Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 2 Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ziya Gökalp'in Yüce Mahkeme adlı eseri genel itibari ile neyi konu almaktadır?
Anayasa |
Vicdan |
Irk ve Halkçılık |
Eşitsizlik |
Hükümet |
Ziya Gökalp' gör her milletin resmi ahlakı, kanunlarıdır. Vatanperverliğin esası milli kanunlara taalluk etmektedir. Bir millet kanunlarını mefkurelerine mugayir (karşıt) görüyorsa derhal değiştirmelidir. Bu tür kanunlar cemiyetin ahlakını bozarlar. Kanunların en mukaddesi de anayasadır (Kanun-i Esasi),
zira, en büyük mefkureler bu kanunda tecelli etmiştir. Türkiye anayasası, Türk
demokrasisinin bütün mefkurelerinin tecelligahı (gerçekleşen yer) olduğundan,
mukaddes kabul edilmelidir.
2.Soru
Fuad Köprülü, II. Meşrutiyet sonrası tarih yazımı gelişmelerinden hangi açıdan hoşnut olmadığını belirtir?
Eski tarihçiler, toplumun hayatını teşkil eden unsurları anlamamış |
Kendi tarihi hakkındaki bilgilerin yabancılardan öğrenilmesi |
Tarihi hâlâ muharebe ve zafer hikayeleri oluşuyor sanmak |
Tarihin hükümdar ve vezir menkıbelerinden oluşmakta olduğunu düşünmek |
Tarihin isyan ve ihtilal vakaları, ricalin katli ve idamı konularından oluşması |
II. Meşrutiyet sonrası gelişmelerden de hiç memnun değildir. Kendi tarihi hakkındaki bilgilerin yabancılardan öğrenilmesini, en utanç verici şeylerden biri olarak görmüştür.
3.Soru
Aşağıda verilen yargılardan hangisi Fuad Köprülü’nün Türk düşüncesine yaptığı katkılardan birisidir?
Bütün çalışmalarda Türk düşüncesinin, tarihsel temellerini, sergilemiştir. |
Türkçe sevdalısı biri olarak Türkçe’nin kullanım özelliklerini ele almıştır. |
İslam öncesi değer ve kurumların yapısını, Türkçe’nin etimolojisi üzerinden giderek temellendirme denemesinde bulunmuştur. |
Türkçe hakkında düşünce üretmenin yollarını sergilemiştir. |
Türkçenin söz dizimsel yapısını irdelemiştir. |
Fuad Köprülü, bir tarihçi olarak Türk düşüncesine çok önemli katkılar sağlamıştır. Onlarca kitabın tamamının Türk tarihiyle ilgili olması, ister istemez, Türk düşüncesi de bu bağlamda ortaya çıkmıştır. Ancak, Türk Edebiyatında Usul, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar ve Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu başta olmak üzere bütün çalışmalarda Türk düşüncesinin, tarihsel temellerini, sergilemiştir. Türkçe yazılı metinleri esas alarak, edebiyat, siyaset, hukuk, din, devlet alanlarında ortaya konulan düşünceleri eleştirel bir gözle değerlendirmiş, Türk düşüncesinin genel bir haritasını çizmiştir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap (A) şıkkıdır.
4.Soru
Filibeli Ahmet Hilmi, Osmanlıları da içeren İslam’ın çöküşünü hangi iki açıdan ele almıştır?
Dini düşüncenin, “inkar ve red” şeklinde kabulü |
Dinsizliğin doğal ürünleri ve anti-sosyallik |
Tarihte din adına işlenen cinayetlerin çokluğunun yanında, din adına yapılan iyilik ve faziletlerin azlığı |
Hayatı hor ve hakir görmek ve anarşizm |
İslam’ı yanlış anlama ve yıkıcı dış unsurlar |
İslam’ı anlayış tarzında ortaya çıkan yanlışlıklar. 2- Diğer medeniyetlerden
gelen yıkıcı unsurlar.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Takiyettin Mengüşoğlu'nun ahlak felsefesine ilişkin yanlış bir ifadedir?
