Türkiye´nin Toplumsal Yapısı Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bireyler için ev yaşamı, mesleki kariyer elde etme, bireysel hedefler ve özgürlükler arasında bir çatışmanın varlığına vurgu yapan Beck ve Beck’e göre çatışmalar arasında bireyleri bir arada tutan şey nedir?
Saygı |
İletişim |
Sevgi |
Anlayış |
Birlikte yaşama |
Bireyselliğin ön planda olduğu çağdaş toplumlarda bireyler özellikle de kadınlar mesleki kariyerleri ve aile içi sorumlulukları konusunda çatışmalar yaşayabilmekte bu bağlamda bireyler için ev yasamı, mesleki kariyer elde etme, bireysel hedefler ve özgürlükler arasında bir çatışmanın varlığına vurgu yapan Beck ve Beck’e (2012) göre çatışmalar arasında bireyleri bir arada tutan şey sevgidir. Bireyler bir yandan özgür seçimler yapabilmek, iş ya da evle ilgili konularda tatmin olabilmek isterken; bir yandan da bir çift oluşturarak birlikte yaşama eğilimi gösterirler.Dolayısıyla Beck’e göre, çağımız toplumlarında biçimi ne olursa olsun aileleri oluşturan, sevgi ve sevilme ihtiyacından doğan birlikte yaşama isteğidir.
2.Soru
Beşeri sermaye yatırımının temel unsurlarından biri olan eğitim harcamaları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Emeğin verimliliğini yükselten bir özelliğe sahiptir. |
Üretimi ve kişi başına düşen geliri artıran harcamalardır. |
Eğitim harcamalarına tahsis edilen kaynak oranında ekonomi gerileyecektir. |
Sosyal sorunların ekonomik sorunlar kadar önem taşıdığı, hızlı nüfus artışına sahip ülkelerde, eğitim harcamaları üzerinde bir baskı vardır. |
Nüfus artışı, bir yandan insan üzerine yapılan harcamaların ve bu çerçevede eğitim harcamalarının kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. |
Eğitim harcamalarına kaynak tahsis edilebildiği oranda ekonomik kalkınmanın hızlandırılmasına önemli katkıda bulunulacaktır.
3.Soru
Toplumun yapısı ve temel değerlerinin korunması bakımından zorunlu sayılan, nispeten sürekli kurallar topluluğudur.
Yukarıda tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Toplumsal kurum |
Toplumsal statü |
Toplumsal rol |
Toplumsal sınıf |
Toplumsal grup |
Toplumsal kurum, toplumun yapısı ve temel değerlerinin korunması bakımından zorunlu sayılan, nispeten sürekli kurallar topluluğudur. Toplumsal kurumlar ve kurumsal kalıplar, belli bir toplumda hangi eylemlerin ya da ilişkilerin meşru ya da beklenen ilişkiler olduğunu kurallarla belirlerler. Sosyolojide toplumsal düzeni sağlayan kurumlar genelde aile, siyasal kurumlar, din, ekonomi ve eğitim kurumu olarak sıralanmaktadır.
4.Soru
"Kişinin çevresini kültürel ve toplumsal olmak üzere iki farklı yapının oluşturduğunu" ileri süren yaklaşımın savunucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Spencer |
Ginsberg |
Nadel |
Merton |
Gerth |
Merton kişinin çevresini kültürel ve toplumsal olmak üzere iki farklı yapının oluşturduğunu ileri sürmektedir. Kültürel yapı, belli bir toplum ya da grup üyelerinin ortak davranışlarını yöneten örgütlenmiş bir dizi normatif değerlerdir. Toplumsal yapı ise bir toplumun ya da grubun üyelerinin çeşitli şekillerde içinde bulundukları örgütlenmiş bir dizi toplumsal ilişkilerdir.
5.Soru
Türkiye’de en fazla okunan sosyolog olma unvanını kime aittir?
Prens Sabahattin |
Mübeccel Belik Kıray |
Behice Boran |
Ziya Gökalp |
Nevzad Yalçıntaş |
Türkiye’de en fazla okunan sosyolog olma unvanını elinde bulunduran Ziya Gökalp, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemi siyasi çevrelerinin teorisyenliğini üstlenmiştir.
6.Soru
“Eğitim; toplumsal, ekonomik ve politik düzenin bir parçası olarak toplumda var olan eşitsizlikleri yeniden üreten ve meşrulaştıran bir kurumdur.”
Bu tanım aşağıdaki eğitim kuramlarından hangisini ifade eder?
İşlevselci Kuram |
Marksist Çatışmacı Kuram |
Tip Kuramı |
Benzeşim Kuramı |
Kaos Kuramı |
İşlevselci Kurama göre eğitim, mevcut toplum değerlerinin korunması ve sürdürülmesini sağlayan bir toplumsal kurum iken Marksist Çatışmacı Kuram’da eğitim; toplumsal, ekonomik ve politik düzenin bir parçası olarak toplumda var olan eşitsizlikleri yeniden üreten ve meşrulaştıran bir kurumdur.
