Türkçe Cümle Bilgisi 1 Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 9 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sıfat-fiil ekidir?
|
–mAk |
|
–mA |
|
–Xış |
|
–mXş |
|
–mAdAn |
Sıfat-fiil grupları, fiilleri anlık sıfatlaştırmaya yarayan -An, -Ar, -mAz, -mXş, -DXk, -AcAk, -Ası ve -XcX ekleriyle türetilir. Bu ekler diğer fiilimsileri oluşturan isim-fiil ve zarf-fiil ekinden farklı olarak zaman bildirirler ve şöyle tasnif edilirler:
| Geçmiş zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: | -mXş, -DXk |
| Geniş zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: | -An, -Ar, -mAz, -XcX |
| Gelecek zaman bildiren sıfat-fiil ekleri: | -AcAk, -AsI |
Doğru cevap D’ dir.
2.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil ile kurulmuş bir zarf-fiil grubu vardır?
|
Batılıların sinoloji ile uğraşmaya başlamalarından bu yana Çince isimlerin Latin harfleriyle yazımı konusunda tam bir sistem oturtulamamıştır. |
|
Eski Türkler büyüklü küçüklü boy sistemine dayalı bir hayat tarzını benimsediklerinden uzun mesafeler ilerleseler de sosyal yapılarının getirdiği dayanışmanın sağlamlığından dağılmıyorlar, manevi yapıları bozulmuyordu. |
|
Gökşin’le altmış üç yıl önce Kandilli Kız Lisesi’nin orta birinci sınıfında buluşmamızdan bu yana, hiç ayrılmamış olmamızın yanı sıra, sırdaşımdır, yakınımdır, derdimi döktüğüm, akıl danıştığım, tavsiyelerine uyduğum can arkadaşımdır! |
|
Zeynep doktor gelmeden önce ortalığı siler, tozları alır, sehpaların üstündeki dergileri, gazeteleri yerleştirirken işi unutup bunları ucundan ucundan okurdu. |
|
Soyut-somut, konu-biçim kaygılarından hiçbiriyle sınırlanmaksızın, kendini denemeci gibi her çeşit yaşantıya açık tutan bir edebiyatçı var mı? |
- A, C, D ve E seçeneklerinde isim-fiilden türetilmiş zarf-fiil örneği bulunurken B seçeneğinde sıfat-fiilden türetilmiş zarf-fiil örneği bulunmaktadır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde farklı bir bağlama grubu yapısı bulunur?
|
hem ben hem sen |
|
ben mi sen mi |
|
siyah değil sarı |
|
ister ben ister sen |
|
ya ben ya sen |
• Bazı bağlama edatları tekrarlanarak edat grubu oluşturabilir. Bu durumda bu tür edatlar isim unsurunun başına veya sonuna getirilerek tekrar edilir: hem… hem…, ne… ne…, …. dA… dA, ya… ya…, ister… ister…, …mI/mU …mI/mU, gerek… gerek…, kâh… kâh…, … olsun …olsun, bir… bir…, bir… bir de…,bazen… bazen… gibi sıralama edatları da bağlama grubu oluşturur.
hem ben hem sen ( ben ve sen) ister ben ister sen (ben veya sen)
ben mi sen mi (ben ya da sen) ya ben ya sen ( ben veya sen)
gerek sen gerek ben ( sen veya ben) ben de sen de (ben ve sen)
• “değil” isim bildirmesi de kuvvetlendirme fonksiyonu ile bağlama grubu oluşturur.
siyah değil sarı , yorgan değil bataniye
Doğru yanıt C
4.Soru
Aşağıda italik ile gösterilmiş zarf-fill gruplarından hangisi basir zarf-fill ekiyle kurulmamıştır?
