Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 2 Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Evrenin oluşumu
II. Canlılığın oluşum süreci
III. Varlık tabakaları
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri varlık felsefesinin uğraştığı alanlardandır?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Varlık felsefesi, evrenin nasıl oluştuğu, evrendeki unsurların ortaya çıkış ilkeleri,
varlık tabakaları, canlılığın oluşum süreci türünden temel problemlerle uğraşan
felsefenin temel disiplinlerinden biridir.
2.Soru
Varlık türlerini 1- Reel varlık 2- İdeal varlık olarak ikiye ayıran düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
H. Ziya Ülken |
Nermi Uygur |
İsmail Tunalı |
Takiyettin Mengüşoğlu |
Hegel |
Takiyettin Mengüşoğlu, varlık türlerini iki çeşit olarak kabul etmiştir: 1- Reel varlık 2- İdeal varlık.
3.Soru
- Akıl varlığı olarak öznedır.
- Ahlakla olan ilişkisidir.
- Metafiziğin bakışı varlığa çevrılmiştir ve varlığı çepeçevre bir bilgide kavramaya çalışır
- Hem varlık aleminin hem de aşkın varlığın alanını tanımada kullanılan bır düşünme biçimidir.
- Tek bir metafizik olsaydı sorunları kavramak kolaylaşırdı.
- Öznenın varlık şartları ile onun iki ana vasfı olan akıl ile ahlakın sınırları ile temel belirlenimlerini tespit edip ortaya çıkarmaktır.
Yukarıda yazılan düşüncelerin hangisi DURALI'nın Metafızığe olan bakış açısını yansıtmaktadır?
I,II,III ve V |
I,II,IV,VI |
II,III,V ve VI |
I,III,IV ve V |
III,IV,V ve VI |
Metafiziğin esas sorunu ve görevi, akıl varlığı olarak öznedir. Daha açık bir anlamda, metafiziğin görevi, öznenin varlık şartları ile onun iki ana vasfı olan akıl ile ahlakın sınırları ile temel belirlenimlerini tespit edip ortaya çıkarmaktır. Öznenin varlık şartlarının ele alındığı saha varlık öğretisiyken, transsendental aklın inceleme alanı transsendental mantık olup, nihayet temel değerlerin mıntıkası da ahlak-estetiktir. Bu üç metafizik araştırma alanını, numenoloji çatısı altında derleyip toparlamak mümkündür (Duralı 2006, 91-92). Fenomenoloji çerçevesinde mütalea olan bilimlerin ele alıp inceledikleri varolanlar, başka bir deyişle olaylar, onların nesnesidirler. Buna karşılık transsendental akıl araştırma ile inceleme sahası anlamındaki numenoloji, tasavvursuz sezgi demek olan salt sezgiden hareket eder. Salt sezgiyle edinilen de, fikirdir (Duralı 2006, 92). Ortaya konulan bu düşüncelerle, hakikat, fenomenoloji, numenoloji, bilim, felsefe ve metafizik arasındaki ilişkiler de farklı bir bağlamda açıklanmıştır. Duralı açısından metafiziğin en önemli görevlerinden biri, ahlakla olan ilişkisidir. Ona göre, metafizik ile ahlak, Platon’da, ilahiyatla iç içedir. Onun ilahiyatıysa, Tektanrılı vahiy dinininkini şaşırtacak raddede andırmaktadır (Duralı 2006, 92). Tektanrılı vahiy dininin ilahiyatı ile ahlakça özü, aklıaşkındır; yani transsendenttir (aşkındır). ?u durumda da ilahiyat, felsefi metafiziğin görev alanının dışındadır (Duralı 2006, 92). Duralı için metafizik, hem varlık aleminin hem de aşkın varlığın alanını tanımada kullanılan bir düşünme biçimidir. Buna göre doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerin hangisi Ülken’in varlık anlayışları arasında değerlendirilemez?
Ülken’e göre, hakikat, gerçek, düşünce gibi problemler varlık sorunundan çıkar |
Ülken varlık türlerini, reel varlık ve ideal varlık olmak üzere iki çeşit şeklinde kabul etmiştir. |
Ülken’e göre varlık-yokluk dikotomisi konulamayınca, varlık-oluş, varlık-görünüş, olmak-mecbur olmak, gerçek-ideal, varlık-düşünce, varlık-imkan gibi, zıt ve tamamlayıcı başka kavramlar kendilerini gösterirler. |
Ülken’e göre varlıkta kriz ve ritim unsurları bulunmaktadır. |
Ülken’e göre varlık, oluştan ayrılamaz. Oluş, varlığın gerçekleşmesidir; olacak olan varlıktır. |
Mengüşoğlu, varlık türlerini iki çeşit olarak kabul etmiştir: 1- Reel varlık 2- İdeal varlık. Reel varlık, zaman mekan içinde bulunan, oluş halinde olan, değişme halinde olandır. Oluş, hem meydana gelme, değişme, hem de başka şekillere girme demektir. Organik sahalarda değişmenin boyutları kolay gözlemlenir. Ancak inorganik alanda da sürekli bir değişimin olduğu bilinmektedir. Bu görüşler Ülken’in değil, Mengüşoğlu’nun varlık anlayışına dairdir. Bu açıdan sorunun doğru cevabı “B” şıkkıdır.