Etiğin (ahlak felsefesi) fenomen ve problemlerini antropolojik -ontolojik bir esastan hareket edilerek ele alınacağını bildirmiştir. |
Ahlak felsefesi (etik) üzerinde yazılan yazılar, insanın somut yapısına değinmemekte, insanı, akıl, geist, istekler, psikovital ve diğer bir ad altında psişik-metafizik veya biyolojik birer kavram olarak ele almaktadırlar. |
Felsefenin her dalında olduğu gibi ahlak alanında da epistemolojik temellere dayalı bir sistem çerçevesinde bir ahlak felsefesi tasviri yapmıştır. |
Felsefi antropoloji, insanı somut bütünlüğü içinde ele alıyorsa, yeni ahlak felsefesi anlayışı da insanın bütün hareket ve faaliyetlerini göz önünde bulundurmak zorundadır |
ahlak felsefesi (etik), fenomenlerin, antropolojik -ontolojik temellere dayanması demek, onların, varolan fenomenler olarak, kökünü insanın somut varlık bütününde bulması demektir. |
Mengüşoğlu felsefenin her dalında olduğu gibi ahlak alanında da ontolojik temellere dayalı felsefe antropoloji çerçevesinde bir ahlak felsefesi tasviri yapmıştır.
6.Soru
"Felsefe problemlerinin anlamını kavrayabilmek, bu problemlerin tarihini izlemeyi gerektirir. Bunun içindir ki, felsefe tarihi bir felsefe disiplinidir, hem de felsefenin çok önemli
bir disiplini. Felsefe problemleri tarihi akışları içinde dikkate alınır. Böylece onların
birbirlerine ne kadar bağlı olduklarını, birinin ötekilerinden nasıl çıktığını görmek mümkündür. Felsefe tarihi, bize bağımsız bilimlerin felsefe çerçevesinde nasıl
oluştuğunu ve sonradan felsefe ananın kucağından ayrılarak nasıl bir bağımsızlık
kazandıklarını gösterir. Bu nedenledir ki felsefe tarihi, felsefeye girişi kolaylaştırır.
Felsefe tarihinin özünü, daima felsefe problemlerinin kendisi oluşturmaktadır" ifadeleri aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?
Aristoteles |
İsmail Tunalı |
Ömer Naci Soykan |
Ernst von Aster |
Taylan Altuğ |
Bu ifadeler Ernst von Aster'e aittir.
7.Soru
“Varolanın yani objenin önemi, onun doğal bir varlık olmasında değil, insan emeğinin ve insan etkinliğinin ona katılmasıyla, varolmanın insanlaştırılmış bir obje olmasıyla ortaya çıkar.” Bir önceki cümlede var alan yargı aşağıdaki seçeneklerde yer alan kuramcılardan hangisine aittir?
İsmail Tunalı |
Mazhar Şevket İpşiroğlu |
Bedrettin Cömert |
Aristoteles |
Karl Marx |
Marksist estetik, estetik obje nedir sorusuna Marx’ın obje belirlenimlerinden hareketle cevap verebilmektedir. Marx için, varolanın yani objenin önemi, onun doğal bir varlık olmasında değil, insan emeğinin ve insan etkinliğinin ona katılmasıyla, varolmanın insanlaştırılmış bir obje olmasıyla ortaya çıkar. Bu yargı neticesinde doğru seçenek E seçeneğidir.
8.Soru
Herhangi bir konunun içeriğini nelerin oluşturduğunu, konuların hangi noktalarda birbirleriyle ilişkili olduklarını, hangi noktalarda olmadıklarını sergilemesi ..................... aracılığıyla oluşturulur.
Yukarıda boşluk bırakılan alana aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi cümle bütünlüğünü sağlar?
İlke |
Tutarlılık |
Sınıflandırma |
Felsefe Bilinci |
Tanım |
Herhangi bir konunun içeriğini nelerin oluşturduğunu, konuların hangi noktalarda birbirleriyle ilişkili olduklarını, hangi noktalarda olmadıklarını sergilemesi SINIFLANDIRMA aracılığıyla oluşturulur.Buna göre doğru cevap C'dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bedia Akarsu ile ilgili olarak söylenemez?
