taşra yöneticilerinin arasından seçilirlerdi. II. Asayiş ve emniyeti sağlamak,kalpazanlıkla mücadele etmek, özel görev için gelen devlet memurlarına yardımcı olmak gibi görevler yüklenilmiştir.III.Savaş sırasında bölgesinde yer alan sipahilerle birlikte bağlı bulunduğu amirinin komutasında savaşa giderdi. IV. İdarelerinde bulundukları bölgelerde işlenen suçları cezalandırma görevi verilmişti.
|
Kadı
|
|
Veziriazam
|
|
Defterdar
|
|
Sancakbeyi
|
|
Beylerbeyi
|
Yanıt Açıklaması:
28. Sancakbeyleri nasıl seçilirlerdi ve görevleri neydi? Cevap: Kazaların birleşmesinden oluşan sancakların idaresi sancakbeyinin yönetimindeydi. Sancak beyleri daha çok saray görevlileri, ümera çocukları, alaybeyi, za’im, defter kethüdası, tımar ve hazine defterdarları gibi taşra yöneticilerinin arasından seçilirlerdi. Sancağın en önemli idarecisi olan sancakbeyinin görev ve sorumlulukları büyüktü. Askeri ve idari mesuliyetleri olan sancakbeylerine sancakta asayiş ve emniyeti sağlamak, kalpazanlıkla mücadele etmek, özel görev için gelen devlet memurlarına yardımcı olmak gibi görevler yüklenmişti. Ayrıca savaş sırasında sancağında yer alan sipahilerle birlikte bağlı bulunduğu beylerbeyinin komutasında savaşa giderdi. Sınır bölgelerinde bulunan sancakbeyleri ise bu görevlerin yanı sıra yabancı devletlerle ilişkilerin anlaşmalara uygun olarak yürütülmesinde de etkili ve görevli idiler. Bunların dışında idarelerinde bulundukları sancaklarda işlenen suçların cezalandırma görevi de sancakbeylerine verilmişti.
16.Soru
Türk dilinin yüz akı bir isim olan ve aynı zamanda dönem siyaset anlayışını gözler önüne seren bir eser yazan Karahanlı devlet adamı kimdir?
|
Yusuf Has Hacib |
|
Kaşgarlı Mahmud |
|
Ahmet Yesevi |
|
Edip Ahmet Yükneki |
|
Yunus Emre |
Yanıt Açıklaması:
Soru kökünde verilen tanım Kutadgu Bilig adlı eserin yazarı Yusuf Has Hacib’e aittir.
17.Soru
Osmanlı merkez teşkilatının en önemli organı olan ve danışma meclisi olarak adlandırılan kurum hangisidir?
|
Divan’ı hikmet |
|
Divan-ı Humayun |
|
Divan-ı Çandarlı |
|
Tımar sistemi |
|
Divan-ı Eyalet |
Yanıt Açıklaması:
Osmanlı merkez teşkilatının en önemli organı olan Divân-ı Hümâyûn, “padişah divânı” anlamına gelmektedir. Divân-ı Hümâyûn: Farsça kökenli bir kelimeydi ve danışma meclisi, günümüz bakanlık ofisi anlamlarına geldiği gibi küçük şiir kitaplarında yine bu adla anılmaktaydı.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eski Türk devletlerinde hanedan ailesi dışındaki bodun beylerinin dahi kanlı taht kavgalarına girişmesine yol açan nedenlerden biri değildir?
|
Tahta geçme usulünün bir sisteme oturtulmayışı
|
|
Mevcut karizmatik hükümdar modeli
|
|
Makamların alt mevkilere ayrışmasının ara yönlerin de düşünülerek gerçekleştirilmiş olması
|
|
Kardeşlerden birine taht yolunun kesin kurallar içerisinde açılmaması
|
|
Liyakat sahibi kişilerin başa geçmesinin meşru sayılması
|
19.Soru
Eski Türklerin yaşamlarına dair bilgilerin büyük çoğunluğu hangi kaynaklardan gelmektedir?
|
Hindistan
|
|
Arabistan
|
|
Çin
|
|
İran
|
|
Avrupa
|
Yanıt Açıklaması:
Türklerin yaşamıyla ilgili yazılı kaynaklar çoğunlukla Çin kökenlidir
20.Soru
XVI. yüzyılın başlarına kadar ilmiye sınıfı arasında kalemi kuvvetli olan kişiler arasından seçilen, hatta bulundukları mevkiden ziyade sahip oldukları görev bakımından birinci derece memur sıfatı taşıyan, Osmanlı Devleti'nin arazi kayıtlarını içeren Tahrir Defterlerindeki düzeltme ve değişiklikleri yapmak gibi önemli görevleri bulunan Divan-ı Hümayun'un üyeleri ve yardımcıları aşağıdakilerden hangisidir?
|
Nişancılar
|
|
Defterdarlar
|
|
Veziriazam
|
|
Kazaskerler
|
|
Şeyhülislam
|
Yanıt Açıklaması:
Bahsedilen nitelikler doğrudan nişancıları betimlemektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