5.Soru
Mengüşoğlu'nun ontoloji görüşüne ilişkin hangi ifade doğrudur?
bütün insan bilgisinin varolan bir şeyin bilgisi olması, felsefi bilgi ile bilimsel bilgiyi birbirine bağlamakta, hatta onları birleştirmektedir. |
Felsefe, ontoloji adı altında sadecevarolanın temel yapısını araştırır. |
Felsefe disiplinleri, bilimlerin varlık sahalarına ayrıldığının aksine sahalara ayrılmazlar. |
Günün ontolojisi hala kendinde şey, mutlak geist, saf ben gibi metafizik yükü taşımaktadır. |
varolanı tayin eden ilkeler, etiğe aittir. |
Felsefe, ontoloji adı altında varolanın temel yapısını, belirleyici ilkelerini, varolanın türlerini, varolanın tarzlarını araştırır. Ontoloji, bilgi esaslı temel bilim olarak, varlığı bütünlüklü bir biçimde kucaklamayı amaçlar. Ona göre, felsefe disiplinleri, bilimlerin varlık sahalarına ayrıldığı gibi sahalara ayrılırlar.
6.Soru
Nermi Uygur'a göre bütün araştırmalarda amaç nedir?
Doğru bilgiye ulaşmak |
Kesin bilginin varlığını kanıtlamak |
Kesin bilgiye ulaşmak |
Kavramları gözden geçirmek |
Dogmaları yıkmak |
Uygur’a göre her araştırma, ne çeşitten olursa olsun, belli bir “olay”ı kuruluşu bakımından bilmeye yönelir. Araştırmada amaç, salt bilgileri, yanlışlardan arınmış belirlenimleri, en çok sayıda elde etmektir. Uygur’a göre, bütün araştırmalarda amaç doğru bilgiye ulaşmaktır. Felsefede de durum budur. Felsefe tarihine ilişkin yönelim felsefe nedir sorusuna verilen cevapla belirlenir.
7.Soru
Türkiye'de varlık sorunu ile ilgili ilk kitap olarak kabul edilen 'Varlık ve Oluş' adlı çalışma hangi Türk düşünüre aittir?
T. Mengüşoğlu |
H. Ziya Ülken |
İ. Tunalı |
T. Duralı |
N. Uygur |
H. Ziya Ülken varlık sorunuyla yakından ilgilenmiştir. Kitap onun konuyla ilgisini açıkça ortaya koymaktadır.
8.Soru
Estetik fenomenin ontik bütünlüğünü dört temel öğeyle açıklayan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Macit Gökberk |
İsmail Tunalı |
Mazhar Şevket İpşiroğlu |
Bedrettin Cömert |
Taylan Altuğ |
İsmail Tunalı, estetik fenomenin ontik bütünlüğünü dört temel öğeyle açıklamıştır. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Aşağıda yer alan seçeneklerden hangisi İsmail Tunalı’nın çağdaş felsefe görüşleri arasında yer almaktadır?
Ontoloji |
Nihilizm |
Taoizm |
Realizim |
İdealizim |
Tunalı’ya göre çağdaş felsefe görüşleri arasında en temelli ve en önemlilerinden biri, hiç şüphesiz, ontolojidir. Nicolai Hartmann’ın kurduğu ve geliştirdiği felsefe anlayışı, varolanı ve varlığın bütününü kendine konu olarak alır.
10.Soru
1942 yılında H. Ziya Ülken' in yayınladığı kaynağının adı nedir?
Felsefe Dersleri |
Mantık Tarihi |
Sembolik Mantık |
Bilgi Teorisi ve Mantık |
Klasik Mantık |
1942 yılında H. Ziya Ülken' in yayınladığı kaynağının adı "Mantık Tarihi"dir.
11.Soru
Ahlakı filozoflar bulmuş değildir. En ilkel topluluklar da dahil her yerde ve her zaman ahlak vardı. diyen felsefecimiz kimdir?
Takiyettin Mengüşoğlu |
Bedia Akaru |
Doğan Özlem |
Teoman Duralı |
Cemal Yıldırım |
Akarsu'ya göre, ahlakı filozoflar bulmuş değildir. En ilkel topluluklar da dahil her yerde ve her zaman ahlak vardı.
