Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 1 Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
" Felsefenin Işığında Modern Resim" adlı Tunalı'ya ait kitabın içeriği nedir?
Resim sanatından hareketle sanat tarihini anlatan bir çalışma |
Sanat ontolojisinden hareketle resim sanatının gelişimi ve estetik üzerine bir çalışma |
Resim örneğinden hareketle modern sanatın felsefi temellerinin sergileyen bir çalışma |
Modern resmin gelişimi ve telif haklarının önemi üzerine bir çalışma |
Soyut sanat akımların ve non-figüratif soyut yapıtların değerlendirilmesi üzerine bir çalışma |
Felsefenin Işığında Modern Resim (1962) adlı kitap Tunalı'nın resim örneğinden hareketle modern sanatın felsefi temellerinin sergileyen bir çalışmadır. Doğru yanıt C'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kuram Eylem Bağlamı adlı kitabın neden yazıldığını açıklayan ifadelerden birisidir?
Manevi bilimlerin önemini göstermek için |
Kaygı, merak, tedirginlik, çekicilik ve şaşmanın gittikçe artan bir basınçla yaşayıp düşünme gündeminde, iyiden iyiye ağır basması |
Türk düşüncesini, Pozitivizmin dar ufkunda boğulmaktan kurtarmak |
Tanrı’nın varlığını ispatlamak |
Felsefi bilgi ile bilimsel bilgiyi birbirine bağlamak |
Kuram Eylem Bağlamı adlı kitabın girişinde, bu kitap neden yazıldı? sorusu sorulmuş ve soru hem dürtü, hem de amaç yönünden ele alınmıştır. Kitabı yazmaya yönelten dürtü, “kuram ile eylem arasındaki ilişkiler” başlığı altında toplanabilecek olan birçok soru, kaygı, merak, tedirginlik, çekicilik ve şaşmanın gittikçe artan bir basınçla yaşayıp düşünme gündeminde, iyiden iyiye ağır basması olduğu belirtilmiştir. Burada dile getirdiği kaygı, felsefi bir temellendirme ihtiyacıyla ilgilidir.
3.Soru
"Bu felsefeciler, Atatürkçülük ve Atatürk inkılaplarıyla çok yakından ilgilenmişlerdir; ayrıca bu konularda çok sayıda makaleler yayınlamakla birlikte, daha çok bu konuların siyasi yorumlarını yaparak, felsefi temellendirmelere gitmemişlerdir."
Yukarıda çalışmalarının niteliklerinden bazıları verilen Türk felsefecileri, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Nermi Uygur-Macit Gökberk |
Takiyettin Mengüşoğlu- İonna Kuçuradi |
Bedia Akarsu-Macit Gökberk |
İsmail Tunalı-Nermi Uygur |
Macit Gökberk-Doğan Özlem |
Macit Gökberk ve Bedia Akarsu, Atatürkçülük ve Atatürk inkılaplarıyla çok yakından ilgilenmişler, bu konularda çok sayıda makaleler yayınlamakla birlikte, daha çok bu konuların siyasi yorumlarını yapmışlar, felsefi temellendirmelere gitmemişlerdir.
4.Soru
1966 yılında(I)............ ve (II)............. İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden ODTÜ Bilim Felsefesi ve Mantık Seksiyonu başlıklı anabilimdalına denk gelen birimi oluşturmuşlar. Yukarıdaki boşluklara sırası ile aşağıdaki isimlerden hangileri getirilmelidir?
(I) İonna Kucuradi (II) Ahmet İnam |
(I) Hüseyin Batuhan (II) Teo Grunberg |
(I) Takiyettin Mengüşoğlu (II) Oruç Oruoba |
(I) Ahmet İnam (II) Teo Grunberg |
(I) Şahabettin Demirel (II) Pınar Canevi |
1966 yılında Hüseyin Batuhan ve Teo Grünberg, İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden ODTÜ Bilim Felsefesi ve Mantık Seksiyonu başlıklı anabilimdalına denk gelen birimi oluşturmuşlardır. Cevap B şıkkıdır.
5.Soru
Din açısından felsefenin sahip olduğu hangi özellik kabul edilemez olarak görülür?
