Abdullah Cevdet 1904 yılında Cenevre’de kurmuş olduğu İçtihat isimli dergisinde “Müslümanların geri kalmışlık sebepleri” üzerine yazılar yayınlamıştır. Geri kalmışlığımızın sebebini İslam dininin devlet ve toplum üzerindeki etkisine bağlamıştır. Dolayısıyla çözüm yolu bellidir. Abdullah Cevdet’e göre: “Geri kalmışlığımızın sebebi Asyalı kafamız, yozlaşmış geleneklerimizdir. Bizi yenen güç; bizim görmek istemeyen gözlerimiz, düşünmek istemeyen kafalarımızdır. Bizi geride bırakan, bırakmaya devam edecek, gelecekte de bırakacak olan güç; dünya işlerini hükmü altına alan din-devlet bileşimi sistemdir.” 

Kurtuluş savaşımız, yarı sömürge olarak kabul edilen Osmanlı geçmişimize karşı verilmiş bir mücadele idi. Batılılaşırken kapitalist emperyal Batıyı direkt hedef göstermekten kaçınılarak hedef Osmanlı olarak belirlenmektedir. Dönemin sınıfsız, imtiyazsız millet tasarımı Aydemir’de Marksist-sosyalist bir toplum idealinden ilham alınarak ideolojik zeminde meşrulaştırılmaktadır.

Bu dönemde felsefi anlamda akılcılık üzerinde en dikkate değer şekilde duran Hoca Tahsin Efendi’dir. O, duyularla elde edilen bilgiye inanmakla birlikte, insan aklının bu bilgileri oluşturmasında, genelleştirmesinde ve bütünü kavramada, duyulara üstünlüğünü kabul etmektedir. Çünkü ona göre, insan zihninin derinliklerinde, gittikçe gelişerek ortaya çıkan ve olgunlaşan, bir anlama kuvveti bulunmaktadır ki, insan, işte bu kuvvet sayesinde, eşyanın hakikatini keşfederek kavrar ve onların farklı derecelerdeki ilişkilerini idrak eder. Hoca Tahsin, bu kuvvetin, duyumlarımızın gösterdikleri eşya ile bu eşyaların, mana ve keyfiyetlerine ait yüzeysel bilgilerle yetinmediğini, onların derinliklerine nüfuz ederek, gözümüzün görüp ulaşamadığı, bir sırlar âlemine daldığını belirtir. Bu kuvvet böyle yapmakla, olayların bağlı olduğu ve bu olayların olmasına sebep olan sebeplerin ötesinde ilişkiler, gölge varlıkların arkasında hakikatler bulur. Hoca Tahsin, bu kuvvetin, illetler ve oluş kanununun sonunda bir ilk sebep, beğenilen ve sanatkarane yapılmış şeyler dairesinin meydana gelmesinde, olayların kendisinden kaynaklandığı, bir merkez aradığı kanaatindedir. Bu öyle bir merkezdir ki, zaman ve mekân ve onun içinde bulunanlar, ondan çıkar ve durmadan dönüp yine onda cereyan ederler. Hoca Tahsin, bütün ilimlerin aletinin anlama kuvveti olduğu düşüncesindedir. O, aklın, daima hakikate ulaşmak istediğini, hakikatin ortaya çıkmasının da, edinilen bilginin, gerçekliğe uygun olmasına bağlı olduğunu belirtir. Tözlerin mahiyetleri, bize sadece işaretleriyle görünürler. Demek ki, tözlerin bilgisine, herhangi bir objenin bilgisine ulaştığımız gibi ulaşmamız mümkün değildir. İnsanların bilgisi, genel olarak, ilişkiler ve izlenimlerden ibarettir. Ona göre, insan, ruh ve bedenin birleşmesinden meydana gelen bir varlık olduğundan, düşünen, algılayan bir varlıktır.

Hoca Tahsin, akıl yürütme kavramının, duyum, istidâl, hüküm ve irade gibi ruhun bütününü içerdiğini belirtir. O, vicdanın, ruhun hiç değişmeyip etki edici olduğu, zıddının ise daima değişmek üzere bulunduğu düşüncesindedir. Bu sözden, ruhun ben ile bende cereyan eden ilişki neticesinde değişmediği, bedenin ise ancak ruh vasıtasıyla varlığını sürdürdüğünü anlamak gerekir. Beden, ruhsuz varlığını sürdüremediği halde, ruh bedensiz varlığını sürdürebilir. Kısaca söylemek gerekirse, ona göre, birinci olarak iç idraktan ibaret olan şuur ve vicdanı, ikinci olarak dış dünyadaki olaylardan bizi haberdar eden duyumları, üçüncü olarak ta duyumların verdiklerinin anlama kuvvetinde hıfzedilip hatırlanmasını sağlayan hafızayı kabul etmek gerekiyor. Doğru cevap C şıkkıdır. Doğru cevap "Hoca Tahsin Efendi" başlığı altında bulunabilir. 

1940-1950 arası Türk sosyolojisinin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
1. Türk sosyolojisi Fransız etkisinin yanı sıra Amerikan sosyolojisine eğilim göstermeye başlamıştır.
2. Ankara DTCF Sosyoloji bölümünün oluşumu ile İstanbul sosyoloji ekolü tek olma ayrıcalığını yitirmiştir.
3. 1940’lı yıllarda Marksizme eğilim artmıştır.
4. Köy ve şehir araştırmaları ivme kazanmıştır.
5. Amaçlanan ise toplumsal değişme yani modernleşme/Batılılaşma yolunda ne kadar ilerlediğimizi tespit etmektir.
6. Artık Türk sosyolojisi resmi ideoloji savunusu yapmıyor, Türk toplumuna
dair somut araştırmalar yapmaya başlamıştır.