12.Soru
Aşağıdakilerin hangisi Uygur’un metafiziğe ilişkin fikirlerinden birisidir?
Uygur’a göre, ilk felsefe ile ilahiyat arasındaki ayırım çok önemlidir ve metafizik, ilahiyat değildir |
Uygur’a göre, metafiziğin temel sorunlardan biri olan hakikat, kapsamlı, kuşatıcı bir sentetik birliktir. |
Uygur’a göre, metafiziğin programı ile bilgi başarısı arasında bir gedik olduğu öne çıkmaktadır. |
Uygur açısından metafiziğin en önemli görevlerinden biri, ahlakla olan ilişkisidir. |
Uygur için metafizik, hem varlık aleminin hem de aşkın varlığın alanını tanımada kullanılan bir düşünme biçimidir. |
Uygur’a göre, metafiziğin programı ile bilgi başarısı arasında bir gedik olduğu öne çıkmaktadır. Evreni bilmekle kendini görevlendirmiş metafiziklerin, evren hakkında ortaya koydukları bilgilerin güvenilirlikleri sorunludur. Bu bilgilerin durumu bilimlerdeki gibi denetlenememektedir (Uygur 1971, 96-98). Metafiziğin programını gerçekleştiremediğini söylemek, metafizikteki cevaplara, metafizik savaşlara “yanlış” denmesini gerektirmez. Bu savlar bilgi değildirler ki yanlış ya da doğru olsunlar. Söylenenler denetlenemediklerinden, evren üzerinde bilgi vermez; bunun için de, metafizik söylemler, doğru olmadığı gibi yanlış da sayılmazlar. Bu bilgiler ışığında Uygur’un düşüncelerini barındıran şık “C” şıkkıdır.
13.Soru
Sanat Eserlerini Varoluşları yönünden inceleyen Sanat Ontolojisi Kitabı Aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir?
İsmail Tunalı |
Oktay Aslanapa |
Zeki Faik İzer |
Orhan Veli |
Adnan Turani |
Sanat Eserlerini Varoluşları yönünden inceleyen Sanat Ontolojisi Kitabı i yazarı İsmail Tunalı'dır.
14.Soru
"Felsefeye Giriş kitabında, Problem Olarak Felsefe Tarihi adlı bölümünde, felsefe tarihini çeşitli yönleriyle tartışmıştır. Tarihi, insan faaliyetleriyle başlatmıştır. O'na göre tarih, insan başarılarının ve olayların bilgisidir. Başarıların alanları farklı olduklarından, her farklı alanın da bir tarihinin olduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla felsefe tarihi de insanın felsefe sahasındaki faaliyetlerinin, başarılarının tarihidir". Bahsedilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Bedrettin Cömert |
Takiyettin Mengüşoğlu |
Ömer Naci Soykan |
Mazhar Şevket İpşiroğlu |
İsmail Tunalı |
Bahsedilen yazar Takiyettin Mengüşoğlu'dur.
15.Soru
Felsefeyi başlatan temel unsur nedir?
Felsefeyi başlatan temel unsur nedir?
Eleştiri |
Şüphe |
İlke |
Felsefe bilinci |
Sınıflandırma |
Şüphe, felsefeyi başlatan temel unsurdur.
16.Soru
Doğan Özlem'e göre tüm felsefe disiplinlerinin en önünde yer alan felselsefe disiplini aşağıdakilerden hangisidir?
Ahlak |
Etik |
Din |
İnanç |
Bilim |
Doğan Özlem'e göre Etik tüm felsefe disiplinlerinin en önünde yer alan felselsefe disiplinidir. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
- Farketme
- İdrak
- Algılama
- Düşünme
- Anlama
- İzah Etme
Mengüşoğlu’na göre, özne ile nesne arasındaki ilişkiden doğan bilgi, çeşitli edimlerden (aktlar) oluşur. Bu edimler aşağıdaki hangi maddede doğru olarak verilmiştir?