Antik Yunan’da yaşamış olan filozofların yaşam tarzı |
İman edilen birşeyden şüphe edilmesi |
Felsefi düşünce ve akımların halkın büyük kitlelerine yayılmaması |
Felsefenin toplum yaşayışını düzenleyici ahlaki kurallar ve ilkeler getirmemesi |
Dinde hakikat sabit olduğu halde felsefenin hakikate ulaşma çabası |
Felsefedeki şüphe ile dindeki iman, bir araya gelmez iki karşıt değeri temsil ettiklerinden, evren tasavvuru oluşturan iki düşünce biçimini birbirlerinden uzaklaştırmışlardır. Felsefe doğası gereği, şüpheyi içerdiğinden, hiçbir zaman bir felsefe öğretisine iman edilemeyeceği gerçeğini benimsemek durumundadır. Felsefeye iman edildiğinde, o öğreti felsefe olmaktan çıkar. Din açısından felsefenin sahip olduğu özellikler, kabul edilebilir gözükmemektedirler. İman edilen şeyden şüphe edilmesini, hiç bir din kabul etmemiştir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi felsefenin olumsuzlanmasında önce gelen isimlerden Gazali’nin İslam akidelerinden hareketle düşünce üreten ve hakikate varmaya çalışanları topladığı 4 sınıftan biri değildir?
Evrenin dışında olduğu söylenen idealara erişme imkanına sahip bireylerden başka hiç kimsenin bilgiye ulaşamayacağını süren Platoncular |
Rey ve istidlal sahibi olduklarını iddia eden kelamcılar |
Hakikatleri “imam-ı masumdan” öğrendiklerini söyleyen Batiniye fırkası |
Mantık ve burhandan hareket eden filozoflar |
Tanrı’nın huzurunda bulunduklarını iddia eden mutasavvıflar |
Felsefenin olumsuzlanmasında önde gelen isimlerden biri olan Gazalî’ye göre, felsefe, hakikate varma yollarından biridir. Gazalî, İslam akidelerinden hareketle düşünce üreten ve hakikate varmaya çalışanları dört sınıfta toplamıştır: 1- Rey ve istidlal sahibi olduklarını iddia eden kelamcılar. 2- Hakikatleri “imam-ı masumdan” öğrendiklerini söyleyen Batiniye fırkası. 3- Mantık ve burhandan hareket eden filozoflar. 4- Tanrı’nın huzurunda bulunduklarını iddia eden mutasavvıflar (Gazali 1990, 21-22). Ona göre bu gurupların dışında hakikati aramak umutsuz bir uğraştır. Bunların dışında kalan çalışma alanları taklit esasına dayanır ve taklitle hakikate varmanın imkanı yoktur.
7.Soru
Taşköprülüzade’ye göre, öğrencilerin ilim öğrenme sürecini ele alırken yedinci vazife olarak aşağıda verilenlerden hangisi yapılmaz?
Her ilmin maksadını bilmek |
Hiçbir ilmi terk etmemek |
Her ilimden birşeyler öğrenmek |
Her ilmi eleştirmek |
Her ilmin yolunu bilmek |
D” seçeneğinde verilen her ilmi eleştirmek yedinci vazife olarak yapılması gerekenlerden biri değildir.
8.Soru
I. Bütün olaylar ve ruhumuzdaki düşünceler felsefenin konusudur.
II. Ahlakın hedefi ideali ve mefkureyi işaret etmektir.
III. Felsefenin gayesi manevi tabiatımızı idare etmektir.
Yukarıda verilen çeşitli görüş ve anlayışlar aşağıda verilen düşünürlerden hangisine aittir?
Bedia Akarsu |
Macit Gökberk |
Ziya Gökalp |
Hilmi Ziya Ülken |
Ahmet Mithat Efendi |
Seçeneklerde verilen konular Ziya Gökalp’in ilgilendiği konular olmakla birlikte, felsefenin konusu, gayesi ve ahlakın hedefi görüşleri Gökalp’e aittir.
9.Soru
Ahmet Mithat Efendi'nin felsefe anlayışına göre, ''Büyük Petro’nun dünyayı fethetmesini bilmek” ve “iki kere ikinin dört ettiğini bilmek” bilgileri sırasıyla nasıl adlandırılabilir?
Bilim ve fen |
İlim ve bilim |
Fen ve ilim |
Fen ve bilim |
İlim ve fen |
Ahmet Mithat Efendi, iki türlü bilmeyi iki örnekle açıklamıştır. “Büyük Petro’nun dünyayı fethetmesini bilmek” ve “iki kere ikinin dört ettiğini bilmek”. İlki hakkında farklı görüşler ortaya atılabilir ancak ikinci önermenin başka türlü olması mümkün değildir. Bazı bilgilerin farklı olduğunu bilmek ile bir bilginin farklı olamayacağını bilmek önemli bir ayrımdır. İmdi bunun ilkine “ilim” ve ikincisine “fen” dendiğinde, istenen ayrım gerçekleşmiş olur. Fen bilgilerinin başka türlüsü mümkün değildir
10.Soru
Felsefe (hikmet), “her şeyin, her hükmün doğrusu” ise hakim (filozof), her şeyin doğrusunu yapan insan olmak zorundadır.