|
Tanışalı uzun zaman geçmemişti ama Cevdet bana sahiden sırılsıklam âşıktı. (Kulin, Tek ve Tek Başına Türkan, s. 148) |
|
Adam ona gülümseyerek baktı ve sağ elini kalbinin üstüne götürüp, selâm verdi. (Emine Işınsu, Hacı Bektaş, s. 11) |
|
Ormanlara salıverilmiş genç bir fili sonunda bana ve arkadaşlarımdan birine benzemesi yüzünden, evcilleşmesi için aramıza saldılar. (Montesquieu, Öyküler, s. 27) |
|
Sabahın pembe, beyaz tülleri sıyrıldıkça sürekli berraklaşan fezada çıt yok. (Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Çağlayanlar, s. 23) |
|
Şimdi sen meselâ, ‘Tavuk kesme.’ dedin, ‘Peki.’ dedim. Fatma olsa, konuğuna bile sormadan, kestirirdi bana tavuk. (Emine Işınsu, Hacı Bektaş, s. 17) |
-DXkçA basit değil, türemiş zarf fiil ekidir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cümlenin bir ögesi sayılmaz?
|
Edat grubu |
|
Ünlem grubu |
|
Bağlama grubu |
|
Birleşik isim grubu |
|
Unvan grubu |
Doğru cevap ünlem grubudur. Ünlem grupları cümlede herhangi bir öge olarak görülmez ve de kendi başlarına bir yargı da bildirmezler.
6.Soru
İki ad unsurunun veya ad soyundan iki kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu kelime grubuna ne ad verilir?
|
Söz dizimi |
|
Kelime grubu |
|
Dil bilgisi |
|
Ad tamlaması |
|
Dil kuralları |
İki ad unsurunun veya ad soyundan iki kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu kelime grubuna ad tamlaması denir. Ad tamlamaları, iki dil birliği arasında aitlik, sahiplik, tür, özellik vb. bakımından bir nesnenin başka bir nesne ile arasındaki ilişkiyi işaret eder. Ad tamlamalarında iki öge bulunur. Bu ögeler “tamlayan” ve “tamlanan” olarak adlandırılır. Ana öge olan “tamlanan” sonda, yardımcı öge olan “tamlayan” ise tamlanandan önce yer alır. Tamlayan tamlananla arasındaki ilgi ekle kurulabileceği gibi eksiz de olabilir.
7.Soru
” Onun paltosu ve ayakkabısı yoktu” cümlesinde bağlama grubu hangi işlevdedir?
|
İsim tamlamasının tamlayan unsurudur |
|
Sıfat tamlamasının isim unsuru olabilir |
|
İyelik grubunun tamlanan unsurudur |
|
Sıfat tamlamasında sıfat unsurudur |
|
Edat grubunun isim unsurudur |
İyelik grubunun tamlanan unsuru bağlama grubu olabilir. Onun kitabı ve defteri yoktu.
8.Soru
Aşağıdaki örneklerden hangisinde birleşik isim grubunun unsurlarından tümü birleşik kelimeden oluşmuştur?
|
Aksungur Öztürk |
|
Yavuz Sultan Selim |
|
Aylin Bahçekapı |
|
Sudenaz Fırın |
|
Candemir Mağara |
“Aksungur Öztürk” birleşik isim grubunda “Aksungur” sözcüğü de “Öztürk” sözcüğü de birleşik sözcüklerdir. Doğru cevap A’dır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dilbilimcilerin çoğunun ünlem grubu için kullandığı bir nitelemedir?
|
Birden fazla isim içermeyen cümlelerdeki bir dil birimi |
|
Cümledeki cümle dışı unsur |
|
Anlamın dışındaki dil birimi |
|
Cümlenin yargı ifade eden unsuru |
|
Cümlenin bildirme ifade eden unsuru |
Ünlem grubu cümlenin dışında olmakla birlikte anlamın içinde bulunan dil birimidir. Bu sebeple çoğu dilbilimci tarafından cümlede “cümle dışı unsur” olarak nitelendirilir.