Mikro çevre olarak adlandırılan, işletmeleri doğrudan ve düzenli bir şekilde etkileyen, faktörlerin işletme tarafından kontrol edilebildiği çevre işletmenin iş çevresinin özellikleridir. İş çevresi belirli bir işletmeyi etkileme özelliğine sahipken genel çevre tüm işletmeleri etkiler.

Matriks örgüt yapısı, işletmenin, sahip olduğu beceri ve deneyime odaklanmasını, örgütsel kaynakların paylaşımına ve bu sayede de söz konusu kaynakların daha etkin bir şekilde kullanımına olanak sağlamaktadır.

İşletmelerin girdileri ham madde, insan kaynakları teknoloji ve girdidir. İşletmelerin çıktıları ürün ve hizmetler, finansal sonuçlar ve bilgidir. İşletme çevresinde sadece rakipler, müşteriler ve tedarikçiler yer almaz. İkame ürünler, işgücü piyasası, teknoloji, yasalar gibi pek çok unsur işletme çevresinde yer almaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Faaliyet gösterilemeyen veya faaliyet geçis zamanı ertelenen pazarlardan elde edilebilecek kâr, fırsat maliyeti olarak adlandırılmaktadır.

Birden çok ülkede işletmecilik faaliyetlerine sahiplik yoluyla katılan işletmeye çokuluslu işletme (ÇUİ) denir. Sahiplik, dört şekilde gerçekleşebilir: 1-Tamamen sahip olunan bağlı işletme yoluyla: Yabancı ülkedeki işletmeyi satın alma ya da işletmeyi kurma yoluyla tamamen sahip olma. 2-Bağlı işletme yoluyla: Yabancı ülkedeki işletmenin çoğunluk ortağı olma (işletme hisselerinin % 50’sinden fazlasına sahip olma). 3-Eşit hissedarlık yoluyla: Yabancı ülkedeki işletmenin eşit hisseye sahip ortaklarından biri olma (örn. dört ortak varsa, her birinin işletme hisselerinin % 25’ine sahip olması). 4-İlişkili işletme yoluyla: İşletmenin azınlık ortağı olma (örn. işletme hisselerinin % 50’sinden azına sahip olma).

İŞLETME ÇEVRESİNİN SINIFLANDIRILMASI

İşletme çevresinin nasıl sınıflandırılacağına dair farklı yaklaşımlar vardır. Birinci yaklaşıma göre işletme çevresi a) iç çevre ve b) dış çevre olarak ikiye ayrılmaktadır.

İç çevre, işletme ve işletme faaliyetleri üzerinde doğrudan etkisi olan faktörlerden olu-

şan çevredir. İç çevre unsurları arasında aşağıdakiler sayılabilir:

• Liderlik ve yönetim
• Örgüt kültürü
• İnsan kaynakları
• Örgüt yapısı
• İşletmenin varlıkları
• Finansal güç
• Operasyonel ve yönetsel süreçler

Örgüt kültürü işletmenin iş çevresinde değil iç çevresinde yer alır.

İşletmeler birbirlerinden çok farklı ve çok çeşitli ürünlere sahip olduklarında genellikle fonksiyonlara göre bölümlere ayırma sistemini değil ürün temeline göre bölümlere ayırma tercih ederler. Coğrafi temele göre bölümlere ayırmaya odaklanan işletmeler değil ürün temeline göre örgütlenen işletmeler bölgesel uzmanlardan yararlanabilirler. Doğru Cevap A’dır.

İşletmeler birbirinden çok farklı ve çok çeşitli ürünlere sahip olduklarında genellikle ürün temeline göre bölümlere ayırma sistemini tercih ederler.