Sözü eylemine uymayan kişi, kendi kendisiyle çelişkiye düşen bir yalancıysa, yalancı, hakim değil, şahit bile olamaz.
Ahmet Mithat'ın bu sözlerinden, onun hangi temeller üzerinde bir yaşama felsefesine sahip olduğu söylenebilir?
Varlık ve ahlak temelli |
Ahlak ve din temelli |
Din ve varlık temelli |
Varlık ve din temelli |
Ahlak ve siyaset temelli |
Felsefe (hikmet), “her şeyin, her hükmün doğrusu” ise hakim (filozof), her şeyin doğrusunu yapan insan olmak zorundadır.
Sözü eylemine uymayan kişi, kendi kendisiyle çelişkiye düşen bir yalancıysa, yalancı, hakim değil, şahit bile olamaz.Felsefeyi, hikmet üzerinden tanımladığından, ahlak ve din temelli yaşama felsefesine taraftar olduğu izlenimi vermektedir.
11.Soru
Macit Gökberk’in hangi kitabında “Felsefe tarihi neden gereklidir” sorusunu cevaplamak için “felsefe nedir?” sorusunu öne çıkartmış ve bu sorunun yanıtının kolay olmadığını belirtmiştir?
Batı Anadolu’nun yetiştirdiği filozoflar |
Felsefe Tarihi |
Felsefenin Evrimi |
Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları |
Hendel’in Devlet Felsefesi |
Macit Gökberk Felsefenin Evrimi (1979) adlı kitabın Önsöz’ünde felsefe anlayışına ilişkin ipuçları vermiştir. “Felsefe tarihi neden gerekli” sorusunu cevaplamak için “Felsefe nedir” sorusunu öne çıkarmış ve bu sorunun yanıtının kolay olmadığını belirtmiştir. Ona göre felsefe, felsefeye özgü olan, iyi, doğru, güzel nedir gibi bir takım soruları, özel bir tutumla ele alır. Felsefede görülen tutum da, hep temele kadar gitmek, sonuna kadar gitmek çabasıdır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Reform Sonrası Dönem”de ilk kuşak felsefe hocalarından biri olarak verilmektedir?
Hüseyin Batuhan |
Takiyettin Mengüşoğlu |
Bedia Akarsu |
İsmail Tunalı |
Nihat Keklik |
B şıkkında verilen Takiyettin Mengüşoğlu ilk kuşak felsefe hocalarından biridir. Diğer şıklarda verilen isimler ikinci kuşak olarak geçmektedir.
13.Soru
İlk İslam filozoflarının felsefe anlamında kullandığı “hikmet” terimi aşağıdakilerden hangi anlama gelmez?
İşleri gereği gibi sağlam ve kusursuz yapmak |
Manaları idrak etmek |
En değerli varlıklar hakkındaki en üstün bilgiye ulaşmak |
İnsanın gücü ölçüsünde nesnelerin mahiyetini ve hakikatini bilmek |
Evrenin nasıl ve neden yaratıldığı ile ilgili akıl yürütmek |
İlk İslam filozoflarının felsefenin kökenine ve tanımlarına ilişkin kabulleri, yeni yaklaşım tarzını kendi evren tasavvuru içine yerleştirmelerini kolaylaştırmıştır. Ayrıca felsefe (hikmet) tanımları, onların soruna nasıl bir yaklaşım içinde olduğunu ortaya koymaktadır. Hikmet, işleri gereği gibi sağlam ve kusursuz yapmak; manaları idrak etmek; en değerli varlıklar hakkındaki en üstün bilgiye ulaşmak; insanın gücü ölçüsünde nesnelerin mahiyetini ve hakikatini bilmek anlamlarında kullanılmıştır. Terime yüklenilen anlamlar, terimin felsefe yerine kullanıldığını göstermektedir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi felsefeyi insan zihninin bir çeşit pusulası olarak tanımlamıştır?
