Türkçe Ses Bilgisi Final 2. Deneme Sınavı

Toplam 20 Soru
PAYLAŞ:

1.Soru

“renk>reng-i” dönüşümü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?


Yuvarlak Ünlü ~ Düz Ünlü Nöbetleşmesi

Geniş Ünlü ~ Dar Ünlü Nöbetleşmesi

Ünlülerin Sıfırla Nöbetleşmesi

Açık Ünlü ~ Kapalı Ünlü Nöbetleşmesi

Ötümlülük-Ötümsüzlük Nöbetleşmesi


2.Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer alan sözcükte uzun ünlü kullanılmalıdır?  


Yaptıklarının sonucunun böyle olacağı başından beri ayandı.

Alemi göndere çekmişti.

Tarihin en eski kavimlerinden biri Yakutlardır.

O kadar aciz görünüyordu ki haline üzüldüm.

Yad ellerde bir başına kaldığını söyledi.


3.Soru

Eski Türkçedeki koñşu sözcüğünün günümüz Türkçesinde komşu olması aşağıdaki ses olaylarının hangisiyle açıklanabilir?


aykırılaşma

büzülme

göçüşme

dudaksıllaşma

ikizleşme


4.Soru

Aşağıdakilerden hangisi söyleyişteki değişmelerle ilgili doğru bir örnek değildir?


“geçti” eyleminin söyleyişinin “geşdi” şeklinde olabilmesi.

“yapıyoruz” eyleminin söyleyişinin “yapıyos” şeklinde olabilmesinin nedeninin ötümlü ünsüzün ötümsüzleşmesi olması

“sopa” isminin söylenişinin “zopa” şeklinde olabilmesinin nedeninin ötümsüz ünsüzün ötümlüleşmesi olması.

“değil mi?” sözcük öbeğinin söyleyişinin değişmemesinin nedeninin ünlülerin geniş olması

“yapıyorsun” eyleminin söyleyişinin “yapıyosun” şeklinde olabilmesi


5.Soru

"Türkçe yansıma sözcüklere baktığımızda, örneğin, tümünde ünlü uyumu olduğunu görürüz." Bu gözlemden hareketle, yansıma sözcüklerle ilgili olarak şunlardan hangisini söylemek doğru olur? I. Yansıma sözcükler bile tamamen nedenli değildir. / II. Yansıma sözcükler ait oldukları dillerin ses yasalarına uyarlar. / III. Yansıma sözcüklerin varlığı "dil göstergesinin nedenliliği" ilkesinin bir kanıtıdır. / IV. Farklı dillerdeki yansıma sözcükler arasında tam bir örtüşme vardır. / V. Diller farklı olsa da, yansıma sözcüklerin ortaya çıkış nedeni aynıdır.


III, IV
I, III
III, IV, V
I, IV
I, II, V

6.Soru

Aşağıda sırasıyla Eski Türkçe ve Günümüz Türkçesindeki karşılığı verilen sözcük çiftlerinden hangisi ötümsüzleşmeye örnektir?


tepme - tekme

kaplubaka - kaplumbağa

kel - gel

barmak - parmak

serhoş - sarhoş


7.Soru

Tek heceli sözcüklere ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde (örnek: ak~ ağar- , dip~dib-i) ortaya çıkan nöbetleşme aşağıdakilerden hangisidir?


açık ünlü-kapalı ünlü nöbetleşmesi
ünsüzlerin sıfırla nöbetleşmesi
uzunluk-kısalık nöbetleşmesi
ötümlülük-ötümsüzlük nöbetleşmesi
geniş ünlü~dar ünlü nöbetleşmesi

8.Soru

I. Yazımda yan yana gelen iki ünlü, söyleyişte ya uzun ünlüye dönüşür ya da ikinci hecenin başında gırtlak ünsüzünün yer aldığı iki farklı hece söz konusu olur. II. Çok heceli sözcüklerde ünlüyle biten hecelerden sonra yazımda kesme işareti kullanılmadığı için ikiz ünlü ortaya çıkar. III. Ayın ve hemze söz başındaysa iz bırakır. IV. Gırtlak sesinin söylenmesi durumunda önceki ünsüzün sonraki ünlüyle değil, önceki ünlüyle hece kurmasına neden olduklarından Türkçenin heceleme kuralına uyumluluk gösterir.

Yukarıda ayın ve hemze ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?


I, II

II, III

III, IV

I, II, III

I, II, III, IV


9.Soru

I. Her doğal dil çeşitli nedenlerle ortaya çıkmış bir varyantlar yığınından oluşur. II. Değişkenliğin olmadığı, tek biçimli bir çok doğal dil vardır. III. Her varyant, dil içinde belli işlevleri yerine getirir. IV. Doğal dillerde varyantlaşma nedenlerinden biri coğrafyadır.

