Uluslararası işletmelerin olası strateji tercihleri ile ilgili çok sayıda çalışma bulunsa da temelde ürün-pazar ve rekabet olmak üzere iki strateji ön plana çıkmaktadır. Rekabet stratejileri içinde bulunan odaklanma stratejisini benimseyen bir işletme, ürün ve hizmetlerinin sunumunda niş olarak nitelendirilebilecek belirli bir pazara odaklanmaktadır.

Rekabet Stratejileri

Porter (1980), “Competitive Advantage (Rekabet Üstünlüğü)” isimli kitabında işletmelerin kullanabileceği üç temel rekabet stratejisinden bahsetmektedir. Bu rekabet stratejilerinin her birinin amacı işletmeye rekabet üstünlüğünün kazandırılmasıdır. Bu üç temel stratejiyi maliyet liderliği stratejisi, farklılaşma stratejisi ve odaklanma stratejisi olarak sıralamak mümkündür.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan Gümrük Vergileri ve Ticaret Anlaşması (GATT) ve onun temelleri üzerine kurulan Dünya Ticaret Örgütü (WTO); hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerdeki gümrük vergilerinin ve diğer ticaret ve yatırım engellerinin (yabancı rakiplere karşı yerli üreticilere verilen sübvansiyonlar, ithalat ve ihracat kotaları, yabancı yatırımlara yerli üretim faktörlerini kullanım zorunluluğu getirme ve diğer keyfi uygulamalar) azaltılmasında önemli rol oynamıştır.

Gerek genel çevre gerekse iş çevresi analizi için kullanılacak bilgi kaynaklarını a) işletme içi, b) endüstri ya da sektör, c) rekabete ilişkin ve d) resmi bilgi kaynakları olarak sınıflandırılabilir. Doğru cevap B'dir.

Uluslarüstü işletme, Bütünleşik yapı ağ tipine sahip işletme türüdür.

Tıpkı pazarların küreselleşmesinde olduğu gibi, üretimin küreselleşmesinin de tamamlandığını iddia etmek yanlış olacaktır. Ülkeler arasındaki ticaret ve yatırım engelleri, ulaşım maliyetleri ve ekonomik ve politik risklerle ilgili sorunlar, işletmelerin üretim faaliyetlerini dünyaya yayılmasını engelleyebilmektedir. Popüler kültür ise, küreselleşmenin dolayısıyla üretim faaaliyetlerinin artmasına yardımcı olmaktadır.

Strateji genel anlamda, örgütün amaçlarına ulaşabilmesi için çevresel güçlerle etkileşimli olarak atacağı adımlar olarak tanımlanabilir. Örgütlerin amaçları farklılaşsa da, genel olarak, işletme sahipleri ve diğer paydaşlar için yaratılan değerin artırılması temel amaçlardan biri olarak kabul edilebilir. Doğru cevap B'dir. 

Yurt dışı pazarında Arçelik markasının telaffuzundaki zorluktan dolayı tüketicilerin aklında kalıcı olmayacağını ve Beko markasının kolay telaffuz ile daha akılda kalıcı olma olasılığını düşünen Koç Holding, sosyo-kültürel faktörlerden ‘marka ve şirket imajı’ ile ‘reklam ve tanıtım’ ölçütlerini dikkate almıştır. Akılda kalıcı olmayan bir marka, özellikle reklam ve tanıtıma ne kadar yatırım yaparsa yapsın, yeterince başarılı olmayacaktır.

YABANCI PAZARA GİRİŞ YÖNTEMLERİ

İşletmeler kaynaklara dayalı üstünlükler, bölgesel üstünlükler, uluslararasılaşmanın getirileri, iş hacmi ile diğer bazı etkenleri değerlendirerek yabancı pazarda ne şekilde varlık göstereceklerine karar verirler. Bu karar sonucunda işletme Şekil 3.3’te görüldüğü gibi, ihracat, sözleşmeye dayalı giriş yöntemleri, bir ara form olarak stratejik işbirlikleri veya yatırıma dayalı giriş yöntemlerinden uygun olanını seçerek uluslararası arenada faaliyet göstermeye başlamaktadır.

Gelişmekte olan ülkeler gelişmemiş ülkeler ile gelişmiş ülkeler arasında geçiş aşamasında olan ülkelerdir. BRICS olarak bilinen ve Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika ülkelerinin oluşturduğu, bazen ülkemizin de dâhil edilip BRICS-TR şeklinde genişletilen grup gelişmekte olan ülkelere ilişkin sınıfandırmalarda öne çıkmaktadır. Doğru cevap E'dir.

