Merkantilistlere göre ekonomik faaliyetlerin en önemli amacı, altın ve değerli maden birikimini artırmaktır. Merkantilistlere göre, altın girişlerini artırmak için devlet mamul mal ihracatını teşvik etmelidir. Merkantilistlere göre, altın çıkışlarını azaltmak için devlet mamul mal ithalatını kısıtlamalıdır. İlk ödemeler bilançosu kayıtları, Merkantilistler tarafından tutulmuştur.

Tahsisli kotaların uygulanışını kolaylaştırmak için başvurulan sistem lisans sistemidir. Lisans kotaya tabi mallardan belirli miktar ithal edebilmek için ithalatçıya verilen özel izin belgesidir.

İhracatın özendirilmesi, ithalat tarifeleri uygulanması ve sıkı iktisadi politikalar dış açıkları azaltıcı yönlü etki yaratır. Bunun yanında yüksek faiz de yabancı yatırımcıyı ülkeye çekmek adına önemli bir araç olup dış açıkların azalmasını sağlayabilir. Ancak rezervlerin azaltılması dış açıkları azaltıcı değil arttırıcı bir uygulamadır. Ancak rezervlerin arttırılması az gelişmiş ülkeler için çok da kolay olmadığı için daha çok gelişmiş ülkeler için güçlü bir politika niteliği taşımaktadır.

Merkez bankaları, döviz piyasalarında para otoritesini temsil eder ve gerektiğinde piyasaya müdahalede bulunur. Piyasanın talep fazlasını kendi rezervlerinden karşılar, arz fazlasını ise piyasadan emer. Açık piyasa işlemlerine başvurarak kurlarda istikrar sağlamaya çalışır, ticaret bankaları ve kambiyo komisyoncularının faaliyetlerini kontrol eder. Doğru cevap B.

Likidite sorununda, ülkelerin ödeme gücüne sahip olduğu hâlde kısa vadede borç servisi ödemelerini gerçekleştirecek finansal varlığı bulunmayan borçlu ülkenin likidite sorunu vardır.

Döviz kuru (kambiyo kuru veya parite), iki ulusal para birimi arasındaki değişim oranıdır.

Serbest piyasa ilkelerinin geçerli, dış ticaretin ve sermaye hareketlerinin serbest olduğu ekonomilerde döviz kuru, piyasada serbest bir şekilde arz ve talep şartlarına göre belirlenir. Döviz talebinde bir değişme yok iken döviz arzındaki artış dövizin değerinin düşmesine, döviz arzındaki azalma ise dövizin değerinin yükselmesine neden olur. Dövizin denge fiyatını, döviz arz ve talebindeki değişmeler belirlediğine göre; döviz kurundaki değişmelerin nedenlerinin değerlendirilmesi ve ileriye yönelik tahminlerin yapılabilmesi, döviz arz ve talebindeki değişmelerin analizi ile mümkündür.

Harcama genişletici politikalar uygulanması: Ekonomi yönetiminin toplam talebi arttırıcı yönde genişletici para ve maliye politikaları izlemesi toplam harcamaları artırmaktadır. Genişletici politikalar sayesinde geliri artan tüketiciler ise yerli malların yanı sıra ithal mallarına taleplerini de artırmaktadır. İthal mallardaki talep artışı, ülkenin dış ticaret açığı vermesine neden olarak ödemeler dengesi açığı yaratabilmektedir.

1982 yılı itibariyle en borçlu ülkeler Latin Amerika ve Karayip ülkeleriydi.

Ödemeler dengesi sorunları yaşayan ülke dış ticaretlerinde geçici de olsa kısıtlamalara gidebilir. Bunun için Dünya Ticaret Örgütü’nün benimsemediği ithalat kotaları ve benimsediği ithalat tarifelerinin yanında sabit döviz kuru rejimlerinde de devalüasyon uygulanabilirdir.

Döviz arzına etki eden faktörler şunlardır:

• Ülkenin ihracatına olan talebin fiyat esnekliği

• Ülkenin ihracatına rakip yabancı mal arzının fiyat esnekliği

• İhraç edilen malların arzının fiyat esnekliği

• Ülkede ihraç edilen mallara olan iç talebin fiyat esnekliği

Doğru cevap E.

GATT bir sözleşmeli tarife örneğidir.

Paranın değerinin düşmesi ile bu değerin iradi olarak düşürülmesi birbirine karıştırılmamalıdır. Devalüasyonda ise değerden düşürülme söz konusudur. Düşürülen değer paranın dış değeridir. Fiilen dış değeri düşmüş olan ulusal paranın durumunun hükûmetçe kabul edilmesini de devalüasyon kavramı içinde düşünmek mümkündür. Devalüasyon, bir anlamda döviz kurunun yükseltilmesi demektir. 1$ = TL1.5 iken 1$ = TL3 olursa, Türk lirası dolara göre yüzde 100 oranında devalüe edilmiştir.

Ülkenin ihracatına olan talebin fiyat sabitliği

Adam Smith’e göre dünya kaynakları sabittir ancak dünya serveti sabit değildir.

Marshall, firmaların belli coğrafi bölgelerde toplanmasının sadece doğal kaynak faktörü ile kolayca açıklanamayacağını belirtmektedir. Marshall’a göre firmaların belli bölgelerde toplanmasının nedenleri:
-Üretim için gerekli olan ekipman ve malzemeleri uzmanlaşmış arzcılardan kolayca tedarik (temin) etmek,
-Söz konusu bölgede bulunan yetişmiş (nitelikli) iş gücünden faydalanmak,
-Sektördeki yenilikleri yakından takip etmek,
-Sektördeki bilgi dağılımından hızlı yararlanmaktır.

●Avrupa Döviz Kuru Mekanizması (ERM: European Exchange Rate Mechanism), Avrupa Topluluğu’na üye ülkelerin paraları arasındaki kurlara belli bir dalgalanma marjı getiren bir düzenlemedir.
●1972 yılında oluşturulan ERM’de kurların maksimum marjı +/- %2,25 olarak belirlenmiştir.
●1979 yılında Avrupa Para Sistemi’nin kurulması ile Avrupa Döviz Kuru Mekanizması sona ermiştir.

Ödemeler dengesi, bir ekonomide yerleşik kişilerin (merkezî hükûmet, bankalar, gerçek ve tüzel kişi ve kuruluşlar) diğer ekonomilerde yerleşik kişiler (yurt dışında yerleşikler) ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanan istatistiki bir rapordur.

Devalüasyon yapılmasının başlıca iki nedeni vardır. Bunlar;

• ihracatı teşvik ve ithalatı kısmak suretiyle dış ticaret açıklarının kapanmasını sağlamak
• iç fiyatlar ile dış fiyatlar arasında mevcut bulunan dengesizliği ortadan kaldırmaktır.

Gümrük birliğinin dış ticaret hadleri üzerindeki etkileri dört başlık altında toplanabilir. Bunlar;
-Birlik İçinde Verimliliğin Artması
-Birliğin Pazarlık Gücünde Meydana Gelen Değişmeler
-Birliğin Ekonomik Büyüklüğünün Artması
-Birliğin Kurulmasıyla Dış Ticaretin Birlik Dışı Ülkelerden Birlik İçine Kayması.