Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 2 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Macit Gökberk, gerçek anlamda özgürlük olmazsa felsefe olmaz der. Gökberk'e göre biz de gerçek özgürlük ne zaman gelmiştir?
I. Meşrutiyet |
II. Meşrutiyet |
Cumhuriyet |
Tanzimat |
Ortaçağ |
Gerçek anlamda özgürlük olmadığı için gerçek felsefe de hiçbir zaman olmamıştır. Özgürlük, Cumhuriyetle gelmiştir.
2.Soru
...........................................(1918) adlı eserinde Köprülü, Anadolu’da gelişen İslam anlayışının Orta Asya kökenli olduğunu ve Türklerin bu çerçevede İslamiyet’i benimsedikleri üzerinde durmaktadır.
Yukarıda Fuad Köprülü'nün bir eserinin içeriği açıklanmıştır. Yapılan açıklamaya göre aşağıdaki eserlerden hangisi boşluk bırakılan yere getirilmelidir?
Anadolu'da İslamiyet |
İslam ve Türk Hukuk Tarihi |
Türk Edebiyat Tarihi |
Türkiye Tarihi Anadolu’nun İstilasına Kadar Türkler |
Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar |
Türk Edebiyatında ilk Mutasavvıflar (1918) adlı eserinde Köprülü, Anadolu’da gelişen islam anlayışının Orta Asya kökenli olduğunu ve Türklerin bu çerçevede islamiyet’i benimsedikleri üzerinde durmaktadır. Bu bağlamda, tasavvufun Türkistan’da nasıl geliştiği, Horasan’ın Eski iran ananelerini göğsünde sakladığını aynı zamanda islamiyet’ten sonra tasavvuf merkezlerinden biri, belki de birincisi, olduğunun altını çizmiştir (Köprülü 1976, 17-18). Böylelikle, tasavvuf anlayışında islam dışı unsurların bir kısmının iran kökenli olma nedenini de açıklamıştır. Köprülü adı geçen çalışmasında, Hoca Ahmet Yesevi ve Yunus Emre üzerinde durmuştur.Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Felsefe yapmanın ya da düşünce üretmenin ilk şartı aşağıdakilerden hangisidir?
Tez |
Anti-tez |
Sentez |
Felsefe sorusu |
Eleştiri |
Felsefe Sorusu, felsefe yapmanın ya da düşünce üretmenin ilk şartıdır. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
- İyi ve en yüksek iyi sorunu
- Doğru eylem sorunu
- İrade özgürlüğü sorunu
- Arzulananın sorunu
Yukarıda verilenlerin hangileri, Doğan Özlem’e göre ahlak felsefesi alanındaki üç temel sorundan biridir?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Doğan Özlem’e göre, (1) iyi ve en yüksek iyi sorunu, (2) doğru eylem sorunu ve (3) İrade özgürlüğü sorunu, ahlak felsefesi alanındaki üç temel sorunu oluşturmaktadır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “C” şıkkıdır.
5.Soru
Fuad Köprülü'ye göre; bir milletin düşünce yapısını ortaya koyması bakımından aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Bir milletin düşünce yapısını, farklı milletlerin düşünce yapısı ortaya koyar. |
Bir milletin düşünce yapısını, genel tarihi ve edebiyat tarihi ortaya koyar. |
Bir milletin düşünce yapısını, o milletin farklı milletlere yaklaşımı ortaya koyar. |
Bir milletin düşünce yapısını, iktisadi ve bilimsel gelişimlere yaklaşımı ortaya koyar. |
Bir milletin düşünce yapısını, o milletin toplumsal yaşam kuralları ortaya koyar. |
Köprülü, genelde tarih, özelde edebiyat tarihinin, bir milletin bütün düşünsel
yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir. Bu çerçevede milli tarihe bakıldığında onu, umumi tarihin (dünya tarihi) içinde ele alınması gerektği, umumi tarih çerçevesi
içindeki tabii mevkiine sokulmadan tetkikine imkan olmadığını belirtmiştir.