Dil ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?


I, II

II, III

I, II, III

I, III, IV

I, II, III, IV


10.Soru

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin söylenişteki farklılığını yansıtmak için “^” işaretine ihtiyaç duyulmaz?


Kar

Hala

Rol

Kağıt

Tezgah


11.Soru

Çok heceli Türkçe sözcüklerde, söz sonundaki ötümsüz ünsüzlerin eklenmede ünlüden önce ötümlüleşmesi genel bir kuraldır: "bıyık~bıyığı, kanat~kanadı". Buna karşılık, "gerekir, birikim, acıtır, abartı" gibi pek çok örnekte bu ötümlüleşmenin görülmemesi nasıl açıklanabilir?.


Eski metinlerde ve yerel ağızlarda, çok heceli eylemlerin sonunda ötümlüleşme görülebilir.
Çok heceli sözcüklerin sonundaki ötümlüleşme adlarla ilgilidir, eylemlerle değil.
Kaynak dilde söz sonunda ötümlü olan ünsüz Türkçede ünlüden önce ötümsüz de kalabilir.
Eylemden ad yapan -t ekiyle yeni türetilmiş adlarda ötümlüleşme olmaz.
Çok heceli sözcüklerin sonundaki ötümlüleşmenin ünlü uzunluğuyla ilgisi yoktur.

12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi kelimelerini orjinal biçimlerden değildir?


Station

Function 

Cāmeşūy

Tir polis

dossier 


13.Soru

Aşağıdakilerden hangisinde “bana” kelimesinin gelişme kurgusu doğru verilmiştir?


ben-ke>ben-ge> beñe>baña>bana

ben-ge>ben-ke> beñe>baña>bana

beñe>baña>ben-ke>ben-ge> bana

bana>ben-ke>ben-ge> beñe>baña

bañe>beña>ben-ke>ben-ge>bana


14.Soru

Aşağıdakilerden hangisi geniz ünsüzlerini tam olarak göstermektedir?


/m/ ve /r/

/b/ ve /m/

/k/ ve /l/

/k/ ve /n/

/m/ ve /n/


15.Soru

“yapıyoruz” eyleminin konuşma dilindeki karşılığının “yapıyos” olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?


Söz başındak­i ötümsüz ünsüz, ötümlü ünsüze dönüşmüştür.

Söz sonundaki geniş ünlü daralmıştır.

Söz sonundaki ötümlü ünsüz ötümsüzleşmiştir.

Söz sonundaki ötümsüz ünsüz ötümsüzleştirilmiştir.

Söz sonundaki ötümlü ünsüz yanlış kullanılmıştır.


16.Soru

Eski Türkçede bir hayvan adı olan “bars” sözcüğünün Türkiye Türkçesinde “pars” biçimine dönüşmesindeki ses olayı hangisidir?


Göçüşme

Ünsüz tekleşmesi

Ötümsüzleşme

Ötümlüleşme

Düzleşme


17.Soru

I. Dilin ses varlığında değişiklikler olabilir.

II. Her doğal dilde bulunur.

III. “Jandarma” kelimesinin söyleyişte bazen “candarma” şeklinde olması örnektir. Numaralandırılmış şekilde verilen bilgiler aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?


Alıntı sözcük

Çekim eki

Yapım eki

Yazı dili

Konuşma dili


18.Soru

Aşağıda yer alan ödünç sözcüklerin hangisinin yazımı doğrudur?


Campus

Gıram

Kıral 

Pound

Filolok


19.Soru

I. geliyorum/geliyom. II. alayım/alıyım. III. geçti/geşdi. IV. açtı/aşdı. V. içti/işdi. 

"Türkçe ünsüz uyumuna göre ötümsüz ünsüzden sonra ötümsüz ünsüz gelirken bu kural konuşma dilinde bozulmakta, yan yana gelen iki ötümsüz ünsüzden ikincisi ötümlüleşmekte birinci ünsüz ise patlamalı olmaktan çıkıp sızıcılaşmaktadır".

Yukarıdakilerden hangileri, bu duruma örnek olarak gösterilebilir?


I, II, III

II, III, IV

III, IV, V

I, II, III, IV

I, II, III, IV, V


20.Soru

Standart dışı ünlü uzaması ve ünlü kısalması özellikleri düşünüldüğünde aşağıdaki sözcüklerden hangisi standart söyleyişe uygundur?


/fatih/

/lise/

/laik/

/katip/

/sahil/