I,II,III ve IV |
II,III,IV ve V |
II,IV,V ve VI |
III,IV,V ve VI |
I,III,V ve VI |
Mengüşoğlu’na göre, özne ile nesne arasındaki ilişkiden doğan bilgi, çeşitli edimlerden (aktlar) oluşur. Bu edimlere, bilgi edimleri denmektedir (Mengüşoğlu 1968, 40). Dört tür olan söz konusu bağlar şöyle açıklanmıştır: idrak edimi (aktı), insanı, dünyayla, varlık-alemiyle temasa, münasebete götüren önemli bir bilgi aktıdır. idrak aktı, çevreyi tanıtır ve çevredeki unsurlara yönelme imkanı verir, eşyanın mekandaki tertip, sıra ve düzenini, çevredeki şeylerin şekillerini, renklerini, kokusunu, sertliğini, yumuşaklığını, uzaklık, yakınlık, küçüklük ve büyüklüklerini tanıtır (Mengüşoğlu 1968, 40-41). Düşünme aktı, bütün varlık sahalarını, hatta irreel olan şeyleri, varolan şeylerle ilgisi olmayan hayal alanını da içine alır. Bunun nedeni, hem reel olan hem de ideal ve mental olan bir şeyin, hatta saf bir hayalden ibaret olan bir şeyin düşünülebilmesidir. Ayrıca zamana ve mekana bağlı değildir (Mengüşoğlu 1968, 46). Anlama aktı, düşünmenin idrak sahasına ait olan olayları herhangi bir refleksiyon sarf etmeden, doğrudan doğruya kavranmasıdır. Böyle olduğuna göre, bu aktın reel sahaya veya bu sahaya geçebilen şeylere ait olması gerekir. Bununla beraber anlama, idrak atkının sona erdiği yerde de devam eder. Çünkü fenomenin değer yapısını, fenomenle birlikte kavramaktadır. Anlama, düşünmenin bir özelliği olarak biopsişik temelde anlama kabiliyeti olarak öne çıkmaktadır(Mengüşoğlu 1968, 52). Anlamak, hiçbir refleksiyona dayanmadan doğrudan doğruya yönelinen şeyin manasını kavramaktır. (Mengüşoğlu 1968, 53). izah etme aktı, ya matematik-mantık, ya da fizik-nedensel bir temele dayanır. Çünkü izah etme, belli bir ilkeden hareket ederek bir şeyi, bir olayı kavramak, açıklamak demektir. Dolayısıyla, dolaylı bilgi sağlamaktadır (Mengüşoğlu 1968, 56). Mengüşoğlu, bilgi edimlerinden (aktlar) hareketle, bilginin özellikleri, bilgi türleri,apriorilik ve aposteriorilik, hakikat sorununu gibi konuları farklı anlayışları eleştirel bir tavırla değerlendirmiş, bu konuları kendi bakış açısı olan ontolojik anlayışla temellendirmeye çalışmıştır.
18.Soru
İnsanların birbirleriyle ilişkilerinde eylemlerini dayandırdıkları değerler ile ilkeleri konu eden felsefe disiplini nedir?
İnsanların birbirleriyle ilişkilerinde eylemlerini dayandırdıkları değerler ile ilkeleri konu eden felsefe disiplini nedir?
Batı Felsefesi |
Davranış Felsefesi |
Ahlak Felsefesi |
Yaşam Felsefesi |
Anlayış Felsefesi |
Ahlak felsefesi (etik), insanların birbirleriyle ilişkilerinde eylemlerini dayan- dırdıkları değerler ile ilkeleri konu eden felsefe disiplinidir.
19.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi Macit Gökberk ile ilgili değildir?
Türkiye’de, 1961 yılından bu yana, en çok okunan Felsefe Tarihi yazarıdır. |
Düşüncesinde, iyi, doğru, güzel gibi araştırma alanları, özel tutum, temele kadar gitmek, felsefe tarihi, felsefenin özellikleri olarak öne çıkar. |
Bir de Felsefeye Giriş kitabı yazmıştır. |
Ona göre felsefe tarihi, felsefeyi oluşturan belli başlı filozofların sürüp giden bir tartışması şeklinde de görülebilir. |
Felsefenin tarih boyunca evrimi belli başlı filozofların yapıtlarından öğrenilebilir. |
Felsefeye Giriş Takiyettin Mengüşoğlu'na ait bir kitaptır.
20.Soru
Ona göre, "Tanrı’nın dışında tüm varlığın, cevher ile araz tarzında vasıflandırılışını ve varolanların kuvve-fiil-gaye üçlemesi şeklinde tezahür edişini, felsefenin yüreği olan metafiziğin varlık öğretisi ele alır. Deneylenemediğinden akılla incelenir. Deneylenebilinen, düşünülebilinen ve hayal edilebilen her şey demek olan varlık alemi, hakikatle örtüşür". Bu fikirler aşağıdakilerden hangisine aittir?
H. Ziya Ülken |
Teoman Duralı |
İsmail Tunalı |
Nermi Uygur |
Takiyettin Mengüşoğlu |
Ona göre, "Tanrı’nın dışında tüm varlığın, cevher ile
araz tarzında vasıflandırılışını ve varolanların kuvve-fiil-gaye üçlemesi şeklinde
tezahür edişini, felsefenin yüreği olan metafiziğin varlık öğretisi ele alır. Deneylenemediğinden akılla incelenir. Deneylenebilinen, düşünülebilinen ve hayal edilebilen her şey demek olan varlık alemi, hakikatle örtüşür". Bu fikirler Teoman Duralı'ya aittir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