6.Soru
"Kamu siyaseti düşüncesiyle birleşerek siyasi velayete tabi olan heyete, devlet denir" Bu tanım aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?
Ziya Gökalp |
Ahmet Ağaoğlu |
Ali Fuad Başgil |
Hilmi Ziya Ülken |
Mehmet İzzet |
Tanım Ziya Gökalp'e aittir.
7.Soru
Nermi Uygur'a göre; tarih bilimini bir bilim yapan, aşağıdaki tanımlardan hangisidir?
kesin-şüpheli-objektif bir yapısı olmasından ileri gelmektedir. |
kesin-zor-objektif bir yapısı olmasından ileri gelmektedir. |
kesin-roman-objektif bir yapısı olmasından ileri gelmektedir. |
kesin-kritik-objektif bir yapısı olmasından ileri gelmektedir. |
kesin-faydasız-objektif bir yapısı olmasından ileri gelmektedir. |
Nermi Uygur'a göre; tarih bilimini bir bilim yapan, dolayısıyla çeşitli tarih yazarlıklarından ayırt eden şey, bu bilimin her bilim gibi, kendine özgü kesin-kritik-objektif bir yapısı olmasından ileri gelmektedir. Aslında tarih bilimi genel bir addır. Çünkü tarih bilimi, politika tarihi, sanat tarihi, din tarihi gibi tek tek bir takım tarih disiplinleri halinde kurulmuştur. Bütün “manevi bilimler” bir bakıma tarih bilimidirler (Uygur1957, 135).
8.Soru
Filibeli'ye göre İslamı tehlikelerden korumak için yapılması gereken en önemli şey nedir?
İslam toplumunu islah etmek |
Alimler yetiştirmek |
Avrupa'yı taklit etmeye çalışmak |
Bilime daha fazla önem vermek |
Din ve bilimi bağdaştırmak |
Eğer tarih ve soydan gelen hallerimizi, çevremizi ve milli fikirlerimizi hiç dikkate
almadan Avrupa’yı körü körüne taklit etmeye çalışırsak, sosyolojinin kesin yasalarıyla
çatışmış olacağımız için, başarılı olmamız şüphelidir. şayet başarılı olursak,
milli ve manevi simamızı kaybetmemiz, başka bir şekle dönüştürmemiz gerekecek.
Bu tutum, İslam’ın temel kaidelerinden uzaklaşmak anlam›na gelir (F. Ahmet Hilmi
2005, 547). Yapılacak şey, din duygusu ile bilimsel düsturları bağdaştırmak ve
her ikisini birbirine yardımcı etmektir. Bağdaştırma işi, çok zor bir mücadeleyle
gerçekleşebilir.
9.Soru
Aşağıda verilmiş olan yazar – eser eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?
Fuad Köprülü – Türkiye Tarihi Anadolu’nun İstilasına Kadar Türkler |
Ümit Hassan – Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar |
Nermi Uygur – Türkiye’de Felsefenin Gelişimi |
Ömer Naci Soykan – Türk Dilinin Felsefesi Kültüraşırı Düşünceler |
Takiyittin Mengüşoğlu – Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar |
Türkiye Tarihi: Anadolu’nun İstilasına Kadar Türkler isimli eser Fuad Köprülü tarafından kaleme alınmıştır. Bu bilgi ışığında doğru cevap “A” şıkkıdır.
10.Soru
Yöntem ile ilgili aşağıda verilen hangi bilgi yanlıştır?
Mantıksal kuralların araştırma alanının kurallarıyla birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. |
Yöntemin oluştuğu teorik alan felsefedir. |
Felsefenin oluşma sürecinden itibaren özellikle Sofistik eleştirileri aşmak için geliştirilen mantık, diyalektik, retorik yöntem unsurlarındandır. |
yöntem alana ilişkin araştırmalar yaparken izlenecek yoldur. |
Epistemik Mantık kitabının yazarı İoanna Kuçuradi'dir. |
Epistemik MAntık kitabının yazarı Teo Grünberg'dir.