7.Soru
Türkiye'nin aile yapısına ilişkin olarak aşağıdaklerden hangisi yanlıştır?
Türkiye’de geniş aile oranı kırsal alanlarda kentsel alanlara göre daha yüksektir. |
Ücretli iş bulma olanağının artmış olması Türkiye'de çekirdek ailenin baskın hale gelmesinde bir etkendir. |
Türkiye’de geçmişe oranla sayısal açıdan hane halkı büyüklüğü artmıştır. |
Türkiye'de çekirdek aileler daha yaygındır. |
Kentsel alanlarda dağılmış aileler daha yaygındır. |
Aile ve hane yapısına ilişkin araştırmalarda farklı sınıflamaların kullanılması aynı toplum içerisinde farklı zaman dilimlerini karşılaştırmayı güçleştirdiği gibi aynı dönemdeki farklı sınıflamaları kullanan toplumları kıyaslamayı da güçleştirmektedir. Ancak yine de eldeki sınırlı kaynaklara dayanarak Türkiye’de geçmişe oranla sayısal açıdan hane halkı büyüklüğünün azaldığını ve daha baskın şekilde çekirdek ailelerin yaygın olduğunu belirtmek mümkün gözükmektedir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
"Kültürün bir bütün ya da bir sistem olduğu söylenir fakat sistemin tanımlanması oldukça zordur. Çünkü kültür bütünüyle maddi, gözlemlenebilir bir şey ya da olgu değildir. " ifadesi kültürün hangi özelliği ile ilgilidir?
Kültür bütünleştiricidir |
Kültür bir soyutlamadır |
Kültür, ihtiyaçları karşılayıcı ve doyum sağlayıcıdır |
Kültür, ideal ya da idealleştirilmiş kurallar sistemidir |
Kültür tarihidir ve süreklidir |
Kültür bir soyutlamadır: Kültürün bir bütün ya da bir sistem olduğu söylenir fakat sistemin tanımlanması oldukça zordur. Çünkü kültür bütünüyle maddi, gözlemlenebilir bir şey ya da olgu değildir. O, soyut bir kavramdır. Doğru cevap B dir.
9.Soru
- Türkiye'nin batısında boşanma hızı daha yüksektir.
- Türkiye'de en yaygın boşanma nedeni, sorumsuz ve ilgisiz davranmadır.
- Türkiye'de boşanma oranı azalma eğilimindedir.
Türkiye'de boşanma olgusuna ilişkin yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenemez?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve III |
II ve III |
Kentleşme, endüstrileşme, bireyselleşmenin artması, liberal değerlerin eskiye nazaran daha çok benimsenmesi, aile ve evlilik ilişkilerine yüklenen anlamın değişmesi, boşanma ile ilgili hukuki sürecin kolaylaşması, eskiye nazaran boşanmaya ilişkin olumsuz tutumların görece azalması, boşanma eğilimini artıran nedenlerdir. Türkiye’de kentleşme ve endüstrileşmenin yoğun yaşandığı, eğitim ve iş gücüne katılımın daha fazla olduğu, boşanmaya karşı olumsuz tutumların görece daha az olduğu Batı bölgelerinde boşanma hızı daha yüksektir. En az bir kez boşanmış bireylerin boşanma nedenleri incelendiğinde; Türkiye genelinde en fazla boşanma nedeni % 50,9 ile sorumsuz ve ilgisiz davranma oluşturur. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
- Anne, baba ve çocukların yanında çok sayıda akrabanın bir arada yaşadığı aile yapısıdır.
- İki olgun bireyin cinsel ilişkilerinin toplum tarafından onaylanması ve kabullenilmesi sürecidir.
- Üreme ve toplumun üyelerinin bakımı için birincil sorumlulukları paylaşan, kan ve evlilik ya da anlaşmaya dayanan diğer ilişki ya da evlat edinme üzerinden birbirleriyle bağlantılanan insan kümesidir.
Yukarıda tanımları verilen kavramlar hangi seçenekte doğru olarak sıralanmıştır?
Aile-geniş aile-evlilik |
Evlilik-aile-çekirdek aile |
Aile-çekirdek aile-geniş aile |
Geniş aile-evlilik-aile |
Geniş aile-aile-evlilik |
Geniş aile; anne, baba ve çocukların yanında çok sayıda akrabanın bir arada yaşadığı
aile yapısıdır. Evlilik, iki olgun bireyin cinsel ilişkilerinin toplum tarafından onaylanması ve kabullenilmesi sürecidir. Aile, üreme ve toplumun üyelerinin bakımı için birincil sorumlulukları paylaşan, kan ve evlilik ya da anlaşmaya dayanan diğer ilişki ya da evlat edinme üzerinden birbirleriyle bağlantılanan insan kümesidir. Doğru cevap D'dir.