Akarsu’ya göre, ahlakı filozoflar bulmuş değildir. |
Ahlak alanında her şeyi ölçüp biçecek, neyin ahlaklı neyin ahlak dışı olacağını bildirecek bir ölçü yoktur. |
Yürürlükte olan ahlakın, mutlak ahlak olduğu inancı devam ettiği sürece bir geçerliği vardır. |
Ahlaktaki her doğrultu, yüksek bir yaşama amacını dile getirir. |
Bir insanın ahlak görüşü, düşünüşü, iyi anlayışı, içinde bulunduğu çevreyle, toplumla ve kültür dünyası ile ilgili değildir. |
Akarsu’ya göre bir filozof, iki ulus arasındaki savaşı, tıpkı bir ulus içindeki iki kişinin birbirini .ldürmesi gibi, ahlaka aykırı buluyorsa, bu, onun ahlak kanunlarını bütün yeryüzüne genişletmesiyle gerçekleşmektedir. Öyleyse bir insanın ahlak görüşü, düşünüşü, iyi anlayışı, içinde bulunduğu çevreyle, toplumla ve kültür dünyası ile ilgilidir (Akarsu 1970, 3-4).
10.Soru
Aşağıdaki araştırmacılardan hangisi Türk sanatı üzerine çalışmalar yapmıştır?
Oktay Aslanapa |
Ahmet Yaşar Ocak |
Bahattin Ögel |
Mustafa Akdağ |
Ömer Lütfi Barkan |
Bahattin Ögel’in Türk Mitolojisi ve İslam öncesini esas alan Türk Kültür Tarihi ile Türk Kültür Tarihine Giriş kitapları önemli bir yere sahiptirler. Osman Turan’ın Selçuklu Medeniyeti ve diğer çalışmaları; Ömer Lütfi Barkan ve Mustafa Akdağ’ın Osmanlı iktisat tarihi çalışmaları; Ahmet Yaşar Ocak’ın Beylikler dönemine ilişkin araştırmaları; Oktay Aslanapa’nın Türk sanatıyla ilgili çalışmaları.
11.Soru
- Beşeriyye (Beşeri İlimler)
- Ulum-ı Siyasiye (Siyaset İlimleri)
- Edyan (Dinler) ve Ulum-ı Felsefiye (Felsefe İlimleri)
- Ulum-ı Nefise (Güzel Sanatlar)
Yukarıda verilenlerden hangileri Münif Paşa’nın yaptığı ilim sınıflandırmasının içerisinde yer almaktadır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
Münif Paşa, adı geçen yazının başında, ilimleri ikiye ayırmıştır:1- Akli ilimler, insanın kendi yetenekleriyle gerçekleştirdikleridir. 2- Nakli İlimler, vasıtasız telakki ve öğrenmedir (Münif Paşa 2003/2, 169). İslam ilim anlayışında akli ilimleri oluşturan mantık, tabiat, ilahiyat, matematik dörtlü ilim sınıflamasını verdikten sonra, yeni dönemde, önce zikredilen ilimlerin hayli çoğalıp geliştikleri ve yeni bilimlerin de ortaya çıktıklarını belirtmiştir. Döneminde bilinen ilimleri yedi başlık altında toplamıştır: 1- Lisan ve Edebiyat: sarf, nahiv, şiir, inşa, bedî, beyan. 2- Riyaziye (matematik) ve Tabiye (fizik): Hesap, cebir, hendese, Cerr-i eskal (mekaniğin ağırlık kaldırmayla ilgili kısmı), hikmet-i tabiye (fizik hakkında), kimya, astronomi. 3- Ulum-ı Tabiiye (Genel Fizik İlimleri) ve Tıbbiye: Dünyanın tabakaları ilmi, maden ilmi, botanik, zooloji, anatomi, hıfz-ı sıhhat (koruyucu tıp), tıp ve cerrahi. 4- Ulum- ı tarihiye (genel tarih) ve coğrafya: Coğrafya, tarih, arkeoloji (asar-ı kadîme), sikkeler ilmi. 5- Edyan (dinler ) ve Ulum-ı Felsefiye (Felsefe ilimleri): Dinler ilmi, felsefe, mitoloji (esatir, ilm-i hurafat), gariplikler ilmi. 6- Ulum-ı Siyasiye (siyaset ilimleri): Kanunlar ilmi, siyaset ilmi, iktisat, ziraat ilmi, askerlik ilmi. 7- Ulum-ı Nefise (Güzel Sanatlar): Fenn-i musiki, fenn-i mimari, fenn-i resim (Münif Paşa 2003/2, 170-171). Bu ilim sınıflaması, İslam ilim anlayışı ile modern bilimleri aynı çatı altında toplamaktadır. Bu kapsamda doğru cevap “E” şıkkıdır.