11.Soru
Nermi Uygur'a göre Felsefenin geçmişini anlamak için ne yapmak gerekir?
geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, onu temizlemektir. |
geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, ona sadık kalmaktır. |
geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, bu felsefenin kuruluşunu açık kılmak, zamandaki gidişini belirtmektir |
geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, ona yardım etmektir. |
geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, yaptıklarını anlamaktır. |
Felsefenin geçmişini anlamak için ne yapmak gerekir? Uygur’a göre yapılacak şey, geçmişteki felsefeyi bulup ortaya çıkarmak, bu felsefenin kuruluşunu açık kılmak, zamandaki gidişini belirtmektir (Uygur 1971, 158).
12.Soru
Hilmi Ziya Ülken'in varlık anlayışına ilişkin hangi ifade doğrudur?
Hakikat, gerçek, düşünce gibi problemler varlık sorunuyla ilgili değildir. |
Varlığa yüklemle ve yüklemsiz işaret edilmektedir. |
Varlığın sınırlılık ve sınırsızlık özelliklerini Parmenides, Platon ve Aristoteles’ten hareketle değerlendirmiştir. |
varlık kavramı, sadece bir özü (essence) gerektirir. |
varlıkta kriz ve ritim unsurları bulunmaktadır. |
Ülken’e göre, varlık kavramı, bir özü (essence), bazı yüklemleri ve sıfatları ve tavırları gerektirir. Bu münasebet Aristoteles’in varlığı cevher, ona bağlı olan kavramları ilinekler (arazlar) gibi görmesine sebep olmuştur. Fakat Aristoteles’te henüz öz ve varlık kavramları ayrılmış değildir. Çünkü ousia hem cevher hem de öz anlamına geliyordu.
13.Soru
Mengüşoğlu’na göre, ontolojide, varlık tarzları denildiğinde aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?
Gerçeklik |
Hissizlik |
İmkansızlık |
Tesadüfilik |
Zarurilik |
Mengüşoğlu’na göre, ontolojide, varlık tarzlarından imkan, gerçeklik, zarurilik, tesadüfilik, imkansızlık, gerçek olmama anlaşılır.
14.Soru
Köprülü'ye göre Osmanlı devletinin temel kaynağını oluşturan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
Hunlar |
Oğuzlar |
Gazneliler |
Karahanlar |
Selçuklular |
Köprülü'nün "Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu " adlı çalışmasında, 13. Yüzyılda oluşan şartların 14.Yüzyılda da büyük ölçüde devam ettiğini belirterek,devletin temel kaynağının Selçuklular olduğunu söylemiştir.
15.Soru
Temel konusu sanat eserinin nasıl bir yapıya sahip olduğu olan disipline ne denir?
Temel konusu sanat eserinin nasıl bir yapıya sahip olduğu olan disipline ne denir?
Sanat Ontolojisi |
Felsefe |
Fenomenoloji |
Tarih Ontolojisi |
Estetik |
Estetik, diğer adıyla sanat felsefesi, Platon ve Aristoteles’ten bu yana felsefenin temel disiplinleri arasında yer almaktadır. Temel konusu sanat eserinin nasıl bir yapıya sahip olduğunu açıklamaktır.
16.Soru
Nermi Uygur’un, tarih felsefesini felsefenin bir disiplini olarak analitik bir yaklaşımla incelediği ve 1957 yılında yayınladığı yazısı hangisidir?
Yüce Mahkeme |
Tarih Bilinci |
Tarih Felsefesinin Yolu |
Din ve Laiklik |
Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları |
Nermi Uygur’un, tarih felsefesini felsefenin bir disiplini olarak analitik bir yaklaşımla incelediği ve 1957 yılında yayınladığı yazısı Tarih Felsefesinin Yolu'dur. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
''Köprülü, genelde ............, özelde ........................, bir milletin bütün düşünsel yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir.''