İş çevresindeki unsurlar işletme üzerinde doğrudan etki yapabilen fırsat ve tehditleri oluşturmaktadır. Dolayısıyla doğrudan bir etki söz konusudur. Doğru cevap D'dir. 

Yöneticiler uluslararası pazara girmeye yönelten etkenler proaktif ve reaktif etkenler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Proaktif etkenler işletmenin kendisinden kaynaklanan; kâr avantajı, özellikli ürün üretimi, teknolojik gelişmişlik, rakiplere göre daha önceden edinilmiş bilgi, vergi avantajları ve ölçek ekonomisinden yararlanma gibi etkenlerdir.  Reaktif etkenler rekabetin aşırı yoğunlaşması, fazla üretim kapasitesi, durağan veya düşme eğiliminde olan satış hacmi, yerel pazarın doymuşluğu, hedef pazara veya limanlara yakınlık şeklindedir. Doğru cevap E'dir.

KOBİ’lerin uluslararasılaşması önündeki yetkinlik engel türleri; uluslararası faaliyetler için gereken işgücünün nitelik olarak bulunmaması veya eğitim düzeyinde eksiklikler, yöneticilerin uluslararası faaliyetlere ayıracakları yeterli zaman bulamamaları, potansiyel yabancı ortaklarla iletişim kurulamaması, yabacı ülke pazarlarına uygun ürün geliştirilememesi, kalite, standart ve özelikler açısından ihraç edilebilecek ürünlerin üretilememesidir. Doğru cevap B'dir. 

Etkinlik, genel olarak örgütün hedeerine ulaşırken kaynaklarını nasıl kullandığı ile ilgili bir kavramdır. Örgütsel faaliyetler yerine getirilirken kaynaklar boşa sarf ediliyor ya da atıl kalıyorsa, bu durumda örgütün yönetsel anlamda etkinliğinin düşük olduğu söylenebilir.

Politik Faktörler

Genel çevre analizinde yöneticilerin dikkate alması gereken konulardan birisi politik faktörlerin yönü ve istikrarıdır. Politik faktörler, işletmelerin faaliyet gösterdiği ortamlardaki yasal ve düzenleyici değişkenleri ifade eder.

Uluslararası işletmecilik sayesinde ülkelerdeki varlıklı vatandaşların sayısı hızlı bir biçimde artmaktadır. Maddi kazanç açısından, pek çok gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki hane halkları televizyon, buzdolabı ve diğer kitlesel üretilen ürünlerin sahipliğinde büyük artış yasamışlardır.

B,C, D ve E şıklarında verilen ifadeler doğru ifadelerdir. Uluslararası işletmecilik, yalnızca büyük ve kaynağı çok olan işletmelerle ilgili değildir. Pek çok küçük ve orta boy işletme (KOBİ) de uluslararası işletme olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Birden çok ülkede işletmecilik faaliyetlerine sahiplik yoluyla katılan işletmeye çokuluslu işletme (ÇUİ) denir. Sahiplik, dört şekilde gerçekleşebilir:
• Tamamen sahip olunan bağlı işletme yoluyla: Yabancı ülkedeki işletmeyi satın alma ya da işletmeyi kurma yoluyla tamamen sahip olma.
• Bağlı işletme yoluyla: Yabancı ülkedeki işletmenin çoğunluk ortağı olma (işletme hisselerinin % 50’sinden fazlasına sahip olma).
• Eşit hissedarlık yoluyla: Yabancı ülkedeki işletmenin eşit hisseye sahip ortaklarından biri olma (örn. dört ortak varsa, her birinin işletme hisselerinin % 25’ine sahip olması).
• İlişkili işletme yoluyla: İşletmenin azınlık ortağı olma (örn. işletme hisselerinin % 50’sinden azına sahip olma).

Doğru cevap E'dir.

Küresel çevrede inşaat ve madencilik malzemesi üreten işletmeler, endüstriyel kimya şirketleri ve motor üretimi yapan firmalar; çokuluslu çevrede yiyecek, içecek, ev araç ve gereçleri üreticileri gibi işletmeler; uluslarüstü çevrede bilgisayar, otomotiv ve ilaç üretimi gibi sektörler ve uluslararası çevrede ise tekstil, kağıt, demir-çelik gibi sektörler faaliyet göstermektedir.

Küreselleşme baskısının yoğun olarak hissedildiği fakat yerelleşme konusunda baskının oldukça düşük olduğu ortamlar küresel çevre olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap C'dir.