Yakup Kadri Karaosmanoğlu |
Hilmi Ziya Ülken |
Ahmet Mithat Efendi |
Ziya Gökalp |
Filibeli Ahmet Hilmi |
Ahmet Mithat Efendi’ye göre felsefe, yani hikmet, insan zihninin bir çeşit pusulasıdır ki, hangi konu ve meselede olursa olsun insanın ortaya koyacağı en doğru hüküm, felsefenin kılavuzluğuyla gerçekleşecektir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Ahmet Mithat'ın "ilim ve fen" ayrımının özelliklerinden biri değildir?
İlim spekülatif; fen sabittir |
İlim Fenden daha güçlüdür |
İlim kanun ve akide temeline oturtulmaz |
Fen kanun ve akide temeline oturtulur |
Fen bilgisinde bir şey hakkında verilen hükümler değişmez |
Fen bilgisinde, bir şey hakkında verilen hükümler değişmediğinden, fen ilimden daha güçlüdür. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Filibeli Ahmet Hilmi'ye göre, hem felsefede hem medeni hayatta en çok lazım olan şey nedir?
Yöntem |
Hakikat |
Ahlak |
Saadet |
Eleştiri |
Filibeli’ye göre, hakikati örten hayallerin yırtılmasıyla, insan, dünyanın gerçekliğiyle yüzleşir. Bu yüzleşme hayal kurmaktan düşünme aşamasına geçişli sağlar. Düşünme ile yöntem arasında bağlantı kuran Filibeli’ye göre medeni hayatta en çok lazım olan ve lüzumu zaruret derecesinde bulunan şey, düşünce ve uygulamada doğru bir yönteme uymaktır.
17.Soru
I. Felsefe Tarihi
II. Kant ve Harder’in Tarih Anlayışları
III. Varlık ve Oluş
IV. İnsan
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Macit Gökberk’in eserlerindendir?
Yalnız I |
I ve II |
Yalnız III |
II, IV |
I, II ve III |
İnsan adlı eser Ahmet Mithat Efendi, Varlık ve Oluş adlı eser Hilmi Ziya Ülken’e ait eserlerdir.
18.Soru
Edmund Husserl’de Başkasının Beni Sorunu, Dilin Gücü, Felsefenin Çağrısı, Güneşle adlı eserlerin yazarı kimdir?
Macit Gökberk |
Takiyettin Mengüşoğlu |
İsmail Tunalı |
Nermi Uygur |
Ziya Gökalp |
Dünya Görüşü, Edmund Husserl’de Başkasının Beni Sorunu, Dilin Gücü, Felsefenin Çağrısı, Güneşle, İnsan Açısından Edebiyat, Kuram Eylem Bağlamı Çözümleyici Bir Felsefe Denemesi, 100 Soruda Türk Felsefesinin Boyutları, Yaşama Felsefesi gibi pek çok kitabın yazarı Nermi Uygur’dur.
19.Soru
Filibeli Ahmet Hilmi, Doğu'nun Batı karşısında geride kalmasının ana sebebi olarak neyi görmektedir?
Bilgisizliği |
Tembelliği |
Yöntemsizliği |
Hedefsizliği |
Dikkatsizliği |
Filibeli’ye göre medeni hayatta en çok lazım olan ve lüzumu zaruret derecesinde bulunan şey, düşünce ve uygulamada doğru bir yönteme uymaktır (F. Ahmet Hilmi 1999, 4). İslam dünyası ya da Doğu eleştirel bir şekilde incelendiğinde, en büyük eksikliğin yöntemsizlik olduğu görülür. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Gökberk’in felsefe anlayışına göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Bilinci duyurmak, kültürün gücünü artırmak |
En bilimsel yöntem tahlildir. |
İnsan dünyanın gerçeği ile yüzleşmelidir. |
Felsefe sistemleri ekollere ayrılır. |
Felsefe insan aklının temelini oluşturur. |
Gökberk’in ilk çalışmalarında, felsefeden ne anladığına ilişkin görüşleri şu şekilde özetlenebilir: Felsefe, çağın kültürüne bilinci duyurmak, kültürün gücünü artırmak, bunalım dönemlerinde bütün varlığımızı kucaklamak, sadece teorik aydınlanma değil pratik düzenin ışığına açılan yolları göstermek, hayata rehberlik etmek, karanlık bir anlama sahip hayatı aydınlatmak, din yeterli olmadığından hayatı anlamlandırmak, bugünün insanına ışığını kendi bulmasında yardımcı olmak için kültürel yapı içinde oluşan, ferdin belirlenmesi görevlerini yerine getirmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