12.Soru
Ahmet Ağaoğlu'nun Eleştirdiği Konulardan biri, Mecelle'dir. Mecellenin kelime anlamı aşağıdaki şıklardan hangisinde verilmiştir?
Mecelle:Anayasaların Değişmesidir. |
Mecelle:İslam Hukukunun Bir Sonucudur. |
Mecelle:Yenilikçiler İçin Bir Sorunun Adıdır. |
Mecelle:Eski Medeni Hukukun Kaidelerinin bir araya Toplandığı Kitaptır. |
Mecelle:Toplumun Sıklıkla karşı karşıya kaldığı bir sorundur. |
Ahmet Ağaoğlu'nun Eleştirdiği Konulardan biri, Mecelle'dir. Mecellenin kelime anlamı:Eski Medeni Hukukun Kaidelerinin bir araya Toplandığı Kitaptır.
13.Soru
İslam felsefesine ait ilk kürsü kaç yılında kurulmuştur?
1970 yılında |
1971 yılında |
1973 yılında |
1975 yılında |
1979 yılında |
İslam felsefesine ait ilk kürsü 1973 yılında kurulmuştur. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Ahmet Mithat Efendi'nin devlet felsefesi ile ilgili hangi ifade yanlıştır?
Ahmet Mithat Efendi, anayasa süreçlerini pozitif hukuk anlayışından hareketle açıklamıştır. |
Ona göre bazı toplumsal kurallar, insanlığın başlangıç aşamasında aileyle birlikte ortaya çıkmıştır |
Doğal durum düşüncesi, Avrupa toplumlarındaki istibdatçı iradelere son vermek için yapılan tartışmalar sonucunda ortaya atılmıştır. |
istibdat düşüncesi ile doğa durumu arasında bağlantı kurarak, kendi dönemindeki istibdat nedeniyle doğa durumunu öne çıkarmıştır. |
Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve genişleme dönemine ilişkin olumlu resim, 19. yüzyıl başlarından itibaren bozulmuştur. |
Ahmet Mithat Efendi, anayasa süreçlerini doğal hukuk anlayışından hareketle açıklamıştır. Ona göre bazı toplumsal kurallar, insanlığın başlangıç aşamasında aileyle birlikte ortaya çıkmıştır
15.Soru
Fuad Köprülü'nün eserlerinde Türk devletlerine ait inanç sistemlerinin, devlet kurma geleneklerinin ve toplumsal geleneklerinin birbirleri ile etkileşimini ele almasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Eserlerinde bütünlüğü ve sürekliliği ortaya koymak istemesi |
Diğer eserlerden farklı eserler ortaya koymak istemesi |
Batıdaki eserlere benzer nitelikte eserler ortaya koymak istemesi |
Eserlerinde Orta Asya devletlerini merkeze almak istemesi |
Eserlerinde İslamiyet'in kabulü ile ilgili değişiklikleri vurgulamak istemesi |
Köprülü’nün ortaya koyduğu en önemli şeylerden biri, Türk tarihinin sürekliliğinin
dayandığı verileri ortaya koyarak, onun bütünlüğünü göstermesidir. Ayrıca bu
uzun tarihin temel kurumlarını eleştirel bir tarzda sergileyerek, Türk tarihinin yol haritasını çıkarmıştır. Türk tarihinin sürekliliği ve bütünlüğü, tarih tanımlarında sıkça
yer alan, içtimai, iktisadi, hukuk, din ve edebiyat üzerinden kurmaya çalışmış,
kaygılarını eserlerinde büyük ölçüde gerçekleştirmiştir.
16.Soru
Aşağıda verilen yargılardan hangisi Ümit Hassan’ın Türk düşüncesine yaptığı katkılardan birisidir?