Cümlenin anlam bütünlüğünün sağlanabilmesi için noktalı alanlara aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Tarih / Bilim |
Fen / Felsefe |
Matematik/ Fen |
Tarih / Edebiyat tarihi |
Tarih / Dünya tarihi |
Köprülü, genelde tarih, özelde edebiyat tarihinin, bir milletin bütün düşünsel yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir. Bu çerçevede milli tarihe bakıldığında, onu, umumi tarihin (dünya tarihi) içinde ele alınması gerektiği, umumi tarih çerçevesi içindeki tabii mevkiine sokulmadan tetkikine imkan olmadığını belirtmiştir (Köprülü 1977/1, XIII). Köprülü’ye göre, milli terbiye bakımından haiz olduğu ve daima olacağı büyük ehemmiyet bir tarafa bırakılırsa, ilmi bakımdan, her milli tarihin kıymeti, yalnız umumi tarih içindeki maddi ve manevi tesirlerinin büyüklüğü ve devamlılığı ile ölçülmektedir (Köprülü 1977/1, XIII). Böylelikle, milli tarihin anlaşılması için dünya tarihi içinde yorumlanması gerektiğini öne çıkarmaktadır.Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Şekip Tunç'a göre dinin esasını aşağıdakilerden hangisi oluşturmaktadır?
Değerler |
Görüşler |
Bilim |
Fikirler |
Tercihler |
Tunç, dinin esasını, kıymetlerin (değerler) oluşturduğu düşüncesindedir. Dolayısıyla din, kıymetler aleminin üzerine titrer. Her varlığın Tanrı tecellisi olduğuna inandıktan sonra, dinin, dünyanın tamamını değerler temelinde kurması doğal bir sonuçtur. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fuad Köprülü'nün tarih konusundaki düşünceleri arasında yer almaz?
Tarihin bir milletin bütün düşünsel yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir. |
Umumi tarih dünya tarihi içinde yer almalıdır. |
Edebiyat tarihi, medeniyet tarihinin, yani bir milletin umumi tarihinin parçalarındandır. |
Tarihçi, nadiren ortaya çıkan rastlantısal özellikler taşıyan olaylarla tayin |
Tarih, geniş manasıyla, mazide cereyan eden bütün işlerin ve vakaların heyeti mecmuasıdır. |
Köprülü, genelde tarih, özelde edebiyat tarihinin, bir milletin bütün düşünsel
yapısını ortaya koyduğu düşüncesindedir. Bu çerçevede milli tarihe bakıldığında,
onu, umumi tarihin (dünya tarihi) içinde ele alınması gerektiği, umumi tarih çerçevesi
içindeki tabii mevkiine sokulmadan tetkikine imkan olmadığını belirtmiştir.Ona göre, bir milletin
geçmişteki fikri ve hissi hayatını göstermek itibarıyla, edebiyat tarihi, medeniyet tarihinin,
yani bir milletin umumi tarihinin parçalarındandır.Tarihçi, toplumların ilerleyip gelişmesi, nadiren ortaya çıkan rastlantısal özellikler taşıyan olaylarla değil, sürekli ve muntazam vakalarla tayin
ve izah etmelidir.Köprülü'ye göre tarih, geniş manasıyla, mazide cereyan eden bütün işlerin ve vakaların heyeti mecmuasıdır.Köprülü'nün düşünceleri arasında yer almayan D seçeneğidir.
20.Soru
Nermi Uygur'un tarih felsefesine ilişkin hangi ifade yanlıştır?
Nermi Uygur’un, doktora tezi tarih felsefesi sorunlarından biri hakkında olmakla birlikte, sonraki çalışmalarında tarih felsefesine fazla bir yer ayırmamıştır. |
Tarih biliminin kendine özgü, kesin, kritik ve objektif olarak tanımlaması, tarihi doğa bilimine yaklaştırmaktadır. |
Tarih felsefesi, tarih sözünün iki anlamından (tarih bilimi ve real tarih) ayrıca gelişmiştir. |
tarih üzerinde nasıl olursa olsun düşünmek, felsefe yürütmek başka şey, felsefenin bir disiplini olarak tarih felsefesi yapmak başka bir şeydir. |
Tarih felsefesi, bir bilgi fenomenolojisi olmalıdır. |
Tarih felsefesi, tarih sözünün iki anlamına paralel olarak gelişmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