11.Soru
“Belli bir sınıfa özgü alışkanlıklar, davranış kalıpları ve zihniyet örüntülerini içeren o sınıfın bireylerinde görünen kültürel bir kalıptır” ifadesi aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
Kültürel sermaye |
Üst kültür |
Habitus |
Kültürel miras |
Yetenek ideolojisi |
Habitus, belli bir sınıfa özgü alışkanlıklar, davranış kalıpları ve zihniyet örüntülerini içeren o sınıfın bireylerinde görünen bir kültürel bir kalıptır. Toplumsal yapılar ile toplumsal pratik arasındaki bağı oluşturan bir dizi edinilmiş düşünce, davranış ve beğeni kalıpları için kullanılan bir kavramdır.
12.Soru
Aşağıdaki tanım ve ifadelerden hangisi yanlıştır?
Bin kişi başına düşen ölüm sayısı kaba ölüm hızını ifade eder. |
Net göç, bir ilin aldığı göç ile verdiği göç arasındaki farktır. |
Ortalama yaşam süresi bir toplumdaki bireylerin ortalama olarak yaşayacakları süreyi, yaşı gösterir. |
Kaba evlenme hızı, bir yıl içinde gerçekleşen tüm evlenmeler o yıl kayıtlara geçen toplam nüfusa bölünüp 1000 ile çarpılarak hesaplanır. |
İlk evlenme yaşı ilk evlilikleri için biyolojik yaşı gelmiş bireyleri ifade eder. |
İlk evlenme yaşı, hayatları boyunca en az bir kez evlilik deneyimi yaşamış bireylerin ilk evliliklerindeki beyan ettikleri yaşıdır. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
İş yerindeki sorumlulukları ve yükü karşısında, çocuklarına yeterli zamanı ayıramadığını düşünen çalışan bir annenin içinde bulunduğu durum aşağıdakilerden hangisine örnektir?
Rol çatışması |
Statü çatışması |
Norm çatışması |
Toplumsal sınıf çatışması |
Toplumsal yapı çatışması |
Rol çatışması sosyolojik anlamda iki veya daha fazla statüde oynanan rollerin çatışması olarak tanımlanabilir. Bu çatışma statü dizilerinin bir sorunudur. Örneğin, iş yerindeki sorumlulukları ve yükü karşısında, çocuklarına yeterli zamanı ayıramadığını düşünen çalışan bir annenin içinde bulunduğu durum bir rol çatışmasıdır.
14.Soru
Birden fazla evliliğin yasak olduğu 5237 Sayılı kanun aşağıdakilerden hangisidir?
Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun |
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu |
Adlî Tıp Kanunu |
Yargıtay Kanunu |
Ceza Kanunu |
Birden fazla evliliğin yasak olduğu 5237 Sayılı Ceza Kanunu’dur.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1945- 1972 yılları arasında Türk sosyoloji yazınında toplumsal yapı ile ilgili çalışma yapan sosyologlardan değildir?
Behice Boran |
Mübeccel Belik Kıray |
Ömer Bozkurt |
Orhan Türkdoğan |
Prens Sabahattin |
Türk sosyoloji yazınında 1945-1972 yılları arasında toplumsal yapı ile ilgili çalışma yapan sosyologların başlıcaları Behice Boran, Mübeccel Belik Kıray, Nihat Nirun, Nevzad Yalçıntaş, İbrahim Yasa, Orhan Türkdoğan, Tahir Çağatay ve Ömer Bozkurt’tur.
16.Soru
1839’da Tanzimatla başlayan Avrupalılaşma hareketinden sonra kurulan ve yükseköğretim olarak hizmet veren Avrupa tipi laik okul aşağıdakilerden hangisidir?
Mekteb-î iptidaiye |
Darülfünun |
İdadiye |
Rüştiye |
Sultaniye |
1839’da Tanzimatla başlayan Avrupalılaşma hareketinden sonra, bu sıraladığımız okulların yanı sıra Avrupa tipi laik okullar kuruldu. Bu okullar; ilköğretim okulları olarak hizmet veren “Mekteb-î iptidaiye”; ortaöğretim okulları olan “İdadiye,” “Rüştiyeler” ve “Sultaniye”; yükseköğretim olarak hizmet veren “Darülfünun” okullarıydı.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çatışma kuramına getirilen eleştirilerden birisidir?