Türkçe hakkında düşünce üretmenin yollarını sergilemiştir. |
Bütün çalışmalarda Türk düşüncesinin, tarihsel temellerini, sergilemiştir. |
Türkçe sevdalısı biri olarak Türkçe’nin kullanım özelliklerini ele almıştır. |
Türkçenin söz dizimsel yapısını irdelemiştir. |
İslam öncesi değer ve kurumların yapısını, Türkçe’nin etimolojisi üzerinden giderek temellendirme denemesinde bulunmuştur. |
Ümit Hassan, İslam öncesi değer ve kurumların yapısını, Türkçe’nin etimolojisi üzerinden giderek temellendirme denemesinde bulunmuştur. Böylelikle, Türkçe düşünmenin nasıl bir yapıya sahip olduğundan hareketle Türk düşüncesinin gerçek anlamda temelini sergilemeye çalışmıştır. Bu temel görevi yaparken, İslam öncesi dönemin toplumlarının değer dizileri, siyasi, iktisadi, sosyal ve dini yapılarını, sıkı dokunan bir yaklaşımlar ortaya koymuştur. Böylelikle, sonraki dönemlerde de etkili olacak, değer ve kurumların yapıları hakkındaki denemelerin sayısını çoğaltmıştır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap (E) şıkkıdır.
17.Soru
Teoman Duralıya göre Her canlının iki çeşit tarihliliği vardır. Birey oluş ve genetik yapının sürekliliğini sağlayan...Bunlar aşağıdakilerden hangisinde vardır?
Doğum-Soyoluş |
Ölüm-Yaşam |
Doğum-hayat |
Ölüm-Savaş |
Tarih _Ölüm |
Teoman Duralının temel konularından biri olan canlılığı açıklamak için dünyanın nasıl bir süreçten geçtğini (Dural› 2006, 46-47), söz konusu sürecin sonunda, canlıların evriminin nasıl seyrettiğini eylemini ele almaktadır (Duralı 2006, 48). Canlı ‘yaşanandan önceki zaman’a bağlı olduğundan tarihlidir. Her canlının iki çeşit tarihliliği vardır. Bunlardan biri, doğum dediğimiz, kuvvenin fiile dönüşmesi evresiyle başlayan birey oluş sürecidir. Diğeri genetik yapının sürekliliğini sağlayan soyoluştur (Dural› 2006,44-45).
18.Soru
Ahmet Mithat Efendi'ye göre bazı toplumsal kurallar hangi yapı ile birlikte ortaya çıkmıştır?
Devlet |
Aile |
Toplum |
Birey |
Anayasa |
Ahmet Mithat Efendi, anayasa süreçlerini doğal hukuk anlayışından hareketle açıklamıştır. Ona göre bazı toplumsal kurallar, insanlığın başlangıç aşamasında aileyle birlikte ortaya çıkmıştır.
19.Soru
Ali Fuad Başgil’e göre dini hürriyetin düşmanı nedir?
Zenginlik |
İşsizlik |
Başkaldırı |
Eğitim |
Taassup |
Din hürriyetinin tek düşmanı vardır, taassup. Taassup, bir kimsenin kendi
inancından ve kendince hakikat kabul ettiği görüş ve kanaatten başka olan inanç,
görüş ve kanaatlere ve bunları taşıyanlara karşı düşmanlık beslemesi ve onları bo-
ğup susturmaya kalkışmasıdır
20.Soru
Macit Gökberk'in tarih felsefesine ilişkin hangi ifade yanlıştır?
Gökberk’e göre, 19. yüzyılda Avrupa tarihinin taşıyıcıları, bu tarihin yapısına şekil veren ilkeler milletlerdi. |
‘Tarih Bilinci’ deyiminden, kısaca, tarihi bilmeyi, tarih denilen konunun ne olduğunu iyice kavramış olmayı anladığını bildirmiştir. |
Tarih bilgisinin nesnelliği, düşman ulus ve sınıfların tarihçiliğinde çok açık görülür. |
Gökberk’e göre, tarih bilincinin göreli de olsa, bir değeri ve yararı vardır. |
Gökberk’e göre, Batı kültürünün birbirinden “maddi” ve “manevi” diye ayrılabilecek iki yönü yoktu; bunlar birliği olan bir bütünün birer yönüydüler. |
Tarih bilgisinin öznelliği, düşman ulus ve sınıfların tarihçiliğinde çok açık görülür.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