O, bu kavramın altında yer alan bütün şahısların her birine “fert”; kiraz, incir vb. leri olan genel kavramların her birine “tür”; türleri içeren genel kavrama da “cins” adını verebileceğimizi söyler.Doğru cevap D'dir.

Batının siyasi esaretinden kaçış gene medeniyet olarak Batılılaşmakla mümkün görülmektedir: Düşmanı düşman silahı ile vurmak. Türk modernleşmesinin ivme kazanması olan Türk Devrimi hayatta kalmanın bir zarureti gibi algılanmaktadır. Bu dönemde Türk Devrimi’ne ideoloji kazandırma çabalarının iki bileşeni olduğu görülmektedir. Bu bileşenler aynı zamanda Türk modernleşmesinin trajedileridir: Batıya rağmen Batılılaşmak ve halka rağmen halk için.

Diğer dört seçenekte verilen Beşir Fuat'ın görüşleridir. Fakat akıl yürütme kavramı ruhun bütününü içermektedir fikri Hoca Tahsin'e aittir. Doğru yanıt E seçeneğidir. 

Türk devrimi geçmişle olan bağın zayıflamasıdır. Bu anlamda Türk Devriminin örf, âdet ve geleneklerin güçlendirilmesi gibi bir işlevi olduğu söylenemez.

Türkçülük fikir akımı Tanzimattan sonra ortaya çıkan modernleşme ortamında yeşermeye başlamıştır. Yenileşme hareketleri çerçevesinde Batı’yı tanımaya başlayan Genç Osmanlılar birçok yönden etkilenmişlerdir. Modern Batı toplumlarında ön plana çıkan milliyetçiliğin etkisini burada görmek mümkündür.

28 Çelebi Mehmet Efendi’yle birlikte Paris’e giden oğlu Said Mehmet Efendi, ziyareti sırasında kısa sürede binlerce eserin basıldığını gördüğü matbaaları gezmiştir. Said Mehmet Efendi, İstanbul’a dönünce aslen Macaristanlı olan Müteferrika İbrahim Efendi (1674-1745)’yle görüşüp, bir matbaa kurulması için, Vezir-i Azam İbrahim Paşa’ya (1662-1730) başvurmaya karar vermişlerdir. O, Müteferrika İbrahim Efendi’yle birlikte matbaanın kurulma gerekçesini açıklayan Vesilet-üt-Tıbaa ismiyle bir risale yazarak dilekçelerini sadrazama sunmuşlardır. Onlar, dilekçelerinde; yangınlar, isyanlar nedeniyle bir çok eserin yırtıldığını veya yok olduğunu, yazma eserlerin ise hattatların dikkatsizliğiyle yanlış yazıldığını, medrese öğrencilerinin eser bulmakta güçlük çektiklerini belirterek kitap basımına izin verilirse sözü edilen eksikliklerin giderileceğini bildirmişlerdir. Damad İbrahim Paşa bir encümen huzurunda incelettiği başvuruyu uygun bulmuş ve konuyu şer’î görüşü alınmak üzere, Şeyhul İslâm Abdullah Efendi’ye havale etmiştir. O da, yapılabilecek olası itirazları göz önünde bulundurarak dinsel bazı kitapların dışında lügât, mantık, heyet, tarih, coğrafya, edebiyat, tıp ve felsefe alanlarında yazılan kitapların basılabileceği konusunda fetva verir. Bu fetvaya dayanarak çıkan bir fermanla 1727 Temmuz’unda matbaa kurulur ve Türkçe eserler basılmaya başlanır. Doğru cevap E şıkkıdır. Doğru cevap sayfa 4'te "Batı ile İlişkiler ve Yenilik Hareketleri" başlığı altında bulunabilir.

Celal Nuri “Türk İnkılabı” adlı eserinde Cumhuriyetin ilanından üç yıl sonra ve devrimlerin bütün hızı ile gerçekleştirildiği bir zaman diliminde devrimi manalandırmaya, Avrupa/Batı ve Asya/Doğu uygarlıkları arasındaki farklılıkları formüle etmeye, Batılılaşmanın nasıl gerçekleştirileceğine dair yollar önermeye, neden geri kaldığımızı açıklamaya çabalamaktadır. Tüm bu çabalar neticede devrimin kaçınılmazlığını ve Batılılaşmanın Türk milleti için hayatta kalmanın tek şartı olarak gösterilerek, meşrulaştırılmasını sağlamaktadır. Taine’nin üçlü şemasını takip eden Celal Nuri, zamanın (müttefikler arasında bir uyumun olmaması), coğrafyanın (Doğu ile Batı arasında Batıya yakın Türkiye coğrafyası) ve Türk milletinin özelliklerinin (efendi/egemen olan, başka milletlerin tebaası olamayan) etkisi ile devrimin gerçekleştirildiğini söylemektedir.

Türklerin vatanı da Turan adını taşır.

Özellikle Batıcı aydınlar arasında pozitivizmi Türkiye’ye getirmek için çaba sarf edenler vardır. Bunların dışında Avrupa’da gelişen yeni bilim olan sosyolojiyi takip edenler ‹kinci Meşrutiyet döneminde karşımıza çıkar. Özellikle bunlar arasında Ziya Gökalp ve Prens Sabahattin öne çıkan isimler arasındadır.