En büyük zayıflıklarından biri insan davranışlarının çoğunun alışveriş ile yönlendirildiği şeklindeki temel varsayımdır. |
Toplumsal yapının belirleyici unsuru olarak alt yapıya (ekonomik ilişkileri) esas önemi vermesi, siyasal, hukuksal, felsefi, dinsel ve edebi alanları içine alan üst yapıyı ihmal etmesidir. |
Soyut ve mükemmel bir sistem nosyonunu bile kabul etmekten çekinmesidir. |
Her ne kadar toplumsal yapıyı biçimlendirmede, ideoloji ve bilginin geçmişte olduğundan daha fazla rol oynadığı gözlemlense de o böyle bir olasılığı fazla vurgulamama konusunda tedbirlidir. |
Sosyolojinin “fazla sosyalleştirilmiş insan kavrayışına” ilişkin eleştiriler almış ve toplumsal çözümlemeye insanı geri getirmede uyarıcı olmuştur. |
Çatışma yaklaşımı içinde en bilineni olan Marx’ın yaklaşımına yöneltilen en büyük eleştiri, Marx’ın toplumsal yapının belirleyici unsuru olarak alt yapıya (ekonomik ilişkileri) esas önemi vermesi, siyasal, hukuksal, felsefi, dinsel ve edebi alanları içine alan üst yapıyı ihmal etmesidir. Marx’a göre ekonomik faktörler diğer olayları belirleyen ilk ve en önemli faktördür. Buna göre Marx’ın kuramı tek yanlı nedensellik ilişkisine dayanır. Marx, en büyük eleştiriyi “ekonomik determinizm” anlayışından almaktadır. Marx’ın sınıf kuramında kapitalist toplumda işçi sınıfının gittikçe daha fazla yoksullaşacağı, yaşam koşullarının daha kötü devrimci olacağı öngörülmektedir. Oysaki 20 yy. ın ikinci yarısına doğru kapitalizmin geliştiği ülkelerde işçi sınıfının yaşam koşulları düzelerek proletarya ile burjuva sınıfı arasındaki yaşam düzeyi farkı azalmaktadır. Bu bir yandan üretimin yeni teknolojiler sonucu artmasının, bir yandan da gelir dağılımın işçi sınıfı yararına düzeltilmesinin sonucudur.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Kadın, Çocuk ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı” olarak hizmet vermektedir?
Alo 121 |
Alo 183 |
Alo 857 |
Alo 576 |
Alo 951 |
Alo 183 Kadın, Çocuk ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı, çocukların ihmal ve istismarı, kadına yönelik şiddet gibi konulardaki ihbarları değerlendirmek, acil durumları ilgili kurumlara bildirmek maçıyla kurulmuştur ve 24 saat boyunca hizmet vermektedir.
19.Soru
“………………………, insanları etkileyen gerçek ilişkiler bütünüdür. ………………………., toplumda sürekli ve örgütlü sosyal ilişkilerin bütünüdür.”
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdaki ikililerden hangisi getirilmelidir?
Toplumsal yapı-Statü |
Toplum-Toplumsal yapı |
Toplumsal yapı-Norm |
Norm-Statü |
Statü-Norm |
Toplum bir araya gelen insanların basit bir toplamı değildir, toplumsal ve fonksiyonel olarak farklılaşmış kişiler arasında eş güdümlü eylemlerin yer aldığı bir örgüt biçimidir. Toplum, insanları etkileyen gerçek ilişkiler bütünüdür. Toplumsal yapı kavramı, çeşitli toplumların yapısını, toplumsal olayları, toplumsal gelişmeleri, toplumsal ilişkileri ortaya koymaya ve bu konularda yasalara ulaşmaya çalışan sosyolojinin en temel kavramlarından biridir. Toplumsal yapı, toplumda sürekli ve örgütlü sosyal ilişkilerin bütünüdür. Buna göre boşluklara sırasıyla “toplum” ve “toplumsal yapı” gelmelidir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, “The Changing Family” isimli çalışmasında ailenin işlevlerini kaybettiğini belirterek, daha önce aile kurumu tarafından yerine getirilen bazı işlevlerin başka kurumlar tarafından ve daha çok da ticari amaçlarla gerçekleştirildiklerine vurgu yapmıştır?
Ogburn |
Giddens |
Merton |
Murdock |
Parsons |
Ogburn (1938) “The Changing Family” isimli çalışmasında ailenin işlevlerini kaybettiğini belirterek, daha önce aile kurumu tarafından yerine getirilen bazı işlevlerin başka kurumlar tarafından ve daha çok da ticari amaçlarla gerçekleştirildiklerine vurgu yapmaktadır. Eğitim, boş zamanları değerlendirme, güvenlik gibi daha önce geniş aile yapısı içerisinde yerine getirilen bazı işlevler farklı kurumlara devredilerek ailenin işlevlerinde geçmişe oranla bir azalma görülmekle birlikte, aile kurumu günümüzde neslin devamını sağlama, eşler arası cinsel tatmin ve aile içi psikolojik tatmin gibi az sayıda işlevde uzmanlaşmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