Genel çevre denildiğinde genellikle dört unsurun (Politik, Ekonomik, Sosyo-kültürel ve Teknolojik faktörler) işletme üzerindeki etkileri dile getirilmektedir. Bu faktörlerin dışında kalan çevresel (ekolojik), yasal faktörlerin de aslında PEST içinde yer alan ana faktörler kapsamında ele alınabileceği ifade edilmektedir. Bu görüsün doğruluk payı yüksek olmakla birlikte, işletmelerin çevre koşullarının daha iyi anlaşılması açısından bu ünitede yasal ve çevresel koşulların ayrı baslıklar olarak ele alınması tercih edilmiştir. Bu durumda PEST analizi PESTLE analizine dönüşmektedir. Yeni haliyle bu faktörleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

• (P) Politik faktörler
• (E) Ekonomik faktörler
• (S) Sosyo-kültürel faktörler
• (T) Teknolojik faktörler
• (L) Yasal (Legal) faktörler
• (E) Ekolojik (Çevresel) faktörler

Uluslararası yatırım, uluslararası portföy yatırımı ve doğrudan yabancı yatırım olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Uluslararası portföy yatırımı (UPY), finansal kazanç elde etmek için hisse senetleri ve borç senetleri gibi uluslararası değerli kâğıtlara sahip olmak demektir. Doğru cevap B'dir.

Prahalad (1999), günümüz strateji tartışmalarında göz önünde bulundurulması gereken dört temel dönüşümü şu şekilde sıralamıştır; stratejik alanda yaşanan değişimlere ilişkin farkındalık, küreselleşmenin etkilerine ilişkin farkındalık, işletmelerin zamanında harekete geçebilmesinin önemine ilişkin farkındalık, inovasyonun artan önemine ilişkin farkındalık. Tüm bu kritik değişkenler ve çevresel koşullarda yaşanan değişimler, uluslararası işletmelerin strateji tercihlerini önemli ölçüde etkilemektedir.

İkame Ürün ve Tamamlayıcı Ürün Üreticileri

İkame ürünler bir işletmenin ürünlerinin yerini alabilecek veya onların yerine kullanılabilecek, benzer olmayan mal ve hizmetlerdir (örneğin gözlük üreten işletmeler için ikame ürünler lens, hizmet ise göz ameliyatları olabilir).

Dünya Ticaret Örgütü (WTO); hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerdeki gümrük vergilerinin ve diğer ticaret ve yatırım engellerinin (yabancı rakiplere karşı yerli üreticilere verilen sübvansiyonlar, ithalat ve ihracat kotaları, yabancı yatırımlara yerli üretim faktörlerini kullanım zorunluluğu getirme ve diğer keyfi uygulamalar) azaltılmasında önemli rol oynamıştır.

İhracat faaliyetlerinden biri, çokuluslu işletmelerin (ÇUİ) gelişimiyle doğru
orantılı bir şekilde gelişme eğilimi gösteren kurum içi transferlerdir. Kurum içi transfer
bir işletmenin başka ülkede faaliyet gösteren bağlı kuruluşuna yönelik olarak gerçekleştirdiği ihracattır. Doğru cevap C'dir.

Hizmet işletmesi ve perakendeci arasında kurulan sistemler: Örn; konaklama ve fast-food zincirleri sayılabilir.

Uluslararası pazarlara giriş yöntemlerinden ihracatın zayıflıkları; gümrük tarifeleri ve tarife dışı engellere karşı dayanıksızlık,  lojistik karmaşa ve distribütörlerle çatışma yaşama potansiyelidir.

Para politikası, işletmelere sorunsuz kredi tedarik ile sanayi ve ticaretin hareketlenmesini hedefleyen tüm aktivite ve müdahaleleri içine alan ekonomik politikadır.

1990’ların başından itibaren dünyada yaşanan offshoring dalgasının doğal sonucu küresel değer zincirlerinin ortaya çıkması olmuştur. Küresel değer zinciri (KDZ), bir ürün için duyulan tüm yerel işletme işlevlerini üstlenen ihracatçının yerel ortağı gibi faaliyet gösterebilirler. 

Yap-işlet-devret anlaşmaları anahtar teslim projelerin özelleşmiş bir türüdür.